Datos Identificativos 2013/14
Asignatura (*) Recursos bibliográficos e xéneros científicos Código 613836005
Titulación
Mestrado Universitario en Lingüística Aplicada (2013)
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Mestrado Oficial 1º cuadrimestre
Primeiro Obrigatoria 3
Idioma
Galego
Prerrequisitos
Departamento Galego-Portugués, Francés e Lingüística
Coordinación
López Viñas, Xoán
Correo electrónico
xoan.lopezv@udc.es
Profesorado
López Viñas, Xoán
Correo electrónico
xoan.lopezv@udc.es
Web
Descrición xeral Os obxectivos da materia serán os seguintes:
1. Tomar conciencia da relevancia que ten o dominio da lectura e da escrita académica no ámbito universitario.
2. Adquirir competencias para a xestión dos recursos lingüísticos e a información lingüística para propósitos académicos e de investigación, o cal implica:
2.1. Coñecer as fontes relevantes de información bibliográfica e saber acceder a elas.
2.2. Saber utilizar adecuadamente os recursos e equipamentos.
2.3. Dominar a tecnoloxía para rexistrar datos.
2.4. Familiarizarse co manexo de fontes documentais.
3. Coñecer os xéneros científicos habituais no ámbito da lingüística.
4. Adquirir competencias para planificar, desenvolver e redactar traballos de investigación lingüística.

Competencias do título
Código Competencias da titulación
A9 Capacidade para xestionar os recursos lingüísticos e a información lingüística para propósitos académicos e de investigación (identificación e acceso a bibliografía, utilización apropiada de recursos e equipamentos, utilización de tecnoloxía para rexistrar datos, manexo de bases de datos, etc.)
B1 Posuír e comprender coñecementos que acheguen unha base ou oportunidade de ser orixinais no desenvolvemento e/ou aplicación de ideas, a miúdo nun contexto de investigación.
B2 Que os estudantes saiban aplicar os coñecementos adquiridos e a súa capacidade de resolución de problemas en ámbitos novos ou pouco coñecidos dentro de contextos máis amplos (ou multidisciplinares) relacionados coa súa área de estudo.
B3 Que os estudantes sexan capaces de integrar coñecementos e enfrontarse á complexidade de formular xuízos a partir dunha información que, sendo incompleta ou limitada, inclúa reflexións sobre as responsabilidades sociais e éticas vinculadas á aplicación dos seus coñecementos e xuízos.
B4 Que os estudantes saiban comunicar as súas conclusións —e os coñecementos e razóns últimas que as sustentan— a públicos especializados e non especializados dun modo claro e sen ambigüidades.
B5 Que os estudantes posúan as habilidades de aprendizaxe que lles permitan continuar estudando dun modo que haberá de ser en boa medida autodirixido ou autónomo.
B6 Capacitación dos estudantes para que adquiran coñecementos lingüísticos especializados e habilidades para analizar criticamente as propostas máis relevantes no ámbito dos estudos lingüísticos.
B7 Adquisición dos fundamentos metodolóxicos e críticos que permitan aos estudantes acceder ao exercicio da actividade profesional cunha formación versátil e interdisciplinar.
B8 Capacidade dos estudantes no manexo das novas tecnoloxías da información e da comunicación aplicadas ao campo dos estudos lingüísticos, así como indicar a súa utilidade na práctica profesional e investigadora.
B9 Capacidade dos estudantes para abrir vías de investigación novidosas no ámbito dos estudos lingüísticos, dotándoas de aplicación práctica para a súa transferencia a distintos ámbitos profesionais
C1 Expresión correcta, tanto de forma oral coma escrita, nas linguas oficiais da comunidade autónoma.
C2 Dominio da expresión e a comprensión oral e escrita dun idioma estranxeiro.
C3 Utilización das ferramentas básicas das tecnoloxías da información e as comunicacións (TIC) necesarias para o exercicio da súa profesión e para a aprendizaxe ao longo da súa vida.
C7 Asunción, como profesional e como cidadán/a, da importancia da aprendizaxe ao longo da vida.
C8 Valoración da importancia que ten a investigación, a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade.

Resultados de aprendizaxe
Competencias de materia (Resultados de aprendizaxe) Competencias da titulación
Capacidade para xestionar os recursos lingüísticos e a información lingüística para propósitos académicos e de investigación (identificación e acceso a bibliografía, utilización apropiada de recursos e equipamentos, utilización de tecnoloxía para rexistrar datos, manexo de bases de datos, etc.) AI9
Posuír e comprender coñecementos que acheguen unha base ou oportunidade de ser orixinais no desenvolvemento e/ou aplicación de ideas, a miúdo nun contexto de investigación. BI1
Que os estudantes saiban aplicar os coñecementos adquiridos e a súa capacidade de resolución de problemas en ámbitos novos ou pouco coñecidos dentro de contextos máis amplos (ou multidisciplinares) relacionados coa súa área de estudo. BI2
Que os estudantes sexan capaces de integrar coñecementos e enfrontarse á complexidade de formular xuízos a partir dunha información que, sendo incompleta ou limitada, inclúa reflexións sobre as responsabilidades sociais e éticas vinculadas á aplicación dos seus coñecementos e xuízos. BI3
Que os estudantes saiban comunicar as súas conclusións -e os coñecementos e razóns últimas que as sustentan- a públicos especializados e non especializados dun modo claro e sen ambigüidades. BI4
Que os estudantes posúan as habilidades de aprendizaxe que lles permitan continuar estudando dun modo que haberá de ser en boa medida autodirixido ou autónomo. BI5
Capacitación dos estudantes para que adquiran coñecementos lingüísticos especializados e habilidades para analizar criticamente as propostas máis relevantes no ámbito dos estudos lingüísticos. BI6
Adquisición dos fundamentos metodolóxicos e críticos que permitan aos estudantes acceder ao exercicio da actividade profesional cunha formación versátil e interdisciplinar. BI7
Capacidade dos estudantes no manexo das novas tecnoloxías da información e da comunicación aplicadas ao campo dos estudos lingüísticos, así como indicar a súa utilidade na práctica profesional e investigadora. BI8
Capacidade dos estudantes para abrir vías de investigación novidosas no ámbito dos estudos lingüísticos, dotándoas de aplicación práctica para a súa transferencia a distintos ámbitos profesionais BI9
Expresión correcta, tanto de forma oral coma escrita, nas linguas oficiais da comunidade autónoma. CM1
Dominio da expresión e a comprensión oral e escrita dun idioma estranxeiro. CM2
Utilización das ferramentas básicas das tecnoloxías da información e as comunicacións (TIC) necesarias para o exercicio da súa profesión e para a aprendizaxe ao longo da súa vida. CM3
Asunción, como profesional e como cidadán/a, da importancia da aprendizaxe ao longo da vida. CM7
Valoración da importancia que ten a investigación, a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade. CM8

Contidos
Temas Subtemas
1. O TEXTO ACADÉMICO-CIENTÍFICO 1.1. A lectura e a escrita académicas no ámbito universitario
1.2. Características dos textos académico-científicos
1.3. Os xéneros científicos
2. FONTES DOCUMENTAIS NO ÁMBITO ACADÉMICO-CIENTÍFICO 2.1. Tipoloxía de fontes documentais
2.2. Recursos bibliográficos en liña
2.2.1. Catálogos bibliotecarios
2.2.2 Bases de datos bibliográficas
2.2.3. Repositorios textuais
2.3. Sindicación de contidos
3. CONTIDO E ORGANIZACIÓN DAS PRINCIPAIS BASES DE DATOS DE LINGÜÍSTICA E DE LINGUAS 3.1. Bases de datos bibliográficas xerais vs. especializadas
3.2. Bases de datos de lingüística e de linguas
3.3. Avaliación dos sistemas de indexación
3.4. Creación e xestión de bases de datos persoais
3.5. Manexo dos xestores bibliográficos para a importación e xestión de contidos
4. PLANIFICACIÓN DO TRABALLO CIENTÍFICO: SELECCIÓN, ORGANIZACIÓN E PRESENTACIÓN DA INFORMACIÓN 4.1. Preescrita: o deseño do traballo
4.2. Escrita: a redacción do traballo.
4.3. Postescrita: a avaliación e a corrección lingüística

Planificación
Metodoloxías / probas Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Sesión maxistral 10 0 10
Lecturas 0 25 25
Seminario 5 0 5
Solución de problemas 0 10 10
Traballos tutelados 0 18 18
Proba mixta 0 4 4
 
Atención personalizada 3 0 3
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Sesión maxistral O curso desenvolverase a través de aulas presenciais e do traballo persoal autónomo dos/das estudantes en horas non presenciais (estudo do temario a través das lecturas obrigatorias, preparación dos exercicios de aplicación e elaboración dun traballo tutelado).
O curso iniciarase cunha sesión presencial en que o profesor describirá os contidos, a planificación, a metodoloxía docente e os sistema de avaliación da materia e resolverá todas as dúbidas que lle formulen os/as estudantes en relación con estas cuestións.
Os temas do programa impartiranse a través da exposición básica dos contidos e da presentación de recursos por parte do profesor en SESIÓNS MAXISTRAIS.
Lecturas Realizaranse LECTURAS semanais de textos previamente escollidos e dispostos para o profundamento e discusión académica dos temas do programa.
Seminario As sesións maxistrais complementaranse con outras (SEMINARIOS) que servirán para que os/as estudantes poidan presentar os resultados do seu labor nas ACTIVIDADES de aplicación a situación concretas e de adquisición de habilidades básicas e procedementais relacionadas coa materia obxecto de estudo.
Algunhas destas PRÁCTICAS desenvolveranse con equipamento especializado na aula informatizada.
Solución de problemas Como complemento das súas explicacións (nas SESIÓNS MAXISTRAIS e nos SEMINARIOS) o profesor tamén fará propostas de actividades de aplicación (PRÁCTICAS) que os/as estudantes deberán realizar en horas non presenciais.
Traballos tutelados O/A estudante elaborará un TRABALLO TUTELADO, para o cal se ofrecerán varias opcións.
Proba mixta O/A estudante realizará unha PROBA ESCRITA final que se realizará na data, hora e lugar establecidos nos horarios oficiais de exames do centro. Esta proba abranguerá os contidos das sesións maxistrais e das lecturas obrigatorias, e tamén poderá constar de exercicios de aplicación.

Atención personalizada
Metodoloxías
Solución de problemas
Traballos tutelados
Seminario
Descrición
As titorías en grupo reducido utilizaranse para promover a discusión verbo de cuestións que poidan resultar problemáticas ou para aclarar conceptos en cuxa comprensión os/as estudantes encontrasen algunha dificultade.
Así mesmo, o profesor orientará o traballo autónomo dos/as estudantes na preparación das actividades e das prácticas e na elaboración do traballo tutelado

Avaliación
Metodoloxías Descrición Cualificación
Proba mixta Léanse as "Observacións". 30
Solución de problemas Léanse as "Observacións". 30
Traballos tutelados Léanse as "Observacións". 30
Sesión maxistral Léanse as "Observacións". 5
Seminario Léanse as "Observacións". 5
 
Observacións avaliación
1. A CUALIFICACIÓN FINAL na 1.ª OPORTUNIDADE terá o seguinte reparto porcentual:

1.1. Un 30% obterase pola realización dun TRABALLO TUTELADO.

1.2. Un 30% corresponderá a unha PROBA ESCRITA (= PROBA MIXTA) final que se realizará na data, hora e lugar establecidos nos horarios oficiais de exames do centro para a 1.ª oportunidade. Esta proba abranguerá os contidos das sesións maxistrais e das lecturas obrigatorias, e tamén poderá constar de exercicios de aplicación. Os/As estudantes deberán obter unha puntuación mínima de 4 puntos sobre 10 nesta proba para poder superar a materia.

1.3. Un 30% obterase a través da realización de PRÁCTICAS preparadas en horas non presenciais (= OBRADOIRO).

1.4. Un 10% responderá á ASISTENCIA, PARTICIPACIÓN E DESEMPEÑO do/a estudante ao longo do curso (nas SESIÓNS MAXISTRAIS e nos SEMINARIOS). Observaranse o seu aproveitamento e evolución, mais tamén e moi especialmente a súa dinámica na aula, a forma de argumentar, a colaboración cos/coas compañeiros/as e todos aqueles elementos que teñan que ver coa aprendizaxe colaborativa e o traballo en grupo.


2. A CUALIFICACIÓN FINAL na 2.ª OPORTUNIDADE rexerase polas seguintes normas:

2.1. Os/As estudantes que suspendan a materia na 1.ª oportunidade por non acadaren os 4 puntos na PROBA ESCRITA final deberán facer un novo exame escrito do mesmo tipo que o da 1.ª oportunidade na data, hora e lugar establecidos nos horarios oficiais de exames do centro para a 2.ª oportunidade. Cfr. punto 2.2.

2.2. Aos/Ás estudantes que non superen a materia na 1.ª oportunidade incluiráselles a asistencia e participación no reparto porcentual correspondente á proba escrita, de modo que esta terá un valor do 40% na segunda oportunidade. Cfr. punto 2.1.

2.3. Os/As estudantes que suspendan a materia na 1.ª oportunidade e non superen ou non entreguen algunha(s) actividade(s) (= PRÁCTICAS) deberán realizar as actividades substitutivas que se lles encomenden para a 2.ª oportunidade. O profesor fará públicas a(s) actividade(s) que debe realizar cada estudante e as instrucións pertinentes; o prazo de entrega rematará coa celebración da proba escrita da 2.ª oportunidade e o seu valor seguirá sendo o 30% da cualificación final.

2.4. Os/As estudantes que suspendan a materia na 1.ª oportunidade e non acaden o nivel de aprobado no TRABALLO TUTELADO (5 puntos sobre 10) deberán reelaboralo a partir das recomendacións que lles faga o profesor; o prazo de entrega rematará coa celebración da proba escrita da 2.ª oportunidade e o seu valor seguirá sendo o 30% da cualificación final.


3. CUALIFICACIÓN DE NON PRESENTADO:

3.1. Recibirán a cualificación de NON PRESENTADO (NP) só aqueles/as estudantes que (a) non se presenten á proba escrita e que, ademais, (b) entreguen menos de tres actividades avaliables.


4. ALUMNADO A TEMPO PARCIAL CON DISPENSA
ACADÉMICA

4.1. O alumnado matriculado a tempo parcial e con dispensa académica recoñecida
concedida deberá pórse en contacto co profesorado da materia no inicio de curso
para planificar, en cada situación concreta, os axustes necesarios na
avaliación no tocante ás actividades presenciais (que serán substituídas por outras non
presenciais equivalentes).



Fontes de información
Bibliografía básica

Barrionuevo Almúzara, Leticia (2008): "El acceso abierto a la literatura científica en España: dos rutas de color". En V Foro Mundial de Conocimiento Libre (Puerto Ordaz, Venezuela, 19-23 noviembre 2007). E-Prints in Library & Information Science. En liña: http://eprints.rclis.org/11105/ [Consulta: 11/06/2013].

Bajtin, Mijail M. (1979 [1952-1953]): "El problema de los géneros discursivos". En Estética de la creación verbal, pp. 248-293. México: Siglo XXI. Ed. en liña: http://estafeta-gabrielpulecio.blogspot.com.es/2009/06/mijail-m.html [Consulta: 13/06/2013].

Bitchener, John (2010): Writing an Applied Linguistics Thesis or Dissertation: A Guide to Presenting Empirical Research. Basingstoke: Palgrave Macmillan.

Boeglin Naumovic, Martha (2007): Leer y redactar en la universidad: del caos de las ideas al texto estructurado. Sevilla: MAD.

Cano Aguilar, Rafael (2000): Introducción al análisis filológico. Madrid: Castalia.

Carlino, Paula (2005): Escribir, leer y aprender en la universidad: Una introducción a la alfabetización académica. Buenos Aires: Fondo de Cultura Académica.

Cassany, Daniel (1995 [1993]): La cocina de la escritura. Barcelona: Anagrama.

Cassany, Daniel (2006): Taller de textos: Leer, escribir y comentar en el aula (= Papeles de Pedagogía 68). Barcelona: Paidós.

Cassany, Daniel (2007): Afilar el lapicero: Guía de redacción para profesionales. Barcelona: Anagrama.

Castelló, Montserrat (coord.) et al. (2007): Escribir y comunicarse en contextos científicos y académicos: Conocimientos y estrategias. Barcelona: Graó.

Duarte-García, Emilio (2007): "Gestores personales de bases de datos de referencias bibliográficas: características y estudio comparativo". El Profesional de la Información 16/6, pp. 647-656. En liña: http://hdl.handle.net/10810/7684 [Consulta: 11/06/2013].

Eco, Umberto (1994 [1977]): Cómo se hace una tesis: Técnicas y procedimientos de estudio, investigación y escritura. Barcelona: Gedisa.

Hyland, Ken (2000): Disciplinary Discourses: Social Interaction in Academic Writing. London: Longman.

Loureda Lamas, Óscar (2003): Introducción a la tipología textual. Madrid: Arco/Libros.

Marimón Llorca, Carmen / Santamaría Pérez, Isabel (2007): "Los géneros y las lenguas de especialidad (II): el contexto científico-técnico". En Alcaraz Varó, Enrique et al. (eds.), Las lenguas profesionales y académicas, pp. 127-140 Barcelona: Ariel.

Martínez de Sousa, José (1993 [1989]): Diccionario de bibliología y ciencias afines. Madrid: Fundación Germán Sánchez Ruipérez, 2.ª ed. aum.

Martínez de Sousa, José (2007 [2001]): Manual de estilo de la lengua española. Gijón: Trea, 3.ª ed. aum.

Montolío, Estrella (coord.) (2000): Manual práctico de escritura académica (= Ariel Practicum). Barcelona: Ariel.

Moyano, Estela Inés (2001): "Una clasificación de géneros científicos". En XIX Congreso AESLA (Universidad de León, 3-5 de mayo de 2001), pp. 1-9. Ed. en liña: http://userpage.fu-berlin.de/vazquez/vazquez/Clasificacion%20de%20generos%20MOYANO.pdf [Consulta: 10/06/2013].

Narvaja de Arnoux, Elvira / Di Stefano, Mariana / Pereira, Cecilia (2002): La lectura y la escritura en la Universidad. Buenos Aires: Eudeba.

Sierra Bravo, Restituto (1988 [1986]): Tesis doctorales y trabajos de investigación científica: Metodología general de su elaboración y documentación. Madrid: Paraninfo, 2.ª ed. aum.

Swales, John M. (1990): Genre Analysis: English in Academic and Research Settings. Cambridge: Cambridge University Press.

Vargas Franco, Alfonso et al. (2007): Escribir en la Universidad: Reflexiones y estrategias sobre el proceso de composición escrita de textos académicos. Cali: Universidad del Valle.

Vázquez, Graciela (coord.) (2001): Guía didáctica del discurso académico escrito: ¿Cómo se escribe una monografía? Madrid: Edinumen.

Vázquez, Graciela (coord.) (2001): El discurso académico oral: Guía didáctica para la comprensión auditiva y visual de clases magistrales. Madrid: Edinumen.

Bibliografía complementaria

Entregarase unha bibliografía complementaria e específica por temas.


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente

Materias que se recomenda cursar simultaneamente

Materias que continúan o temario

Observacións
RECOMENDACIÓNS PARA O ESTUDO DA MATERIA:
1. Convén posuír un nivel medio de comprensión do inglés, xa que os materiais de consulta recomendados poden incluír textos escritos nese idioma.
2. Cómpre ter experiencia de navegación pola Internet e coñecemento dalgún catálogo bibliotecario.

OBSERVACIÓNS:
1. O plaxio total ou parcial é inadmisible e contrario aos obxectivos perseguidos. Pode levar consigo a perda de máis puntuación que o valor da actividade afectada, e mesmo o suspenso na materia.
2. A expresión oral e escrita do/a estudante debe ser correcta e adecuada ao seu nivel académico; de non selo, poderá reflectirse na puntuación referida.
3. A materia tamén será impartida na Universidade de Santiago (código P5211105) polo profesor Francisco García Gondar (e-mail: francisco.garcia@usc.es) e na Universidade de Vigo (código V01M126V01105) polo profesor Benigno Fernández Salgado (bfsalgado@gmail.com).


(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías