Datos Identificativos 2013/14
Asignatura (*) Gramática comparada: a lingua española e a lingua de signos española Código 613436010
Titulación
Mestrado Universitario en Lingüística e as súas Aplicacións
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Mestrado Oficial 2º cuadrimestre
 Primeiro Optativa 3
Idioma
Prerrequisitos
Departamento
Coordinación
Correo electrónico
Profesorado
Correo electrónico
Web
Descrición xeral Esta materia se ocupa de presentar al estudiante un estudio gramatical comparativo entre una lengua oral, la lengua española, y una lengua visual, la lengua de signos española.

Competencias do título
Código Competencias da titulación
A1 O alumnado coñecerá e será capaz de aplicar os métodos e as técnicas de análise lingüística.
A2 O alumnado coñecerá as correntes actuais da lingüística.
A3 O alumnado coñecerá as correntes actuais da lingüística aplicada.
A4 O alumnado será capaz de aplicar os coñecementos lingüísticos á práctica.
A5 O alumnado adquirirá habilidades necesarias para analizar e investigar os mecanismos dos procesos de comunicación.
A6 O alumnado dominará aspectos teóricos e prácticos da investigación gramatical.
A9 O alumnado dominará aspectos teóricos e prácticos relacionados coa investigación en lingua de signos.
A12 O alumnado coñecerá e valorará a diversidade lingüística e cultural.
B1 O alumnado desenvolverá habilidades cognitivas avanzadas (capacidade de síntese, análise e pensamento crítico) relacionadas co desenvolvemento e a creación dun perfil investigador.
B2 O alumnado será capaz de integrar coñecementos de campos de estudo diversos.
B5 O alumnado adquirirá capacidade para concibir e deseñar proxectos de investigación con rigor académico.
B6 O alumnado desenvolverá habilidades de xestión da información para propósitos académicos e de investigación (identificación e acceso a bibliografía, utilización apropiada de recursos e equipamentos, utilización de tecnoloxía para rexistrar datos, manexo de bases de datos, etc.).
B7 O alumnado adquirirá capacidade de organizar o traballo, planificar e xestionar o tempo e resolver problemas de forma efectiva.
B8 O alumnado será capaz de comunicar oralmente e por escrito con claridade os coñecementos teóricos e aplicados do campo de estudo tanto a audiencias expertas como non expertas.

Resultados de aprendizaxe
Competencias de materia (Resultados de aprendizaxe) Competencias da titulación
1. Lograr un adecuado coñecemento dos fundamentos lingüísticos. AI2
AI3
 BI2
2. Mostrar aos alumnos o funcionamento e as diferencias entre dúas linguas que teñen modalidades de transmisión diferentes (auditivo-oral e viso-xestual) AI5
AI9
 BI1
3. Traballar coas gramáticas das linguas orais e das linguas de signos, sobre todo do español e da LSE, para comprender a estrutura gramatical das linguas. AI1
AI6
 BI1
BI5
4. Facer unha análise comparativa das gramáticas (ou ben de aspectos específicos) da lingua española e da lingua de signos española. AI4
AI9
AI12
 BI6
BI7
BI8

Contidos
Temas Subtemas
1. O medio da linguaxe 1.1. A linguaxe oral
1.2. A linguaxe signada
1.3. A linguaxe escrita
2. As concepcións monocanal e multicanal da linguaxe nas teorías lingüísticas. 2.1. A concepción monocanal da linguaxe: a lingüística estructural.
2.2. A concepción multicanal da linguaxe: a lingüística cognitiva.
3. Métodos para a análise lingüística das linguas de signos.
 ¿Qué condicionantes hai que ter en conta para estudar e analizar unha lingua signada?
4. A estrutura gramatical das linguas. 4.1. A lingua española
4.2. A lingua de signos española
5. Análise gramatical comparativa da lingua española e a LSE.
 5.1. Análise morfolóxica
5.2. Análise sintáctica

Planificación
Metodoloxías / probas Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Actividades iniciais 1 2 3
Presentación oral 2 20 22
Aprendizaxe colaborativa 2 8 10
Lecturas 0 18 18
Sesión maxistral 10 10 20
 
Atención personalizada 2 0 2
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Actividades iniciais Con esta actividade preténdese introducir aos alumnos no coñecemento das linguas de signos, xa que normalmente non teñen nocións destas linguas, sobre todo dende un punto de vista lingüístico.
Presentación oral Os alumnos escollerán un aspecto gramatical que sexa do seu interese e farán unha análise comparativa que presentarán en clase, de xeito oral, con apoio visual, diante dos seus compañeiros
Aprendizaxe colaborativa Faranse leituras comentadas de diferentes traballos lingüísticos e análise de aspectos gramaticais.
Lecturas Os alumnos terán que facer algunhas leituras relacionadas co tema do curso fóra da aula.
Sesión maxistral As horas destinadas ás sesións maxistrais centraranse na explicación dos contidos teóricos da materia.

Atención personalizada
Metodoloxías
Presentación oral
Lecturas
Descrición
Pretendemos que o alumno aproveite estas horas para:
1. Expoñer as súas ideas sobre a materia e sobre a súa docencia.
2. Preguntar as dúbidas que lle ocasionen as leituras feitas.
3. Traballar, xunto co profesor, na estruturación, secuenciación e contido dos
seus traballos e da súa exposición.

Avaliación
Metodoloxías Descrición Cualificación
Presentación oral Valorarase a análise dun aspecto gramatical de feito comparativo e a exposición oral que se faga na aula para presentalo. 50
Aprendizaxe colaborativa Valorarase a análise das leituras especializadas en contidos da materia e o debate sobre as mesmas na aula, a aportación de ideas, etc. 20
Lecturas Valorarase a realización das leituras propostas pola profesora e a entrega de prácticas derivadas das mesmas. 20
Sesión maxistral Valorarase a participación activa na aula tanto no intercambio de coñecementos coma na explicación de aspectos da materia. 10
 
Observacións avaliación
Na segunda convocatoria, os alumnos terán que facer un traballo no que fagan unha análise comparativa dun aspecto gramatical entre a lingua española e a lingua de signos española.

Fontes de información
Bibliografía básica

Bibliografía básica

Bosque, Ignacio & Violeta Demonte (eds.) (1999): Gramática descriptiva de la lengua española, 3 volúmenes, Madrid, Espasa Calpe.

Gómez Torrego, Leonardo (2009, 9ª ed., corr. y aum.): Gramática didáctica del español, Madrid, SM.

Herrero Blanco, Ángel (2009): Gramática didáctica de la lengua de signos española (LSE), Madrid, SM.

Real Academia Española / Asociación de academias de la lengua española (2009): Nueva gramática de la lengua española (2 vols.), Madrid, Espasa libros.

Rodríguez González, Mª Ángeles (1992): Lenguaje de Signos, Barcelona, Confederación Nacional de Sordos de España/Fundación ONCE.

Lecturas

Cabeza Pereiro, Carmen y Ana Mª Fernández Soneira: “La concepción multicanal del lenguaje y las teorías lingüísticas: Estructuralismo y Gramática Cognitiva”, en Báez Montero, Inmaculada C. & Rosa Pérez Rodríguez (eds.): Romeral: Estudios filológicos en homenaje a José Antonio Fernández Romero, Vigo, Servicio de Publicaciones de la Universidad de Vigo, pp. 71-89.

Chapa, Carmen (2001): “La estructura lingüística de la LSE”, en Signolingüística. Introducción a la lingüística de la LSE, Valencia, Fundación FESORD C.V., 209-290.

Herrero Blanco, Ángel (2009): “¿Qué tipo de lengua es la LSE?”, en Gramática didáctica de la lengua de signos española (LSE), Madrid, SM, pp. 97-130.

Marrero Aguiar, Victoria & Pilar Ruiz Palacios (2009): “El medio del lenguaje”, en Escandell Vidal, Victoria (coord.): El lenguaje humano, Madrid, Editorial Universitaria Ramón Areces, pp. 63-82.
Bibliografía complementaria


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente

Materias que se recomenda cursar simultaneamente
A lingua de signos na comunidade xorda: o que o lingüista ten que saber/613436011
Características específicas da investigación en linguas de signos/613436013

Materias que continúan o temario

Observacións


(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías