Datos Identificativos

2012/13

Asignatura (*)

Rehabilitación do Aparato Bucofonador e Auditivo

Código

652911204

Titulación

Diplomado en Logopedia

Descriptores

Ciclo

Período

Curso

Tipo

Créditos

1º e 2º Ciclo

Anual

Segundo

Obrigatoria

7.5

Idioma

Prerrequisitos

Departamento

Medicina

Coordinación

Vilariño Vilariño, Maria Isabel

Correo electrónico

isabel.vilarino@udc.es

Profesorado

Vilariño Vilariño, Maria Isabel

Correo electrónico

isabel.vilarino@udc.es

Web

Descrición xeral

Competencias do título

Código	Competencias da titulación
A1	Coñecer a anatomía e a fisioloxía dos órganos da fala, da audición, da voz e da deglutición.
A5	Coñecer os trastornos da comunicación: linguaxe, fala, audición, voz e as funcións orais non verbais.
A6	Coñecer as bases da física acústica.
A7	Coñecer a dimensión psicosocial da comunicación.
A8	Coñecer a terminoloxía propia do método científico.
A9	Coñecer a profesión e o estatus legal do/a logopeda.
A10	Coñecer os principios , as funcións e os procedementos da intervención logopédica.
A11	Coñecer os fundamentos educativos e da aprendizaxe que dan soporte ás técnicas de intervención logopédica.
A14	Coñecer as técnicas e os instrumentos de avaliación e diagnóstico en logopedia.
A15	Deseñar, implementar e avaliar accións de prevención dos trastornos da comunicación: linguaxe, fala, audición, voz e as funcións orais non verbais.
A16	Explorar, avaliar e diagnosticar, no seu caso, os trastornos da comunicación e establecer un prognóstico.
A17	Participar no proceso de avaliación e de diagnóstico pluridisciplinar de trastornos que afectan á comunicación.
A18	Usar as técnicas e os instrumentos de exploración propios da profesión e rexistrar, sintetizar e interpretar os datos contribuídos e integralos no conxunto da información.
A19	Dominar a terminoloxía que lles permita interactuar eficazmente con outros profesionais.
A20	Coñecer os límites das súas competencias e saber identificar cándo é necesario un tratamento interdisciplinar.
A21	Coñecer, seleccionar, facilitar e intervir con sistemas alternativos e aumentativos da comunicación adaptados as condicións físicas, psicolóxicas e sociais dos seus pacientes, así como o deseño e o uso de prótese e axudas.
A22	Adaptar a súa actuación ás diferentes etapas evolutivas do individuo e as características físicas, psicolóxicas e sociais.
A23	Establecer os obxectivos e as etapas dos tratamentos que aplica.
A24	Explicar e argumentar o tratamento seleccionado.
A25	Aplicar os tratamentos logopédicos cos métodos, coas técnicas e cos recursos mais eficaces e adecuados.
A26	Avaliar a propia intervención profesional para optimizala.
A27	Asesorar as familias e o contorno social das persoas usuarias, favorecendo a súa participación e a súa colaboración no tratamento logopédico.
A28	Comunicar de xeito oral e escrito as súas observacións e conclusións ao paciente, aos seus familiares e ao resto de profesionais que interveñen na súa atención, adaptándose ás características do contorno.
A29	Elaborar informes de exploración e de diagnóstico, de seguimento, de finalización e de derivación.
A30	Ser capaz de traballar no contorno escolar, asistencial e sanitario.
A31	Coñecer e asesorar na elaboración e na execución de políticas de atención e educación sobre temas relacionados coa Logopedia.
A33	Comprender, valorar e incorporar á praxe profesional as producións científicas que sustentan o desenvolvemento profesional do/a logopeda.
A34	Presentar unha adecuada produción da fala, unha estructuración da linguaxe e unha calidade da voz.
A35	Redactar de forma apropiada informes e outros documentos profesionais.
A36	Comunicarse correctamente nas linguas oficiais propias da comunidade autónoma en que exerza a profesión.
B1	Aprender a aprender.
B2	Resolver problemas de forma efectiva.
B3	Aplicar un pensamento crítico, lóxico e creativo.
B4	Traballar de forma autónoma con iniciativa.
B5	Traballar de forma colaborativa.
B6	Comportarse con ética e responsabilidade social como cidadán e como profesional.
B7	Comunicarse de maneira efectiva nun entorno de traballo.
B8	Capacidade de observar e de escoitar de forma activa.
B9	Capacidade para motivarse e procurar a calidade na actuación profesional.
B10	Capacidade de tomar decisións, asumindo a responsabilidade.
B11	Traballar en equipo e, no seu caso, de forma interdisciplinaria.
B12	Ter compromiso ético.
B13	Ser creativo no exercicio da profesión.
B14	Tomar decisións con autonomía e responsabilidade.
B15	Destreza e empatía nas relacións interpersoais.
B16	Capacidade de organizar e planificar.
B17	Capacidade de se adaptar aos cambios.
B18	Resolver problemas.
B19	Razoar de forma crítica.
B20	Capacidade de análise e síntese.
B21	Aprender autonomamente, e motivarse para facelo de forma continuada.
B22	Coñecer e manexar as novas tecnoloxías da comunicación e da información.
B23	Ter iniciativa e espírito emprendedor.
B24	Acceso, selección e xestión das fontes de información relevantes para a práctica profesional.
B26	Saber expresarse en público.
B27	Pór en valor a súa profesión no contorno en que se desenvolve o seu traballo.
B28	Adoptar unha actitude positiva e paciente.
C1	Expresarse correctamente, tanto de forma oral coma escrita, nas linguas oficiais da comunidade autónoma.
C2	Dominar a expresión e a comprensión de forma oral e escrita dun idioma estranxeiro.
C3	Utilizar as ferramentas básicas das tecnoloxías da información e as comunicacións (TIC) necesarias para o exercicio da súa profesión e para a aprendizaxe ao longo da súa vida.
C6	Valorar criticamente o coñecemento, a tecnoloxía e a información dispoñible para resolver os problemas cos que deben enfrontarse.
C7	Asumir como profesional e cidadán a importancia da aprendizaxe ao longo da vida.
C8	Valorar a importancia que ten a investigación, a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade.

Resultados de aprendizaxe

Competencias de materia (Resultados de aprendizaxe)	Competencias da titulación
Coñecer a anatomía e a fisioloxía dos órganos da fala, da audición, da voz e da deglutición.	A1 A5 A6 A7 A8 A9 A10 A14 A16 A17 A18 A19 A21 A23	B1 B2 B3 B5 B6 B7 B8 B9 B10 B11 B12 B13 B14 B15 B16 B17 B18 B19 B20 B21 B22 B23 B24 B26 B27 B28	C1 C7 C8
Adquirir los conocimientos teóricos necesarios sobre la laringectomía y creación de programas específicos de intervención logopédica, para poder llevar a cabo un plan terapeútico que compense, en lo posible, los efectos negativos de esta intervención quirúrgica.	A1 A5 A8 A9 A10 A14 A16 A17 A18 A19 A20 A23 A25 A26 A27 A28 A29 A33 A34 A35 A36	B1 B2 B3 B4 B5 B6 B7 B8 B9 B10 B11 B12 B13 B14 B15 B16 B17 B18 B19 B20 B22 B24 B26 B27 B28	C1 C2 C3 C6 C7 C8
Alcanzar los conocimientos teóricos necesarios sobre los implantes cocleares para posteriormente poder diseñar programas logopédicos específicos de intervención adecuados a cada deficiente auditivo que ha recibido un implante coclear.	A1 A8 A9 A10 A14 A16 A17 A18 A19 A20 A22 A23 A24 A25 A26 A27 A28 A29 A30 A31 A33 A34 A35 A36	B1 B2 B3 B4 B5 B7 B8 B10 B11 B12 B13 B14 B15 B16 B17 B18 B20 B26 B28	C1 C3 C6 C7 C8
Conocer formas de actuación del equipo multidisciplinar que interviene en este tipo de trastornos y que estrategias conjuntas se deben adoptar en la prevención de las alteraciones del lenguaje, en la evaluación y en el diagnóstico.	A1 A5 A9 A10 A11 A14 A15 A16 A17 A18 A19 A20 A22 A23 A24 A25 A26 A27 A28 A29 A30 A33 A34 A35 A36	B1 B2 B3 B4 B5 B6 B7 B8 B9 B10 B11 B12 B13 B14 B15 B16 B17 B18 B19 B20 B21 B22 B23 B24 B26 B27 B28	C1 C3 C6 C7 C8

Contidos

Temas

Subtemas

1ª PARTE: REHABILITACIÓN EN LARINGECTOMIZADOS
BLOQUES TEMÁTICOS
TEMA 1: Sistema fonatorio, bases anatómicas y funcionales de la laringe. Fisiología de la laringe, funciones laringeas, mecánica respiratoria y fonación.
TEMA 2: Patología tumoral de la laringe.
TEMA 3: Disfonías por cáncer de cabeza y cuello.
TEMA 4: Laringectomías totales y parciales. Indicaciones y consecuencias.
TEMA 5: Nuevas condiciones anatómicas y cambios fisiológicos del laringectomizado.
TEMA 6: Fonación del laringectomizado. Erigmofonia. Laringe Elctrónica. Prótesis fonatorias. Válvulas. Importancia de la rehabilitación.
TEMA 7: Papel del logopeda en la rehabilitación del paciente laringectomizado. Combinación de funciones y recursos de la unidad de logopedia con la asociación de laringectomizados.
TEMA 8: Condiciones necesarias para iniciar la rehabilitación. Causas que pueden retardar, dificultar o impedir la rehabilitación.
TEMA 9: Forma de realizar la rehabilitación. Momento de comenzar. Etapas dentro de la rehabilitación. Evaluación y problemas específicos que se pueden presentar. Actuación en casos difíciles. Momento y criterios para plantear un sistema alternativo a la erigmofonía.
TEMA 10: Casos clínicos. Observación de pacientes en diferentes etapas de la rehabilitación.

2ª PARTE: REHABILITACIÓN EN EL IMPLANTADO COCLEAR
BLOQUES TEMÁTICOS:
TEMA 11: Neurología de la audición. Patología que conduce a la indicación de un implante coclear.
TEMA 12: Introducción a los implantes cocleares y sus funciones básicas. Características de los implantes cocleares. Comparación con los audífonos. Tipos de Implantes. Electrónica. Componentes y función de los implantes cocleares y descripción de los modelos que actualmente se utilizan.
TEMA 13: Selección de candidatos para implante coclear. Contraindicaciones. Factores favorecedores. Modalidad de elección del implante.
TEMA 14: Estado actual de los implantes cocleares.
TEMA 16: Implantes cocleares en niños. Indicaciones. Selección del paciente. Condiciones necesarias.
TEMA 17: Planteamiento de la rehabilitación del niño implantado. Objetivos y diferentes formas de llevar a cabo esta rehabilitación.
TEMA 18: Ejercicios prácticos para la rehabilitación del implantado coclear.
TEMA 15: Rehabilitación del implantado coclear. Objetivos y metodología. Planteamiento y evaluación inicial. Diferentes niveles de rehabilitación. Etapas dentro de la rehabilitación.
TEMA 16: Implantes cocleares en niños. Indicaciones. Selección del paciente. Condiciones necesarias.
TEMA 17: Planteamiento de la rehabilitación del niño implantado. Objetivos y diferentes formas de llevar a cabo esta rehabilitación.
TEMA 18: Ejercicios prácticos para la rehabilitación del implantado coclear.

Planificación

Metodoloxías / probas	Horas presenciais	Horas non presenciais / traballo autónomo	Horas totais
Proba obxectiva	2	35	37
Traballos tutelados	2	20	22
Sesión maxistral	30	60	90
Estudo de casos	10	20	30

Atención personalizada	2	0	2

*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías

Metodoloxías	Descrición
Proba obxectiva	Superar unha proba obxetiva de 50 preguntas tipo test.
Traballos tutelados	Elaboración de traballos escritos, tanto individuais como en pequenos grupos e que incluirán revisions bibliográficas e a exposición de casos clínicos para a sua posterior análese e discusión.
Sesión maxistral	Presentación de contidos relevantes de cada tema.
Estudo de casos	Análese e discusión de casos clínicos. Realizaráse o visionado e análese de casos clínicos de diversas patolóxias nos que o alumnado terá que participar de fprma activa

Atención personalizada

Metodoloxías

Estudo de casos

Traballos tutelados

Descrición

Sesions orientadas o traballo dos contidos teóricos e prácticos

Avaliación

Metodoloxías	Descrición	Cualificación
Sesión maxistral	Realizarase unha evaluación contínua dos alumnos, na que se terá en conta a asistencia, participación e grado de implicación tanto nas clases como nos distintos seminarios, grupos de traballo e sesións clínicas.	0
Estudo de casos	Evaluarase a participación no análese e discusión de casos clínicos, así como a asistencia a exposición destes casos.	0
Proba obxectiva	Consistirá nun exame final tipo test de resposta única, de 50 preguntas	0
Traballos tutelados	Valorase a calidade dos mesmos e a exposición oral.	0

Observacións avaliación
Será importante a asistencia as sesións maxistrais e a exposisición de traballos.

Fontes de información

Bibliografía básica

1ª PARTE: REHABILITACIÓN EN LARINGECTOMIZADOS

BEHLAU, M. (2005) A voz. O livro do especialista. Tomo I y II.. Ed. Revinter. Río de Janeiro.

CASADO MORENTE, J.C. , ADRIÁN TORRES, J.A. (2005). Manual del laringectomizado. Ed. Aljibe. Málaga.

DINVILLE C.: (1996). Los trastornos de la voz y su reeducación. Ed. Masson. Barcelona.

FERNÁNDEZ MARINA M.: (1996). Reflexión sobre el tratamiento del paciente laringectomizado. Rev. Logop. Fon. Audiol. Vol. XVI, nº 3; Barcelona, 138-144.

GARCIA-TAPIA R. (1996). Diagnóstico y tratamiento de trastornos de voz. Ed. Panamericana.Madrid

MURRAY Y MORRISON (1996). Tratamiento de los trastornos de la voz. Ed. Masson, Barcelona.

PEÑA-CASANOVA J. (2001). Manual de logopedia. Ed. Masson, Barcelona.

PRATER R.J, SMITH R.W. (1995). Manual de terapéutica de la voz. Ed. Masson. Barcelona.

2ª PARTE: REHABILITACIÓN EN EL IMPLANTADO COCLEAR

BONET AGUSTÍ M.: (1993). Manual de rehabilitación del sordo adulto. Ed. Masson. Barcelona

GARCIA – IBAÑEZ Y M. BENITO LÓPEZ. (1990). Implantes cocleares. Acta XIV Congreso Nacional de la Sociedad Española de O.R.L. Santander.

GARRIDO M., BUENO J., SANTOS P., HERRANZ P. (1995). Implante coclear en sorderas prelocutivas. Rev. Lenguaje y Comunicación. Universidad Pontificia de Salamanca.

GOTZZENS A.M. Y MARRO S. (1996). Valoración audioprotésica y lingüística en alumnos deficientes auditivos de 3 a 8 años. Rev. Logp. Fon. Audiol. Vol. XVI-Nº 2, Barcelona, 63-71.

HUARTE A. (1992). Manual de rehabilitación del implante coclear. Servicio de Publicaciones de la Universidad de Navarra.

HUARTE A.. (1992). Guía de rehabilitación del implante coclear en niños. Servicio de Publicaciones de la Universidad de Navarra.

PEÑA-CASANOVA J. (1994). Manual de logopedia. 2ª edición. Ed. Masson, Barcelona.

AMAT M.T, PUJOL M.C., (2000). Cuaderno de ejercicios de rehabilitación. Asociación de implantes cocleares – INTEGRACIÓN.

MANRIQUE M., HUARTE A.. (2001). Implantes cocleares. Ed. Masson, Barcelona.

Recursos web:

A lo largo del curso se proporciona a los alumnos distintas páginas webbs tanto científicas como de asociaciones de afectados para que su consulta en la realización de los diferentes trabajos propuestos.

Outros materiais de apoio:

Material audiovisual (vídeos, diapositivas, transparencias…).

Material de intervención Logopédica para el desarrollo de las clases prácticas.

Bibliografía complementaria

Recomendacións

Materias que se recomenda ter cursado previamente

Materias que se recomenda cursar simultaneamente

Materias que continúan o temario

Observacións

(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías