Datos Identificativos 2012/13
Asignatura (*) Enfermaría Comunitaria I Código 661G01014
Titulación
Grao en Enfermaría
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Grao 2º cuadrimestre
 Segundo Obrigatoria 6
Idioma
Castelán
Galego
Prerrequisitos
Departamento
Coordinación
Gómez Besteiro, María Inmaculada
 Correo electrónico
maria.gomez.besteiro@udc.es
Profesorado
Gómez Besteiro, María Inmaculada
 Correo electrónico
maria.gomez.besteiro@udc.es
Web
Descrición xeral O desenvolvemento da asignatura debe familiarizar os estudantes co método epidemiolóxico para utilizalo a cotio como instrumento de traballo na análise, planificación e realización das súas actividades de cuidados (promoción, prevención, diagnósticas, curativas e de investigación). Especialmente contextualizado no ámbito poblacional co estudo dos grandes problemas de salud que afectan as nosas comunidades.


Competencias do título
Código Competencias da titulación

Resultados de aprendizaxe
Competencias de materia (Resultados de aprendizaxe) Competencias da titulación
Comprender a evolución historica e a situación actual da enfermeria comunitaria. Identificar o obxectivo fundamental das intervencións das enfermeiras/os na comunidade. A30
A33
 B6
B10
B16
B20
B24
Identificar e analizar factores determinantes da saúde (biolóxicos, ambientais, estilos de vida, e sistemas sanitarios). A29
A30
 B1
B3
B16
B24
 C4
Desenvolver habilidades para identificar, analizar e interpretar datos estatisticos referidos a estudos poboacionais. A31
A32
 B1
B3
B6
 C8
Características e obxectivos dos distintos tipos de estudos epidemiolóxicos. Técnicas e instrumentos de recollida de datos. A29
A30
A31
A32
 B1
B3
B6
 C6
C8
Utilizar ferramentas informáticas de utilidade para analise de datos tabulados e analise estatistico de bases de datos. A29
A30
A31
A32
 B1
B3
 C6
C8
Describir a epidemioloxía das enfermidades transmisibles e non transmisibles na comunidade. A29
A30
A31
A32
A33
 B1
 C8

Contidos
Temas Subtemas
Fundamentos de epidemioloxía. Historia. Concepto e obxectivos. Aplicacións da epidemioloxía.
A bioestatística, unha ferramenta de traballo en saúde pública e en epidemioloxía Interpretación dalgunhas probas estatísticas utilizadas a menudo.
Demografía (razóns, proporcións, taxas, probabilidades). Fontes de información. Estrutura de poboación. Mortaldade. Esperanza de vida. Natalidade e fecundidade. Migración. Transición demográfica, epidemiolóxica e sanitaria. Futuro da poboación mundial
Indicadores de saúde e fontes de información Razones, proporciones, tasa, medidas de frecuencia, incidencia, prevalencia e tasa de incidencia.
Estandarización de taxas Método directo e indirecto. Exercicios
A causalidade en epidemioloxía. Criterios de causalidade. Modelos causais. Precisión e validez.
Estudos descritivos: transversais e ecolóxicos Características, diseño, analise, exercicios.
Estudos analíticos: cohortes. Casos e controles Características, diseño, analise, exercicios.
Estudos experimentais Tipos de diseños experimentales. Aleatorización
Cuestionario versus Entrevista. Tipos. Diseño de preguntas. Escalas de medición - tipos. Fiabilidade e validez. Métodos de administración.
Elaboración e deseño dun traballo de investigación. Definición do problema a estudo, plantexamento de hipotese, metodoloxía, resultados, conclusións e bibliografía.
Epidemioloxía das enfermidades transmisibles. Infección-enfermidade. Fases da enfermidade infecciosa. Relación axente-hóspede. Cadea epidemiolóxica. Ambiente. Modos de presentación da enfermidade. Modelos específicos de transmisión. Enfermidades susceptibles de inmunoprevención. Enfermidades emerxentes
Epidemioloxía das enfermidades crónicas non transmisibles.
Definición, importancia actual, tendencia secular, mortaldade. Usos e obxectivos da epidemioloxía nestas enfermidades. Análise dos principais factores de risco. Programas de prevención e de control
Epidemioloxía xeral das enfermidades cardiovasculares. Conceptos. Frecuencia. Factores de risco modificables. Impacto dos distintos factores de risco. Agregación de factores.
Epidemioloxía do cancro. Concepto. Descritiva. Estudo de factores de risco. Estudos de cribaxe (screning)
Epidemioloxía das drogodependencias. Epidemioloxía do SIDA. Problema de saúde pública mundial e o impacto nos indicadores de mortaldade.
Descritiva. Factores de protección ante o consumo. Epidemioloxía do SIDA. Problema de saúde pública mundial e o impacto nos indicadores de mortaldade.

Descritiva. Factores de protección ante o consumo.
A epidemioloxía na planificación dos servizos de saúde
Manexo de ferramentas informáticas para traballar en epidemiolóxia. Programa EPIDAT:Características xerais do programa, modulo de demografia, mostraxe e calculo de tamaños de mostra, inferencia sobre parametros.

Programa SPSS: Características xeraís do programa, definición de variables, recodificación, elaboración de base de datos, introducción de datos e análise.

Planificación
Metodoloxías / probas Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Proba obxectiva 2 30 32
Sesión maxistral 14 14 28
Saídas de campo 2 12 14
Prácticas a través de TIC 6 0 6
Traballos tutelados 16 40 56
Lecturas 4 10 14
 
Atención personalizada 0 0
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Proba obxectiva Proba escrita tipo test
Sesión maxistral Actividade na que o profesor expón de maneira oral e con medios audiovisuais contidos teóricos do programa e a orientación bibliográfica dos mesmos.
Saídas de campo Actividade na que os estudantes nun contexto externo (consultorios, centros de saúde, fármacias, hospitais e centros socio- sanitarios) realizan observación directa, recollida de información e analise.
Prácticas a través de TIC Actividade na que os estudantes traballarán con dous programas que permiten realizar analise estatístico e epidemiolóxico.
Traballos tutelados Actividade na que os estudantes de forma autónoma profundizan e relacionan coñecementos expostos polo profesor.
Lecturas Actividade na que o estudante a través da lectura de artigos científicos analiza os tipos de estudos de investigación e a metodoloxía.

Atención personalizada
Metodoloxías
Proba obxectiva
Traballos tutelados
Descrición
A atención personalizada relacionada coa proba obxectiva ten como finalidade atender as consultas do alumnado relacionadas co estudo e/ou temas vinculados coa materia. Farase de forma individualizada, ben de maneira presencial ou a través do correo electrónico.

A atención personalizada relacionada cos traballos tutelados ten como finalidade orientar os estudantes na realización dos traballos. O seguimento farase de forma individual ou en pequenos grupos, ben de maneira presencial ou a través do correo electrónico.

Avaliación
Metodoloxías Descrición Cualificación
Proba obxectiva A proba constará de preguntas tipo test, relacionadas con contidos teóricos, lecturas, e traballos tutelados.
Puntuará sobre un mínimo de 0 e un máximo de 10. A puntuación mínima para superar a proba será de 5. 		80
Saídas de campo A avaliación farase tendo en conta o desenvolvemento e rexistro da observación directa realizada.

 10
Traballos tutelados A avaliación dos traballos farase tendo en conta os seguintes apartados:
. Descripción e sintese da información dos contidos ou temas relativos ós traballos
Puntuará sobre un mínimo de 0 e un máximo de 10. A puntuación mínima para superar a proba será de 5. 		10
 
Observacións avaliación

Fontes de información
Bibliografía básica

BIBLIOGRAFÍA RECOMENDADA:

ARGIMÓN PAYÁS JM, JIMÉNEZ VIÑAS J. Métodos de investigación clínica y epidemiológica. 3ª ed. Madrid: Elsevier; 2004.

ASTHON J, SYMOUR H. La nueva Salud Pública. Barcelona: Masson; 1990.

AHLBOM A, NORELL S. Fundamentos de Epidemiología. 5ª ed. Madrid: Siglo XXI; 2000.

BENESON AS. Manual para el control de las enfermedades transmisibles. Publicación científica y técnica (Organización Panamericana de la Salud); 613; 2005.

COLIMON KM: Fundamentos de Epidemiología. Madrid: Díaz de Santos; 1990.

GORDIS LEON. Epidemiologia. 3ª ed. Madrid: Elsevier; 2005.

HUTH EJ. Cómo escribir y publicar trabajos en Ciencias de la Salud. Barcelona: Masson-Salvat Medicina; 1992.

ICART MT, ISAL P, GUARDIA J. Enfermería Comunitaria II:Epidemiología. Barcelona: Masson; 2003.

JENICEK M, CLEROUX R: Epidemiología: principios, técnicas, aplicaciones. Barcelona: Salvat, 1990.

MANDELL, GL, BENNETT JE, DOLIN R, Enfermedades Infecciosas: principios y práctica. 5ª ed. Madrid: Panamericana; 2002.

MAZARRASA L[ et al.]. Salud Pública y Enfermería Comunitaria. Tomos I, II y III (2ª edición). Madrid: McGraw-Hill Interamericana; 2003.

PIÉDROLA GIL, G e COLS. Medicina Preventiva y Salud Pública. 11ª ed. Barcelona: Salvat; 2008.

PRESSAT R: Introducción a la demografía. Barcelona: Ariel; 1989.

REY CALERO, J. Epidemiología y salud de la comunidad. Madrid: Karpos; 1982.

ROTHMAN. Epidemiología moderna. Madrid: Díaz de Santos; 1990.
Bibliografía complementaria


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente
Bioloxía/661G01002
Sistemas da información e comunicación en ciencias da saúde/661G01004
Bases para a interpretación do coñecemento científico/661G01008

Materias que se recomenda cursar simultaneamente

Materias que continúan o temario

Observacións


(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías