Datos Identificativos 2012/13
Asignatura (*) Bases para a interpretación do coñecemento científico Código 661G01008
Titulación
Grao en Enfermaría
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Grao 2º cuadrimestre
Primeiro Obrigatoria 6
Idioma
Castelán
Galego
Prerrequisitos
Departamento Ciencias da Saúde
Coordinación
Pita Fernandez, Salvador
Correo electrónico
salvador.pita@udc.es
Profesorado
Pita Fernandez, Salvador
Raña Lama, Camilo Daniel
Correo electrónico
salvador.pita@udc.es
camilo.lama@udc.es
Web
Descrición xeral O propósito é capacitar ao estudante para comprender a metodoloxía e a interpretación do coñecemento científico nas ciencias da saúde

Competencias do título
Código Competencias da titulación
A18 Comprender a metodoloxía de investigación cualitativa en saúde.
A19 Comprender a metodoloxía de investigación cuantitativa en saúde.
A20 Comprender os métodos estatísticos frecuentes en estudios do área de ciencias da saúde.
B1 Aprender a aprender.
B2 Resolver problemas de forma efectiva.
B3 Aplicar un pensamento crítico, lóxico e creativo.
B11 Capacidade e habilidade de xestión da información.
B17 Fomento de unha 2º lingua de interese para a profesión.
C1 Expresarse correctamente, tanto de forma oral coma escrita, nas linguas oficiais da comunidade autónoma.
C3 Utilizar as ferramentas básicas das tecnoloxías da información e as comunicacións (TIC) necesarias para o exercicio da súa profesión e para a aprendizaxe ao longo da súa vida.
C6 Valorar criticamente o coñecemento, a tecnoloxía e a información dispoñible para resolver os problemas cos que deben enfrontarse.
C8 Valorar a importancia que ten a investigación, a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade.

Resultados de aprendizaxe
Competencias de materia (Resultados de aprendizaxe) Competencias da titulación
METODOLOXÍA CUALITATIVA 1.- Coñecer e describir os principais fundamentos teóricos en investigación cualitativa. Resultados de aprendizaxe: - O estudante será capaz de identificar os principais fundamentos teóricos en investigación cualitativa. - O estudante será capaz de describir os principais fundamentos teóricos en investigación cualitativa. A18
B1
B3
B17
C1
C3
C6
C8
2.- Coñecer e describir as características metodolóxicas da investigación cualitativa. Resultados de aprendizaxe: - O estudante será capaz de identificar e describir as carcterísticas metodolóxicas da investigación cualitativa. A18
B1
B3
B17
C1
C3
C6
C8
3.- Coñecer e describir os métodos e as técnicas para a obtención e a análise de datos cualitativos. Resultados de aprendizaxe: - O estudante será capaz de describir os principais métodos e técnicas para a obtención e a análise de datos cualitativos. - O estudante será capaz de interpretar investigación científica cualitativa. - O estudante será capaz de realizar unha proposta de investigación utilizando para iso metodoloxía de investigación cualitativa. A18
B1
B2
B3
B17
C1
C3
C6
C8
Comprender a metodoloxía de investigación cuantitativa en saúde A19
A20
C6
C8
Comprender os métodos estatísticos frecuentes en estudios do área de ciencias da saúde. A19
A20
C6
C8
Compronder os elementos necesarios para a execución dun estudo clínico-epidemiolóxico A19
A20
B3
B11
C6
C8

Contidos
Temas Subtemas
TEMA I: Fundamentos da investigación cualitativa. Características. Deseño cualitativo. Pregunta de investigación.
1.1. Investigación cualitativa en enfermaría.
1.2. Fontes de coñecemento e investigación científica.
1.3. Paradigmas da investigación en ciencias da saúde e fundamentos da investigación cualitativa.
1.4. Deseño cualitativo: Da delimitación do tema de investigación á pregunta de investigación.
1.5. O proceso de revisión bibliográfica na investigación cualitativa.
Tema II: Práctica da investigación cualitativa: colleita de datos. 2.1. Principais Técnicas:
2.1.1. A observación.
2.1.2. Técnicas conversacionais:
2.1.2.1. Entrevista en profundidade e entrevista semiestructurada.
2.1.1.2. Grupos de discusión.
2.2. Principais Métodos:
2.1.1. Fenomenolóxico.
2.1.2. Teoría fundamentada.
2.1.3. Etnográfico.
2.1.4. Estudios de caso.
2.1.5. Historias de vida.
2.1.6. De consenso.
2.3. Rol do investigador.
2.4. Participantes. A mostraxe.
2.4. A triangulación.
Tema III: Práctica da investigación cualitativa: análise de datos. 3.1. Análise cualitativa.
3.2. O rigor na investigación.
3.2. Presentación do informe final.
3.4. Da lectura crítica á evidencia científica. A metasíntese.
3.5. A ética na investigación cualitativa.
3.6. Liñas de investigación.
Tema IV. JUSTIFICACION DE UN ESTUDIO
1. Pertinencia de un estudio
2. Viabilidad de un estudio
TEMA V. ELEMENTOS NECESARIOS EN EL DISEÑO DE UN ESTUDIO 1. Introducción (antecedentes y estado actual del tema)
2. Justificación del estudio
3. Objetivos
4. Material y métodos
4.1.- ámbito de estudio
4.2.- periodo de estudio
4.3.- tipo de estudio
4.4.- estrategia de búsqueda bibliográfica
4.5.- criterios de inclusión
4.6.- criterios de exclusión
4.7.- mediciones
4.8.- justificación del tamaño muestral
4.9.- análisis estadístico
4.10.- aspectos ético-legales
4.11.- limitaciones del estudio
5. Cronograma y plan de trabajo
6. Experiencia del equipo investigador
7. Plan de difusión de resultados
8. Memoria económica
9. Bibliografía
TEMA VI. DISEÑO DE UN ESTUDIO 1. Tipos de estudios clínico epidemiológicos
2. Estudios para la validación de pruebas
3. Estrategias de muestreo
4. Cuantificación del riesgo y medidas de efecto
5. Aspectos ético legales a considerar antes de la realización de un estudio clínico-epidemiológico
TEMA VII. ANALISIS ESTADISTICO DEL ESTUDIO 1. Concepto de estadística. Variables
2. Tabulación y representación gráfica de las variables
3. Análisis descriptivo de los datos
4. Cálculo de probabilidades
5. La distribución normal. Características y aplicaciones
6. Introducción a la estadística inferencial
7. Significación estadística
8. Cálculo del tamaño muestral
9. Muestreo
10. Correlación entre variables
11. Estadístico Chi- cuadrado
12. Regresión lineal
13. Introducción al análisis multivariante
14. Análisis de la supervivencia
15. Presentación de resultados y su interpretación
TEMA VIII. INTERPRETACION DE RESULTADOS

VALIDEZ DE LOS ESTUDIOS CLINICO EPIDEMIOLOGICOS
1. La decisión clínica. Significación estadística vs. relevancia clínica
2. Validez y precisión de los estudios epidemiológicos
3. Inferencia causal
4. Metanálisis

Planificación
Metodoloxías / probas Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Aprendizaxe colaborativa 11 22 33
Presentación oral 1 3 4
Sesión maxistral 20 24 44
Solución de problemas 20 27 47
Lecturas 0 20 20
Proba mixta 2 0 2
 
Atención personalizada 0 0
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Aprendizaxe colaborativa "Metodoloxía Cualitativa": Os estudantes en grupo ou individualmente realizarán actividades relacionadas cos contidos, dende a proposta dunha pregunta, á lectura crítica dun informe final e á realización dunha proposta de investigación cualitativa.
Presentación oral "Metodoloxía Cualitativa": O traballo elaborado individualmente ou en grupo presentarase na aula.
Sesión maxistral "Metodoloxía Cualitativa": Os contidos básicos da materia así coma os recursos para a elaboración dos traballos serán impartidos mediante sesión maxistral.
Solución de problemas De cada tema explicado realizaranse exercicios prácticos que o alumno debe presentar, na súa totalidade
Lecturas El material docente de resto de la materia se encuentre en la web http://www.fisterra.com/mbe/investiga/index.asp
Proba mixta 40 preguntas de resposta múltiple e exercicios de cálculo

Atención personalizada
Metodoloxías
Aprendizaxe colaborativa
Descrición
A atención personalizada relacionada ca aprendizaxe colaborativa ten como finalidade orientar os estudantes na realización do traballo. O seguimento farase de forma individual ou en pequenos grupos, ben de maneira presencial ou a través do correo electrónico.

Avaliación
Metodoloxías Descrición Cualificación
Aprendizaxe colaborativa "Metodoloxía Cualitativa": O resulado das actividades realizadas en grupo ou individualmente (incluida a proposta de investigación cualitativa) será entregado previamente á súa expoción na aula. 25
Presentación oral "Metodoloxía Cualitativa": A presentación oral dos traballos realizarase cos medios audivisuais dispoñibles na aula.

En todo caso a nota total de "Metodoloxía Cualitativa" representará 30 % do total da materia "Bases para a interpretación do coñecemento".
5
Proba mixta 40 preguntas de resposta corta ó múltiple e resolución de problemas do material explicado 60
Solución de problemas Avaliación dos exercicios prácticos 10
 
Observacións avaliación

Será necesario obter unha cualificación mínima de 4,5 na proba mixta para poder computar a proporcionalidade das outras metodoloxás.


Por limitacións da plataforma, o contido deste apartado é orientativo. Nos primeiros días de clase cada profesor comentará como se realizará a avaliación da súa parte. Para aprobar a asignatura será necesario aprobar cada unha das dúas partes da mesma.


 


 


Fontes de información
Bibliografía básica Strauss A, Corbin J (2002). Bases de la investigación cualitativa. Medellín: Editorial Universidad de Antioquia
Callejo J (2001). El grupo de discusión: introducción a una práctica de investigación. Barcelona: Ariel
Fortín MF (1999). El proceso de investigación: de la concepción a la realización. Madrid: Mc Graw-Hill/Interamericana
Vázquez Navarrete ML (2006). Introducción a las técnicas cualitativas de investigación aplicadas en salud. Barcelona: Universidad Autónoma de Barcelona
Taylor S, Bogdan R (1996). Introducción a los métodos cualitativos de investigación. Barcelona: Paidós
Polit D, Hungler B (2000). Investigación científica en ciencias de la salud. México: Mc Graw-Hill/Interamenticana
Mercado FJ, Gastaldo D, Calderón C (2002). Investigación cualitativa en salud en Iberoamérica. Métodos, análisis, ética. Guadalajara (México): Universidad de Guadalajara
Burns N, Grove S (2004). Investigación en enfermería. Madrid: Elsevier
Cabrero J, Richart M (2001). Investigar en enfermería. Alicante: Publicaciones de la Universidad de Alicante
Rodríguez Gómez G, Gil Flores J, García Jiménez E (1996). Metodología de la investigación cualitativa. Granada: Aljibe
LoBiondo-Wood G, Haber J (2006). Nursing Research. Methods and Critical Appraisal for Evidence-Based Practice. St. Louis: Mosby – Elsevier
Mercado FJ, Gastaldo D, Calderón C (2002). Paradigmas y diseños de la investigación cualitativa en salud. Una antología iberoamericana. Guadalajara (México): Universidad de Guadalajara
Holloway I, Wheeler S (2010). Qualitative research in nursing and healthcare. Oxford: Wiley-Blackwell


A materia da parte correspondente a docencia do profesor Salvdor Pita, atopase na web

http://www.fisterra.com/mbe/investiga/index.asp

Bibliografía complementaria


La materia de la parte correspondiente a la docencia impartida por el profesor Salvador Pita se encuentra en

http://www.fisterra.com/mbe/investiga/index.asp


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente

Materias que se recomenda cursar simultaneamente

Materias que continúan o temario

Observacións


(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías