Datos Identificativos 2012/13
Asignatura (*) Historia da educación Código 652G01006
Titulación
Grao en Educación Infantil
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Grao 2º cuadrimestre
Primeiro Formación básica 6
Idioma
Galego
Prerrequisitos
Departamento Pedagoxía e Didáctica
Coordinación
Rivas Barros, Isabel
Correo electrónico
isabel.rivas@udc.es
Profesorado
Rivas Barros, Isabel
Correo electrónico
isabel.rivas@udc.es
Web
Descrición xeral

Competencias do título
Código Competencias da titulación
A14 Coñecer a evolución histórica da familia, os diferentes tipos de familias, de estilos de vida e educación no contexto familiar.
A27 Situar a escola infantil no sistema educativo español, no contexto europeo e no internacional.
A28 Coñecer experiencias internacionais e exemplos de prácticas de innovadoras en educación infantil.
A29 Valorar a importancia do traballo en equipo.
B1 Aprender a aprender.
B3 Aplicar un pensamento crítico, autocrítico, lóxico e creativo.
B10 Capacidade de análise e síntese.
B11 Capacidade de busca e manexo de información.
B17 Capacidade para presentar, defender e debater ideas utilizando argumentos sólidos.
C1 Expresarse correctamente, tanto de forma oral coma escrita, nas linguas oficiais da comunidade autónoma.
C4 Desenvolverse para o exercicio dunha cidadanía aberta, culta, crítica, comprometida, democrática e solidaria, capaz de analizar a realidade, diagnosticar problemas, formular e implantar solucións baseadas no coñecemento e orientadas ao ben común.
C6 Valorar criticamente o coñecemento, a tecnoloxía e a información dispoñible para resolver os problemas cos que deben enfrontarse.
C7 Asumir como profesional e cidadán a importancia da aprendizaxe ao longo da vida.
C8 Valorar a importancia que ten a investigación, a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade.

Resultados de aprendizaxe
Competencias de materia (Resultados de aprendizaxe) Competencias da titulación
Coñecer a evolución histórica da familia, os diferentes tipos de familias, de estilos de vida e educación no contexto familiar. A14
Situar a escola infantil no sistema educativo español, no contexto europeo e no internacional. A27
Coñecer experiencias de prácticas de innovadoras en educación infantil A28
Valorar a importancia do traballo en equipo. A29
Aprender a aprender. Aplicar un pensamento crítico, autocrítico, lóxico e creativo. B1
B3
. Asumir como profesional e cidadán a importancia da aprendizaxe ao longo da vida B10
B11
B17
C1
C4
C6
C7
Valorar a importancia que ten a investigación, a innovación e desenvolvemento tecnolóxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade C8

Contidos
Temas Subtemas
A configuración e evolución histórica do concepto de infancia A construcción da categoria "infancia" no marco das sociedades contemporaneas.
Xénese e estructura dos sistemas educativos nacionais Xénese,estructura e funcións
O sistema educativo en España Xénese, evolución histórica e lexislación educativa
O pensamento pedagóxico contemporaneo Os pioneiros da escola contemporanea. A Escola Nova. Teorías educativas socialistas, marxistas, anarquistas e libertarias. As pedagoxías críticas. Plantexamentos pedagóxicos antiautoritarios. As correntes críticas á institución escolar. Movementos, institucións e práctica pedagóxica en educación infantil. A historia das innovacións pedagóxicas en educación infantil e a súa evolución.
A cultura escolar Dimensión científica política e empírica. Os modelos contemporaneos de educación infantil.
.Xenealoxía da profesión docente
Evolución histórica da formación

Planificación
Metodoloxías / probas Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Sesión maxistral 24 0 24
Análise de fontes documentais 9 18 27
Traballos tutelados 16 0 16
Lecturas 0 30 30
Actividades iniciais 4 0 4
Aprendizaxe colaborativa 0 20 20
Presentación oral 2 0 2
Proba de ensaio 2 0 2
Portafolios do alumno 0 15 15
 
Atención personalizada 10 0 10
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Sesión maxistral Faráse unha exposición oral dos temas da guia coa introdución dalgunhas preguntas aos estudiantes coa finalidade de transmitir coñecementos e facilitar a aprendizaxe
Análise de fontes documentais Supón a utilización de distintos documentos e fontes históricas relevantes da materia para a súa análise e posterior utilización na explicación de procesos históricos que non se poden observar directamente
Traballos tutelados Está referida a cómo facer un traballo de iniciación á investigación histórica.
Os estudiantes se responsabilizan do seu propio traballo pero seguindo as pautas que a profesora lles irá marcando a través dun seguimento tutorial individualizado.
Lecturas Propoñeranse unha serie de lecturas obrigatorias dun conxunto de textos e documentación de caracter historio gráfico que o alumnado terá que ler e recensionar.
Actividades iniciais Levaránse a cabo nas primeiras sesións de clase actividades de caracter expositivo por parte da profesora nas que se presentará o programa da materia.
Aprendizaxe colaborativa Parte da idea de que os estudantes traballan xuntos para aprender e ao tempò son responsables mesmo da súa propia aprendizaxe como da dos seus compañeiros. Non se opón ao traballo individual. Máis ben debe entenderse como unha estratexia de aprendizaxe complementaria que tenta fortalecer o desenvolvemento global do alumnado.
Presentación oral Exposición de traballos realizados, individuais ou en grupo, diante dun grupo de referencia, procurando tirar conclusións sobre a problemática investigada, documento pu experencia abordada.
Proba de ensaio Pretende determinar os logros dos estudantes en termos obxectivos e avaliar de xeito directo a capacidade de análise, a expresión e a organización de ideas relativas aos contidos da materia.
Portafolios do alumno Recolle apuntes persoais, traballos de investigación, resumes...

Atención personalizada
Metodoloxías
Sesión maxistral
Análise de fontes documentais
Traballos tutelados
Aprendizaxe colaborativa
Descrición
Tanto as sesións maxistrais como a análise de documentos e traballos tutelados terán unha atención personalizada ao alumnado coa finalidade de facer un seguimento con cada alumno ou alumna das súas actividades de aprendizaxe.

Avaliación
Metodoloxías Descrición Cualificación
Análise de fontes documentais Baséase na utización de documentos e fontes relevantes para a súa análise e posterior utilización para explicar a natureza dos distintos contidos e aspectos da materia
10
Traballos tutelados Trátase de facer un traballo de iniciación á investigación histórica. Esixe por parte do alumnado un grao de responsabilidade consonte cos obxectivos e a calidade que debe presidir este tipo de traballo. No seu momento facilitaránse unhas pautas que permitirán a elaboración do mesmo, que se complementará cun seguimento titorial individualizado. 40
Lecturas Con caracter obrigatorio e optativo propoñeranse un serie de lecturas seguindo o temario do programa. 10
Aprendizaxe colaborativa Parte da idea de que os estudantes traballan xuntos para aprender. Debe entenderse como unha estratexia de aprendizaxeque tenta fortalecer o desenvolvemento global do alumnado. 10
Presentación oral Exposición de traballos, individuais ou colectivos, diante do grupo de referencia, procurando tirar conclusións sobre a problemática investigada, documento ou exoperiencia abordada. 10
Proba de ensaio Pretende determinar os logros dos estudantes en termos obxectivos e avaliar de xeito directo a capacidade de análise, a expresión e a organización de ideas relativas aos contidos da materia. 20
 
Observacións avaliación

A avaliación da materia será continua e formativa.


-A asistencia ás sesións de clases interactivas é imprescindible e será obxecto de avaliación. -Calquer circunstancia persoal que poda alterar o seguimento da materia por parte do alumnado deberá ser comunicada para a súa oportuna e axeitada consideración.


-Na proba de ensaio  e nos traballos tutelados será imprescindible acadar unha nota de cinco sobre dez. De non ser así deberá repetirse.


Os/As alumnas repetidoras poderán optar á asistencia ás clases ou de non asistir deberan unha proba de ensaio de carácter obrigatorio ao remate do cuatrimestre na data marcada oficialmente pola Facultade.


Fontes de información
Bibliografía básica Marco López, A, Porto Ucha, A. (2000). A Escola Normal de Santiago de Compostela. De Escola Normal Superior a Escola Universitaria (1849-1996). Santiago, USC
Dewey, j. (1995). Democracia y educación. Madrid, Morata
Puelles Benitez, M. de (1980). Educación e ideología en la España contemporanea(1767-1975). Barcelona, Labor
Fernández Soria, J. M. (2002). Educación y Estado en la España contemporanea. Madrid, Síntesis
Fernández Enguita, M. (2001). Educar en tiempos inciertos. Madrid, Morata
Gimeno Sacritan, J. (2003). El alumno como invención. Morata
Esteve, J. M. (1994). El malestar docente. Barcelona, Paidos
Gabriel, N. de (2001). Escolantes e escolas de ferrado. Vigo, Xerais
Viñao Frago, A. (2004). Escuela Para todos. Escuela y modernidad en la España del siglo XX. Madrid, Marcial Pons.
Gómez Rodriguez de Castro, F. (1988). Génesis de los sistemas educativos nacionales. Madrid, Uned
Costa, A. (2004). Historia da educación e da cultura en Galicia (séculos IV-XX): permanencia e cambio no contexto cultural e educativo europeo.. Vigo, Xerais
Redondo, E. (2001). Introducción a la Historia de la Educación. Barcelona, Ariel
Filho, L. (1964). Introducción al estudio de la Escuela Nueva. Buenos Aires, Kapeluzs
Escolano Benito, A. (2002). La educación en la España Contemporanea. Madrid, Bibliotaca Nueva
Ruiz Berrio, J. (2000). La educación en tiempos modernos. Textos y documentos. Madrid, Actas
Delors, J. (dir.) (1996). La educación encierra un tesoro. Madrid, Santillana
Gonzalez-Agápito (2003). La Educación infantil. Lecturas de un proceso histórico en Europa.. Barcelona. Octaedro
Fernández Enguita, M. (1996). La escuela a examen. Madrid, Pirámide
Carbonell, J. (1996). La escuela entre la utopia y la realidad. Barcelona, Octaedro
Ruiz, A. (2002). La escuela publica. El valor del Estado en Educación. Madrid, Biblioteca Nueva
Barreiro,H.; Terrón,A. (2005). La Institución escolar. Una creación del estado moderno. Barcelona, Octaedro
Porto Ucha, A. (2005). La Institución Libre de Enseñanza y la renovación pedagógica en Galicia. Sada, Edicións do Castro
Varela, J. (2007). Las reformas educativas a debate. Madrid, Morata
Gabriel, N. de (1990). Leer, escribir y contar. Escolarización popular y sociedad en Galicia. A Coruña, edicións do Castro
Gabriel, N. de (2006). Ler e escribir en Galicia. A alfebetización dos galegos e galegas nos séculos XIX e XX. A Coruña, Servicio de Publicacións da UDC
Ruiz Berrio, J. (La cultura escolar de Europa, tendencias histórica). Madrid, Biblioteca Nueva.
Apple, M.W. (1996). Política cultural y educación. Madrid, Dykinson
Viñao Frago, A. (1982). Política y educación en los origenes de la España contemporanea.
Beltran, F. (1995). Política y reformas curriculares. Valencia, Universitat de Valencia
Etxberría, F. (2000). Políticas educativas de la Unión Europea. Madrid, Ariel
Freinet, C. (1992). Técnicas Freinet de la escuela Moderna. Madrid, Siglo XXI
Carreño, M.; Colmenar, C. ; (2000). Teorías e instituciones contemporaneas de educación. Madrid, síntesis

.

.

           

                                                                                                         
Bibliografía complementaria

ANDERSON, M. (1988), Aproximaciones a la historia de la familia occidental (1500-1914), Madrid, Siglo XXI, 1988.

ARANGUREN, J. L. e outros (1983), Infancia y sociedad en España, Jaen, Hesperia,

ARIÉS P. e outros,(1987), Sexualidades occidentales, Barcelona, Paidós,

---------- (1987), El niño y la vida familiar en el Antiguo Régimen, Madrid, Taurus, 1987.

BALL, Stephen J. (comp.)(1993), Foucault y la educación. Disciplinas y saber, Madrid, Morata, 1993.

BURGIERE, André e outros (1988): Historia de la familia, Madrid, Alianza,

BORRÁS LLOP, J. (dir),(1986) Historia de la infancia en la España contemporanea (1834-1936), Madrid, Ministerio de Trabajo y Asuntos Sociales- Fundación Germán Sánchez Ruiperez.

CASEY, J. (1950), Historia de la familia, Madrid, ESpasa- Calpe.

DELGADO, B. (1997), Historia de la Infancia, Barcelona, Ariel.

DEMAUSE, Ll (1982), Historia de la Infancia, Madrid, Alianza Editorial

FOUCAULT, Michel,(1982) Vigilar y castigar, Madrid, Siglo XXI

GONZALEZ-AGÁPITO, J.(2003), La educación infantil. Lecturas de un proceso histórico en Europa, Barcelona, Octaedro.

TORRES J. e outros,(1993) Didáctica de la Educación Infantil, Madrid, MEC

VARELA, J. e ALVAREZ-URIA, F.(1991), Arqueología de la escuela, Madrid, La Piqueta.

           

       

 

El cabezota (1982). Director: Francisco Lara Polop (película).

Las Misiones Pedagógicas (2006). Director: Gonzalo Tapia (documental)

La República de los maestros (2004). Directores: Victoria Martínez e Arturo Villacorta (documental)

La escuela fusilada (2006). Directores: Iñaki Pinedo e Daniel Álvarez (documental).

A derradeira lección do mestre (2006): Xoán Carlos Garrido (documental).

La Sección Femenina (2006). Director: Javier Ortega (documental).

Afranio (2008). Director: Víctor Coyote  (documental).

Flores tristes (2008). Director. Teo Manuel Abad (documental).

 

 

http://www.rtve.es/mediateca/videos/20091203/paisajes-historia---seccion-femenina/642193.shtml  (La sección Femenina) Documental que se pode baixar da Rede

 

http://edukazine.blogspot.com/ (portal de recursos cine e educación)

 

 

http://www.cinehistoria.com/ (Portal de recursos de cine e historia)

 

http://www.sc.ehu.es/sfwsedhe/ (Sociedad Española de Historia de la Educación)

 


http://www.ceince.eu/main.php?id=1 (Centro Internacional de Cultura Escolar)

 

                 
                                                                                 

Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente

Materias que se recomenda cursar simultaneamente

Materias que continúan o temario

Observacións
-É obrigatoria a entrega cumprementada da ficha de identidade persoal -Non se admitiran traballos dos que a profesora non teña constancia da súa realización. -As datas de entrega dos traballos son inamovibles, agás casos excepcionais. -Para poder ser calificado/a e avaliado/a é necesario ter entregado tódolos traballos esixidos. De faltar algunha das partes figurará un Non Presentado. -Os traballos escritos presentaránse ben identificados. Non se admitiran trallos encernados con fundas plásticas, anillas ou deseños similares. Deberánse entregar sempre a dobre cara. Faránse sempre copias dos traballos entregados. -


(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías