Competencias do título |
Código
|
Competencias da titulación
|
A6 |
Coñecer a dimensión pedagóxica da interacción cos iguais e os adultos e saber promover a participación en actividades colectivas, o traballo cooperativo e o esforzo individual. |
A7 |
Identificar dificultades de aprendizaxe, disfuncións cognitivas e as relacionadas coa atención. |
A8 |
Saber informar a outros profesionais especialistas para abordar a colaboración do centro e do mestre na atención ás necesidades educativas especiais que se propoñan. |
A9 |
Adquirir recursos para favorecer a integración educativa de estudantes con dificultades. |
A10 |
Crear e manter lazos de comunicación coas familias para incidir eficazmente no proceso educativo. |
A13 |
Analizar e incorporar de forma crítica as cuestións máis relevantes da sociedade actual que afectan á educación familiar e escolar: impacto social e educativo das linguaxes audiovisuais e das pantallas; cambios nas relacións de xénero e interxeracionais; multiculturalidade e interculturalista; discriminación e inclusión social e desenvolvemento sustentable. |
A17 |
Colaborar cos profesionais especializados para solucionar ditos trastornos. |
A21 |
Saber traballar en equipo con outros profesionais de dentro e fóra do centro na atención a cada estudante, así como na planificación das secuencias de aprendizaxe e na organización das situacións de traballo na aula e no espazo de xogo, identificando as peculiaridades do período 0-3 e do período 3-6. |
A32 |
Valorar a relación persoal con cada estudante e a súa familia como factor de calidade da educación. |
B6 |
Comportarse con ética e responsabilidade social como cidadán e como profesional. |
B24 |
Recoñecemento e respecto á diversidade e á multiculturalidade. |
C4 |
Desenvolverse para o exercicio dunha cidadanía aberta, culta, crítica, comprometida, democrática e solidaria, capaz de analizar a realidade, diagnosticar problemas, formular e implantar solucións baseadas no coñecemento e orientadas ao ben común. |
Resultados de aprendizaxe |
Competencias de materia (Resultados de aprendizaxe) |
Competencias da titulación |
A6 Coñecer a dimensión pedagóxica da interacción cos iguais e os adultos e saber promover a participación en actividades colectivas, o traballo cooperativo e o esforzo individual. |
A6
|
|
|
A7 Identificar dificultades de aprendizaxe, disfuncións cognitivas e as relacionadas coa atención. |
A7
|
|
|
A8 Saber informar a outros profesionais especialistas para abordar a colaboración do centro e do mestre na atención ás necesidades educativas especiais que se propoñan. |
A8
|
|
|
A9 Adquirir recursos para favorecer a integración educativa de estudantes con dificultades. |
A9
|
|
|
A10 Crear e manter lazos de comunicación coas familias para incidir eficazmente no proceso educativo. |
A10
|
|
|
A13 Analizar e incorporar de forma crítica as cuestións máis relevantes da sociedade actual que afectan á educación familiar e escolar: impacto social e educativo das linguaxes audiovisuais e das pantallas; cambios nas relacións de xénero e interxeracionais; multiculturalidade e interculturalista; discriminación e inclusión social e desenvolvemento sustentable. |
A13
|
|
|
A17 Colaborar cos profesionais especializados para solucionar ditos trastornos. |
A17
|
|
|
A21 Saber traballar en equipo con outros profesionais de dentro e fóra do centro na atención a cada estudante, así como na planificación das secuencias de aprendizaxe e na organización das situacións de traballo na aula e no espazo de xogo, identificando as peculiaridades do período 0-3 e do período 3-6. |
A21
|
|
|
A32 Valorar a relación persoal con cada estudante e a súa familia como factor de calidade da educación. |
A32
|
|
|
B6 Comportarse con ética e responsabilidade social como cidadán e como profesional. |
|
B6
|
|
B24 Recoñecemento e respecto á diversidade e á multiculturalidade. |
|
B24
|
|
C4 Desenvolverse para o exercicio dunha cidadanía aberta, culta, crítica, comprometida, democrática e solidaria, capaz de analizar a realidade, diagnosticar problemas, formular e implantar solucións baseadas no coñecemento e orientadas ao ben común. |
|
|
C4
|
Contidos |
Temas |
Subtemas |
1. A atención á diversidade na escola: evolución e modelos
|
Evolución da Educación Especial
Modelos de atención á diversidade |
2. As diferenzas de capacidades na aula de Educación Infantil |
As diferenzas de habilidade motórica
As diferenzas de habilidade relacional e comunicativa
As diferenzas de capacidade cognitiva |
3. As diferenzas por factores sociais, ambientais e culturais na Educación Infantil
|
Resposta educativa ante a diferenza sociocultural
Inmigración e escola infantil |
4.Medidas curriculares de resposta á diversidade na escola infantil
|
As adaptacións do curriculum en Educación Infantil: formas e modelos
|
5.Organización da resposta á diversidade na educación infantil |
O apoio educativo á diversidade: modelos e organización
Organización. funcións e marco lexislativo do apoio á diversidade |
6. O papel da comunidade educativa no proceso de deseño, planificación e implementación de iniciativas que camiñen cara a inclusión social |
A implicación da familia
A participación de axentes e institucións sociais
A creación de equipos interdisciplinares para desenvolver a proposta de inclusión educativa |
Planificación |
Metodoloxías / probas |
Horas presenciais |
Horas non presenciais / traballo autónomo |
Horas totais |
Sesión maxistral |
17 |
0 |
17 |
Estudo de casos |
3 |
6 |
9 |
Lecturas |
3 |
15 |
18 |
Discusión dirixida |
7 |
6.5 |
13.5 |
Aprendizaxe colaborativa |
5 |
10 |
15 |
Investigación (Proxecto de investigación) |
3 |
15 |
18 |
Proba de resposta breve |
1 |
5 |
6 |
Portafolios do alumno |
5 |
15 |
20 |
|
Atención personalizada |
2 |
0 |
2 |
|
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado |
Metodoloxías |
Metodoloxías |
Descrición |
Sesión maxistral |
Realizarase ao inicio de cada unidade temática, ou cando através do seguimento do traballo de aula e individual, se perciba a necesidade de aclarar ou introducir conceptos esenciais ou novidosos |
Estudo de casos |
A través de casos reais ou supostos estudaranse especialmente os temas relacionados coas distintas discapacidades |
Lecturas |
Indicaranse na aula as que teñen caracter obrigatorio e as que teñen un caracter opcional |
Discusión dirixida |
Trátase de intercambiar razoamentos e elaborar un pensamento propio sobre algúns dos temas traballados |
Aprendizaxe colaborativa |
Procederemos en dous sentidos:
-En equipos terán que facer unha proposta de intervención na aula dende unha perspectiva inclusiva
-Terán que poñerse en contacto con persoas da comunidade educativa para coñecer cómo contribúen no desenvolvemento de prácticas educativas dende unha perspectiva colaborativa |
Investigación (Proxecto de investigación) |
O alumnado recollerá propostas de intervención educativa, que analizará e interpretará se se adecúan aos prinicipios básicos dunha aula inclusiva.
Ademais fará propostas de mellora |
Proba de resposta breve |
O alumnado terá que dar resposta a unha proba breve sobre contidos básicos do temario. |
Portafolios do alumno |
O alumnado terá que realizar unha recolleita dos contidos elaborados na aula para a partir de aí, analizalos, interpretados e enriquecer as opinións propias coas achegas dos autores propostos na bibliografía aduxntada ou outros autores lidos polo alumnado |
Atención personalizada |
Metodoloxías
|
Investigación (Proxecto de investigación) |
Portafolios do alumno |
Estudo de casos |
Discusión dirixida |
|
Descrición |
Estas actividades desenvolveranse coa supervisión periódica do profesor ou profesora da materia. Nesta supervisión solventaranse as dudas que poidan presentarse e daranse indicacións sobre as diversas fases de elaboración.
O alumnado non asistente deberá establecer comunicación coa profesora para a preparación da materia.
|
|
Avaliación |
Metodoloxías
|
Descrición
|
Cualificación
|
Investigación (Proxecto de investigación) |
Recolleita dunha proposta educativa, análise, interpretación e adaptación ás caractarísticas dunha escola que camiña cara a inclusión |
30 |
Portafolios do alumno |
Recollida da información, análise e interpretacación, e posterior enriquecemento coas achegas dos autores. Os criterios de avaliación do documento serán:
-Integración dos contidos abordados e das actividades realizadas na aula
-Reflexión e opinión persoal
-Ampliación de coñecementos empregando as fontes documentais e investigación persoal.
-Aplicabilidade ao teu traballo como docente no ámbito da EI.
|
40 |
Proba de resposta breve |
O alumnado terá que dar resposta breve a unha serie de cuestións que se lle formulan sobre contidos básicos da materia. |
30 |
|
Observacións avaliación |
O alumnado asistente será aquel que asiste á aula o 80% ou máis da materia da materia. O alumnado non asistente para superar a materia terá que realizar: 1. O Proxecto de investigación sobre un elemento concreto das escolas que camiñan cara a inclusión (50%). O alumnado terá que seleccionar unha experiencia que se realizara ou se estea realizando co fin de analizar as súas características teórico-metodolóxicas nas que se sustenta, que respostas dá a atención da diversidade da aula, etc. Caracterizada a proposta, tratará de facer achegas para facilitar a inclusión educativa do alumnado. 2. Unha proba de preguntas curtas (50%) Para a superación da materia, cando menos a metade da calificación esixida en cada apartado. Terá que poñerse en contacto coa profesora (en persoa ou a través do correo electrónico) para a organización da materia.
|
Fontes de información |
Bibliografía básica
|
TORRES SANTOMÉ, J (2010). La justicia curricular. El caballo de Troya de la cultura escolar. Madrid: Morata
PARRILLA LATAS, M.A. (2009). A educación inclusiva: unha dirección a seguir localmente. Revista Galega da Educación
RODRÍGUEZ RODRÍGUEZ J (2006). A elaboración e adaptación dos materiais curriculares. NEG e Concello de Santiago, Departamento de Educación e Mocidade
SAUMELL MIR, C. e Outros (2011). Alumnado con dificultades de regulación del comportamiento. Barcelona: Graó
PETERS,T. (2008). Autismo: de la comprensión teórica a la intervención educativa. Ávila Autismo
BLANCO, MR. (2008). Construyendo las bases de la inclusión y la calidad de la educación el primera infancia. Revista de Educación
NÚÑEZ, M.T. (2008). Da segregación á inclusión educativa. Laiovento
GUIJO BLANCO, V. (2008). Derechos de la Infancia (0-6 años) y educación inclusiva. Revista de Educación
GALA MERINO, S. (2004). Dificultades de aprendizaje: maduración y desarrollo infantil. Santiago de Compostela:Tórculo
AA.VV (2009 ). Diversidade e Inclusión. Revista galega de educación nº 43. Nova Escola Galega
TORRES SANTOMÉ, J. (2003). Educación infantil, equidad y justicia social. Infanicia
PANIAGUA VALLE, G. e PALACIOS, J. (2006). Educación infantil: respuesta educativa a la diversidad. Madrid: Alianza
ECHEITA (2006). Educación para la inclusión o educación sin exclusiones. . Narcea
FRITH,U. (1989). El autismo. Alianza
BIGAS SALVADRO, M. (2008). El lenguaje oral en la escuela infantil. Glosas Didácticas
DARRETXE, L. SEPÚLVEDA, L. (2011). Estrategias educativas para orientar las necesidades educativas de los estudiantes con Síndrome de Ásperger. Electronic Journal of Research in Educational Psychology
ÁLVAREZ, L. E OUTROS (2002). Estrategias para atender a la diversidad desde la Educación Infantil. Revista de Psicología y Psicopedagogía
AA.VV. (2000). Igualdad con diversidad: la apuesta de los Movimientos de Renovación Peadgógica (manuscrito inédito). Confederación de Movimientos de Renovación Peadgógica.. Recuperado o 20 de Setembro de 2002 de: http://cmrp.pangea.org/ig_div.htm.
CASTRO, M.M., FERRER, G.; MAJADO, M.F., RODRÍGUEZ, J.; VERA, J.; ZAGRA, M.; e ZAPICO, H. (2007). La comunidad en la escuela. La escuela en la comunidad. Graó
PARRILLA LATAS, M.A. (2004). La construcción del aula como comunidad de todos. Organización y gestión educativa. Revista del Forum Europeo de Administradores de Educación
CASANOVA, Mª A. (2011). La educación inclusiva: un modelo de futuro. Madrid: Walters Kluwer España
MARTÍN, C (2000). La organización del curriculum de Educación Infantil en clave de atención a la diversidad. Atención a la diversidad
VV.AA (2010). La respuesta educativa a la diversidad, aquí y ahora. Cuenca: Ediciones de la Universidad de Castilla-La Mancha
SANTIUESTE BERMEJO, V. e ARRANZA, M.L. (2009). Nuevas perpectivas en el concepto de evaluación. Revista de Educación
PUYUELO,M. (2000). Parálisis Cerebral Infantil. Aljibe
MOLINA, J. e ILLÁN,N. (2008). Propuesta de un currículo integrado. Editorial MAD
AINSCOW, M. (2011). Respondiendoal desafío de la equidad en los sistemas educativos. Revista de Pedagogía de la Universidad de Salamanca
RONDALJ; PERERA,J y NADEL (2000). Síndrome de Down. Espasa
BARTON,L (2008). Superar las barreras de la discapacidad. Morata |
|
Bibliografía complementaria
|
VLACHOU, A. e OUTROS (2009). Adaptaciones en la enseñanza de los maestros de Educación General: repercusiones delas respuestas de inclusión. Revista de Educación
CERVERA, J. (2004). Adquisición y desarrollo del lenguaje en Preescolar y Ciclo Inicial. http://bib.cervantesvirtual.com/servlet/SirveObras/02483863101926275976613/p0000001.htm
ACOSTA e OUTROS (1988). Dificultades del habla infantil: un enfoque clínico. Archidona: Aljibe
ALESSIO, S. D' E OUTROS (2010). Educación inclusiva en Europa: el cambio de pensamientode la integración a la inclusión. Revista de Psicología y Educación
BLANCO, AI. e POY, R. (2009). Educación para todos: productos de apoyo para la discapacidad intlectual en el marco de la escuela inclusiva. Tavira
PRIETO-FLORES, O. E SANTA CRUZ, I. (2010). Eficiencia y equidad en las comunidades de aprendizaje y las escuelas. Psychology, Society & Education
GALLEGO VEGA, M.C. (2011). El apoyo inclusivo desde la perspectiva comunitaria. Revista Interuniversitaria de Formación del Profesorado
BARTÓN, L (2009). Estudios sobre discapacidad y la búsqueda de la inclusividad: observaciones. Revista de Educación
ARIZA PÉREZ, M.A. E TRUJILLO SÁEZ, F (2006). Experiencias educativas en aprendizaje cooperativo. Granada: Grupo editorial universitario
ARNAIZ, E OUTROS (1998). Haciendo más integradoras las aulas de educación infantil: una experiencia práctica. Enseñanza. Anuario Interuniversitario de Didáctica
POY CASTRO, R. e BLANCO, A.I. (2009). Inclusión educativa y tecnologías de apoyo en discapacidad intelectual. Bordón
CARDONA, M. C. (2003). Inclusión y cambios en el aula vía adaptaciones instructivas. RIE. Revista de Investigación Educativa
CARMEN, M. de E VIERA, A.M. (2000). La atención a la diversidad en educación infantil: los rincones. Aula de Innovación Educativa
CC.OO (2009). La discapacidad motórica en la escuela y la familia. ¿Cómo adaptar ambos contextos a favor de la autonomía y esabilidad emocional del niño?. Temas para la educación. Revista Digital para Profesionales de la Enseñanza
CASTEJÓN, l. E OUTROS (2008). La escuela inclusiva ante los alumnos tartamudos: actitudes y emociones en la relación educativa. Revista de Educación
ARANDA REDRUEJO, R. e ANDRÉS, C. (2004). La organización de la atención temprana en la educación infantil. Tendencias pedagógicas
CARMEN, M. de (1994). La organización del curriculum de Educación Infantil en clave de atención a la diversidad. Aula de Innovación Educativa
FIELDING, M (2011). La voz del alumnado y la inclusión educativa: una aproximación democrática radical para el aprendizaje intergeneracional. Revista Interuniversitaria de Formación del Profesorado
CIDONCHA, V (2008). Materiales generales y específicos para los alumnos con necesidades educativas especiales. Educación y futuro digital
CRTOADI TOMELLOSO (2009). Medidas organizativas y curriculares de atención a la diversidad desde una perspectiva inclusiva. http://es.scribd.com/doc/11968980/Medidas-curriculares-y-organizativas-para-una-escuela-inclusiva
RAMIREZ CASTILLO, M.A. (2007). Metodología en la atención al alumnado con necesidades educativas especiales. Revista de Educación de la Universidad de Granada
ALMEIDA, M.E. E OUTROS (2010). Nuevas retóricas para viejas prácticas. Repensando la idea de diversidad y su uso en la compensación y abordaje de la discapacidad. Políticas y sociedad
GÓMEZ MONTES, J.M. (2005). Pautas y estrategias para atender la diversidad en el aula. Pulso. Revista de Educación
ARNAIZ, P. E LOZANO, J. (1998). Una propuesta didáctica para la diversidad en Educación Infantil. Revista de CC. de la Educación
CANTALLOPS, J. e OUTROS (2010). Una revisión sobre la respuesta educativa de los centros escolares en el cambio hacia la inclusión educativa. Revista de Educación Inclusiva |
Páxinas con imáxes para elaborar e encontrar material: http://uk.dk.com/static/cs/uk/11/clipart/index.htm http://iespana2.gograph.com/IntegrationSimpleSearch.cfm?cfid=17779 http://prescolaire.grandonde.com/clipart/activites/index.htm http://www.disabilityworld.org/09-10_01/spanish/indice.shtml http://especial.fcep.urv.es/ http://www.webespecial.com/webespecial.htm http://www.pntic.mec.es/ http://w3.cnice.mec.es/recursos2/atencion_diversidad/01_03_01.htm http://cidat.once.es/ http://needirectorio.cprcieza.net/ http://www.xtec.es/~jlagares/indexcastella.htm http://informaticaparaeducacionespecial.blogspot.com/2008_05_01_archive.html http://villaves56.blogspot.com/2008/07/vocaroo-para-trabajar-la-expresin-oral.html http://cprcaspe.educa.aragon.es/RECURSOS/compensat.htm http://www.polibea.com/libros/index.htm http://platea.pntic.mec.es/~fmaquina/rg.htm http://www.revistaeducacion.mec.es/enlaces3.htm http://www.ulpgc.es/index.php?asignatura=1354130013572&ver=pd_bibliografia&id_ Páxinas con sons grabados para elaborar material: http://www.findsouns.com/types.html http://iris.cinice.mecd.es/bancoimagenes/sonidos/directorio.php Outros materiais de apoio: REVISTAS Revista Educación Especial. Málaga: Aljibe. Revista Catalana d'Educació Especial i Atenció a la Diversitat. Vic:Departament Revista Galega da Educación Revista Galega do Ensino Cuadernos de Pedagogía Revista de Innovación Educativa Revista Quinesia Disability & Society Educational Psychology Emotional and Behavioural Difficulties European Journal of Special Needs Education High Ability Studies International Journal of Disability, Development and Education International Journal of Inclusive Education Journal of Intellectual & Developmental Disability Special Educational Needs Abstracts |
Recomendacións |
Materias que se recomenda ter cursado previamente |
|
Materias que se recomenda cursar simultaneamente |
|
Materias que continúan o temario |
|
|