Competencias do título |
Código
|
Competencias da titulación
|
A9 |
Deseñar e desenvolver proxectos, programas e servizos nos diferentes campos de intervención profesional promovendo a participación e o desenvolvemento comunitario. |
A14 |
Identificar e emitir xuízos razoados sobre problemas socioeducativos para mellorar a práctica profesional. |
A15 |
Elaborar e xestionar medios e recursos para a intervención socioeducativa. |
A17 |
Formar axentes de intervención socioeducativa e comunitaria. |
A18 |
Dirixir e coordinar planos e proxectos socioeducativos. |
B3 |
Xerar a cultura profesional colaborativa, fomentando o traballo en rede e integrándose en grupos interdisciplinares con iniciativa e responsabilidade. |
B4 |
Deseñar e impulsar espazos socioeducativos en contextos de diversidade atendendo á igualdade de xénero, á equidade e respecto aos dereitos humanos, favorecendo o empoderamento das persoas e colectivos ubicados en situacións de desvantaxe social. |
C1 |
Expresarse correctamente, tanto de forma oral coma escrita, nas linguas oficiais da comunidade autónoma. |
C4 |
Desenvolverse para o exercicio dunha cidadanía aberta, culta, crítica, comprometida, democrática e solidaria, capaz de analizar a realidade, diagnosticar problemas, formular e implantar solucións baseadas no coñecemento e orientadas ao ben común. |
C6 |
Valorar criticamente o coñecemento, a tecnoloxía e a información dispoñible para resolver os problemas cos que deben enfrontarse. |
Resultados de aprendizaxe |
Competencias de materia (Resultados de aprendizaxe) |
Competencias da titulación |
Deseñar e desenvolver proxectos, programas e servizos nos diferentes campos de intervención profesional promovendo a participación e o desenvolvemento comunitario |
A9
|
|
|
Identificar e emitir xuízos razoados sobre problemas socioeducativos para mellorar a práctica profesional |
A14
|
|
|
Elaborar e xestionar medios e recursos para a intervención socioeducativa |
A15
|
|
|
Formar agentes de intervención socioeducativa y comunitaria |
A17
|
|
|
Dirixir e coordinar planos e proxectos socioeducativos |
A18
|
|
|
Xerar a cultura profesional colaborativa, fomentando o traballo en rede e integrándose en grupos interdisciplinares con iniciativa e responsabilidade |
|
B3
|
|
Deseñar e impulsar espazos socioeducativos en contextos de diversidade atendendo á igualdade de xénero, á equidade e respecto aos dereitos humanos, favorecendo o empoderamento das persoas e colectivos ubicados en situacións de desvantaxe social. |
|
B4
|
|
Valorar criticamente o coñecemento, a tecnoloxía e a información dispoñible para resolver os problemas cos que deben enfrontarse. |
|
|
C6
|
Expresarse correctamente, tanto de forma oral coma escrita, nas linguas oficiais da comunidade autónoma. |
|
|
C1
|
|
|
|
|
Desenvolverse para o exercicio dunha cidadanía aberta, culta, crítica, comprometida, democrática e solidaria, capaz de analizar a realidade, diagnosticar problemas, formular e implantar solucións baseadas no coñecemento e orientadas ao ben común. |
|
|
C4
|
Contidos |
Temas |
Subtemas |
1. O concepto de xénero nas ciencias sociais
|
1.1. Precisións terminolóxicas previas: diversidade, diferencia, igualdade, desigualdade.
1.1 Sexo, xénero e bioloxía.
1.2 Patriarcado Androcentrismo Misoxinia.
1.3 Feminismo como marco teórico, como movemento social e político.
|
2. Institucións socializadoras e mandatos de xénero |
2.1. Mandatos de xénero como contidos culturais
2.2. O papel dos estereotipos na configuracion das identidades
2.3. Ámbitos a problematizar:Linguaxe, ocio e tempo de lecer: televisión, deporte, videoxogos, revistas; Familias Socialización profesional Política e poder.
|
3. A coeducación: o compromiso colectivo de educar para a igualdade. |
3.1. Que é coeducar?. A coeducación como practica feminista.
3.2. O sistema educativo: Da escola mixta a coeducativa. O papel do xénero na construcción do éxito e do fracaso escolar.
3.2 Principais sexismos inseridos en institucións/servizos e/ou programas de acción educativa. Elementos de ánalise: estructura, cargos, normativa, organización dos espazos, relacións, contidos, expectativas en relación ó grupo destinatario.
|
4. A violencia de xénero |
4.1 Agresividade, poder, violencia: precisións terminolóxicas
4.2 Mitos da violencia de xénero.
4.3. Masculinidade, feminidade e violencia
4.4. A educación na Lei integral de medidas de protección contra a violencia de xénero.
4.4. Propostas coeducativas |
Planificación |
Metodoloxías / probas |
Horas presenciais |
Horas non presenciais / traballo autónomo |
Horas totais |
Análise de fontes documentais |
10 |
20 |
30 |
Sesión maxistral |
18 |
18 |
36 |
Proba mixta |
2 |
7 |
9 |
Discusión dirixida |
6 |
6 |
12 |
Estudo de casos |
4 |
8 |
12 |
Portafolios do alumno |
20 |
20 |
40 |
Eventos científicos e/ou divulgativos |
4 |
4 |
8 |
|
Atención personalizada |
3 |
0 |
3 |
|
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado |
Metodoloxías |
Metodoloxías |
Descrición |
Análise de fontes documentais |
As fontes documentais son os referentes conceptuais que se presentarán ó redor dos diferentes núcleos temáticas que vertebran a materia. Utilizaránse documentos audiovisuais e bibliográficos (fragmentos de reportaxes documentais ou películas, noticias de actualidade, paneis gráficos, fotografías, biografías, artigos, textos lexislativos...) que son relevantes para afondar no temario con propostas de actividades específicas para o estudio dos mesmos. |
Sesión maxistral |
Ao comezo de cada núcleo formativo farase unha exposición xeral introductoria de cada tema, mediante exposición oral, guíada co uso de recursos audiovisuais, destacando os asuntos que precisen dun maior afondamento, así como as orientacións oportunas para poderen ser ampliados. Asemade proporase unha discusión dirixida, por grupos, co fin de ollar os prexuízos, valorar os intereses do alumnado, ter en conta as súas contribucións e potenciar a súa participación na construcción significativa do coñecemento.
|
Proba mixta |
Proba escrita utilizada para a avaliación da aprendizaxe o remate do curso, na que o alumnado deberá dar resposta ás cuestións prantexadas a través dun marco global e integrado dos diferentes núcleos temáticos contemplados nesta guía docente |
Discusión dirixida |
Será unha das dinámicas máis utilizadas, para a que se acordará con suficiente antelación as lecturas previas de carácter obrigatorio que, recollendo diferentes argumentacións sobre dunha temática, favoreza o contraste e o debate de opinións fundamentadas e o e coa finalidade de que o alumnado constrúa unha visión crítica das diferentes formas de interpretar a realidade socioeducativa. |
Estudo de casos |
Adoptando o feminismo como marco conceptual, selección dunha temática para deseñar un proxecto coeducativo nalgún dos ámbitos da educación social: centro de menores, escola, centros cívicos, asociacións de ocio, deporte e tempo de lecer, campamentos, etc.
As datas para o seu desenvolvemento e sesións de titoría contempladas para este fin, serán acordadas na aula, a proposta da profesora. Ademais de ser incluído no Portafol, cada grupo expoñerá o seu proxecto co obxeto de compartilo e sometelo a debate e valoralo.
|
Portafolios do alumno |
Dossier ordenado por seccións, debidamente identificadas, paxinadas e cun índice introductorio que conterá os rexistros ou materiais producto das actividades de aprendizaxe realizadas polo alumnado ó longo do semestre. Inclúe todo o traballo realizado : notas de clases, tarefas desenvolvidas, resumos, dificultades atopadas , comentarios etc. É froito do traballo tutelado e continuo en torno ós diferentes núcleos temáticos que se iniciarán na aula pero que requirirá do traballo autónomo do alumnado, atendendo ás indicacións que se proporcionarán a través de atención personalizada da profesora ós distintos grupos. |
Eventos científicos e/ou divulgativos |
Actividades realizadas polo alumnado que implican a asistencia e/ou participación en eventos científicos e/ou divulgativos (congresos, xornadas, simposios, cursos, seminarios, conferencias, exposicións, etc.) co obxectivo de profundar no coñecemento de temas de estudo relacionados coa materia. Esta tipo de actividade será recollida no portafol. |
Atención personalizada |
Metodoloxías
|
Análise de fontes documentais |
Estudo de casos |
Portafolios do alumno |
|
Descrición |
Os grupos de traballo organizaranse a modo de seminarios onde se desenvolverán as diferentes metodoloxías que requiren a presencia e participación do alumnado, así como as lecturas previas traballadas para tal fin.
As cuestións a traballar,así como a organización concreta do seminario depedendo da temática, serán acordadas ó comezo de cada núcleo temático. |
|
Avaliación |
Metodoloxías
|
Descrición
|
Cualificación
|
Estudo de casos |
Adoptando o feminismo como marco conceptual, selección dunha temática para deseñar un proxecto coeducativo nalgún dos ámbitos da educación social: centro de menores, escola, centros cívicos, asociacións de ocio, deporte e tempo de lecer, campamentos, etc.
As datas para o seu desenvolvemento e sesións de titoría contempladas para este fin, serán acordadas na aula, a proposta da profesora. Ademáis de ser incluído no Portafol, cada grupo expoñerá o seu proxecto co obxeto de compartilo, sometelo a debate e valoralo. |
15 |
Portafolios do alumno |
Dossier ordenado por seccións, debidamente identificadas, paxinadas e cun índice introductorio que conterá os rexistros ou materiais produto das actividades de aprendizaxe realizadas polo alumnado ó longo do semestre. Inclúe todo o traballo realizado : notas de clases, tarefas desenvolvidas, resumos, dificultades atopadas , comentarios etc. É froito do traballo tutelado e continuo en torno ós diferentes núcleos temáticos que se iniciarán na aula pero que requirirá do traballo autónomo do alumnado, atendendo ás indicacións que se proporcionarán a través de atención personalizada da profesora ós distintos grupos. |
25 |
Proba mixta |
Proba escrita utilizada para a avaliación da aprendizaxe o remate do curso, na que o alumnado deberá dar resposta ás cuestións prantexadas a través dun marco global e integrado dos diferentes núcleos temáticos contemplados nesta guía docente. |
60 |
|
Observacións avaliación |
Atendendo ó traballo e á participación do alumnado na materia, a avaliación contempla dúas opcións:
OPCIÓN A. Para o alumnado que asiste/participa nas actividades de aula (>80%): a) Elaboración dun portafol grupal no que se recolleránas prácticas propostas relacionadas coa lectura e análise de materias diversos, as notas relativas ós grupos de discusión e as sesións maxistrais(25%); e un proxecto coeducativo que será exposto na aula (15%).b) Exame sen material sobre os contidos da materia (60%)
OPCIÓN B. Para o alumnado que non asiste/participa das actividades de aula (<80%): a) Proba mixta sobre os contidos da materia(80%) b) Recensión e exposición oral dun dos libros da bibliografía básica e que será acordado coa profesora durante o mes de marzo para a convocatoria de xuño e no mes de abril para a de xullo (20%).
En calquera das dúas opcións é preciso obter unha avaliación favorable en cada unha das partes da materia. Asemade nas probas escritas é preciso contestar, cando menos parcialmente, a tódalas cuestións prantexadas. En caso contrario a cualificación será de Suspenso.
|
Fontes de información |
Bibliografía básica
|
BALLARÍN, Pilar (2006). “La educación ´propia del sexo´”. Madrid: Akal
SÁNCHEZ, Ana e IGLESIAS, Ana (2008). "Curriculum oculto en el aula: estereotipos en accion". Madrid: Catarata
SUBIRATS, Marina (1993). "El sexismo en los libros de texto: an´´alisis y propuesta de un sistema de indicadores. Madrid: Ministerio de Asustos Sociales/Instituto de la Mujer
CONNELL, Robert (1998). "Enseñar a los chicos: nuevas investigaciones sobre la masculinidad y estrategias de género para la escuela". Kikiriki. Revista de cooperación educativa
KENWAY, Jane e FITZCLARENCE, Lindsay (2006). "Masculinidad, violencia y escuela. Contra las ´pedagogías venenosas´. Kikiriki. Revista de cooperación educativa
BALLARIN, Pilar (2008). "Retos de la escuela democratica". Madrid: Catarata
ÁLVAREZ-URÍA, Fernando e VARELA, Julia (2009). "Sociología del género: algunos modelos de análisis". Madrid: Morata
IGLESIAS GALDO, Ana (2006). "Textos escolares desde la perspectiva de género: sospechando de lo e-vidente". Educar. Revista de Eduación. Mexico
AMORÓS, Celia (Dcta) (1995). 10 palabras clave sobre Mujer. Navarra:evd
SUBIRATS, Marina e TOMÉ, Amparo (2007). Balones fuera: reconstruir los espacios desde la coeducación. Barcelona: Octaedro
MIEDZIAN, Myriam (1995). Chicos son, hombres serán. Cómo romper los lazos entre masculinidad y violencia. Madrid: Horas y horas
SÁNCHEZ, Ana (2000). Coeducación. La alternativa escolar al sexismo. Fundación Mujeres. Centro Municipal de la Mujer
SÁNCHEZ, Mercedes (coord) (2009). Cómo educar en la diversidad afectivo-sexual en los centros escolares. Orientaciones prácticas para la ESO. Madrid: Catarata
MORENO, Montserrat Moreno (1993). Cómo se enseña a ser niña: el sexismo en la escuela. Barcelona: Icaria
TOMÉ, Amparo e RAMBLA, Xavier (ed.) (2001). Contra el sexismo. Coeducación y democracia en la escuela. Barcelona: Síntesis
SAU, Victoria (1990). Diccionario ideológico feminista. Barcelona: Icaria
MENENDEZ MENENDEZ, Mª Isabel (2008). Discursos de ficcion y construccion de la identidad de genero en TV. Palma de Mallorca: Universitat de les Illes Balears
SCRATON, Sheila (1995). Educación física de las niñas: un enfoque feminista. Madrid: Morata
BLANCO, Nieves (Coord.) (2001). Educar en femenino y en masculino. Madrid: Tres Cantos
COBO, Rosa (ed.) (2008). Educar en la ciudadanía. Perspectivas feministas. Madrid: Catarata
LORENTE, Miguel (2008). El agresor de género: acciones y reacciones del posmachismo” . Madrid: Universidad Complutense
SANTOS GUERRA, Miguel A. (Coord.) (2000). El harén pedagógico. Perspectiva de género en la organización escolar. Barcelona: Grao
IZQUIERO, Mª Jesús (1998). El malestar en la desigualdad. Madrid: Catedra
MENENDEZ MENENDEZ, Mª Isabel (2006). El zapato de Cenicienta. El cuento de hadas del discurso mediatico. Oviedo: Trabe
GABRIEL, Narciso de (2008). Elisa e Marcela. Alen dos homes. Pontevedra: Nigra Trea.
VALCARCEL, Amelia (2002). Etica para un mundo global. Madrid: Temas de Hoy
JULIANO, Dolores (2006). Excluidas y marginales. Madrid: Cátedra
VALCÁRCEL, Amelia (2009). Feminismo en el mundo global. Madrid: Cátedra
VARELA, Nuria (2005). Feminismos para principiantes. Barcelona: Ediciones B
LUKE, Carmen (comp.) (1999). Feminismos y pedagogías en la vida cotidiana. Madrid: Morata
RODRIGUEZ, Carmen (Comp) (2006). Género y currículo. Aportaciones del género al estudio y práctica del currículo.. Madrid: Akal
VILLOTA, Paloma de (2004). Globalización y desigualdad de género. Madrid: Sintesis
IGLESIAS GALDO, Ana (2010). Guía para practicar unha educación antisexista.... Concello da Coruña
COBO, Rosa (2011). Hacia una nueva política sexual. Madrid: Catarata
COBO, Rosa (ed.) (2006). Interculturalidad, feminismo y educación. Madrid: Catarata
OSBORNE, Raquel (1993). La construcción sexual de la realidad. Madrid: Cátedra
DÍEZ GUTIÉRREZ, Enrique (2005). La diferencia sexual en el análisis de los videojuegos. Madrid: Instituto de la Mujer.
SUBIRATS, Marina e TOMÉ, Amparo (1992). La educación de niños y niñas. Recomendaciones institucionales y marco legal. Barcelona: Universitat Autónoma de Barcelona
AMORÓS, Celia (2005). La gran diferencia y sus pequeñas consecuencias...para la lucha de las mujeres. Madrid: Cátedra
SUBIRATS, Marina (2008). La masculinidad hoy: un género obsoleto” . Madrid: Universidad Complutense
LOMAS, Carlos (comp.) (2004). Los chicos también lloran. Identidades masculinas, igualdad entre los sexos y coeducación. Barcelona: Paidós
VARELA, Julia (2011). Mujeres con voz propia. Carmen Baroja y Nessi, Zenobia Camprubí Aumar e María Teresa León Goyri. Madrid: Morata
CASTELLS, Manuel e SUBIRATS, Marina (2007). Mujeres y hombres: ¿un amor imposible?. Madrid: Alianza
TORRES, Jurjo (2008). Multiculturalismo anti-racista. Porto: Profedic,oes
SÁNCHEZ, Ana (2006) (Coord.) (2006). Políticas públicas de igualdade. Perspectiva de xénero.. Santiago: Laiovento
SUBIRATS, Marina e BRULLET, Cristina (1988). Rosa y Azul. La transmisión de los géneros en la escuela mixta. Madrid: Instituo de la Mujer
AMOROS, Celia e DE MIGUEL Ana (eds.) (2005). Teoría feminista: de la Ilustración a la globalización. De los debates sobre el género al multiculturalismo. Madrid: Minerva
DOMINELLI, Lena Dominelli e MACLEOND, Eileen (1999). Trabajo social feminista. Madrid: Cátedra
SÁNCHEZ, Ana e IGLESIAS, Ana (Coords.) (2008). Tratamento da violencia de xénero dende as políticas de igualdade. Universidade da Coruña
BARRAGÁN, Fernando (coord.) (2001). Violencia de género y curriculum. Málaga: Aljibe
BARRAGÁN, Fernando (2006 a). Violencia, Género y cambios sociales. Un programa educativo que promueve nuevas relaciones de género. . Málaga: Aljibe
COBO, Rosa (2005). “El género en las ciencias sociales” . Cuadernos de Trabajo social |
RECURSOS WEB
Mujeres en Red. El portal de género en Internet
www.nodo50.org/mujeresred
Sin Género de Dudas
www.singenerodedudas.com
Ministerio de Igualdad.
www.migualdad.es
Emakunde (Instituto Vasco de la Mujer)
www.emakunde.es/indice_c.htm
Instituto Andaluz de la Mujer
www.juntadeandalucia.es/institutodelamujer/entrada.htm
Consejo Económico e Social
www.ces.es
Área de Género de la Organización Internacional del Trabajo (OIT) www.ilo.org/public/spanish/gender.htm
Lobby Europeo de Mujeres
www.womwnlobby.org/index.2.htm
UNIFEM. Fondo de Desarrollo para las Mujeres de las Naciones Unidas www.unifem.org/
Unidad de Igualdad de Oportunidades entre mujeres y hombres de la Comisión Europea
www.ec.europa.eu/atoz_en.htm
LEXISLACIÓN BÁSICA:
Lei Orgánica de Educación (2006)
Lei Orgánica de Medidas de Protección Integral contra a Violencia de Xénero (2004)
Plan Nacional de Sensibilización e Prevención do Observatorio Estatal de Violenca sobre a Muller (2006)
V Plan do Goberno Galego para a Igualdade entre mulleres e homes 2007-2010. Xunta de Galicia
LITERATURA: Carmen Alborch, Gemma Lienas, María Rey Móndez, Marcela Serrano, Adela Turín, Nela Bosnia, Virgina Woolf.
Colección As Letras das Mulleres. Servizo Galego de Igualdade (Xunta de Galicia) e Sotelo Blanco
CINE
“Las horas”. Stephen Daldry
“Billy Elliot”. Stephen Daldry
“Te doy mis ojos” Icíar Bollaín
“Solo mía”. Javier Balaguer
“Las hermanas de la Magdalena”. Peter Mullan
Catálogo de vídeos del Instituto de la Mujer. Ministerio de Igualdad.
|
Bibliografía complementaria
|
|
|
Recomendacións |
Materias que se recomenda ter cursado previamente |
|
Materias que se recomenda cursar simultaneamente |
|
Materias que continúan o temario |
|
|