Datos Identificativos 2012/13
Asignatura (*) Atención Temperá e Discapacidade Infantil Código 653462134
Titulación
Mestrado Universitario en Asistencia e Investigación Sanitaria (plan 2009)
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Mestrado Oficial 1º cuadrimestre
Primeiro Obrigatoria 3
Idioma
Castelán
Prerrequisitos
Departamento Medicina
Coordinación
Cairo Antelo, Francisco Javier
Correo electrónico
javier.cairo@udc.es
Profesorado
Cairo Antelo, Francisco Javier
Correo electrónico
javier.cairo@udc.es
Web
Descrición xeral En esta asigntaura se estudian los aspectos preventivos y asistenciales en la población de riesgo neuropsicosocial.
Horario: Lunes de 18,00 a 21,00 horas de Diciembre, Enero y Febrero

Lugar: AULA 9 edificio universitario de Oza

Competencias do título
Código Competencias da titulación
A1 Adquirir coñecementos, habilidades e actitudes en ética, fundamentalmente, epidemioloxía, estatística e outras materias que forman a persoa, ademais de aos profesionais, e afondar aos niveis do posgrao nos coñecementos de Autonomía Persoal e Calidade de Vida desde un modelo interdisciplinar de atención e rehabilitación integral ao paciente.
A2 Adquirir coñecementos especializados para desenvolver con eficacia proxectos de investigación clínica relacionados cunha ampla serie de liñas de investigación, incluíndo as habilidades técnicas e de xestión necesarias para levar a cabo os proxectos.
A3 Aprender a respectar as competencias específicas reguladas na lexislación vixente de cada profesión de saúde implicados na atención aos enfermos crónicos aos efectos de mellorar esa atención holística.
A4 Aumentar os coñecementos dende unha perspectiva rehabilitadora integral.
A5 Adquirir coñecementos e habilidades en investigación biomédica, que os capaciten para desenvolver liñas de investigación en histoloxía, bioloxía celular e molecular e xenómica, entre outras. Así como coñecementos na xestión e divulgación de dita investigación.
B9 Habilidade para establecer unha relación adecuada a cada momento do ciclo vital.
B11 Capacidade para establecer unha relación de empatía co usuario, familias, grupos sociais e os diversos profesionais.
B12 Habilidade para responder ás necesidades do paciente avaliando, planificando e desenvolvendo programas individualizados máis apropiados xunto á persoa e ao seu entorno, os seus coidadores e as súas familias e os diversos profesionais.
B13 Capacidade para aplicar o método científico para constatar a efectividade dos métodos de intervención, avaliar os métodos de traballo aplicados e divulgar os resultados.
B14 Capacidade para informar, educar, adestrar e reentrenar e supervisar á persoa, coidadores e á súa familia en relación con cada perfil profesional.
B15 Capacidade para informar, rexistrar, documentar e, de ser o caso, derivar o proceso de actuación multi/interdisciplinar.
B16 Capacidade para intervir na adaptación e readaptación do entorno físico, social e cultural.
C4 Desenvolverse para o exercicio dunha cidadanía aberta, culta, crítica, comprometida, democrática e solidaria, capaz de analizar a realidade, diagnosticar problemas, formular e implantar solucións baseadas no coñecemento e orientadas ao ben común.
C5 Entender a importancia da cultura emprendedora e coñecer os medios ao alcance das persoas emprendedoras.
C8 Valorar a importancia que ten a investigación, a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade.

Resultados de aprendizaxe
Competencias de materia (Resultados de aprendizaxe) Competencias da titulación
Coñecer a comprensión sistemática dunha área de estudo e o dominio das habilidades e métodos de investigación relacionados coa atención temperá e rehabilitación infantil. AM1
AM3
AM4
Concibir, deseñar, poñer en práctica e adoitar un proceso substancial de investigación con seriedade académica. AM2
AM5
BM12
CM5
CM8
Fomentar en contextos académicos e profesionais o avance tecnolóxico, social ou cultural de atención integral dos nenos. BM10
BM11
BM13
BM14
BM15
Analizar as diferentes alteracións ou enfermidades que provocan discapacidade na infancia. AM1
Valorar a súa incidencia no desenvolvemento persoal e funcional do neno e no seu entorno familiar e escolar. BM15
Deseñar programas de rehabilitación infantil en casos concretos a partir da situación e do pronóstico funcional. BM11
BM13
BM14
BM15
Coñecer os principais tratamentos existentes actualmente e a súa aplicación na rehabilitación infantil. AM1
AM2
Intercambiar información sobre o desenvolvemento da atención temperá e rehabilitación infantil en España. BM8
BM10
BM11
BM13
BM14
CM4
CM8

Contidos
Temas Subtemas
Tema 1 La dependencia en la Infancia. Concepto de Rehabilitación Infantil. Concepto de Atención Temprana. Concepto de Estimulación Precoz. Objetivos e indicaciones de la Atención Temprana.
Tema 2 Fundamentos de la Atención Temprana. Desarrollo Neurobiológico del cerebro
Tema 3 Desarrollo psicomotor en los 3 primeros años de vida
Tema 4 Prematuridad. Test de Brazeltón
Tema 5 Programas terapéuticos. Estimulación Precoz y otros recursos terapéuticos
Tema 6 Equipo multidisciplinar y Atención Temprana. Papel de la familia

Planificación
Metodoloxías / probas Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Sesión maxistral 18 18 36
Actividades iniciais 3 6 9
Estudo de casos 2 4 6
Traballos tutelados 2 20 22
 
Atención personalizada 2 0 2
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Sesión maxistral Exposición oral complementada co uso de medios audiovisuais e a introdución de algunhas preguntas dirixidas aos estudantes, coa finalidade de transmitir coñecementos e facilitar a aprendizaxe.
A clase maxistral é tamén coñecida como “conferencia”, “método expositivo” ou “lección maxistral”. Esta última modalidade sóese reservar a un tipo especial de lección impartida por un profesor en ocasións especiais, cun contido que supón unha elaboración orixinal e baseada no uso case exclusivo da palabra como vía de transmisión da información á audiencia.
Actividades iniciais Actividades que se levan a cabo antes de iniciar calquera proceso de ensino-aprendizaxe a fin de coñecer as competencias, intereses e/ou motivacións que posúe o alumnado para o logro dos obxectivos que se queren alcanzar, vinculados a un programa formativo. Con ela preténdese obter información relevante que permita articular a docencia para favorecer aprendizaxes eficaces e significativos, que partan dos saberes previos do alumnado.
Estudo de casos Metodoloxía onde o suxeito se enfronta ante a descrición dunha situación específica que suscita un problema que ten que ser comprendido, valorado e resolto por un grupo de persoas, a través dun proceso de discusión. O alumno sitúase ante un problema concreto (caso), que lle describe unha situación real da vida profesional, e debe ser capaz de analizar unha serie de feitos, referentes a un campo particular do coñecemento ou da acción, para chegar a unha decisión razoada a través dun proceso de discusión en pequenos grupos de traballo.
Traballos tutelados Metodoloxía deseñada para promover a aprendizaxe autónoma dos estudantes, baixo a tutela do profesor e en escenarios variados (académicos e profesionais). Está referida prioritariamente ao aprendizaxe do “cómo facer as cousas”. Constitúe unha opción baseada na asunción polos estudantes da responsabilidade pola súa propia aprendizaxe.
Este sistema de ensino baséase en dous elementos básicos: a aprendizaxe independente dos estudantes e o seguimento desa aprendizaxe polo profesor-titor.

Atención personalizada
Metodoloxías
Traballos tutelados
Descrición
Resolución de dúbidas e dirección de traballos tutelados.

Avaliación
Metodoloxías Descrición Cualificación
Sesión maxistral Valolarase a participación activa do alumnado. 40
Traballos tutelados Valorarase a realización dun traballo sobre un tema proposto polo profesorado. 60
 
Observacións avaliación
Sistemas e criterios de avaliación da aprendizaxe:
1.- Parte presencial 40%:
- Presenza obrigatoria.
- Avaliación continuada mediante as Titorías.

2.- Parte non presencial 60%:
- Traballo tutelado final que poida concluir nunha revista científica ou nunha comunicación oral a un congreso, xornada ou similar, baixo a dirección do profesor responsable e que supoña motivación no uso da metodoloxía innovadora en Rehabilitación Infantil e Atención Temperá con inicio da análise e determinación de variables e uso de estatística habitual e informática.

3.- Para aqueles alumnos que non acudan en presenza obrigatoria ao 75 % das horas presenciais, realizarase un exame final e único sobre os contidos teóricos e prácticos de tipo oral ou escrito de preguntas largas, curtas ou intermedias e/ou preguntas tipo test.

4.- Existen dos convocatorias/ediciones: Primeira (primer cuatrimestre) e Segunda (Julio). Os alumnos teñen derecho a presentarse as mesmas, en as condicións referidas, e ante a duda do profesor que imparte o do estudante a criterio do profesor responsable da asignatura.

5.- La realización de las calificaciones referidas es responsabilidade do profesor que imparte a asignatura e as entregará REVISADAS no marco legal establecido (revisión con lugar, día y hora avisadas con 48 horas de antelación al alumnado) ao profesor responsable da asignatura no prazo referido por este (que corresponderá a metade entre a fecha oficial do examen -independientemente de que este no se haga- e a fecha oficial de firma de actas) para su inclusión en la aplicación informática, salvo que el profesor responsable le delegue esta función.

Fontes de información
Bibliografía básica
  • Downwey JA. Enfermedades incapacitantes en el niño. Madrid:Salvat; 1987.
  • Finnie NR. Atención en el hogar del niño con Paralisis Cerebral Infantil. México:La Prensa Médica Mexicana; 1976.
  • Le Metayer M. Reeducación cerebromotriz del niño pequeño. Educación Terapeutica. M. Barcelona: Masson; 2000.
  • Gassier J. Manual del desarrollo psicomotor del niño. Barcelona: Masson; 1990.
  • Hellbrugge T. Diagnóstico funcional del desarrollo durante el primer año de vida. Madrid:Marfil; 1980..
  • Illingworth RS. Desarrollo del niño. Londres:Churchill Livingstone; 1987.
  • Bobath K. Base neurofisiológica para el tratamento de la Paralisis Cerebral. Panamericana; 1.982.
  • Vojta V. Alteraciones motoras cerebrales infantiles. A Coruña:Atam-Paideia; 1991.
  • Bobath B. Desarrollo motor en distintos tipos de Parálise Cerebral. Panamericana; 1.976.
  • Ruiz Estremera. Prevención, atención y seguimiento de niños de riesgo o con lesiones establecidas. Comares; 1997.
  • Pueschel SM. Síndrome de Down. Problemática biomédica. Barcelona: Masson-Salvat; 1993.
  • Cunningham C. El Síndrome de Down. Una introducción para padres. Paidos, 1999.
  • Kumin L. ¿Cómo favorecer las habilidades comunicativas de los niños con Síndrome Down?. Paidós; 1997.
  • Springer Sp. Cerebro izquierdo Cerebro derecho. Gedisa; 1.994.
  • Cobos Álvarez. El desarrollo psicomotor y sus alteraciones. Pirámide, 1995.
  • Hernández FJ. Torpeza motriz. EUB; 1995.
  • Barkley RA. Niños hiperactivos. ¿Cómo comprender y atender sus necesidades especiales?. Paidós; 1999.
  • Moreno García I. Hiperactividad. Pirámide; 1998.
  • Arnaiz Sánchez P. Evolución y contexto de la práctica psicomotriz. Amarúa ediciones; 1991..
  • Domingo Calco Q. Psicomotricidad. Una propuesta de actividades lúdicas para el desarrollo. Seco Olea; 1990.
  • Taylor EA. El Niño Hiperactivo. Martinez Roca; 1990.
  • Sinason V. Comprendiendo a tu hijo discapacitado. Paidós; 1994.
  • Trombly C. Terapia Ocupacional para enfermos incapacitados físicamente. México: Prensa Médica Mexicana; 2001.
  • Ruiz Estremera. Niños de riesgo. Programas de Atención Temprana. Norma Capitel; 2004.
  • Porres E. Tocame mamá. Edad; 2000.
  • Breinholst W. ¡Hola, aquí estoy!. Elfos; 1985.
  • Dolto F. Las etapas de la infancia. Paidós; 2000.
  • Cairo Antelo FJ. Avances en la atención al niño con discapacidad. A Coruña: Unidad de Rehabilitación Infantil y Atención Temprana; 1999.
  • Rochet Morata PH. El mundo del bebé. Serie Bruner; 2.004.
  • Toldedo González M. La escuela ordinaria ante el niño con necesidades especiales. Santillana; 1999.
  • Gallardo Jáuregui MV. Discapacidad motórica. Aspectos psicoevolutivos y educativos. Aljibe; 1994.
  • Ruiz Pérez LM. Desarrollo Motor y Actividades Físicas. Gymnos Editorial; 1987.
  • Turner A, Foster M, Johnson S E. Terapia Ocupacional y Disfunción Física: Principios, Técnicas y Práctica. Madrid: Elsevier España; 2003.
  • Miranda Mayordomo JL. Rehabilitación Médica. Madrid:Aula Médica; 2004.
  • De Lisa J, Gans B, Currie D. Rehabilitation Medicine. Principles and Practice. Philadelphia; 1993.
Bibliografía complementaria


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente

Materias que se recomenda cursar simultaneamente

Materias que continúan o temario

Observacións
Tipo de materia: obrigatoria Número de créditos: 3 Lingua na que se imparte: Castelán Profesores responsables: Sergio Santos del Riego y Francisco Javier Cairo Antelo Profesores Francisco Javier Cairo Antelo, Xefe da Unidade de Atención Temperá e Rehabilitación Infantil do Hospital Teresa Herrera (Complexo Hospitalario Universitario Juan Canalejo) de A Coruña. Premio Reina Sofía 2006. R. Fátima Blanco Villaverde. Médico Adjunto. Foniatra. Unidade de Atención Temprana ye Rehabilitación Infantil do Hospital “Teresa Herrera” (Complejo Hospitalario Universitario “Juan Canalejo”) de A Coruña. Horario de clases: Lunes de 18,00 a 20,00 horas de los meses de Diciembre, Enero y Febrero. Aula 9 del edificio universitario de Oza. Horarios de Titorías (para cada profesor) Francisco Javier Cairo Antelo, luns de 17,00 a 18,00 horas primeiro cuadrimestre, sala de titorías do edificio de posgraos.


(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías