Datos Identificativos 2013/14
Asignatura (*) Literatura Medieval Galego-Portuguesa Código 613G02023
Titulación
Grao en Galego e Portugués: Estudos Lingüísticos e Literarios
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Grao 1º cuadrimestre
Terceiro Obrigatoria 6
Idioma
Galego
Prerrequisitos
Departamento Galego-Portugués, Francés e Lingüística
Coordinación
Eirin García, Leticia
Correo electrónico
leticia.eirin@udc.es
Profesorado
Eirin García, Leticia
Vizcaíno Fernandez, Carlos Caetano
Correo electrónico
leticia.eirin@udc.es
carlos.vizcaino@udc.es
Web
Descrición xeral Estudo da literatura medieval galego-portuguesa a través dos seus textos e autores máis representativos.

Competencias do título
Código Competencias da titulación
A2 Saber analizar e comentar textos e discursos literarios e non literarios utilizando apropiadamente as técnicas de análise textual.
A7 Coñecer as literaturas en lingua galega, española e inglesa.
A14 Ser capaz para identificar problemas e temas de investigación no ámbito dos estudos lingüísticos e literarios e interrelacionar os distintos aspectos destes estudos.
A15 Ser capaz de aplicar os coñecementos lingüísticos e literarios á práctica.
A16 Coñecer a crítica textual e a edición de textos.
A17 Ter un coñecemento avanzado da literatura galega.
A18 Ter un coñecemento avanzado da literatura portuguesa.
A19 Coñecer a historia e a cultura das comunidades galegofalantes.
A20 Coñecer a historia e a cultura das comunidades lusófonas.
B1 Utilizar os recursos bibliográficos, as bases de datos e as ferramentas de busca de información.
B2 Manexar ferramentas, programas e aplicacións informáticas específicas.
C6 Valorar criticamente o coñecemento, a tecnoloxía e a información dispoñible para resolver os problemas cos que deben enfrontarse.
C7 Asumir como profesional e cidadán a importancia da aprendizaxe ao longo da vida.
C8 Valorar a importancia que ten a investigación, a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade.

Resultados de aprendizaxe
Competencias de materia (Resultados de aprendizaxe) Competencias da titulación
Coñecer as literaturas en lingua galega, española e inglesa. A2
A7
Saber analizar e comentar textos e discursos literarios e non literarios utilizando apropiadamente as técnicas de análise textual. A2
Ser capaz para identificar problemas e temas de investigación no ámbito dos estudos lingüísticos e literarios e interrelacionar os distintos aspectos destes estudos. A14
Ser capaz de aplicar os coñecementos lingüísticos e literarios á práctica. A15
Coñecer a crítica textual e a edición de textos. A16
Ter un coñecemento avanzado da literatura galega. A17
Ter un coñecemento avanzado da literatura portuguesa. A18
Coñecer a historia e a cultura das comunidades galegofalantes. A19
Coñecer a historia e a cultura das comunidades lusófonas. A20
Utilizar os recursos bibliográficos, as bases de datos e as ferramentas de busca de información. B1
Manexar ferramentas, programas e aplicacións informáticas específicas. B2
Valorar criticamente o coñecemento, a tecnoloxía e a información dispoñible para resolver os problemas cos que deben enfrontarse. C6
Asumir como profesional e cidadán a importancia da aprendizaxe ao longo da vida. C7
Valorar a importancia que ten a investigación, a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade. C8

Contidos
Temas Subtemas
1. A literatura medieval e a Idade Media. Nocións preliminares.
A literatura galego-portuguesa medieval: definición, delimitación e contextualización.
2. A poesía profana e relixiosa galego-portuguesa medieval. Ámbitos, cronoloxía e periodización.
A tradición manuscrita e a lingua lírica.
A poética: xéneros, retórica, métrica e música.
Autores e intérpretes.
3. A poesía profana. A cantiga de amor.
A cantiga de amigo.
As cantigas satíricas.
Outros xéneros.
4. A poesía relixiosa: as Cantigas de Santa María. Autoría, transmisión manuscrita e fontes.
Estrutura e clasificación.
5. Decadencia e prolongacións. A escola galego-castelá.
O Cancioneiro Geral de Garcia de Resende.
6. A prosa galego-portuguesa medieval. A Historiografía.
As materias narrativas: a Materia de Bretaña e a Materia de Roma.
A prosa relixiosa e didáctica.
Fernam Lopez e a produción cronística.

Planificación
Metodoloxías / probas Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Sesión maxistral 14 21 35
Obradoiro 22 33 55
Lecturas 1 30 31
Traballos tutelados 1 10 11
Recensión bilbiográfica 1 4 5
Presentación oral 1 1 2
Proba mixta 2 8 10
 
Atención personalizada 1 0 1
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Sesión maxistral Sesións de traballo en que o profesorado explica a contextualización e os elementos necesarios do temario para que o alumnado poda desenvolver o seu traballo posterior.
Obradoiro Nestas sesións, o conxunto do alumnado realizará actividades de diferente tipoloxía destinadas á consolidación dos contidos presentados nas sesións maxistrais, así como das destrezas e das estratexias relacionadas cos obxectivos e contidos da materia.
Entre estas actividades contémplanse, entre outras, a análise de fontes documentais, os comentarios de textos, a resolución de problemas, as prácticas a través de TIC ou o estudo de casos.
Lecturas No Paso 8 desta Guia, atópase a relación de obras que o/a alumno/a debe ler ao longo do curso.
Traballos tutelados Consistirá na análise, seguindo un roteiro fornecido pola profesora, dalgunha(s) das obras de lectura obrigada.
Recensión bilbiográfica Texto escrito, de carácter avaliativo e crítico, de determinadas aportacións bibliográficas que serán marcadas pola profesora.
Presentación oral Exposición oral, na aula, da análise dun ou varios textos, previamente acordados coa profesora.
Proba mixta Consistirá na realización dunha proba escrita relativa aos contidos do programa, e que combinará exercicios de carácter ensaístico con comentario de textos e análise de fontes documentais.

Atención personalizada
Metodoloxías
Traballos tutelados
Descrición
A profesora orientará aos e ás estudantes, ofrecéndolles a axuda necesaria para a realización dos seus traballos, especialmente en cuestións como a metodoloxía ou a selección das fontes de información.
A orientación realizarase de forma individualizada e persoalmente, aínda que tamén poderán ser facilitadas indicacións escritas.

Avaliación
Metodoloxías Descrición Cualificación
Lecturas Terán de realizarse as lecturas obrigatorias que se recollen no apartado Fontes de información. 10
Presentación oral Exposición oral da análise dun ou varios textos, previamente acordados coa profesora. 10
Traballos tutelados Análise, seguindo un roteiro fornecido pola profesora, dalgunha(s) das obras de lectura obrigada. 15
Proba mixta Proba escrita que combinará actividades de carácter ensaístico con comentario de textos e análise de fontes documentais. 40
Obradoiro Avaliación das actividades de diferente tipoloxía referidas na metodoloxía. 15
Recensión bilbiográfica Texto escrito, de carácter avaliativo e crítico, de determinadas aportacións bibliográficas que serán marcadas pola profesora. 10
 
Observacións avaliación

Para superar a materia, o alumnado deberá conseguir unha cualificación igual ou superior a 5 puntos sobre 10. Así mesmo, na proba mixta deberá obter como mínimo 4 puntos sobre 10, para poder sumar os restantes elementos avaliables.

O alumnado terá que entregar os traballos e actividades solicitados no prazo fixado.

As persoas matriculadas a tempo parcial e que solicitaren e obtiveren dispensa académica deberán pórse en contacto coa profesora para fixar os traballos que deberán entregar.

A cualificación de NON PRESENTADO/A será considerada cando o alumno/a non asistir á proba mixta e/ou cando tiver entregado un número das actividades contempladas inferior ao 50%.

As persoas que non superaren a materia deberán entregar, nas datas
marcadas pola Facultade de Filoloxía para a segunda oportunidade, os
traballos que foren solicitados e superar as probas marcadas pola profesora.


Fontes de información
Bibliografía básica Brea, M. / Lorenzo, P. (1998). A cantiga de amigo. Vigo: Xerais
Beltrán, V. (1995). A cantiga de amor. Vigo: Xerais
Gutiérrez, S. / Lorenzo, P. (2001). A literatura artúrica en Galicia e Portugal na Idade Media. Santiago de Compostela: Servizo de Publicacións e Intercambio Científico da Universidade de Santiago
Polín, R. (1994). A poesía lírica galego-castelá (1350-1450). Santiago de Compostela: Servicio de publicacións e Intercambio Científico da Universidade de Santiag
Tavani, G. (1990). A Poesia Lírica Galego-Portuguesa. Lisboa: Comunicação
Lanciani, G. / Tavani, G. (1995). As cantigas de escarnio. Vigo: Xerais
Fidalgo, E. (2002). As Cantigas de Santa María. Vigo: Xerais
Projeto Littera (). Cantigas Medievais Galego-Portuguesas http://cantigas.fcsh.unl.pt/index.asp.
Lanciani, G. / Tavani, G. (orgs.) (1993). Dicionário da Literatura Medieval Galega e Portuguesa. Lisboa: Caminho
Brea, M. (coord.) (2000). Galicia. Literatura. A Idade Media. XXX.. A Coruña: Hércules de Ediciones
Dias, A. F. (1998). História Crítica da Literatura Portuguesa. Idade Média. Lisboa / São Paulo: Verbo
Pena, X. R. (2002). Historia da Literatura Medieval Galego-Portuguesa.. Santiago de Compostela: Sotelo Blanco
Lapa, M. Rodrigues (1981). Lições de Literatura Portuguesa. Época Medieval.. Coimbra: Coimbra Editora
Buescu, Mª L. Carvalhão (1990). Literatura portuguesa medieval. Lisboa: Universidade Aberta
Oliveira, A. Resende de (2001). O Trovador Galego-Português e o seu Mundo. Lisboa: Notícias
Oliveira, A. Resende de (1995). Trobadores e Xograres (Contexto Histórico). Vigo: Xerais

Obras de lectura obrigatoria:

- Arias Freixedo, X. B. (2003): Antoloxía da lírica galego-portuguesa (Vigo: Xerais).

- Ferreiro, M. / Martínez Pereiro, C. P. (1996): Cantigas de Santa María. Afonso X (Antoloxía) (Vigo: A Nosa Terra / AS-PG).

- Freixeiro Mato, X. R. (1996): Prosa literaria medieval (Antoloxía) (Vigo: A Nosa Terra / AS-PG).

- Lopes, F. (1993): Crónicas de Fernão Lopes (Selecção, introdução e notas por Maria Ema Tarracha Ferreira) (Lisboa: Ulisseia) [unicamente é de lectura obrigatoria a parte da Crónica de D. João I].

Bibliografía complementaria Marques, A. H. Oliveira (1981). A Sociedade Medieval Portuguesa. Lisboa: Sá da Costa
Martins, M. (1980). Estudos de Cultura Medieval. Lisboa: Brotéria


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente

Materias que se recomenda cursar simultaneamente

Materias que continúan o temario

Observacións


(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías