Grao en Galego e Portugués: Estudos Lingüísticos e Literarios
Descriptores
Ciclo
Período
Curso
Tipo
Créditos
Grao
Anual
Segundo
Obrigatoria
9
Idioma
Galego
Prerrequisitos
Departamento
Galego-Portugués, Francés e Lingüística
Coordinación
Tato Fontaiña, Laura
Correo electrónico
laura.tato@udc.es
Profesorado
Tato Fontaiña, Laura
Vizcaíno Fernandez, Carlos Caetano
Correo electrónico
laura.tato@udc.es
carlos.vizcaino@udc.es
Web
Descrición xeral
Esta materia consiste nun estudo da literatura galega a través dos seus textos máis representativos.
Competencias do título
Código
Competencias da titulación
A1
Coñecer e aplicar os métodos e as técnicas de análise lingüística e literaria.
A2
Saber analizar e comentar textos e discursos literarios e non literarios utilizando apropiadamente as técnicas de análise textual.
A3
Coñecer as correntes teóricas da lingüística e da ciencia literaria.
A7
Coñecer as literaturas en lingua galega, española e inglesa.
A9
Elaborar textos orais e escritos de diferente tipo en lingua galega, española e inglesa.
A10
Ter capacidade para avaliar criticamente o estilo dun texto e para formular propostas alternativas e correccións.
A14
Ser capaz para identificar problemas e temas de investigación no ámbito dos estudos lingüísticos e literarios e interrelacionar os distintos aspectos destes estudos.
A15
Ser capaz de aplicar os coñecementos lingüísticos e literarios á práctica.
A16
Coñecer a crítica textual e a edición de textos.
A17
Ter un coñecemento avanzado da literatura galega.
B1
Utilizar os recursos bibliográficos, as bases de datos e as ferramentas de busca de información.
B2
Manexar ferramentas, programas e aplicacións informáticas específicas.
B3
Adquirir capacidade de autoformación.
B4
Ser capaz de comunicarse de maneira efectiva en calquera contorno.
B5
Relacionar os coñecementos cos doutras áreas e disciplinas.
B6
Ter capacidade de organizar o traballo, planificar e xestionar o tempo e resolver problemas de forma efectiva.
B7
Ter capacidade de análise e síntese, de valorar criticamente o coñecemento e de exercer o pensamento crítico.
B8
Apreciar a diversidade.
B9
Valorar a importancia que ten a investigación, a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade.
B10
Comportarse con ética e responsabilidade social como cidadán/á e profesional.
C3
Utilizar as ferramentas básicas das tecnoloxías da información e as comunicacións (TIC) necesarias para o exercicio da súa profesión e para a aprendizaxe ao longo da súa vida.
C4
Desenvolverse para o exercicio dunha cidadanía aberta, culta, crítica, comprometida, democrática e solidaria, capaz de analizar a realidade, diagnosticar problemas, formular e implantar solucións baseadas no coñecemento e orientadas ao ben común.
C6
Valorar criticamente o coñecemento, a tecnoloxía e a información dispoñible para resolver os problemas cos que deben enfrontarse.
C7
Asumir como profesional e cidadán a importancia da aprendizaxe ao longo da vida.
C8
Valorar a importancia que ten a investigación, a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade.
Resultados de aprendizaxe
Competencias de materia (Resultados de aprendizaxe)
Competencias da titulación
Coñecer e aplicar os métodos e as técnicas de análise lingüística e literaria.
A1
Saber analizar e comentar textos e discursos literarios e non literarios utilizando apropiadamente as técnicas de análise textual.
A2
Coñecer as correntes teóricas da lingüística e da ciencia literaria.
A3
Coñecer as literaturas en lingua galega, española e inglesa.
A7
Ter capacidade para avaliar criticamente o estilo dun texto e para formular propostas alternativas e correccións.
A10
Ser capaz de identificar problemas e temas de investigación no ámbito dos estudos lingüísticos e literarios e interrelacionar os distintos aspectos destes estudos.
A14
Ser capaz de aplicar os coñecementos lingüísticos e literarios á práctica.
A15
Ter un coñecemento avanzado da literatura galega.
A17
Utilizar os recursos bibliográficos, as bases de datos e as ferramentas de busca de información.
B1
Adquirir capacidade de autoformación.
B3
Relacionar os coñecementos cos doutras áreas e disciplinas.
B5
Ser capaz de comunicarse de maneira efectiva en calquera contorno.
B4
Ter capacidade de organizar o traballo, planificar e xestionar o tempo e resolver problemas de forma efectiva.
B6
Ter capacidade de análise e síntese, de valorar criticamente o coñecemento e de exercer o pensamento crítico.
B7
Apreciar a diversidade.
B8
Valorar a importancia que ten a investigación, a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade.
B9
Utilizar as ferramentas básicas das tecnoloxías da información e as comunicacións (TIC) necesarias para o exercicio da súa profesión e para a aprendizaxe ao longo da súa vida.
C3
Desenvolverse para o exercicio dunha cidadanía aberta, culta, crítica, comprometida, democrática e solidaria, capaz de analizar a realidade, diagnosticar problemas, formular e implantar solucións baseadas no coñecemento e orientadas ao ben común.
C4
Asumir como profesional e cidadán a importancia da aprendizaxe ao longo da vida.
C7
Valorar a importancia que ten a investigación, a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade.
C8
Ser capaz para identificar problemas e temas de investigación no ámbito dos estudos lingüísticos e literarios e interrelacionar os distintos aspectos destes estudos.
A14
Manexar ferramentas, programas e aplicacións informáticas específicas.
B2
Comportarse con ética e responsabilidade social como cidadán/á e profesional.
B10
Elaborar textos orais e escritos de diferente tipo en lingua galega, española e inglesa.
A9
Ter capacidade para avaliar, analizar e sintetizar criticamente información especializada.
A10
Coñecer a crítica textual e a edición de textos.
A16
Valorar criticamente o coñecemento, a tecnoloxía e a información dispoñible para resolver os problemas cos que deben enfrontarse.
C6
Contidos
Temas
Subtemas
1. Caracterización da Literatura Galega
1.1 Periodización. Cuestións metodolóxicas.
2. Literatura Medieval Galego-Portuguesa.
2.1 Lírica profana. Caracterización Xeral.
2.2 O amor cortés. Cantiga de amor.
2.3 Cantiga de amigo.
2.4 Cantiga de escarnho e maldizer.
2.5 Lírica relixiosa. Cantigas de Santa María
2.6 A prosa medieval.
3. Literatura Galega nos séculos XVI-XVIII.
3.1 Séculos Escuros. Ilustración galega.
4. O Primeiro Renacemento.
4.1 Contextualización histórica. Período Precursor.
4.2 Rosalía de Castro (I).
4.3 Rosalía de Castro (II).
4.4 Eduardo Pondal.
4.5 Manuel Curros Enriquez.
4.6 A prosa e o teatro. Período Intersecular.
5. O Segundo Renacemento
5.1 As Irmandades da Fala. A renovación do sistema.
5.2 Grupo Nós. Vicente Risco.
5.3 Grupo Nós. Ramón Otero Pedrayo.
5.4 Grupo Nós. Afonso R. Castelao.
5.5 A xeración das Vangardas. Manuel Antonio.
5.6 O exilio. A recuperación cultural da posguerra.
5.7 A recuperación da narrativa. E. Blanco-Amor.
5.8 A poesía. Movementos e autores.
5.9 Da Nova Narrativa á narrativa do século XXI.
5.10 A refundación do teatro. Obras e autores.
Planificación
Metodoloxías / probas
Horas presenciais
Horas non presenciais / traballo autónomo
Horas totais
Actividades iniciais
9
17
26
Análise de fontes documentais
8
10
18
Lecturas
0
30
30
Prácticas a través de TIC
28
17
45
Recensión bilbiográfica
1
8
9
Sesión maxistral
30
46
76
Presentación oral
1
6
7
Proba mixta
4
8
12
Atención personalizada
2
0
2
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado
Metodoloxías
Metodoloxías
Descrición
Actividades iniciais
Prácticas na rede para que o alumnado se inscriba e coñeza o funcionamento das bases de datos de Literatura Galega que necesitará para realizar o seu traballo posterior.
Análise de fontes documentais
Léctura, análise e comentario de códices, textos e paratextos (xornalísticos, narrativos, poéticos, dramáticos, públicos, privados, correspondencia...).
Lecturas
No Paso 8 desta Guia, está a relación de obras que o/a alumno/a debe ler ao longo do curso.
Prácticas a través de TIC
O alumnado deberá utilizar os recursos en rede que se inclúen no Paso 8 desta Guía para a realización de traballos que esixen a consulta desas bases de datos.
Recensión bilbiográfica
Texto escrito en que o alumnado comentará, seguindo un roteiro fornecido polo profesorado, algunhas das obras de lectura obrigada.
Sesión maxistral
Sesións de traballo en que o profesorado explica a contextualización e os elementos necesarios do temario para que o alumnado poda desenvolver o seu traballo posterior.
Presentación oral
Exposicións orais, na aula, en que cada alumno/a realizará a análise e comentario dalgunha das obras de lectura obrigada.
Proba mixta
Proba escrita que combinará actividades de carácter ensaístico, de análise de fontes....
Atención personalizada
Metodoloxías
Lecturas
Recensión bilbiográfica
Descrición
Durante as horas de atendemento do profesorado, o/a alumno/a recibirá toda a guía e axuda que precise para a realización dos seus traballos.
Avaliación
Metodoloxías
Descrición
Cualificación
Lecturas
No Paso 8 desta Guia está a relación de obras que o/a alumno/a debe ler ao longo do curso. O control das lecturas será realizado na aula, en paralelo ás exposicións orais.
10
Análise de fontes documentais
Léctura, análise e comentario de códices, textos e/ou paratextos (xornalísticos, narrativos, poéticos, dramáticos, públicos, privados, correspondencia...) que, seguindo o modelo realizado nas aulas prácticas, serán recollidos polo profesorado ao longo do curso.
10
Prácticas a través de TIC
O alumnado deberá utilizar os recursos en rede que se inclúen no Paso 8 desta Guía para realizar unha Antoloxía de Lírica Medieval que será entregada unha vez que rematen as aulas dedicadas á explicación e estudo deste período. As normas para a realización da Antoloxía poden descargarse da plataforma moodle.
15
Recensión bilbiográfica
Texto escrito en que o alumnado comentará, seguindo un roteiro fornecido polo profesorado, algunhas das obras de lectura obrigada.
10
Presentación oral
Exposicións orais, na aula, en que cada alumno/a realizará a análise e comentario dalgunha das obras de lectura obrigada.
15
Proba mixta
Proba escrita que combinará actividades de carácter ensaístico, de análise de fontes....
Para a realización desta proba poderá dividirse a materia en dúas partes, de forma que se realice unha en febreiro/marzo e a outra en xuño.
40
Observacións avaliación
O alumnado que non superar a materia na primeira convocatoria, deberá
realizar en xullo aquela(s) parte(s) que non teña superadas, así como
entregar todos os traballos obrigatorios.
Será considerado NON
PRESENTADO/A o alumno ou alumna que non se presente á proba escrita ou
non realice a metade das actividades programadas.
Os/as alunmos/as que teñan matrícula a tempo parcial e/ou dispensa
académica deberán realizar os mesmos traballos e probas que os
estudantes con matrícula ordinaria. As datas e horas de realización desas
probas poderán concertalas a través do correo electrónico.
Fontes de información
Bibliografía básica
Tarrío, Anxo (coord.) (2000). Galicia. Literatura. A Coruña, Hércules
Vilavedra, Dolores (1999). Historia da literatura galega. Vigo, Galaxia
AA. VV. (1996). Historia da literatura galega. Vigo, ANT/AS-PG
Carballo Calero, Ricardo (1982). Historia da literatura galega contemporánea. Vigo, Galaxia
Pena, Xosé Ramón (2002). Historia da literatura medieval galego-portuguesa. Santiago de Compostela, Sotelo Blanco
Tato Fontaíña, Laura (1999). Historia do teatro galego. Das orixes a 1936. Vigo, A Nosa Terra
Rodríguez, Francisco (1990). Literatura galega contemporánea (problemas de método e interpretación). Pontevedra, Cumio
Tarrío, Anxo (1994). Literatura galega. Aportacións a unha historia crítica. Vigo, Xerais
Bernárdez, C. L.; Ínsua, E. X.; Millán Otero, X. M.; Rei Romeu, M.; Tato Fontaíña, L. (2001). Literatura galega. Século XX. Vigo, A Nosa Terra
OBRAS DE LECTURA OBRIGADA:
- Antoloxía de Literatura Medieval
- Rosalía de Castro, Follas Novas
- Eduardo Pondal, Queixumes dos pinos
- A. D. Castelao, Cousas
- Rafael Dieste, A fiestra valdeira
- Ramón Otero Pedrayo, Contos do camiño e da rúa.
- Álvaro Cunqueiro, Herba aquí ou acolá
- Eduardo Blanco-Amor, A Esmorga
- X. L. Méndez Ferrín, Arraianos
- Pilar Pallarés, Livro das devoracións
Bibliografía complementaria
Tavani, Giuseppe (1988). A poesía lírica galego-portuguesa. Vigo, Galaxia
Méndez Ferrín, X. L. (1984). De Pondal a Novoneyra. Vigo, Xerais
Gutiérrez Izquierdo, Ramón (2000). Lecturas de Nós, Introducción á Literatura Galega. Vigo, Xerais
Figueroa, Antón (2001). Nación. Literatura. Identidade. Vigo, Xerais
(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica
da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do
órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías