| Competencias do título |
| Código | Competencias da titulación |
| A2 | Conocer y comprender las ciencias, los modelos, las técnicas y los instrumentos sobre los que se fundamenta, articula y desarrolla la fisioterapia. |
| A3 | Conocer y comprender los métodos, procedimientos y actuaciones fisioterapéuticas, encaminados tanto a la terapéutica propiamente dicha a aplicar en la clínica para la reeducación o recuperación funcional, como a la realización de actividades dirigidas a la promoción y mantenimiento de la salud. |
| A8 | Ejecutar, dirigir y coordinar el plan de intervención de fisioterapia, utilizando las herramientas terapéuticas propias y atendiendo a la individualidad del usuario. |
| B9 | Incorporar a investigación científica e a práctica baseada na evidencia como cultura profesional. |
| B13 | Asumir riscos e vivir en contornos de incerteza. |
| B19 | Mostrar a súa orientación ao paciente/usuario. |
| C1 | Expresarse correctamente, tanto de forma oral coma escrita, nas linguas oficiais da comunidade autónoma. |
| C6 | Valorar criticamente o coñecemento, a tecnoloxía e a información dispoñible para resolver os problemas cos que deben enfrontarse. |
| Resultados de aprendizaxe | |||
| Competencias de materia (Resultados de aprendizaxe) | Competencias da titulación | ||
| - Identificar os fundamentos físicos dos axentes electromagnéticos (corrientes, láser e fototerapia, magnetoterapia), mecánicos (ultrasons, masoterapia, hidroterapia), térmicos (crioterapia e termoterapia) e químicos (balneoterapia) | A2 |
||
| - Conocer as indicacións e contraindicacións de cada modalidade de aplicación e a súa fundamentación pola traducción dos efectos físicos en efectos fisiolóxicos e terapéuticos | A3 |
B13 |
|
| - Realizar as accións oportunas para velar pola hixiene e prevención de infeccións, así como para a correcta conservación dos equipos e elementos empregados | A2 |
||
| - Seleccionar a postura e mobiliario máis convinte para a aplicación do tratamento/actuación preventiva segundo a correcta ergonomía do paciente e fisioterapeuta, o equipo escollido e a eficiencia da intervención. | A2 |
||
| - Coñecer, seleccionar e utilizar correctamente os parámetros de aplicación e elementos asociados ao equipo ou técnica seleccionado/a. | A2 A3 |
||
| - Adaptar a aplicación ás necesidades concretas de saúde da persoa que acude á terapia/actuación preventiva, sexan de tipo clínico como de carácter psicosocial, recoñecendo o carácter complementario da maioría das modalidades terapéuticas pasivas. | A8 |
B19 |
|
| - Identificar os sinais de alarma para a inmediata interrupción da terapia ou modificación dos parámetros seleccionados. | B13 |
||
| - Diferenciar as aplicacións fundamentadas no razoamento e a experiencia clínica do fundamentado máis sólidamente pola evidencia científica, sin que isto constitúa a eliminación do razoamento clínico nin a evitación das terapias sobre as que non existe evidencia consistente. | B9 |
C6 |
|
| Explicar aos usuarios de forma comprensible e individualizada as posibilidades de intervención e o seu fundamento, o pronóstico, os posibles efectos adversos das técnicas de fisioterapia xeral e a existencia doutras alternativas de intervención. | B19 |
C1 |
|
| Contidos |
| Temas | Subtemas |
| MÓDULO I MASOTERAPIA E OUTRAS TERAPIAS -Unidad 1. Masoterapia e outras terapias TEMA 1. Masoterapia |
Lembranza histórica e concepto. Efectos. Modalidades de aplicación. Indicacións e contraindicacións. |
| TEMA 2. Magnetoterapia | Definición. Efectos. Parámetros. Indicacións e contraindicacións. |
| TEMA 3. Hidroterapia e balneoterapia | Concepto e principios xerais. Tipos de agua, principios físico-químicos. Modalidades de aplicación. Efectos. Indicacións e contraindicacións. |
| TEMA 4. Climatoterapia y talasoterapia | Concepto y principios generales. Tipos de clima. Efectos. Indicaciones y contraindicaciones. |
| TEMA 5. Termoterapia e crioterapia | Concepto e principios xerais. Tipos de agua, principios físico-químicos. Modalidades de aplicación. Efectos. Indicacións e contraindicacións. |
| TEMA 6. Fototerapia | Concepto e principios xerais. Principios físico-químicos. Modalidades de aplicación. Efectos. Indicacións e contraindicacións. |
| TEMA 7. Otras terapias afíns. Vibroterapia. | Concepto e principios xerais. Modalidades de aplicación. Efectos. Indicacións e contraindicacións. |
| PRACTICAS MÓDULO I MASOTERAPIA E OuTRAS TERAPIAS 1.- MasaXe clasico 2.- Magnetoterapia 3.- Hidroterapia 4.-Termoterapia 5.-Cioterapia 6.-Fototerapia |
Descripción dos equipos Descripción dos protocolos de aplicación Realizar as aplicacións |
| Módulo II: Electroterapia e ultrasonoterapia. Responsable: Alicia Martínez Rodríguez. -Unidade 1. Bases da electroterapia e ultrasonoterapia. TEMA 1. Introducción e base conceptual. |
Contextualización dentro do uso terapéutico dos axentes físicos. Modelo de intervención. |
| TEMA 2. Principios físicos da electroterapia e a ultrasonoterapia | Espectro electromagnético. Parámetros fundamentais das corrientes electromagnéticas. Ondas mecánicas: principios físicos dos ultrasons. |
| TEMA 3. Clasificación do uso terapéutico das corrientes eléctricas e electromagnéticas: corrientes de baixa, media e alta frecuencia. |
Definición de electroterapia. Clasificación por polaridade e continuidade/pulsación (directa, alterna e pulsada). Caracterización segundo os parámetros complementarios: Denominación específica. Clasificación segundo a súa frecuencia: Corrientes de baixa frecuencia: continua e pulsadas; corrientes de media frecuencia; corrientes de alta frecuencia |
| - UnidadE 2. Electroterapia: corrientes de baixa, media e de alta frecuencia. TEMA 4. Corriente galvánica. Corrientes pulsadas de baixa frecuencia I (diadinámicas, Träbert). Iontoforesis |
Características físicas. Efectos. Parámetros fundamentais. Aplicación. Indicacións e contraindicacións. |
| TEMA 5. Corrientes pulsadas de baixa frecuencia II: analxesia e cicatrización (microcorrientes, alto voltaxe e TENS). TEMA 6. Corrientes pulsadas de baixa frecuencia III: efecto excitomotor e fortalecimento. TEMA 7: Corrientes de media frecuencia: Interferenciais, corrientes Rusas e outras (Aussie currents). TEMA 8: Corrientes de alta frecuencia: onda corta e microonda. |
Características físicas da corriente. Parámetros fundamentais. Efectos. Aplicación. Indicacións e contraindicacións. |
| - Unidade 3. Ultrasonoterapia TEMA 9: Ultrasons e terapia combinada. |
Definición e características físicas. Efectos. Parámetros fundamentais. Aplicación. Indicacións e contraindicacións. |
| PRÁCTICAS MÓDULO II 1. Fundamentos físicos, electrodos, conexiones, posturas fundamentais e bases aplicación. 2. Corriente galvánica, diadinámicas e Trabert. Iontoforesis. 3. Corrientes de baixa frecuencia analxésicas I- TENS 4. Corrientes de baixa frecuencia analxésicas II - alto voltaxe 5. Correntes de baixa frecuencia para o fortalecemento muscular (NMES I) 6. Correntes analxésicas de media frecuencia (Interferenciais) 7. Correntes de media frecuencia para fortalecemento muscular (NMES II) 8. Alta frecuencia I- onda corta 9. Alta frecuencia II- microonda 10. Ultrasons I 11. Ultrasons II |
Descripción do equipo e coidado do material Descripción do protocolo de aplicación Realización das aplicacións Limpeza do material empleado e reordenamiento do laboratorio |
| Planificación | |||
| Metodoloxías / probas | Horas presenciais | Horas non presenciais / traballo autónomo | Horas totais |
| Aprendizaxe colaborativa | 20 | 20 | 40 |
| Prácticas de laboratorio | 36 | 72 | 108 |
| Proba mixta | 5 | 30 | 35 |
| Sesión maxistral | 38 | 0 | 38 |
| Actividades iniciais | 0 | 2 | 2 |
| Atención personalizada | 2 | 0 | 2 |
| *Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado | |||
| Metodoloxías |
| Metodoloxías | Descrición |
| Aprendizaxe colaborativa | MÓDULO MASOTERAPIA E OUTRAS TERAPIAS - O traballo consistirá na lectura de monografías ou capítulos, en grupos de 3-4 personas, ou ben resolución de preguntas plantexadas pola profesora: Se deben subraiar as ideas más importantes, facer un resume, explicar aos compañeiros e presentar un documento final coas conclusións do conxunto das lecturas. Se controlará a súa realización ao longo do curso e deberán entregarse como data tope o día do examen para poder acceder ao mesmo. MÓDULO ELECTROTERAPIA E ULTRASONOTERAPIA Resolución de cuestións relacionadas coas competencias da materia en grupos de 3-4 persoas que se irán suministrando a medida que se vaian abordando os contidos. Se controlará a súa realización ao longo del curso. |
| Prácticas de laboratorio | MÓDULO MASOTERAPIA Y OTRAS TERAPIAS Como actividade presencial, se realizarán no laboratorio de cinesiterapia en grupos de 10 alumnos, en clases de 1,5 horas de duración, coa demostración e explicación previa da profesora. É moi necesaria a práctica posterior por conta do alumnado para adquirir a destreza necesaria. Como actividade non presencial, realización en grupos de 3-4 dun portafolios das prácticas. O documento debe incluir: componentes do equipo, lugar, data e hora da realización da práctica, papel de cada un (fisioterapeuta, paciente, facilitador…), necesidade de saúde a abordar ou efecto buscado, equipo seleccionado (de ser o caso), posición do paciente, posición do fisioterapeuta, parámetros utilizados (descripción completa), resultados alcanzados (hiperemia, relaxación muscular…) e efectos adversos, de ter ocurrido e reflexións/conclusións. Se incluirán tres fotografías de cada práctica: unha panorámica da colocación do paciente, outra cos participantes en acción e outra co equipo e parámetros (de ser o caso). A entrega será requisito imprescindible para acceder ao examen. MÓDULO ELECTROTERAPIA E ULTRASONOTERAPIA Como actividade presencial, se realizarán no laboratorio de electroterapia en grupos de 10 alumnos, en clases de 1,5 horas de duración, coa demostración e explicación previa da profesora. É moi necesaria a práctica posterior do alumnado para adquirir a destreza necesaria. Como actividade non presencial, realización en grupos de 3-4 dun portafolios das prácticas. Se irán sinalando as prácticas a facer por cada grupo de alumnos e a súa exposición en clase. O documento debe incluir: componentes do equipo, lugar, data e hora da realización, papel de cada un (fisioterapeuta, paciente, facilitador…), necesidade de saúde a abordar ou efecto buscado, posición do paciente, posición do fisioterapeuta, parámetros utilizados (descripción completa), resultados alcanzados (hiperemia, relaxación muscular…) e efectos adversos, de ter ocurrido e reflexións/conclusións e resposta ás preguntas plantexadas. Se incluirán tres fotografías de cada práctica: unha panorámica da colocación do paciente, outra cos participantes en acción e outra co equipo e parámetros (de ser o caso). A exposición e entrega posterior será requisito imprescindible para acceder ao examen. A nota para ambos módulos poderá ir do 0 ao 20% da nota final, sumándose só en caso de tener aprobados os exames. |
| Proba mixta | MÓDULO MASOTERAPIA Y OTRAS TERAPIAS Se realizará un examen teórico e un práctico, que computarán respectivamente, ata o 50% e ata o 30% da nota final. O exame teórico se compón dunga ou varias preguntas de resposta aberta enfocada ao razoamento, de extensión variable en función da dinámica do aprendizaxe do grupo. Se realizará un exame práctico no que se plantexarán casos e o/a alumno/a que se examina deberá realizar unha aplicación fundamentando a súa elección e explicando cada parámetro. Disporá dun tempo máximo de 10 minutos por caso. Se valorarán os seguintes parámetros: validez do argumento para a selección da técnica;adecuación do mobiliario e da posición correcta do paciente; aplicación correcta e parámetros pertinentes (tiempo, intensidade…); rapidez na execución e ausencia de efectos negativos (“pellizco”, caída dun utensilio ao chan...). MÓDULO ELECTROTERAPIA E ULTRASONOTERAPIA Se realizará un examen teórico e un práctico, que computarán respectivamente, ata o 50% e ata o 30% da nota final. O exame teórico se poderá compoñer de preguntas tipo test e preguntas abiertas de descripción, razoamento e aplicación teórica a casos clínicos, sendo a composición variable en función da dinámica da aprendizaxe do grupo. A parte tipo test, de ser empregada, constará de 4 opcións presentadas ye só unha válida, descontando as respostas incorrectas para eliminar a influencia do azar. Computará hasta o 50% da nota final. Se realizará un exame práctico no que se plantexarán casos simulados e unha opción de tratamiento (con baixa, media, alta frecuencia o ultrasons), para o que o/a alumno/a deberá realizar unha aplicación fundamentando a súa elección. Disporá dun tempo máximo de 10 minutos por caso. Computará ata o 30% da nota final. Se valorarán os seguintes parámetros: validez do argumento para a selección da técnica;adecuación do mobiliario e da posición correcta do paciente; aplicación correcta e parámetros pertinentes (tiempo, intensidade…); rapidez na execución e ausencia de efectos negativos (“pellizco”, caída dun utensilio ao chan...). O mal uso dalgún material baixará ata o 50% da nota e se o resultado é un desperfecto quedará automáticamente suspenso. RELATIVO A AMBOS MÓDULOS: A nota final da asignatura será a media entre os dous módulos, sempre e cando se teñan superado ambos. |
| Sesión maxistral | MÓDULO MÓDULO MASOTERAPIA E OUTRAS TERAPIAS Se ofertará a posibilidade de facer as clases interactivas para todo o grupo, aínda que se traballará partindo da explicación da profesora e despois solucionando dúbidas ou problemas plantexados en grupos de alumnos para fomentar o traballo activo. MÓDULO ELECTROTERAPIA E ULTRASONOTERAPIA Se iniciará con clases expositivas e interactivas para todo o grupo para adiantar materia e iniciar antes as prácticas. Se reservarán as seguintes clases interactivas por grupos para realizar a conxunción teórico-práctica e fomentar a participación do alumnado e a aprendizaxe significativa. |
| Actividades iniciais | MÓDULO ELECTROTERAPIA E ULTRASONOTERAPIA Lectura de fundamentos físicos na electroterapia e ultrasonoterapia: ondas electromagnéticas e ondas mecánicas. |
| Atención personalizada |
|
|
| Avaliación | ||
| Metodoloxías | Descrición | Cualificación |
| Prácticas de laboratorio | MÓDULO MASOTERAPIA E OUTRAS TERAPIAS - prácticas realizadas polos alumnos e traballo tutelado sobre as prácticas, en grupos de 3-4 alumnos/as. Presentaranse as reflexións dunha selección de prácticas efectuadas pola profesora (ver metodoloxía). A entrega do documento facilítase ata o día do exame ao que algún dos membros do equipo se presente. MÓDULO ELECTROTERAPIA Y E ULTRASONOTERAPIA As prácticas presenciais non terán puntuación adicional aínda que son parte esencial para superar a materia. Como actividade non presencial, realización en grupos de 3-4 dun portafolios das prácticas. Se irán sinalando as prácticas a facer por cada grupo de alumnos e a súa exposición en clase. |
20 |
| Aprendizaxe colaborativa | AMBOS MÓDULOS Realizarase en grupos de 3-4 persoas. O profesorado exporá as preguntas/tema que han de ir resolvendo/preparando o alumnado. Irase controlando a súa realización secuencialmente, segundo a cronología disposta polo centro. Non contará para a nota de modo xeral, salvo para beneficiar ao alumno no caso de que mostre un traballo constante e dedicado durante o curso e superando previamente o 50% da puntuación. Con todo, poderase perder a opción de exame de xuño se non se fixo entrega das correspondentes actividades nas datas sinaladas para iso Para o módulo de electroterapia e ultrasonoterapia, se poderán plantexar as preguntas para resolver en clase a modo de exame parcial. Para este mesmo módulo, existirá un programa de titorización por pares que poderá sumar ata un punto a nota final. Para iso, o alumnado terá que presentarse como titor como tarde na 8ª semana de clase e terá que ter alumnos/as que queiran ser titorizados por el/ela, como máximo 4 alumnos. En función da nota que saque o titor (ata 0,1), os titorados (ata 0,1), das actividades desenvolvidas, dúbidas resoltas e informe presentado (ata 0,6), e da avaliación que lle dean ao titor (ata 0,2), se extrairá a nota. |
0 |
| Proba mixta | O exame teórico contará ata un 50% da nota final, e ata un 30% o exame práctico. Exame teórico:preguntas de resposta aberta enfocada ao razoamento científico-clínico. Para poder facer media deberá alcanzarse un mínimo de 50% da nota máxima en cada unha das partes (teórica e práctica) no exame. Só se sumará a nota da avaliación continuada se se aprobaron os exames teóricos e prácticos. Non se garda a parte teórica ou práctica do parcial para xullo a non ser que se sacou polo menos un 60% da nota máxima. MÓDULO ELECTROTERAPIA E ULTRASONOTERAPIA O exame teórico contará ata un 50% da nota,e o exame práctico un 30% da nota final. Exame teórico: poderá contar cunha pimera parte de preguntas tipo test, e unha segunda parte de preguntas de resposta aberta enfocada ao razoamento científico-clínico, á capacidade de síntese ou á capacidade de interrelación e expresión escrita. Para poder facer media deberá alcanzarse un mínimo de 50% da nota máxima en cada un dos exames das partes (teórica e práctica). Só se sumará a nota da avaliación continuada se se aprobaron os exames teóricos e prácticos. Non se garda a parte teórica ou práctica do parcial para xullo a non ser que se sacou polo menos un 60% da nota máxima. PARA AMBOS OS MÓDULOS Só se fará a media da materia coa nota de ambos os módulos, se en ambos se sacou polo menos un 50% da nota máxima. |
80 |
| Observacións avaliación | ||
|
A asistencia á clase práctica é moi recomendable e a non asistencia debe estar ben xustificada e podería impedir a valoración continuada. Se gardará cada nota de cuatrimestre aprobado ata a convocatoria de julio, incluida. Se non se aprobaran os dous módulos na convocatoria de xuño, gardarase o módulo aprobado para o curso seguinte se se obtivo polo menos o 70% da nota. Se algún/a alumno/a preséntase ao exame dun dos dous módulos e non ao outro, constaralle como non presentado na nota final. No momento que se presentou a algún exame de ambos os módulos ou se lle deu por superado un deles e presentouse ao outro, xa non poderá constar como non presentado, sendo necesaria a aprobación dos dous módulos para poder constar como aprobado na nota final. Para o presente curso, se inciará co MÓDULO MASOTERAPIA E OUTRAS TERAPIAS no primeiro cuadrimestre e seguirase co MÓDULO DE ELECTROTERAPIA E ULTRASONOTERAPIA no segundo cuadrimestre. |
||
| Fontes de información |
| Bibliografía básica |
(). .
Andrade, Carla-Krystin, (2004). Masaje basado en resultados. Barcelona : Editorial Paidotribo
Koury JM (1998). Acuaterapia. Barcelona:Ediciones Bellaterra
Schmid F (1987). Aplicación de corrientes estimulantes. Barcelona:Ed. Jims
Robinson AJ, Snyder-Mackler LS. ( 2008). Clinical Electrophysiology. Electrotherapy and electrophysiologic testing. Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins
Hernández Álvaro J y Tovar Pescador J (1997). Electricidad y magnetismo. Jaén: Universidad de Jaén
Watson T. (2009). Electroterapia basada en la evidencia. Barcelona. Elsevier
Sheila Kitchen, Sarah Bazin (1998). Electroterapia de Clayton . Sâo Paolo : Editora Manole
Rodriguez M (2004). Electroterapia en fisioterapia. . Madrid: Ed. Médica Panamericana
Low, J (1999). Electrotherapy explained : principles and practice . Boston, MA : Butterworth-Heinemann
San José Arango, C (2012). Hidrología médica y terapias complementarias. Sevilla: Publicaciones universitarias
Termatalia (2008). Jornadas técnicas sobre hidrología médica.
Martínez et al (1998). Manual de medicina física. Barcelona: Harcourt Brace
Prentice WE (1990). Medicina deportiva. Técnicas terapéuticas. Barcelona: Mosby
Pérez Fernández et al. (2005). Principios de hidroterapia y balneoterapia. Madrid: McGraw Hill Interamericana
Albornoz Cabello M, Meroño Gallut J. (2012). Procedimientos generales de fisiotrapia. Práctica basada en la evidencia. Barcelona: Elsevier |
|
|
|
| Bibliografía complementaria | |
|
|
| Recomendacións | ||||
| Materias que se recomenda ter cursado previamente |
| Materias que se recomenda cursar simultaneamente | ||||
|
| Materias que continúan o temario |
| Observacións | |
|
Recoméndase como algo básico o levar ao día os contidos teóricos e prácticos para aproveitar as clases ao máximo e poder superar a materia, dada a densidade de contidos, a abstracción dos seus fundamentos e a localización en primeiro curso. É importante ter coñecementos de inglés ou realizar algún curso do mesmo, sobre todo para o módulo de ELECTROTERAPIA E ULTRASONOTERAPIA. Aínda que o idioma máis frecuentemente usado polo profesorado desta materia é o castelán, usarase indistintamente o castelán ou o galego e, loxicamente, o alumnado poderá expresarse por oral e escrito no idioma da súa preferencia. Facilitarase o exame en galego a petición do alumnado interesado. Dita petición realizarase como moi tarde unha semana antes do exame. Para a parte de electroterapia e ultrasonoterapia, na súa modalidade práctica, existirá a posibilidade de participar nun grupo no que a lingua utilizada sexa o inglés. |