Datos Identificativos 2011/12
Asignatura (*) Alteracións de base conxénita Código 652G04013
Titulación
GRAO EN LOGOPEDIA
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Grao 1º cuadrimestre
 Segundo Obrigatoria 6
Idioma
Castelán
Galego
Prerrequisitos
Departamento Psicoloxía
Coordinación
Pasaro Mendez, Eduardo Jose
 Correo electrónico
eduardo.pasaro@udc.es
Profesorado
Laffon Lage, Blanca
Pasaro Mendez, Eduardo Jose
 Correo electrónico
blanca.laffon@udc.es
eduardo.pasaro@udc.es
Web http://www.udc.es/areas/psicobiologia
Descrición xeral O principal obxectivo desta asignatura é coñecer os mecanismos que poden inducir a aparición de alteracións nas células, tecidos e órganos con consecuencias sobre a capacidade de comunicación oral, prestando especial atención ás causas de orixe xenético.

Competencias do título
Código Competencias da titulación
A1 Coñecer e integrar os fundamentos biolóxicos da Logopedia: a Anatomía e Fisioloxía.
A2 Coñecer e integrar os fundamentos psicolóxicos da Logopedia: o desenvolvemento da linguaxe, o desenvolvemento psicolóxico, a Neuropsicoloxía da linguaxe, os procesos básicos e a Psicolingüística.
A5 Coñecer e integrar os fundamentos metodolóxicos para a investigación en Logopedia.
A7 Coñecer, recoñecer e discriminar entre a variedade das alteracións: os trastornos específicos do desenvolvemento da linguaxe, trastorno específico da linguaxe, retrasos da linguaxe, trastornos fonéticos e fonolóxicos; os trastornos da comunicación e a linguaxe asociados a déficit auditivos e visuais, o déficit de atención, a deficiencia mental, o trastorno xeneralizado do desenvolvemento, os trastornos do espectro autista, a parálise cerebral infantil e as plurideficiencias; os trastornos específicos da linguaxe escrita; as discalculias; as alteracións no desenvolvemento da linguaxe por deprivación social e as asociadas a contextos multiculturais e plurilingüismo; os trastornos da fluidez da fala; as afasias e os trastornos asociados; as disartrias; as disfonías; as disglosias; as alteracións da linguaxe no avellentamento e os trastornos dexenerativos; as alteracións da linguaxe e a comunicación en enfermidades mentais; o mutismo e as inhibicións da linguaxe; as alteracións das funcións orais non verbais: deglución atípica, disfagia e alteracións tubáricas.
A26 Adquirir un coñecemento práctico para a avaliación logopédica.
B12 Comunicarse de maneira efectiva nun contorno de traballo.
B17 Saber expresarse en público.
B23 Traballar de forma colaborativa.
B24 Traballar en equipo e, de ser o caso, de forma interdisciplinar.

Resultados de aprendizaxe
Competencias de materia (Resultados de aprendizaxe) Competencias da titulación
Coñecer a orixe e evolución da linguaxe, así como a consideración desta como resultado dunha conduta fixada evolutivamente. A2
Estudar a lateralización das funcións cerebrais. Coñecer a utilidade do estudo de lesións no coñecemento da topografía cerebral dos procesos da linguaxe. A1
A2
Coñecer algunhas técnicas da determinacion das alteracións conxénitas da linguaxe. A5
A26
Coñecer as etapas do desenvolvemento embrionario e a relación das mesmas co risco a que se produzan malformacións. A26
Coñecer o modo de información xenética e os tipos de produtos que as células poden utilizar relacionados coas funcións cognitivas. A1
Coñecer a orixe e os trastornos da linguaxe de orixe conxénito, tanto de tipo exóxeno como os orixinados por alteracións xénicas puntuais e alteracións cromosómicas. A7
A26
Coñecer as alteracións que se producen na linguaxe como consecuencia de alteracións de tipo neuroxenético, por parálise cerebral e por deficiencia mental. A7
A26
Coñecer os principais trastornos da linguaxe e a fala con base conxénita A7
A26
Dominar a linguaxe científica da disciplina e comunicarse de maneira efectiva. B12
Traballar en grupo de forma colaborativa B23
B24
Saber expresarse en público B17

Contidos
Temas Subtemas
TEMA 1. Concepto de alteración conxénita. A linguaxe como conduta.
TEMA 2. Métodos de estudo

TEMA 3. Modos de información xenética
TEMA 4. Mecanismos de herdanza
TEMA 5. Desenvolvemento embrionario. Teratoxénese
TEMA 6. Metabolopatías conxénitas
TEMA 7. Cromosomopatías. Alteracións cromosómicas numéricas e estruturais
TEMA 8. Neuroxenética
TEMA 9. Parálise cerebral, deficiencia mental e linguaxe
TEMA 10. Prevención, diagnóstico e terapia das alteraciones conxénitas da linguaxe

Planificación
Metodoloxías / probas Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Sesión maxistral 20 40 60
Seminario 17 25.5 42.5
Proba de resposta múltiple 3 0 3
Solución de problemas 5 10 15
Traballos tutelados 0 28 28
 
Atención personalizada 1.5 0 1.5
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Sesión maxistral Introdución polo profesor dos contidos do temario con axuda de material multimedia.
Respostas ás cuestións dos estudantes.
Seminario Actividades interactivas. Trataránse temas relacionados coa asignatura, mediante debates que se plantexarán sobre os contidos da asignatura.
Proba de resposta múltiple Proba de resposta múltiple.
Solución de problemas Paltexamento de resolución de problemas
Traballos tutelados Voluntariamente os alumnos poderán realizar traballos propostos polo profesor, sobre aspectos relacionados con determinados temas do programa.

Atención personalizada
Metodoloxías
Traballos tutelados
Solución de problemas
Descrición
Atención aos estudantes mediante as actividdaes interactivas, as titorías presenciais ou a través do Campus Virtual, para a orientación na realización dos traballos tutelados e no estudo da asignatura en xeral.

Avaliación
Metodoloxías Descrición Cualificación
Traballos tutelados Os traballos tutelados serán voluntarios. Computará un máximo dun 8% da nota final da asignatura, a descontar do peso da proba de resposta múltiple e sempre que se aprobe esta última 0
Seminario Valorarase a asistencia e participación, sempre que se aprobe a proba de resposta múltiple 5
Solución de problemas Forman parte da Proba de resposta múltiple 0
Proba de resposta múltiple Un exame ao finalizar o programa que deberá aprobarse para superar a asignatura. Dito exame poderá realizarse antes do programado pola Facultade. 90
Sesión maxistral Valorarase a asistencia e participación, sempre que se aprobe a proba de resposta múltiple. 5
 
Observacións avaliación

Fontes de información
Bibliografía básica

Bear, M.F.; Connors, B.W.; Paradiso, M.A. (1998) Neurociencia. Explorando el cerebro. Baltimor: William & Wilkins.

Benítez Burraco, A. (2009) Genes y lenguaje: aspectos ontogenéticos, filogenéticos y cognitivos. Barcelona: Reverté.

Carlson, N.R. (2006) Fisiología de la conducta (8ª Edición). Madrid: Pearson Educación.

Cox, T.M.; Sinclair, J. (1998) Biología Molecular en Medicina. Madrid: Pannamericana.

del Abril Alonso, A.; Flores, E.A.; de Blas Calleja, M.R.; Caminero Gómez, A.A.; García Lecumberri, C.; de Pablo González, J.M.; Sandoval Valdemoro, E. (2001) Fundamentos biológicos de la conducta (2ª Edición). Madrid: Sanz y Torres.

Fuentes, X.; Castiñeiras, M.J.; Queraltó, J.M. (1999) Bioquímica clínica y patología molecular. Barcelona: Reverte.

Gil, R. (2007) Manual de Neuropsicología. Barcelona: Elsevier Massson.

González, N.L.; Armas, M.H. (1998) Diagnóstico prenatal de las alteraciones congénitas: Investigación. Universidad de la Laguna, Secretariado de Publicaciones.

Hübner, M.E. (2005) Malformaciones congénitas: Diagnóstico y manejo neonatal. Madrid: Editorial Universitaria.

Jiménez Escrig, A. (2003) Manual de neurogenética. Madrid: Ediciones Díaz de Santos.

Jones KL. (2007) Smith. Patrones reconocibles de malformaciones humanas. Madrid: Elsevier.

Junqué, C.; Bruna, O.; Mataró, M. (2004) Neuropsicología del lenguaje: Funcionamiento normal y patológico. Rehabilitación. Barcelona: Elsevier España.

Kandel, E.R.; Schwartz, J.H.; Jessell, T.M. (2001) Principios de neurociencia. Madrid: McGraw-Hill / Interamericana.

Love, R.J.; Webb, W.G. (1998) Neurología para los especialistas del habla y del lenguaje (3ª Edición). Madrid: Panamericana.

Maestú Unturbe, F.; Ríos Lago, M.; Cabestrero Alonso, R. (2008) Neuroimagen: técnicas y procesos cognitivos. Barcelona: Masson-Elsevier.

Mora, F. (2009) Cómo funciona el cerebro. Madrid: Alianza Editorial.

Olarrea, A. (2005) Orígenes del lenguaje y selección natural. Madrid: Equipo Sirius.

Pinel, J.P.J. (2007) Biopsicología (6ª Edición). Madrid: Pearson Educación.

Plomin, R.; DeFries, J.; McClearn, G.; McGuffin, P. (2002) Genética de la conducta. Ariel Ciencia. Barcelona.

Purves, D.; Augustine, G.J.; Fitzpatrick, D.; Hall, W.C.; LaMantia, A.-S.; McNamara, J.O.; Williams, S.M. (2008) Neurociencia (3ª Edición). Madrid: Panamericana.

Puyuelo, M.; Rondal, J.A. (2003) Manual de desarrollo y alteraciones del lenguaje. Aspectos evolutivos y patología en el niño y el adulto. Barcelona: Masson.

Reyes Tejedor, M.; Camacho Tabeada, M.V. (2007) Patologías del lenguaje: Lingüística, afasias y agramatismos. Madrid: Editorial Universitaria Ramon Areces.

Rosenzweig, M.R.; Leiman, A.L.; Breedlove, S.M. (2001) Psicología Biológica. Barcelona: Ariel.

Solari, A.J. (1999) Genética humana: fundamentos y aplicaciones en medicina (2ª Edición). Buenos Aires: Editorial Médica Panamericana.

Strachan, T.; Read, A.P. (2006) Genética molecular humana (3ª Edición). México: McGraw-Hill.
Bibliografía complementaria


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente

Materias que se recomenda cursar simultaneamente

Materias que continúan o temario

Observacións

-Conceptos básicos de citoloxía, histoloxía e xenética. -Coñecementos de informática a nivel usuario, para a utilización do Campus Virtual.


(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías