Datos Identificativos 2013/14
Asignatura (*) TECNOLOXÍA DOS COMBUSTIBLES Código 730G04060
Titulación
Grao en enxeñaría en Tecnoloxías Industriais
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Grao 1º cuadrimestre
Cuarto Optativa 4.5
Idioma
Castelán
Prerrequisitos
Departamento Enxeñaría Naval e Oceánica
Coordinación
Fernandez Feal, Maria Luisa
Correo electrónico
luisa.ffeal@udc.es
Profesorado
Fernandez Feal, Maria Luisa
Correo electrónico
luisa.ffeal@udc.es
Web
Descrición xeral Se estudian los conceptos fundamentales sobre la composición de los combustibles, así como sus principales propiedades y características físicas y químicas; el proceso de combustión y los balances de materia de la misma; el proceso de refino y los principales subprocesos que se siguen en las refinerías para la obtención y mejora de los cortes de destilación destinados a emplear como bases para la formulación de los principales combustibles líquidos industriales.

Competencias do título
Código Competencias da titulación
A36 Optimización dos procesos de combustión, a enerxía obtida e as emisións.
A37 Coñecemento dos procesos de transferencia de masa e separación de partículas que permita optimizar os equipos nas instalacións.
A41 Coñecementos dos problemas a resolver para a optimización das xestión enerxética de instalacións térmicas.
A42 Coñecemento dos gases combustibles, da súa obtención e das súas aplicacións.
A51 Coñecer a interrelación entre a formulación ou fabricación dos combustibles, o funcionamento dos motores e equipos nos que se empregan, o funcionamento destes e o medio ambiente.
A52 Coñecer os conceptos fundamentais da tecnoloxía e operacións básicas que comprende o refino do cru de petróleo, como fonte que é, da maioría dos combustibles industriais actuais.
A54 Coñecemento do control de calidade do proceso de fabricación e do produto rematado.
B1 Aprender a aprender.
B2 Resolver problemas de forma efectiva.
B3 Aplicar un pensamento crítico, lóxico e creativo.
B4 Traballar de forma autónoma con iniciativa.
B5 Traballar de forma colaboradora.
B6 Comportase con ética e responsabilidade social como cidadán e como profesional.
B7 Comunicarse de xeito efectivo nun ámbito de traballo.
B8 Actitude orientada ao traballo persoal intenso.
B9 Capacidade de integrarse en grupo de traballo.
B10 Actitude orientada á análise.
B11 Actitude creativa.
B12 Capacidade para encontrar e manexar a información.
B13 Capacidade de comunicación oral e escrita.
B14 Manexo de sistemas asistidos por ordenador.
B16 Fixar obxectivos e tomar decisións.
B17 Analizar e descompoñer procesos.
B18 Capacidade de abstracción, comprensión e simplificación de problemas complexos.
B19 Motivar ao grupo de traballo.
B20 Capacidade de negociación.
B21 Abertos ao cambio.
B22 Vontade de mellora continua.
B23 Positivos fronte a problemas.
C1 Expresarse correctamente, tanto de forma oral coma escrita, nas linguas oficiais da comunidade autónoma.
C3 Utilizar as ferramentas básicas das tecnoloxías da información e as comunicacións (TIC) necesarias para o exercicio da súa profesión e para a aprendizaxe ao longo da súa vida.
C4 Desenvolverse para o exercicio dunha cidadanía aberta, culta, crítica, comprometida, democrática e solidaria, capaz de analizar a realidade, diagnosticar problemas, formular e implantar solucións baseadas no coñecemento e orientadas ao ben común.
C5 Entender a importancia da cultura emprendedora e coñecer os medios ao alcance das persoas emprendedoras.
C6 Valorar criticamente o coñecemento, a tecnoloxía e a información dispoñible para resolver os problemas cos que deben enfrontarse.
C7 Asumir como profesional e cidadán a importancia da aprendizaxe ao longo da vida.
C8 Valorar a importancia que ten a investigación, a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade.

Resultados de aprendizaxe
Competencias de materia (Resultados de aprendizaxe) Competencias da titulación
Conocer la composición y propiedades fundamentales de los combustibles para aplicarlos en las tecnologías industriales relacionadas con la formulación de los combustibles y de los sistemas en los que estos se empleen, tanto como combustibles como carburantes. A36
A37
A41
A42
A51
A52
A54
B1
B2
B3
B4
B5
B6
B7
B8
B9
B10
B11
B12
B13
B14
B16
B17
B18
B19
B20
B21
B22
B23
C1
C3
C4
C5
C6
C7
C8
Adquirir el conocimiento sobre los conceptos fundamentales de la tecnología y operaciones básicas que comprende el refino del crudo de petróleo, como fuente que es, de la mayoría de los combustibles industriales actuales.

Contidos
Temas Subtemas
PROGRAMA PARTE TEÓRICA.
UNIDAD TEMÁTICA I. Introducción al estudio de los combustibles

UNIDAD TEMÁTICA II. ESTUDIO GENERAL DE LOS COMBUSTIBLES SÓLIDOS

UNIDAD TEMÁTICA III. INTRODUCCIÓN AL ESTUDIO DEL PROCESO DE COMBUSTIÓN DE LOS COMBUSTIBLES


UNIDAD TEMÁTICA IV. ESTUDIO GENERAL DE LOS COMBUSTIBLES GASEOSOS.


UNIDAD TEMÁTICA V. INTRODUCCIÓN AL ESTUDIO DE LOS COMBUSTIBLES LÍQUIDOS.

UNIDAD TEMÁTICA VI. ESTUDIO GENERAL DE LOS COMBUSTIBLES LÍQUIDOS.




UNIDAD TEMÁTICA VII ESTUDIO DEL REFINO Y DE LA QUÍMICA DEL PETRÓLEO


Capítulo 1. Los combustibles: su origen y clasificación

Capítulo 2. Combustibles sólidos.
Capítulo 3. Petrografía del carbón.
Capítulo 4. Preparación y Almacenamiento del carbón
Capítulo 5. Propiedades del carbón.

Capítulo 6. La Combustión I: Teoría de un proceso de combustión
Capítulo 7. La Combustión II: Estudio y cálculos de las reacciones que tienen lugar en la combustión.

Capítulo 9. Estudio general de los combustibles gaseosos.


Capítulo 10. Petróleo. Su origen y composición.
Capítulo 11. Combustibles biocombustibles líquidos I: Generalidades.

Capítulo 12. Combustibles líquidos II: Gasolinas.
Capítulo 13. Combustibles líquidos III: Naftas, Querosenos y combustibles para turboreactores (JP).
Capítulo 14. Combustibles líquidos IV: Gasóleos y Fuelóleos.

Capítulo 15. Refino del petróleo: Operaciones fundamentales y tratamiento del crudo.
Capítulo 16. La Química del crudo de petróleo y del refino del mismo.












PROGRAMA PARTE PRÁCTICA

UNIDAD DIDÁCTICA I. Principales características de los combustibles sólidos


UNIDAD DIDÁCTICA II: Principales características de los combustibles líquidos.

UNIDAD DIDÁCTICA III. La contaminación y los combustibles líquidos.


UNIDAD DIDÁCTICA IV. La combustión de los combustibles

UNIDAD DIDÁCTICA V. Comportamiento ante el frío de los combustibles líquidos.
Se estudiarán las determinaciones de los siguientes parámetros:

Densidad, peso específico, humedad, tamaño de partícula, materias volátiles.

Viscosidad cinemática, punto de inflamación y combustión, de anilina.

Contenido de agua, de agua y sedimentos, partículas sólidas, ...

Contenido de azufre, poder calorífico, cenizas,...


Punto de enturbiamiento y congelación, de obstrucción del filtro en frío, de cristalización, inhibidor antihielo, ....

Planificación
Metodoloxías / probas Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Sesión maxistral 25 37.5 62.5
Saídas de campo 6 1.2 7.2
Solución de problemas 10 12 22
Prácticas de laboratorio 14 5.81 19.81
 
Atención personalizada 1 0 1
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Sesión maxistral Previamente al comienzo de las exposiciones teóricas se pondrá a disposición de los alumnos la programación completa con la bibliografía básica para desarrollarla, tanto en la Plataforma Moodle como en copistería. Los temas que se consideran fundamentales, sobre todo para abordar los restantes, se impartirán por la profesora en las clases teóricas.
Previamente se pondrá a disposición de los alumnos en la Plataforma Moodle y en copistería, el resumen del tema.
Saídas de campo Se realizarán visitas programadas a instalaciones industriales en las que se lleven a cabo actividades relacionadas con los temas desarrollados en la docencia teórica. Como paso previo, se expondrá un resumen de la actividad que realiza la industria/s a visitar, haciendo hincapié en la relación con la Tecnología de los Combustibles en particular, así como con otros aspectos de interés como: seguridad e higiene, producción, medio ambiente, prevención de riesgos laborales, relaciones humanas, etc.
Solución de problemas Proposición de problemas relacionados con las características de los combustibles, la combustión y la tecnología de uso y de otra, que se plantean al alumno para su valoración, comprensión y resolución. Los boletines de problemas propuestos se expondrán en Moodle y copistería, abordándose su resolución en clases de pizarra, seminarios,..
Prácticas de laboratorio De acuerdo con la programación expuesta en CONTIDOS, se llevarán a cabo Prácticas Experimentales en las que los alumnos puedan comprobar y ampliar los conocimientos que sobre TC se han expuesto en la parte teórica. Antes de la realización del experimento se procede a una explicación del mismo, haciendo hincapié en factores de seguridad e higiene en el trabajo, normativas aplicables, trabajo en equipo, prevención de riesgos laborales, etc.., y solventando cualquier duda previa al desarrollo del mismo.
Realizados los trabajos prácticos se expondrán en Moodle y en copistería los resultados obtenidos por cada grupo de trabajo.

Atención personalizada
Metodoloxías
Prácticas de laboratorio
Sesión maxistral
Solución de problemas
Descrición
Todas las dudas, tanto las referentes a la materia explicada como las surgidas durante la resolución de los problemas planteados o de la interpretación de las pruebas experimentales a posteriori, se resolverán en las tutorías (casa alumno una hora a la semana), en grupos pequeños.

Avaliación
Metodoloxías Descrición Cualificación
Prácticas de laboratorio Examen escrito de 5 preguntas (2 puntos/ pregunta)
20 % de calificación global
Nota mínima para superar esta parte: 4,00
20
Sesión maxistral Examen escrito de 10 preguntas (1 punto/ pregunta)
40 % de calificación global
Nota mínima compensable: 4,75
40
Solución de problemas Examen escrito de 4 problemas (nota más 10 puntos). Puntuación por problema según la dificultad del mismo.
40% de calificación global.
Nota mínima compensable: 4,75
40
 
Observacións avaliación

Fontes de información
Bibliografía básica ASCROFT, W (2011). A Petroleum Geologist's.. Chichester: WILEY-BLACKWELL
BERKOWITZ, N (1994). An Introduction to COAL TECHNOLOGY. Second edition. New York: Academic Press, Inc.
KEATING, E. L. (1993). Applied combustion. New York: Marcel Dekker
MATAR, SAMI., HATCH LEWIS, F (2001). Chemistry of PETROCHEMICAL PROCESSES, Second Edition. Boston: Gulf Professional Publishing
VAN KREVELEN, D.W. (1993). COAL: Typology-Physics-Chemistry-Constitution. Amsterdam: ELSEVIER
WAUQUIER, J.P., ET AL (2004). EL REFINO DEL PETRÓLEO. Petróleo crudo. Productos petrolíferos. esquemas de fabricación.. Madrid: Ediciones Díaz de Santos
BENITO GIL, F (1969). FUEL OIL Almacenamiento, combustión y contaminación atmosférica. Madrid: Ed Blume
SPEIGHT, J.G (1990). Fuel Science and Technology Handbook. New York: Marcel Dekker
BORRAS BRUCART, E (1987). Gas natural. Características, distribucción y aplicaciones industriales. Barcelona: ETA; S.A.
MIRANDA BARRERAS, A.L., OLIVER PUJOL, R (1996). La combustión. Barcelona: Ediicones CEAC
DELGADO PUCHE,J., LÓPEZ DE MIGUEL, F (1988). Los productos petrolíferos y su tecnología. Madrid: Ed GTS
SEDIGAS (1995). Manual del gas y sus aplicaciones. Segunda edición. Barcelona: Sedigas
SPEIGHT, J. G. (1998). Petroleum chemistry and refining. Whashington: Taylor&Francis
SPEIGHT, J.G., ÖZÜN, BAKI (2002). Petroleum Refining Processes. New York: Marcel Dekker
GARY, J. H., HANDWERK, G.E. (1994). Petroleum Refining. Technology and Economics. Third Edition. New York: Marcel Dekker
FERNÁNDEZ FEAL, M.L. (2006). Prácticas de Tecnología de los Combustibles. 1º revisión. Ferrol: Reprografía del Noroeste
RAMOS CARPIO, M.A. (1997). Refino de Petróleo, Gas natural y Petroquímica.. Madrid: Fundación Fomento Innovación Industrial
CONSIDINE, D.M. (1986). Tecnología del carbón. México: Publicaciones Marcombo
CONSIDINE, D.M. (editor) (y 142 especialistas) (1987). Tecnología del gas natural. México: Publicaciones Marcombo
CONSIDINE, D.M. Y AL. (1988). Tecnología del petróleo. México: Marcombo
LLUCH URPÍ, J (2008). TECNOLOGÍA Y MARGEN DEL REFINO DEL CRUDO DE PETRÓLEO. Madrid: Editorial Díaz de Santos
LAPUERTA AMIGO, M., HERNÁNDEZ ADROVER, J. J. (1988). Tecnologías de la combustión.. Cuenca: Ediciones de la Universidad de Castilla- La Mancha
SPEIGHT, J. G (2007). The Chemistry and Technology of Petroleum. Fourth Edition. Boca Raton: CRC Press Taylor&Francis Group
Royal Dutch/Shell group of companies (1983). THE PETROLEUM HANDBOOK., 6º EDITION. New York: ELSEVIER

También es de gran utilidad la información suministrada en las diferentes revistas científicas que existen sobre la materia, además de la aportada por las principales compañías petrolíferas a través de sus páginas web. Así como las especificaciones ASTM, ISO, UNE EN,. correspondientes. Además de lo publicado en la legislación nacional, autonómica y europea sobre la calidad de los combustibles y emisiones derivadas de su utilización.

Bibliografía complementaria MINTEER, S.D., ET AL (2006). Alcoholic Fuels. Boca Raton: CRC Press Taylor&Francis Group
SPEIGTH, J.G. (2011). An Introduction to Petroleum Technology, Economincs and Politics.. Hoboken: Jhon Wiley&Sons, Inc.
LUDWIG, E. E. (2001). Applied process desing for chemical and petrochemical plants. Volume 3, Third edition. Boston: Gulf Professional Publishing
SCHOBERT, H. H. (1987). Coal. The energy of the past and future.. Washinngton, D.C.: American Chemical Society
LAPUERTA, M., HERNÁNDEZ, J.J. (2011). Combustibles- EN: Motores de combsutión interna alternativos- PAYRI Y DESANTES. Barcelona: Editorial Reverté
ALTGELT, K. H., BODUSZYNSKI, M. M. (1994). COMPOSITION AND ANALYSIS OF HEAVY PETROLEUM FRACTIONS. Boca Raton: CRC Press Taylor&Francis Group
JONES, D.S.J. (1995). Elements of Petroleum Processing.. New York: Jhon Wiley&Sons
LAPUERTA, M., BALLESTEROS, R (2011). Emisiones contaminantes- EN: Motores de combustión interna alternativos- PAYRI Y DESANTES. Barcelona: Editorial Reverté
SMOOT, L.D. (1993). Fundamentals of Coal Combustoion clean and efficient use.. Amsterdam: Elsevier
DESANTES, J. M., MOLINA, S (2011). Introducción a la combustión- EN: Motores de combustión interna alternativos- PAYRI Y DESANTES. Barcelona: Editorial Reverté
PERTHUIS, E (1983). La Combustion Industrielle. Publications de l'Institut Française du Pétrole, Collection "Science et Thecnique du Pétrole", nº 24.. Paris: Editions Technip
INSTITUTE OF PETROLEUM (2000.). Modern petroelum technology., 2 vols.
CARRERAS, R., COMAS, R., CALVO, A (1994). Motores de combustión interna. Fundamentos.. Barcelona: UPC
MAPLES, R. E. (2000). Petroleum refinery process economics. 2nd edition.. Tulsa: PennWell Corporation
KUO,K. K. (1986). Principles of combustion.. New York: Jhon Wiley&Sons
LYONS, W. C. (2001). Standard handbook of petroleum. Natural gas engeneering. vol 1. Houston: Gulf Publishing Company
LYON, W.C. (2001). Standard handbook of petroleum. Natural gas engeneering. Vol. 2. Houston: Gulf Publishing Company
VERNON, J. L., JONES, T (1983). Sulphur and Coal.. London: IEA Coal Research
GRAY, M (1994). Upgrading Petroleum residues and heavy oils. New York: Marcel Dekker


Otras fuentes de información son las diferentes revistas científicas que existen sobre la materia, además de la aportada por las principales compañías petrolíferas a través de sus páginas web, como las posteriormente referenciadas:

http:// www.repsol.com

http:// www.total.com

http:// www.bp.com

http:// www.shell.com

http:// www.clh.es

http:// www.pdvsa.com.ve

http:// www.pemex.com

http:// www.knpc.com.kw

http://www.chevrontexaco.com

http:// www.texaco.com

http://www.agip.com

http://www.ecopetrol.com

http://offshore-technology.com/links.HTML

http://www.petroperu.com

http://www.petrobras.com


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente

Materias que se recomenda cursar simultaneamente
CENTRALES ENERXÉTICAS/730G04052

Materias que continúan o temario
TECNOLOXÍA QUÍMICA/730G04051
QUÍMICA/730G04005

Observacións


(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías