Datos Identificativos 2011/12
Asignatura (*) Inclusión educativa e adaptación do currículo Código 652G04011
Titulación
GRAO EN LOGOPEDIA
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Grao 1º cuadrimestre
Segundo Formación básica 6
Idioma
Galego
Prerrequisitos
Departamento Pedagoxía e Didáctica
Coordinación
Castro Rodríguez, Mª Montserrat
Correo electrónico
maria.castror@udc.es
Profesorado
Castro Rodríguez, Mª Montserrat
Correo electrónico
maria.castror@udc.es
Web
Descrición xeral

Competencias do título
Código Competencias da titulación

Resultados de aprendizaxe
Competencias de materia (Resultados de aprendizaxe) Competencias da titulación
A4Conocer e integrar os fundamentos educativos da Logopedia: Procesos de ensino e aprendizaxe A
A16 Conocer as características diferenciais da intervención logopédica no ámbito escolar
A23 Coñecer, aplicar e valorar críticamente as técnicas pedagóxicas, así como os recursos metodolóxicos e didácticos para o ensino da linguaxe.
A28 Adquirir un coñecemento práctico na intervención logopédica (formación práctica en ámbitos escolares).
B3 Apreciar as distintas manifestaciones da diversidade.
B23 Traballar de forma colaborativa cos distintos profesionais que interveñen sobre o alumnado.
B24 Traballar de forma interdisciplinar co profesorado e cos distintos membros dos departamentos de Orientación.
C.2. Respetar a diversidade lingúistica do entorno social e realizar una intervención logopédica basada en este respeto, utilizando na rehabilitación a lingua de uso mais frecuente do suxeito.
B.25. Saber incardinar o apoio logopédico dentrro da estrutura complexa de apoios que precisan as persoas con discapacidade
A.29. Comprender o significado das adaptacións do currículo no marco dunha perspectiva inclusiva.

Contidos
Temas Subtemas
Bloque temático I: A resposta á diversidade no ámbito educativo : Evolución e modelos 1. A resposta á diversidade: factores sociais, políticos e psicopedagóxicos


2. Da educación segregada á educación integrada



3. A inclusión educativa: Principios e recursos estratéxicos
Bloque temático II:A atención aos problemas de linguaxe nunha escola inclusiva
1. A linguaxe como instrumento de mediación na comunicación didáctica.

2. Os problemas de linguaxe e a súa incidencia no rendemento escolar.

3. A Cooperación entre profesorado e logopedas


4. Organización do apoio logopédico desde unha perspectiva inclusiva.

5. A implicación da comunidade educativa no proceso educativo


Bloque temático III: As Necesidades educativas especiais na esfera da linguaxe: Resposta educativa 1. Retrasos de linguaxe derivados de deprivación social: intervención educativa

2. Discapacidade auditiva e linguaxe : Aspectos educativos

3. Discapacidade motórica e linguaxe: Aspectos educativos

4. Discapacidade intelectual e linguaxe: Aspectos educativos

5. Trastornos do Desenvolvemento e linguaxe: Aspectos educativos
Bloque Temático IV: Curriculum e Adaptacións curriculares na esfera da linguaxe. 1. Currículo e inclusión educativa

2. Adaptacións curriculares na esfera da linguaxe

3. O papel do logopeda no deseño e desenvolvemento das adaptacións curriculares.


4. Estratexias, medios e recursos para as adaptacións curriculares na esfera da linguaxe.
Bloque temático V: Problemas psicosociais e linguaxe 1. Desigualdades sociais e linguaxe

2. Alumnado estranxeiro e adaptacións da linguaxe



Planificación
Metodoloxías / probas Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Discusión dirixida 10 0 10
Estudo de casos 8 12 20
Portafolios do alumno 15 15 30
Investigación (Proxecto de investigación) 2 12 14
Solución de problemas 3 11 14
Proba de resposta breve 2 0 2
Aprendizaxe colaborativa 0 10 10
Lecturas 0 15 15
Presentación oral 0 5 5
Sesión maxistral 15 15 30
 
Atención personalizada 0 0 0
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Discusión dirixida Organizaranse debates en gran grupo e pequeno grupo sobre temas presentados nas actividades iniciais
Estudo de casos Analizaranse casos presentados en diversos formatos: video, texto, oral, etc.
Portafolios do alumno O porfatolios vai ser un instrumento clave para o alumnado durante toda a materia. Sobre todo preténdese que a partir da recolleita da información, reflexione e enriqueza os contidos que lle achega a materia, tratando deste xeito de irse aproximando aos seus propios intereses como futuro profesional da logopedia, sen perder a perspectiva de que o seu traballo debe formar parte do desenvolto por equipos interdisciplinares, que traballan dentro e fóra da aula.
Investigación (Proxecto de investigación) Cada persoa ou equipo terá que buscar experiencias de innovación educativa no ámbito da atención á diversidade e educación especial que procuren a inclusión educativa
Solución de problemas O alumnado terá que facer unha proposta de intervención educativa para desenvolver nun contexto educativo inclusivo un alumno ou alumna con NEAE
Proba de resposta breve O alumnado terá que facer unha proba sobre os contidos básicos da materia. A proba consistirá en preguntas breves, que o alumnado terá que responder tendo en conta a súa opinión fundamentada e/ou contrastada coas doutros autores e autores traballadas na materia.
Aprendizaxe colaborativa Un dos eixos fundamentais da materia será a aprendizaxe colaborativa tanto dentro como fóra da aula.
Lecturas Na aula proporcionaranse unha serie de lecturas que terán que ler todos os alumnos e alumnas. Ademais para a preparación da materia, o alumnado poderán realizar outras lecturas complementarias recollidas na bibliografía, achegadas polo profesorado ou seleccionadas polo propio alumnado.
Presentación oral O alumnado terá que intervir oralmente na presentación de resultados de pequenas pescudas, de postas en común, etc.
Sesión maxistral Presentarase oralmente a información máis esencial de cada bloque temático e orientarase ao alumnado sobre como ampliar os coñecementos sobre o mesmo.

Atención personalizada
Metodoloxías
Portafolios do alumno
Estudo de casos
Investigación (Proxecto de investigación)
Descrición

Realizaranse titorías grupais co alumnado que está desenvolvendo cada un dos subtemas que completan o tema xeral que se aborda mediante aprendizaxe colaborativa.


Presentarase na aula casos de alumnos ou alumnas con diferentes problemáticas relacionadas coa linguaxe e abordarase a análise dun xeito integral. Os estudantes deben realizar o diagnóstico educativo e a proposta de intervención pedagóxica. Nesta tarefa a profesora realizará un seguimento periódico mediante atención persoalizada.

Avaliación
Metodoloxías Descrición Cualificación
Portafolios do alumno -Integración dos contidos abordados na aula
-Reflexión e opinión persoal
-Ampliación de coñecementos empregando as fontes documentais e investigación persoal.
-Aplicabilidade ao teu traballo como logopeda.
30
Investigación (Proxecto de investigación) Realización duha investigación sobre experiencias innovadoras para a atención ao alumnado con necesidades específicas de apoio educativo e daquelas que fomenten a inclusión educativa de todo o alumnado na aula ordinaria, no centro e na sociedade 20
Solución de problemas O alumnado terá que facer unha proposta de intervención educativa para desenvolver nun contexto educativo inclusivo un alumno ou alumna con NEAE. Valorarase:
-Proposta que fomente a inclusión educativa.
-Creatividade.
-Coherencia interna da proposta
20
Proba de resposta breve Ao alumnado propoñerémoslle unha serie de preguntas curtas sobre distintos temas abordados na materia, sobre os que terá que disertar tendo como referentes a súa opinión persoal fundamentada e enriquecida coas achegas bibliográficas suxeridas na bibliografía e/ou expostas na clase. 30
 
Observacións avaliación

INFORMACIÓN PARA O ALUMNADO NON ASISTENTE


Segundo a participación do alumnado na materia, para a avaliación hai dúas opcións: Opción A. Para o alumnado que segue o sistema ECTS, aquel que regularmente asiste/participa nas actividades de clase (80%). Neste caso o sistema de avaliación será o descrito anteriormente a través das actividades do portafolios, proxecto de investigación, solución de problemas e unha proba mixta. Opción B. Para o alumnado que non segue o sistema ECTS, aquel que non asiste/participa regularmente ás actividades de clase (< 80%). Neste caso o sistema de avaliación farase sobre: a) Realización dun proxecto de investigación (30%) b)  Unha proposta de intervención dende unha perspectiva inclusiva (20%) c) Unha proba escrita sobre os contenidos da materia, cun peso na avaliación do 50%


Fontes de información
Bibliografía básica RODRÍGUEZ RODRÍGUEZ J (2006). A elaboración e adaptación dos materiais curriculares. NEG e Concello de Santiago, Departamento de Educación e Mocidade
GONZÁLEZ MANJÓN, Daniel (1993). Adpataciones curriculares. Aljibe
VV.AA (2007). Atención a la diversidad, una responsabilidad compartida. Huelva: Servicios de Publicaciones de la Universidad
STAINBACK,S y W. (1999). Aulas inclusivas. Narcea
PETERS, T. (2008). Autismo: de la comprensión téorica a la intervención educativa. Ávila Autismo
VLACHOU, A. (1999). Caminos hacia una educación Inclusiva. Narcea
LÓPEZ MELERO,M. (2004). Construyendo una escuela sin exclusiones. Aljibe
AINSCOW,M;J. BERESFORD; HARRIS,A.;HOPKINS,D; WEST. M (2001). Crear condiciones para la mejora del trabajo en el aula. Narcea
NÚÑEZ MAYÁN, M.T. (2008). De la segregación a la inclusión. Laiovento
AINSCOW, M. (2001). Desarrollo de escuelas inclusivas. Ideas, propuestas y experiencias para mejorar las instituciones escolares. Narcea
ACOSTA, Victor (2003). Dificultades del lenguaje, colaboración e inclusión educativa. Manual para logopedas, psicopedagogos y profesores. Ars Médica
BARTON,L (1998). Discapacidad y sociedad. Morata
NÚÑEZ MAYÁN, M.T. (1996). Documento de adaptación do curriculum. Quinesia, 23
PALOMINO, A. e TORRES, J.A. (1997). Educación Especial. Pirámide
ECHEITA (2006). Educación para la inclusión o educación sin exclusiones. Narcea
GARCÍA PASTOR,C (2005). Educación y diversidad. Aljibe
MOLINA, S (2007). Educar en la diversidad. Barcelona: Davinci
BRENNAN,W.K. (1988). El curriculo para niños con necesidades especiales. Síglo XXI
MONFORT, M y JUAREZ, A (1987). El niño que habla. CEPE
TORRES, J. (2006). GLOBALIZACIÓN E INTERDISCIPLINARIEDAD: EL CURRICULUM INTEGRADO. Madrid: Morata
CARRIÓN, J.J. (2001). Integración escolar ¿plataforma para la escuela inclusiva. Siglo XXI
CASTRO, M.M., FERRER, G.; MAJADO, M.F., RODRÍGUEZ, J.; VERA, J.; ZAGRA, M.; e ZAPICO, H. (2007). La comunidad en la escuela. La escuela en la comunidad. Graó
PARRILLA LATAS, A. (2005). La Educación Inclusiva: un Desafío a Todos los Sistemas yComunidades Educativas. Escuela Española
VV.AA (2004). La escuela inclusiva: prácticas y reflexiones. Editorial Laboratorio educativo
VV.AA (2004). La escuela inclusiva: prácticas y reflexiones. Editorial Laboratorio Educativo
VV.AA (2010). La respuesta educativa a la diversidad, aquí y ahora. Cuenca: Ediciones de la Universidad de Castilla-La Mancha
ACOSTA, V e MORENO, A (2004). Las práctica educativas ante las dificultades de lenguaje. Ars Médica
ESSOMBA, M.A. (2006). Liderar escuelas interculturales e inclusivas: equipos directivos y profesorado ante la diversidad cultural y la inmigración. Graó
PUIGDELLIVOL, I (1992). Programación de aula y adaptación curricular. Graó
MOLINA, J. e ILLÁN,N. (2008). Propuesta de un currículo integrado. Editorial MAD
BARTON,L (2008). Superar las barreras de la discapacidad. Morata
GARCÍA PASTOR,C (1998). Una escuela común para niños diferentes. EUB
NÚÑEZ MAYÁN, M.T. (2008). ¿Normalizar ou volver ás diferencias?. Revista Galega de educación, 52

Bibliografía complementaria

Páxinas con imáxes para elaborar e encontrar material:

http://uk.dk.com/static/cs/uk/11/clipart/index.htm

http://iespana2.gograph.com/IntegrationSimpleSearch.cfm?cfid=17779

http://prescolaire.grandonde.com/clipart/activites/index.htm

http://www.disabilityworld.org/09-10_01/spanish/indice.shtml

http://especial.fcep.urv.es/

http://www.webespecial.com/webespecial.htm

http://www.pntic.mec.es/

http://w3.cnice.mec.es/recursos2/atencion_diversidad/01_03_01.htm

http://cidat.once.es/

http://needirectorio.cprcieza.net/

http://www.xtec.es/~jlagares/indexcastella.htm

http://informaticaparaeducacionespecial.blogspot.com/2008_05_01_archive.html

http://villaves56.blogspot.com/2008/07/vocaroo-para-trabajar-la-expresin-oral.html

http://cprcaspe.educa.aragon.es/RECURSOS/compensat.htm

http://www.polibea.com/libros/index.htm

http://platea.pntic.mec.es/~fmaquina/rg.htm

http://www.revistaeducacion.mec.es/enlaces3.htm

http://www.ulpgc.es/index.php?asignatura=1354130013572&ver=pd_bibliografia&id_

Páxinas con sons grabados para elaborar material:

http://www.findsouns.com/types.html

http://iris.cinice.mecd.es/bancoimagenes/sonidos/directorio.php

Outros materiais de apoio:

REVISTAS

Revista Educación Especial. Málaga: Aljibe.

Revista Catalana d'Educació Especial i Atenció a la Diversitat. Vic:Departament

Revista Galega da Educación

Revista Galega do Ensino

Cuadernos de Pedagogía

Revista de Innovación Educativa

Revista Quinesia

Disability & Society

Educational Psychology

Emotional and Behavioural Difficulties

European Journal of Special Needs Education

High Ability Studies

International Journal of Disability, Development and Education

International Journal of Inclusive Education

Journal of Intellectual & Developmental Disability

Special Educational Needs Abstracts


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente

Materias que se recomenda cursar simultaneamente

Materias que continúan o temario

Observacións


(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías