Datos Identificativos 2012/13
Asignatura (*) Introdución aos Estudos Literarios Código 613G03005
Titulación
Grao en Inglés: Estudos Lingüísticos e Literarios
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Grao 1º cuadrimestre
Primeiro Formación básica 6
Idioma
Castelán
Galego
Prerrequisitos
Departamento Filoloxía Española e Latina
Coordinación
Paz Gago, Jose Maria
Correo electrónico
jose.maria.paz.gago@udc.es
Profesorado
Paz Gago, Jose Maria
Rodriguez Gonzalez, Olivia
Correo electrónico
jose.maria.paz.gago@udc.es
olivia.rodriguez.gonzalez@udc.es
Web
Descrición xeral Conceptos básicos no estudo da literatura: xéneros, movementos e técnicas de análise literaria.

Competencias do título
Código Competencias da titulación
A1 Coñecer e aplicar os métodos e as técnicas de análise lingüística e literaria.
A2 Saber analizar e comentar textos e discursos literarios e non literarios utilizando apropiadamente as técnicas de análise textual.
A3 Coñecer as correntes teóricas da lingüística e da ciencia literaria.
A4 Ter un dominio instrumental avanzado oral e escrito da lingua galega.
A5 Ter un dominio instrumental avanzado oral e escrito da lingua española.
A7 Coñecer as literaturas en lingua galega, española e inglesa.
A10 Ter capacidade para avaliar criticamente o estilo dun texto e para formular propostas alternativas e correccións.
A11 Ter capacidade para avaliar, analizar e sintetizar criticamente información especializada.
A14 Ser capaz para identificar problemas e temas de investigación no ámbito dos estudos lingüísticos e literarios e interrelacionar os distintos aspectos destes estudos.
A15 Ser capaz de aplicar os coñecementos lingüísticos e literarios á práctica.
B1 Utilizar os recursos bibliográficos, as bases de datos e as ferramentas de busca de información.
B2 Manexar ferramentas, programas e aplicacións informáticas específicas.
B3 Adquirir capacidade de autoformación.
B5 Relacionar os coñecementos cos doutras áreas e disciplinas.
B6 Ter capacidade de organizar o traballo, planificar e xestionar o tempo e resolver problemas de forma efectiva.
B7 Ter capacidade de análise e síntese, de valorar criticamente o coñecemento e de exercer o pensamento crítico.
B8 Apreciar a diversidade.
B9 Valorar a importancia que ten a investigación, a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade.
B10 Comportarse con ética e responsabilidade social como cidadán/á e profesional.
C5 Entender a importancia da cultura emprendedora e coñecer os medios ao alcance das persoas emprendedoras.
C6 Valorar criticamente o coñecemento, a tecnoloxía e a información dispoñible para resolver os problemas cos que deben enfrontarse.
C8 Valorar a importancia que ten a investigación, a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade.

Resultados de aprendizaxe
Competencias de materia (Resultados de aprendizaxe) Competencias da titulación
Conocer e aplicar os métodos e as técnicas de análise lingüística e literaria. A1
Coñecer as correntes teóricas da ciencia literaria A2
Coñecer as literaturas en lingua galega, española e inglesa. A3
Ser capaz para identificar problemas e temas de investigación no ámbito dos estudos lingüísticos e literarios e interrelacionar os distintos aspectos destes estudos. A4
Utilizar os recursos bibliográficos, as bases de datos e as ferramentas de busca de información. A5
Ter capacidade de organizar o traballo, planificar e xestionar o tempo e resolver problemas de forma efectiva. A10
Apreciar a diversidade. B8
Comportarse con ética e responsabilidade social como cidadán/á e profesional. B10
Entender a importancia da cultura emprendedora e coñecer os medios ao alcance das persoas emprendedoras. C5
Valorar a importancia que ten a investigación, a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade. C8
Valorar criticamente o coñecemento, a tecnoloxía e a información dispoñible para resolver os problemas cos que deben enfrontarse. C6
Coñecer as literaturas en lingua galega, española e inglesa. A7
Ter capacidade para avaliar, analizar e sintetizar criticamente información especializada A11
Ser capaz de aplicar os coñecementos lingüísticos e literarios á práctica. A15
Ser capaz para identificar problemas e temas de investigación no ámbito dos estudos lingüísticos e literarios e interrelacionar os distintos aspectos destes estudos. A14
Utilizar os recursos bibliográficos, as bases de datos e as ferramentas de busca de información. B1
Manexar ferramentas, programas e aplicacións informáticas específicas. B2
Adquirir capacidade de autoformación. B3
Ter capacidade de análise e síntese, de valorar criticamente o coñecemento e de exercer o pensamento crítico B7
Relacionar os coñecementos cos doutras áreas e disciplinas. B5
Valorar a importancia que ten a investigación, a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade. B9
Ter capacidade de organizar o traballo, planificar e xestionar o tempo e resolver problemas de forma efectiva. B6

Contidos
Temas Subtemas
1.Fundamentos dos estudos literarios.



-Obxecto de estudo
-Os dominios da ciencia literaria
-Paradigmas científicos nos estudos literarios
-Lingua e comunicación literarias
-Periodización literaria. Xéneros literarios



2. Historia da teorización literaria: a Antiguidade. - A teoría da Mímese: Sócrates.
- A teoría da Mímese: Platón.
- A poética de Aristóteles.
3. Historia da teorización literaria: Modernidade e Contemporaneidade. - A teoría literaria do Clasicismo.
- Romanticismo.
- A teoría literaria do século XX:
- Formalismos e Estilística
- Semiótica literaria.
- Teorías actuais.
4. A lírica Teoría e crítica do texto lírico.
-Concepcións da lírica.
-Teoría da función poética.
-Enunciación e pragmática líricas.
-Métrica e retórica
5. A narrativa Teoría e crítica do texto narrativo.
-Conceptos para a análise narrativa.
-Subxéneros narrativos.
-Dialoxía e polifonía.
6. A dramática e outros xéneros literarios Teoría e crítica do texto dramático.
-Semiótica teatral.
-Texto espectacular.
-Tempo e espazo da representación.

-Outros xéneros literarios: Teoría e crítica do texto ensaístico: a argumentación como xénero literario. A hibridación xenérica.

Planificación
Metodoloxías / probas Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Análise de fontes documentais 1 2 3
Sesión maxistral 10 30 40
Resumo 3 3 6
Aprendizaxe colaborativa 3 3 6
Presentación oral 1 1 2
Obradoiro 4 4 8
Esquemas 3 3 6
Recensión bilbiográfica 4 8 12
Lecturas 2 40 42
Proba mixta 2 10 12
Prácticas a través de TIC 2 6 8
 
Atención personalizada 5 0 5
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Análise de fontes documentais Para a elaboración de traballos procuraranse documentos diversos que serán especificados na aula polo profesor ou a profesora
Sesión maxistral Sesións de exposición oral por parte do profesor ou profesora, que se esforzarán en transmitir contidos relevantes, aclarando dúbidas xurdidas. É a parte máis importante na transmisión de coñecementos.
Resumo Práctica que acompaña a elaboración de esquemas
Aprendizaxe colaborativa Os alumnos utilizarán distintas ferramentas de documentación para solucionar problemas e atopar resultados en común
Presentación oral Os alumnos escollerán unha obra literaria entre as propostas na aula para o traballo en grupo, e as súas conclusións serán expostas oral e publicamente.
Obradoiro Traballo na aula sobre distintas cuestións que plantexa o fenómeno literario, que tamén poderán ser expostas en forma oral.
Esquemas Práctica para a constatación dunha boa lectura de artigos, capítulos e outros textos documentais.
Recensión bilbiográfica Cada lectura literaria será obxecto de recensión seguindo as pautas dadas na aula

Lecturas É a metodoloxía fundamental para iniciarse no estudo da literatura: haberá lecturas teóricas e lecturas de obras literarias.
Proba mixta Trátase dunha proba escrita que recibirá unha nota decisiva. Poderá constar tanto de respostas longas e ben argumentadas, como de respostas breves e tipo test, así como de comentarios de textos teóricos ou creativos.
Prácticas a través de TIC A investigación literaria debe moito ás TIC, imprescindibles para acopio de datos e relación de fenómenos. Realizaranse prácticas na aula net.

Atención personalizada
Metodoloxías
Resumo
Obradoiro
Esquemas
Recensión bilbiográfica
Descrición
A atención personalizada levarase a cabo en función das necesidades do grupo de alumnos ou do estudante en particular, tanto na aula como a través do correo electrónico, o uso da plataforma moodle, ou o diálogo real en horas de atención ao estudante. É indispensable que os alumnos estean presentes ao longo do curso, aínda que só será obligatoria a asistencia nas leccións maxistrais.

Avaliación
Metodoloxías Descrición Cualificación
Proba mixta Esta proba escrita constituirá a parte decisiva da nota final. 50
Sesión maxistral A asistencia á sesión maxistral de maneira interactiva será avaliada 10
Obradoiro Eficacia e disposición no traballo na aula 10
Presentación oral Habilidade comunicativa e dominio da lingua oral na exposición dunha análise do texto literaro 15
Lecturas seguimento e comprobación das lecturas realizadas polo alumno 15
 
Observacións avaliación

Para superar a asignatura, a calificación mínima da proba mixta final será de 4 puntos sobre 10.Na primeira oportunidade de avaliación, será considerado NP o alumno que non se presente a esta proba mixta.Na segunda oportunidade de avaliación, en xullo, o alumno deberá realizar a proba mixta escrita que conterá unha parte teórica e outra práctica.


Fontes de información
Bibliografía básica (). .
García BARRIENTOS, José Luis (2001). Cómo se comenta una obra de teatro. Madrid. Síntesis
VILLANUEVA, Darío (1994). Curso de teoría de la literatura. Madrid. Taurus
GARRIDO GALLARDO, M. A. dir. (2009). El lenguaje literario. Vocabulario crítico. Madrid, Síntesis
CASAS, Arturo (coord.) (2005). Elementos de crítica literaria. Vigo. Xerais
GUILLÉN, Claudio, (2005). Entre lo uno y lo diverso. Introducción a la literatura comparada. Barcelona. Tusquets
VIÑAS PIQUER, David (2002). Historia de la crítica literaria. Barcelona. Ariel
LAPESA, Rafael ( 2004). Introducción a los estudios literarios. Madrid. Cátedra
CABO ASEGUINOLAZA, Fernando / RÁBADE VILLAR, María do Cebreiro (2006). Manual de Teoríade la Literatura. Madrid. Castalia
GARRIDO GALLARDO, Miguel Ángel (1988). Teoría de los géneros literarios. Madrid. Arco
VILARIÑO PICOS, Mª Teresa /ABUÍN GONZÁLEZ, (2006). Teoría del hipertexto. La Literatura en la era electrónica. Madrid. Arco

LISTADO DE LECTURAS PARA TRABALLOS DE AULA:

LÍRICA

1. Lope de Vega, Sonetos (edición crítica a elección)

2. Francisco de Quevedo, Sonetos (edición crítica a elección)

3. Gustavo Adolfo Bécquer, Rimas (edición crítica a elección)

4. Hölderlin, Antología poética (ed. bilingüe, Madrid, Cátedra, 2002).

5. Curros Enríquez, Aires da miña terra (1880) (edición crítica a elección)

6. Rosalía de Castro, Follas Novas (1880) (edición crítica a elección)

7. Vicente Aleixandre, Sombra del paraíso (1944), Madrid, Castalia.

8. Pedro Salinas, La voz a ti debida (1933)

9. Celso Emilio Ferreiro, Longa noite de pedra (1962)

10. Xosé Luis Méndez Ferrín, Con pólvora e magnolias (1976).

11. Charles Baudelaire, Les fleurs du mal

(1857), As flores do mal,  Las flores del mal

TEATRO

Miguel de Cervantes, Entremeses

Ramón del Valle-Inclán, Retablo de la avaricia, la lujuria y la muerte (1927)

Ramón del Valle-Inclán, Divinas palabras (1920)

Alejandro Casona, Retablo jovial

Eugène Ionesco, La cantante calva.

Edipo, rey (s. V a C.),  Edipo, rei

Luigi Pirandello, Sei personaggi in cerca d’autore (1921), Seis personaxes na procura de autor,  Seis personajes en busca de autor

Bertoldt Brecht,  Mutter Courage und ihre Kinder (1939-1949), Madre Coraje y sus hijos, Nai Coraxe e mais os seus fillos

Jonh B. Prietsley,  An inspector calls (1946), Llama un inspector / Ha llegado un inspector,  Chama un inspector.

Jean Genet, Les Bonnes (1947), Las criada, As criadas

Arthur Miller,  Death of a salesman (1949), A morte dun viaxante, La muerte de un viajante

Luís Seoane, A soldadeira (1966)

NARRATIVA

Miguel de Cervantes, El Quijote (1605 y 1615).

Charles Dickens, A tale of two cities (1859) Historia de dos ciudades

Franz Kafka, Das Schloß (1922) El Castillo

John Dos Passos, Manhatan Transfer (1925)

Vicente Risco, O porco de pé (1928)

Gonzalo Torrente Ballester, Don Juan (1963)

Julio Cortázar, Rayuela (1963)

Roland Barthes, S/Z (1970)

Friedrich Dürrematt, Das Sterben der Pythia (1976), La muerte de la Pitia

Carlos Casares, Ilustrísima (1980)

Carme Riera, Dins el darrer blau (1994), En el último azul

Carlos G. Reigosa, Intramundi (2002)

Ensaio

Emilia Pardo Bazan, De mi tierra (1888)

Azorín, Al margen de los clásicos (1915)

Virginia Woolf, A room of one’s own (1929), Un cuarto de seu, Una habitación propia

Manuel Azaña, La velada en Benicarló (1937-1939)

Mario Vargas Llosa, La verdad de las mentiras. Ensayos sobre la novela moderna (1990)

Miguel Anxo Murado, Fin de século en Palestina (2008)

P.P. Pasolini,  Escritos corsarios (1993), Positivas

 

RECURSOS DIXITAIS

Biblioteca Virtual Galega (Literatura galega), Universidade da Coruña: http://bvg.udc.es/

Biblioteca Virtual Cervantes (Literatura española, iberoamericana, galega, catalá, etc.), Universidade de Murcia: , http://www.cervantesvirtual.com/

Portal Literatura Vasca: http://www.basqueliterature.com/es/loturak/euskalit

Literatura catalá en liña: http://www.lletra.com/

Bibliotecas Virtuais en inglés (Literatura angloamericana e traducións doutras literaturas):

http://www.online-literature.com/author_index.php

http://www.bartleby.com/authors/

http://www.bibliomania.com/bibliomania-static/index.html

Dicionario Galego Ir Indo: http://digalego.com/diccionario/html/index.php

Dicionario español RAE: http://buscon.rae.es/draeI/

Dicionario inglés: http://www.wordreference.com/es/

La Teoría de la literatura y La Literatura Comparada en Internet, Arturo Casas, Universidade de Santiago de Compostela, 2003 (con enlaces aínda vixentes): http://web.usc.es/~tlcasas/docs/BAIH.htm

Glosario de narrativa, extraído de Darío Villanueva, Comentario de textos narrativos: la novela. Gijón: Ediciones Júcar, págs 181- 201:http://faculty.washington.edu/petersen/321/narrtrms.htm

Retórica: The Forest of Rhetoric. Silva Rhetoricae: http://humanities.byu.edu/rhetoric/Silva.htm

A isto engádense Páxinas web de fundacións e persoais de autores (procura en buscadores)

Bibliografía complementaria (). .
VALLÉS CALATRAVA, José (dir.) (2003). Diccionario de teoría de la narrativa. Salobreña:Alhulia
PAVIS, Patrice (1980) (1983). Diccionario del teatro. Barcelona. Paidós
GARRIDO DOMÍNGUEZ, Antonio (1993). El texto narrativo. Madrid. Síntesis
LÓPEZ CASANOVA, Arcadio (1994). El texto poético. Teoría y metodología. Salamanca. Ediciones Colegio de España
GENETTE, Gérard (1972) (1989). Figuras III . Barcelona. Lumen
BOBES NAVES, M. C.et al. (). Historia de la teoría literaria. 2 vols.. Madrid. Gredos
BAJTIN, Mijail (1982). La estética de la creación verbal. México. Siglo XXI
PAZ GAGO, J. M. (1993). La Estilística. Madrid, Síntesis
PAZ GAGO, J. M. (1999). La recepción del poema. Pargmática del texto poético. Kassel, Reichenberger
PAZ GAGO, J- M. (2012). La revolución espectacular. El teatro de Valle-Inclán en la escena mundial. Madrid, Castalia
GARRIDO, Miguel Ángel (2000). Nueva introducción a la teoría de la literatura. Madrid. Síntesis
BOBES NAVES, Mª del Carmen (1997). Semiología de la obra dramática. Madrid. Arco
PAZ GAGO, J. M. (1995). Semiótica del Quijote. Teoría y práctica de la ficción narrativa. Amsterdam y Atlanta, Rodopi
FISCHER-LICHTE, Erika (1983) (1999). Semiótica del teatro. Madrid. Arco
WELLEK, R. / WARREN, A. (1948) (1974). Teoría de la literatura. Madrid. Gredos
SILVA, Vítor Manuel de Aguiar e (1966) (1975). Teoría de la Literatura. Madrid. Gredos
POZUELO YVANCOS, J.M. (1988). Teoría del lenguaje literario. Madrid. Cátedra
FOKKEMA, D.W. / IBSCH, E. (1988). Teorías de la literatura del siglo XX, 3ª edic.. Madrid. Gredos
CABO ASEGUINOLAZA, Fernando (ed.) (1999). Teorías sobre la lírica. Madrid. Arco


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente

Materias que se recomenda cursar simultaneamente

Materias que continúan o temario

Observacións
Ir a clase


(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías