Datos Identificativos 2012/13
Asignatura (*) Técnicas de Traballo e Seguridade no Laboratorio Código 610311514
Titulación
Licenciado en Química
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
1º e 2º Ciclo 1º cuadrimestre
Primeiro-Segundo-Terceiro Optativa 3
Idioma
Castelán
Prerrequisitos
Departamento Química Analítica
Coordinación
Moreda Piñeiro, Jorge
Correo electrónico
jorge.moreda@udc.es
Profesorado
Moreda Piñeiro, Jorge
Correo electrónico
jorge.moreda@udc.es
Web
Descrición xeral

Competencias do título
Código Competencias da titulación
A17 Traballar no laboratorio Químico con seguridade (manexo de materiais e eliminación de residuos).
A18 Valorar os riscos no uso de sustancias químicas e procedementos de laboratorio.
A19 Levar a cabo procedementos estándares e manexar a instrumentación científica.
B1 Aprender a aprender.
B4 Traballar de forma autónoma con iniciativa.
B5 Traballar de forma colaborativa.
C1 Expresarse correctamente, tanto de forma oral coma escrita, nas linguas oficiais da comunidade autónoma.

Resultados de aprendizaxe
Competencias de materia (Resultados de aprendizaxe) Competencias da titulación
Trabajar el laboratorio con seguridad A17
A18
B1
B4
B5
C1
Conocer los reactivos y el material de uso mas habitual en el laboratorio A18
B1
B4
B5
C1
Importancia de la calidad en los resultados obtenidos en el laboratorio A19
B1
B4
B5
C1
Gestión eficaz de residuos procedente del laboratorio químico A17
A18
B1
B4
B5
C1

Contidos
Temas Subtemas
Tema 1. LA CALIDAD EN EL LABORATORIO QUÍMICO.

Tema 2. PRODUCTOS QUÍMICOS.

Tema 3. MATERIAL Y OPERACIONES BÁSICAS EN EL LABORATORIO QUÍMICO.

Tema 4. SEGURIDAD EN EL LABORATORIO QUÍMICO.

Tema 5. GESTIÓN DE RESIDUOS EN EL LABORATORIO QUÍMICO.
Tema 1. LA CALIDAD EN EL LABORATORIO QUÍMICO. Importancia de la calidad de los resultados analíticos. Definición de calidad. Calidad y laboratorio analítico: calidad total o integral, garantía de calidad, control de calidad y evaluación de la calidad. Sistemas de garantía de calidad. Normas de las buenas prácticas de laboratorio. Procedimientos normalizados de trabajo. Sistemas de control y parámetros de calidad. Evaluación de la calidad. Auditorias. Organización del laboratorio. Documentación en el laboratorio. Organización de la información.

Tema 2. PRODUCTOS QUÍMICOS. Clasificación de las sustancias químicas. Agua: tipos y sistemas de purificación. Reactivos más usuales en el laboratorio: ácido, bases, disolventes orgánicos y gases. Calidad de los reactivos químicos. Preparación de patrones y disoluciones de trabajo. Precauciones y recomendaciones.

Tema 3. MATERIAL Y OPERACIONES BÁSICAS EN EL LABORATORIO QUÍMICO. Material general de laboratorio. Limpieza y secado del material. Organización del material del laboratorio. Operaciones básicas en el laboratorio. Medida de masas: equipos y su manipulación. Medida de volúmenes: aparatos y su manipulación. Medida del pH. Tratamientos térmicos y control de la temperatura. Otras técnicas de uso general.

Tema 4. SEGURIDAD EN EL LABORATORIO QUÍMICO. Concepto de riesgo. Clasificación de las sustancias químicas. Riesgos derivados sustancias químicas inflamables y explosivas. Prevención y extinción de incendios. Riesgos derivados de sustancias químicas irritantes, corrosivas y tóxicas. Fichas de seguridad química. Incompatibilidades químicas. Almacenamiento de sustancias químicas. Riesgos derivados de acciones físicas. Instalación y equipos de protección colectiva. Protección individual. Hábitos personales. Accidentes más comunes y primeros auxilios.

Tema 5. GESTIÓN DE RESIDUOS EN EL LABORATORIO QUÍMICO. Introducción: problemática de los residuos químicos, procesos generadores de residuos, necesidad de una gestión adecuada de los residuos. Definición de residuos y conceptos relacionados. Clasificación de los residuos. Residuos generados en el laboratorio químico. Principios fundamentales de la gestión de residuos: programa de gestión de residuos. Procedimientos de eliminación de los residuos químicos en el laboratorio. Legislación específica.

Planificación
Metodoloxías / probas Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Proba mixta 3 0 3
 
Atención personalizada 0 0 0
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Proba mixta Farase unha avaliación final, mediante un exame de coñecementos na data indicada no calendario de exámenes da titulación

Atención personalizada
Metodoloxías
Proba mixta
Descrición
O alumno será atendido nas titorías voluntarias e individuais no despacho do pofesor, no horario que se especifique

Avaliación
Metodoloxías Descrición Cualificación
Proba mixta Examen teórico de los contenidos de la asignatura 100
 
Observacións avaliación

Para superar la asignatura  se necesita alcanzar una calificación mínima de 5 puntos en el examen


Fontes de información
Bibliografía básica http://www.mtas.es/insht/index.htmDirección web del Ministerio Nacional de Seguridad e Higiene en el (). .
- http://chemdat.merck.de/cdrl/safety/sheets/es/index.htmlEs esta dirección se puede encontrar infor (). .
http://www.airliquide.com/safety/msds/es/Muestra las fichas de seguridad de gases comprimidos y li (). .
http://chemfinder.cambridgesoft.com/nohits.asp?querytype=noqueryPermite búsquedas utilizando el nomb (). .
LEY 31/1995, de 8 de noviembre, Ley de Prevención de Riesgos Laborales (BOE nº 269, de 10 de noviemb (). .
LEY 10/998 de 21 de abril, Ley de residuos (BOE nº 96, de 22 de abril de 1998). (). .
SABATER-TOBELLA, J.; VILUMARA-TORRALLARDONA, A (1988). Buenas Prácticas de Laboratorio (GLP). Díaz de Santos, Madrid
HUBER, L (1995). Buenas Prácticas de Laboratorio y Buenas Prácticas de Fabricación Actuales. Hewlett-Packard Company, Holanda
VALCÁRCEL, M.; RÍOS, A (1992). CALIDAD EN EL LABORATORIO DE ANÁLISIS. Reverté, Madrid
BUENO J. L., SASTRE H., LAVIN A. G (1997). Degradación del Suelo Tratamiento de Residuos. Gráficas Covadonga, Oviedo
CLAVERO, J. M.; YSERN, P.; GALLERO, B.; TRAVESA, F.; GADEA, E.; GUARDINO, X (2002). La Gestión de los Residuos Peligrosos en los Laboratorios Universitarios y de Investigación. Nota Técnica de Prevención (NTP) 480. Ministerio de Trabajo y asuntos Sociales-Instituto Nacional de
INSAUSTI M. J., REDONDO P., CHARRO E (1999). Manual de Experimentación Básica en Química. Secretariado de publicaciones e intercambio editorial, Universidad de Valladolid
DÍAZ PEÑALVER, N (2000). Manual de Gestión de los Residuos Especiales de la Universidad de Barcelona. Publicaciones de la Universitat de Barcelona, Barcelona
ESPINOSA HIDALGO, P (1999). Manual de Seguridad en los Laboratorios Químicos. Universidad de Granada, Granada
BLANCO F (1983). Manual del Laboratorio de Química. Gráficas Cervantes S.A., Salamanca
GARFIELD, F. M (1993). Principios de la Garantía de Calidad para Laboratorios Analíticos. AOAC International, EE.UU
ARQUER, M. I.; BARTUAL, J.; BERENGUER, M. J.; BERNAL, F.; BESTRATÉN, M.; CUSCÓ, J. M.; GADEA, E.; GU (2001). Riesgo Químico. Instituto Nacional de Seguridad e Higiene en el Trabajo, Madrid
MARTÍNEZ DE LA CUESTA, P. J.; RUS MARTÍNEZ, E. (1991). Seguridad en los Laboratorios. Riesgos Químicos y Físicos. Edinford, Málaga
ALONSO M. (1996). Técnicas Básicas en el Laboratorio de Química. Secretariado de publicaciones e intercambio editorial, Universidad de Valladolid
CORTÉS DÍAZ J. M (1999). Técnicas de Prevención de Riesgos Laborables. Editorial Tébar, Madrid

Bibliografía complementaria


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente

Materias que se recomenda cursar simultaneamente

Materias que continúan o temario

Observacións

Se recomienda: -Haber realizado el Bachillerato por la especialidad de Ciencias Experimentales. -Saber manejar los libros de texto. -Tener conocimientos básicos de inglés -Aclarar con el profesor de posibles dudas. -Intentar adquirir unas buenas prácticas de trabajo y seguridad en el laboratorio.



(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías