Datos Identificativos 2011/12
Asignatura (*) Didáctica da bioloxía e xeoloxía Código 652601122
Titulación
1 MESTRADO UNIVERSITARIO EN PROFESORADO DE EDUCACIÓN SECUNDARIA: CIENCIAS EXPERIMENTAIS
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Mestrado Oficial Anual
 Primeiro Obrigatoria 4.5
Idioma
Prerrequisitos
Departamento Pedagoxía e Didáctica
Coordinación
Garcia Barros, Susana
 Correo electrónico
susana.gbarros@udc.es
Profesorado
Garcia Barros, Susana
 Correo electrónico
susana.gbarros@udc.es
Web
Descrición xeral

Competencias do título
Código Competencias da titulación
A5 Transformar os currículos en programas de actividades e de traballo.
A6 Coñecer os desenvolvementos teórico-prácticos do ensino e a aprendizaxe das materias correspondentes.
A7 Adquirir criterios de selección e elaboración de materiais educativos.
A8 Fomentar un clima que facilite a aprendizaxe e poña en valor as achegas dos estudantes.
A10 Coñecer estratexias e procedementos de avaliación e entender a avaliación como un procedemento de regulación da aprendizaxe e estímulo ao esforzo.
A13 Identificar os problemas relativos ao ensino e a aprendizaxe das materias da especialización e expor alternativas e solucións.
C1 Expresarse correctamente, tanto de forma oral coma escrita, nas linguas oficiais da comunidade autónoma.
C4 Desenvolverse para o exercicio dunha cidadanía aberta, culta, crítica, comprometida, democrática e solidaria, capaz de analizar a realidade, diagnosticar problemas, formular e implantar solucións baseadas no coñecemento e orientadas ao ben común.
C6 Valorar criticamente o coñecemento, a tecnoloxía e a información dispoñible para resolver os problemas cos que deben enfrontarse.
C7 Asumir como profesional e cidadán a importancia da aprendizaxe ao longo da vida.
C8 Valorar a importancia que ten a investigación, a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade.

Resultados de aprendizaxe
Competencias de materia (Resultados de aprendizaxe) Competencias da titulación
Transformar os currículos en programas de actividades e de traballo. AP5
 CM1
Coñecer os desenvolvementos teórico-prácticos do ensino e a aprendizaxe das Ciencias da natureza e da Bioloxía-Xeoloxía. AP6
 CM1
Adquirir criterios de selección e elaboración de materiais educativos. AP7
 CM4
Fomentar un clima que facilite a aprendizaxe e poña en valor as achegas dos estudantes. AP8
 CM6
Coñecer estratexias e procedementos de avaliación e entender a avaliación como un procedemento de regulación integrado no proceso de aprendizaxe. AP10
 CM8
Identificar os problemas relativos ao ensino e a aprendizaxe das Ciencias da Natureza e concretamente da Bioloxía/Xeoloxía e expor alternativas e solucións. AP13
 CM4
CM7

Contidos
Temas Subtemas
1. A Bioloxía e a Xeoloxía no contexto da Educación Secundaria
 1.1. Estructura Curricular
1.2. Por qué e para qué ensinar. Os Obxetivos do ensino da Bioloxñia e a Xeoloxía. Sua contribución á adquisición das competencias básicas
2.- Os contidos do ensino da Bioloxía e a Xeoloxía
 2.1. Os modelos científicos como punto de referencia para a organización dos contidos de Bioloxía e Xeoloxía. Dos modelos científicos a os modelos escolares.
2.2. Os contidos e os criterios de avaliación de Bioloxía e Xeoloxía no curriculum oficial
2.3. A concreción dos obxetivos e contidos curriculares
3.- O ensino da Bioloxía e a Xeoloxía
 3.1. Problemas de aprendizaxe dos contidos de Biología e Xeoloxía. As ideas e os modelos dos estudiantes, súas características e seus orixes.
3.2. A promoción de aprendizaxes dos estudantes. Actividades e recursos (os traballos prácticos, as saídas a o medio natural, os museos, etc.)
3.3. A concreción da práctica educativa. Diseños de unidades de ensino.
4.- Tomando decisiones sobre qué e cómo ensinar. O ser humano, os seres vivos: Interacciós e cambios 4.1. Valor formativo do tema
4.2. Delimitación de obxetivos e contidos
4.3. Problemas de aprendizaxe. Recomendacions didácticas
4.4. Análise e elaboración de propostas de ensino sobre núcleos de estudo asociados a esta temática.
5.- Tomando decisiones sobre qué e cómo ensinar. A Terra características e cambios. 5.1. Valor formativo do tema
5.2. Delimitación de obxetivos e contidos
5.3. Problemas de aprendizaxe. Recomendacions didácticas
5.4. Análise e elaboración de propostas de ensino sobre núcleos de estudo asociados a esta temática.

Planificación
Metodoloxías / probas Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Aprendizaxe colaborativa 5 5 10
Prácticas de laboratorio 6 6 12
Traballos tutelados 0 24.5 24.5
Estudo de casos 10 10 20
Proba mixta 1 12 13
Sesión maxistral 10 20 30
Presentación oral 1 2 3
 
Atención personalizada 0 0
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Aprendizaxe colaborativa Análise de supostos prácticos o situacións diversas e estudo de diferentes materiais, tanto en pequeno como en gran grupo, presentadas e orientadas por o profesor/a. Este análise vai acompañado da correspondente discusión e debate
Prácticas de laboratorio Realización/Análise/diseño de experiencias que implique a utilización de materiais (tanto no laboratorio como no medio natural) asociadas a os temas tratados
Traballos tutelados Elaboración fundamentada dunha proposta de intervención sobre un tema concreto de Bioloxía e Geoloxía, en pequeno grupo e baixo a supervisión do profesor/a.
Estudo de casos Análise de supostos o problemas concretos relativos a o ensino da Bioloxía e da Xeoloxía na educación secundaria
Proba mixta Proba xeralmente de carácter individual que consta de preguntas breves e outras máis longas que implican o análisis de situacións, a elaboración de propostas concretas... relacionadas co ensino/aprendizaxe da Bioloxía/xeoloxía en secundaria
Sesión maxistral Exposición oral complementada con o uso de medios audiovisuais. Empregaráse fundamentalmente para a introducción de novos coñecementes científicos/didácticos. Se procurará interaccionar co alumnado, mantendo una discusión e xustificación fluida de ideas, así como a contrastación das mesmas co novo coñecemento.
Presentación oral Presentación por parte do alumnado de propostas de ensino aprendizaxe de elaboración propia, relativos a temas concretos de Bioloxía/Xeoloxía. No transcurso de este proceso establecerase a discusión e o intercambio de ideas

Atención personalizada
Metodoloxías
Traballos tutelados
Descrición
Os alumnos/as serán atendidos en grupo para favorecer a realización dos traballos tutelados. Estes traballos se realizarán en grupo, pero sempre baixo a dirección do docente. As tutorías estarán dirixidas, a resolver dudas en xeral, pero especialmente as surxidas nos traballos tutelados

Avaliación
Metodoloxías Descrición Cualificación
Traballos tutelados Valorarase a calidade dos traballos: capacidade de mostrar habilidades profesionais na elaboración xustificada de propostas de ensino das materias científicas (Bioloxía e xeoloxía) 25
Proba mixta Proba de carácer individual na que se valorará a capacidade de aplicar os coñecementos e as capacidades adquiridas a o longo do curso na resolución de problemás o cuestións específicas relacionadas co ensino da Bioloxía/Xeoloxía 60
Presentación oral valolarase a presentación oral e o soporte audiovisual que ilustre xustificadamente o traballo tutelado. Terase en conta ademáis a capacidade de respostar as preguntas realizadas por o docente o por outros membros do grupo 15
 
Observacións avaliación

Fontes de información
Bibliografía básica

Banet (2001) Los procesos de nutrición humana. Síntesis. Madrid

Cañal, (2005) La nutrición de las plantas: enseñanza y aprendizaje. Síntesis. Madrid

Cañal, (coord.) (2011) Biología y geología : complementos de formación disciplinar. Graó. Barcelona

Cañal, (coord.) (2011) Didáctica de la Biología y la Geología.  Graó. Barcelona

Carmen, L. del 1997. La enseñanza y el aprendizaje de tas Ciencias de la Naturaleza en la educación secundaria. ICE UB/Horsori. Barcelona.

Casellas, E. y Jorma J. 1997. La regulación y la autorregulación de los aprendizajes. Síntesis Educación. Madrid.

Cañas, A. et al, 2007. Competencia en el conocimiento y la interacción con el mundo físico. La competencia científica. Alianza Editorial. Madrid

Claxton, G. 1994. Educar mentes curiosas. Visor. Madrid.

Decreto 133/2007, do 5 de xullo, polo que se regulan as ensinanzas da educación secundaria obrigatoria na Comunidade Autónoma de Galicia.

Decreto 126/2008, do 19 de xuño, polo que se establece a ordenación e o currículo de bacharelato na Comunidade Autónoma de Galicia.

Driver, R. y otros, 1989. Ideas científicas de las ciencias en la infancia y la adolescencia. Morata-MEC. Madrid

Driver, R. y otros 1999. Dando sentido a la Ciencia en secundaría. Investigaciones sobre las ideas de los niños. Visor. Madrid.

Gil.D. 1991. La Enseñanza de las Ciencias en la educación secundaría. Horsori. Barcelona.

Jiménez Aleixandre, M.P. 1996. Dubidar para aprender. Xerais. Vigo.

Jiménez Aleixandre, M.P. (coord.) 2003. Enseñar Ciencias. Graó. Barcelona

Jiménez  Aleixandre, M.P. (2010) 10 ideas Clave. Competencias en argumentación y uso de pruebas. Graó Barcelona

Membiela, P. 2001. Enseñanza de las Ciencias desde la perspectiva CTS. Narcea. Madrid

Nieda, J. y otros 2004. Actividades para evaluar Ciencias en secundaria. Visor: Madrid

Osborne, R. y Freyberg.P. 1991. El aprendizaje de las Ciencias. Implicaciones de las Ciencias de los alumnos. Marcea. Madrid.

Pedrinaci, E. (2000). Los procesos geológicos internos Síntesis. Madrid

Perales , J. 2000. Resolución de problemas. Santillana. Madrid

Perales, J. y Cañal, P. 2000. Didáctica de las Ciencias Experimentales Marfil. Alcoy

Pozo, J.l. y Gómez Crespo, M.A. 1998. Aprender y enseñar Ciencia. Morata. Madrid.

Sanmartí, N. 2002. Didáctica de las Ciencias en la educación secundaría obligatoria. Síntesis Educación. Madrid.

Sanmartí, N. 2007. 10 Ideas Clave. Evaluar para aprender. Graó Barcelona
Bibliografía complementaria


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente

Materias que se recomenda cursar simultaneamente

Materias que continúan o temario

Observacións


(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías