A profesionalización do/a educador/a social ten na animación e xestión sociocultural un ámbito ben determinado pola teoría así como pola praxe profesional. Na presente materia, preténdese poñer a disposición do alumnado, referentes tanto teóricos como prácticos que redunden nunha formación sólida e diversificada.
Competencias do título
Código
Competencias da titulación
Resultados de aprendizaxe
Competencias de materia (Resultados de aprendizaxe)
Competencias da titulación
Coñecer os supostos básicos e a terminoloxía afín da Animación Sociocultural
A2
Adquirir e desenvolver capacidades de análise, reflexión, programación e acción sociocultural nas comunidades
A6 A9 A10 A15
B2
C4
Desenvolver as habilidades comunicativas para interactuar con diversas audiencias
A20
B6
Contidos
Temas
Subtemas
1. A Animación Sociocultural: xénese e evolución
1.1 Aparición do termo e evolución histórica
1.2 Análise conceptual
1.3 Conceptos afíns: xestión cultural e desenvolvemento comunitario
2. Ámbitos de intervención da ASC
2.1 Diversas perspectivas segundo tres referentes teóricos
Deseño dun proxecvto de ASC
3.1 Fases de elaboración
3.2 Metodoloxías e dinámicas de implicación social
3.3 O rol do/a animador/a sociocultural: a súa profesionalización
4. A Axenda 21 da Cultura
..
5. Animación e Xestión Sociocultural
5.1 Espazos, recursos e programas a nivel local
5.2 Os municipios como marco administrativo e de acción: organigramas e áreas de acción
5.3 Cidadanía e Participación Social
5.4 O patrimonio cultural como motor de desenvolvemento local
Planificación
Metodoloxías / probas
Horas presenciais
Horas non presenciais / traballo autónomo
Horas totais
Sesión maxistral
30
0
30
Análise de fontes documentais
9
9
18
Aprendizaxe colaborativa
18
14.4
32.4
Estudo de casos
7
5.6
12.6
Discusión dirixida
15
9
24
Lecturas
2
4.6
6.6
Proba mixta
2
16
18
Atención personalizada
8.4
0
8.4
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado
Metodoloxías
Metodoloxías
Descrición
Sesión maxistral
Exposición oral complementada co uso de medios audiovisuais e a introdución de algunhas preguntas dirixidas aos estudantes, coa finalidade de transmitir coñecementos e facilitar a aprendizaxe.
A clase maxistral é tamén coñecida como “conferencia”, “método expositivo” ou “lección maxistral”. Esta última modalidade sóese reservar a un tipo especial de lección impartida por un profesor en ocasións especiais, cun contido que supón unha elaboración orixinal e baseada no uso case exclusivo da palabra como vía de transmisión da información á audiencia.
Análise de fontes documentais
Técnica metodolóxica que supón a utilización de documentos audiovisuais e/ou bibliográficos (fragmentos de reportaxes documentais ou películas, noticias de actualidade, paneis gráficos, fotografías, biografías, artigos, textos lexislativos, etc.) relevantes para a temática da materia con actividades especificamente deseñadas para a análise dos mesmos. Pódese empregar como introdución xeral a un tema, como instrumento de aplicación do estudo de casos, para a explicación de procesos que non se poden observar directamente, para a presentación de situacións complexas ou como síntese de contidos de carácter teórico ou práctico.
Aprendizaxe colaborativa
Conxunto de procedementos de ensino-aprendizaxe guiados de forma presencial e/ou apoiados con tecnoloxías da información e as comunicacións, que se basean na organización da clase en pequenos grupos nos que o alumnado traballa conxuntamente na resolución de tarefas asignadas polo profesorado para optimizar a súa propia aprendizaxe e a dos outros membros do grupo.
Estudo de casos
Metodoloxía onde o suxeito se enfronta ante a descrición dunha situación específica que suscita un problema que ten que ser comprendido, valorado e resolto por un grupo de persoas, a través dun proceso de discusión. O alumno sitúase ante un problema concreto (caso), que lle describe unha situación real da vida profesional, e debe ser capaz de analizar unha serie de feitos, referentes a un campo particular do coñecemento ou da acción, para chegar a unha decisión razoada a través dun proceso de discusión en pequenos grupos de traballo.
Discusión dirixida
Técnica de dinámica de grupos na que os membros dun grupo discuten de forma libre, informal e espontánea sobre un tema, aínda que poden estar coordinados por un moderador.
Lecturas
Son un conxunto de textos e documentación escrita que se recolleron e editaron como fonte de profundización nos contidos traballados.
Proba mixta
Proba que integra preguntas tipo de probas de ensaio e preguntas tipo de probas obxectivas.
En canto a preguntas de ensaio, recolle preguntas abertas de desenvolvemento. Ademais, en canto preguntas obxectivas, pode combinar preguntas de resposta múltiple, de ordenación, de resposta breve, de discriminación, de completar e/ou de asociación.
Atención personalizada
Metodoloxías
Estudo de casos
Descrición
Trala detida lectura ou observación de diversa documentación práctica que achegará o profesor, éste respostará ás dúbidas formuladas polo alumnado.
Avaliación
Metodoloxías
Descrición
Cualificación
Proba mixta
Constará dun exame sen material respostando aos contidos vinculados á materia. Será un exame con dúas ou tres preguntas, unha delas a desenvolver e as outras de carácter máis conciso e breve
100
Observacións avaliación
As persoas que non acudan a un mínimo dun 80% das sesións de clase, de querer superar a materia deberán:
a. Elaborar o dossier do alumnado
b. Realizar e aprobar un exame final escrito
c. Analisar unha experiencia de animación ou xestión sociocultural
Fontes de información
Bibliografía básica
ALBERICH,
T. (1994): "Experiencias positivas de participación ciudadana en
municipios españoles". En HERRERA, F. (ed.): Izquierda europea y poder
local. Alfa-Delta, Madrid, pp. 157-173.
ALDANONDO,
P. e ESCUDERO, J. (2002): La política cultural en el municipio. Fund.
Autor, Madrid.
ANDER-EGG, E. (1989):
La animación y los animadores
.
Narcea, Madrid. ANDERSSEN, L. e OAKLEY, K. (edits) (2008): Making meaning, making money. Cambridge scholars, Newcastle.
ASENSIO,
M. e POL, E. (2002): Nuevos escenarios en educación. Aprendizaje informal
sobre el patrimonio, los museos y la ciudad. Aique, Buenos Aires.
AYTO.
BARCELONA (1992): La ciudad educadora. Barcelona.
BESNARD, P. (1991): La animación sociocultural. Paidós,
Barcelona.
BONET,
L. e outros (2000): Gestión de proyectos culturales. Ariel, Barcelona.
BOUZADA, X. (coord.) (1999): O desenvolvemento comunitario
local. Un reto da sociedade civíl. Galaxia, Vigo.
BOUZADA,
X. (coord.) (2000): Cultura e concellos: as estratexias da promoción
cultural no ámbito local. Consello da Cultura Galega, Santiago.
BOUZADA,
X. (coord.)(2004): Cultura e Participación. Consello da Cultura
Galega, Santiago de Compostela.
CABALLO,
B. e outros (1997): 131 conceptos clave en Educación Social.
Universidade de Santiago, Santiago de Compostela.
CABALLO,
Mª B. (2001): Los educadores sociales en la animación sociocultural. Pedagogía
Social, nº 8. pp. 199-207.
CABALLO,
Mª. B. e FRAGUELA, R. (coords.) (2005): A acción municipal no tempo libre.
Deputación da Coruña, A Coruña.
CALVO, A. (2002): La animación
sociocultural. Una estrategia educativa para la participación. Alianza
editorial, Madrid.
CALAF,
R. (coord.) (2003): Arte para todos. Miradas para enseñar y aprender el
patrimonio. Trea. Xixón.
CAMARERO,
C. e GARRIDO, Mª J. (2004): Marketing del patrimonio cultural. Pirámide,
Madrid.
CARIDE, J. A. e TRILLO, F. (coords) (2011): Dicionario galego de Pedagoxía. Galaxia, Vigo.
CARIDE,
J. A. (coord.) (2000): Educación Social y Políticas Culturales. Facultad
de Ciencias da Educación, Santiago de Compostela.
CEMBRANOS,
F. e outros (1988): La A. Sociocultural: una propuesta metodológica.
Popular, Madrid.
COLBERT,
F. e CUADRADO, M. (2003): Marketing de las Artes y la Cultura. Ariel
Patrimonio, Madrid.
COLOM,
A. (1987): Modelos de Intervención Socioeducativa. Narcea, Madrid.
CUADRADO,
M. e BERENGUER,G. (2002): El consumo de servicios culturales. ESIC,
Madrid.
DIAZ,
A. (1992): Gestión sociocultural. La eficacia social. Comunidad de
Madrid.
ESCUDERO,
J. (2004): Análisis de la realidad local. Técnicas y métodos de
investigación desde la animación sociocultural. Narcea. Madrid.
FEMP
(2002): La política cultural en el municipio.SGAE, FEMP. Madrid.
FERNANDEZ, B. e LORENTE, J. (edit) (2009): Arte en el espacio público: barrios artísticos y revitalización urbana. Prensas Universitarias de Zaragoza, Zaragoza.
FERNANDEZ,
E. (1991): La política cultural. Trea, Xixón.
FONTAL,
O. (2003): La educación patrimonial. Trea, Xixón.
FRANCH, J. e MARTINELL, A. (1994): Animar un proyecto de
educación social. Paidós. Madrid.
FROUFE,
S. e SÁNCHEZ, M. A. (1990): Animación sociocultural. Nuevos enfoques.
Amarú. Salamanca.
GUTIÉRREZ
RUEDA, L. (2001): Métodos para la Animación Sociocultural. CCS, Madrid.
IBAR,
M. e outros (1992): Como organizar y gestionar una entidad de ASC.
Narcea. Madrid.
JIMËNEZ, E. (2010): Cómo enseñar un museo. IVAM, Valencia.
LIPOVETSKY, G. e SERROY, J. (2010): La cultura-mundo. Respuesta a una sociedad desorientada. Anagrama, Barcelona.
LÓPEZ
DE AGUILETA, I. (2000): Cultura y Ciudad. Trea. Xixón.
LÓPEZ
DE CEBALLOS, P. (1991): Formación de animadores y dinámicas de animación.
Popular, Madrid.
MARTIN, M.T. (coord.) (2000): Planificación y
diseño de proyectos de ASC. Sanz y Torres. Madrid.
MERINO,
J. V. (1997): Programas de Animación Sociocultural. Narcea. Madrid.
PASCUAL, J. e DRAGOJEVIC, S. (2007): Guía para la participación ciudadana en el desarrollo de políticas culturales para ciudades europeas. Fund. Interarts, Barcelona.
PASTOR,
Mª I. (2004): Pedagogía museística. Ariel Patrimonio, Madrid.
PATTE,
G. (1988): ¡Dejadles leer! Los niños y las bibliotecas. Pirene,
Barcelona.
PÉREZ,
M. P. (1994): Como determinar las necesidades de intervención socioeducativa.
Narcea, Madrid.
PEREZ
SERRANO, G. (1993): Elaboración de proyectos sociales. Casos prácticos.
Narcea. Madrid.
PETRUS, A. (coord.) (1997): Pedagogía Social. Ariel.
Madrid.
POSE, H. e PORTO, L. (2010): SCD Malpica, 40 anos de fútbol. SCD Malpica, Malpica.
POSE,
H. (2006): La cultura en las ciudades. Un quehacer cívico-social. Grao, Barcelona.
POSE,
H. (2003): “Creatividade e cidadanía: binomio fantástico”. interea visual
nº 1, pp. 34-36.
QUINTANA,
J. Mª. (1985): Fundamentos de ASC. Narcea, Madrid.
QUINTANA,
J. Mª (1993): Los ámbitos profesionales de la Animación. Narcea, Madrid.
RESOHAZY,
R. (1988): El desarrollo comunitario. Narcea, Madrid.
REVISTA
DE EDUCACIÓN (2005): Sociedad lectora y educación. MEC, Madrid.
REVISTA
GRIAL (1996): Os dilemas da acción cultural. nº 130. Galaxia. Vigo.
REVISTA
INTEREA VISUAL: Deputación da Coruña, A Coruña.
ROSELLÓ,
D. (2004): Diseño y evaluación de proyectos culturales. Ariel,
Barcelona.
SANTCOVSKY,
H. (1995): Los actores de la cultura. Hacer, Barcelona.
SANTILLÁN,
R.; ARIEL, H. (comp.) (2004): El gestor cultural: ideas y experiencias para
su capacitación. Ediciones CICCUS, Buenos Aires.
SOLER,
P. (1995): La animación sociocultural como metodología y sector profesional del
educador social. Claves de Educación Social. Nº 1. Pp. 28-31.
SUBIRATS, J. (Editor) (1999): ¿Existe sociedad civil en España?
Fund. Encuentro, Madrid.
TEJERINA,
I. (1994): Dramatización y teatro infantil. SXXI, Madrid.
TRILLA,
J. (1993): Otras educaciones. Animación Sociocultural, formación de adultos
y ciudad educativa. Anthropos, Madrid.
TRILLA, J. (coord.)
(1997): Animación Sociocultural. Ariel, Barcelona.
UCAR,
X. (1992): La animación sociocultural. CEAC, Barcelona.
UCAR,
X. (1992): El teatro en la animación sociocultural. Diagrama, Madrid.
ÚCAR,
X.; LLENA, A. (coords.) (2006): Miradas y diálogos en torno a la acción
comunitaria. Graó, Barcelona.
VV.
AA.(1989): Procesos socioculturales y participación. Popular, Madrid.
VV.
AA. (2001): Cultura, Desarrollo y territorio. Xabide. Vitoria-Gasteiz.
VV.AA. (2011): Reflexión estratéxica sobre a cultura galega. Consello de Cultura Galega, Santiago.
VENTOSA,
V. (1992): Evaluación de la animación sociocultural. Popular, Madrid.
------------------
(1996): La expresión dramática como medio de animación en educación social.
Amarú, Salamanca.
--------------
(1998): Manual del monitor de tiempo libre. CCS. Madrid.
VICHE,
M. (1989): Intervención sociocultural. Dissabte, Valencia.
VIEITES,
M. (1999): Do novo teatro á nova dramaturxia. Vigo, Xerais.
VIEITES,
M. (coord.) (2000): Animación teatral. Teorías, materiais, experiencias.
Consello da Cultura Galega, Santiago de Compostela.
Bibliografía complementaria
Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente
Materias que se recomenda cursar simultaneamente
Materias que continúan o temario
Observacións
(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica
da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do
órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías