O desenvolvemento é un proceso fascinante de autoconstrucción (e tamén de autorenovación) de todos os organismos pluricelulares a partir da condición unicelular. A asignatura é unha materia optativa do segundo cuadrimestre do 4º curso (8º semestre) na que se integra información e coñecementos previos tratados en cursos anteriores. Trátase do estudo das bases celulares e mecanismos moleculares implicados nos procesos do desenvolvemento ontoxénico dos seres vivos, en especial dos procesos de diferenciación e morfoxénese, facendo maioritariamente referencia ao desenvolvemento durante a embrioxénese dos metazoos.
Competencias do título
Código
Competencias da titulación
Resultados de aprendizaxe
Competencias de materia (Resultados de aprendizaxe)
Competencias da titulación
Coñecer os principais fundamentos conceptuáis, procesos e tendencias do desenvovemento ontogénico dos seres vivos.
A29
B1 B4 B6 B8 B10 B11
C1 C3
Estudiar os mecanismos celulares e moleculares que sustentan os procesos do desenvolvemento, e particularmente os implicados na diferenciación e a morfoxénese
A29
B1 B4 B6 B8 B10 B11
C1 C3
Coñecer e familiarizarse coas metodoloxías procesos experimentáis, instrumentación e términos técnicos, basados no método científico para o estudo da Bioloxía do Desenvolvemento
A26 A30 A31
B13
C1
Contidos
Temas
Subtemas
I. Conceptos e Procesos do Desenvolvemento desde unha perspectiva histórica
Pluricelularidade, Morfoxenese e diferenciación.
Epixenese vs Preformación.
Desenvolvemento en mosaico e regulativo.
A Inducción.
Ontoxenia e filoxenia.
II. Gametoxenese e a activación do Desenvolvemento
Segmentación
Gastrulación
Organización dos patrones corporáis
Neurulación cresta neural
Somitoxenese
Membranas extraembrionarias
Xestación e Placentación
IV. Mecanismos de Diferenciación e Organoxenese.
Desenvolvemento do Sistema nervioso e órganos dos sentidos
Desenvolvemento do músculo e as extremidades nos tetrápodos
Desenvolvemento do sistema circulatorio en vertebrados
Desenvolvemento do sistema uroxenital en vertebrados
V. Outros aspectos do Desenvolvemento
Principios del Desenvolvemento vexetal
Metamorfose y rexeneración
Interaccions do ambiente co Desenvolvemento
Mecanismos do Desenvolvemento no cambio evolutivo
Prácticas de Laboratorio
Observación e estudo comparado da espermatoxénese e ovoxénese.
Rexeneración en Turbelarios
Observación y estudio da fecundación en invertebrados
Observación do Desenvolvemento temprano en anfibios e peixes
Observación do Desenvolvemento temprano e organoxenese nas aves
Planificación
Metodoloxías / probas
Horas presenciais
Horas non presenciais / traballo autónomo
Horas totais
Actividades iniciais
1
0
1
Sesión maxistral
23
57.5
80.5
Discusión dirixida
8
24
32
Prácticas de laboratorio
15
15
30
Proba de resposta breve
2.5
3
5.5
Atención personalizada
1
0
1
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado
Metodoloxías
Metodoloxías
Descrición
Actividades iniciais
Consiste nuhna sesión de presentación da asignatura donde se exporá e explicará o obxeto e obxectivos da materia, a sua estructuración, as actividades, os criterios de avaliación, etc... (todos eles contidos de xeito breve na guía docente), e donde o alumno/a poderá resolver calquera dúbida ou cuestión relativa aos mesmos
Sesión maxistral
As leccions teóricas serán de 50 minutos de duración e abordarán os temas correspondentes do programa e previstos no organigrama da asignatura, e que o/a alumno/a deberá ter leído con anterioridade nos textos recomendados.
Discusión dirixida
En cada sesión de seminario presentarase e discutirase entre todos os participantes un aspecto ou tema da materia planificado no organigrama. Os alumnos deberán preparar pola súa conta o tema ou parte do tema previsto e que o profesor poderá asignar. El profesor asistirá as dúbidas que poidan xurdir na elaboración do mesmo. Neste apartado ejercitaranse as competencias B1,4,6,8,11.
Prácticas de laboratorio
As prácticas representan o complemento indispensable ás leccions teóricas e onde se abordan alguns dos procesos do desenvolvemento animal e profundízase nalgún de eles. Neste apartado ejercitaranse as competencias A30,31.
Proba de resposta breve
O exame será escrito e composto de preguntas de resposta breve sobre aspectos da asignatura tratados tanto nas leccións teóricas, seminarios e prácticas.
Atención personalizada
Metodoloxías
Discusión dirixida
Descrición
O profesor asignará a cada alumno/a un tema ou aspecto particular dentro da temática xeral de discusión correspondente a cada seminario.
Por outra banda, o alumno/a é ceibe de consultar toda-las dúbidas xurdidas durante as sesións maxistraies e prácticas, e ademáis contará coa posibilidade de resolver calquera dúbida relacionada coa materia ou coas actividades nas tutorías personalizadas.
Avaliación
Metodoloxías
Descrición
Cualificación
Proba de resposta breve
O exame será escrito e consistirá en preguntas de resposta breve, realización de esquemas, definicións...Avaliarase a competencia A29 (Coñecementos de Bioloxía impartidos)
70
Discusión dirixida
Para cada sesión de seminario o alumno/a deberá entregar ao profesor un breve resumo dunha páxina de extensión máxima das ideas principais do tema traballado. Na sesión de seminario, se discutirán entre todos os asistentes as ideas expostas en común. En cada seminario valorarase tanto a exposición das ideas de cada un como a discusión. Os 8 seminarios representarán o 30 por cento da cualificación final (cada seminario ten un valor de 0,375 puntos sobre 10). Non se valorarán os resumos que non foran presentados e defendidos na sesión do seminario. Avaliaranse as competencias B1,B4, B6, B7, B8, B10, B11
30
Observacións avaliación
Non é preciso acadar nota mínima nos temas de discusión e/ou o exame para o cálculo da cualificación final. Nos exames da segunda convocatorias se terá en conta únicamente a nota da proba escrita na que se avaliarán os coñecementos derivados das sesións teóricas, prácticas e seminarios.
Fontes de información
Bibliografía básica
Gilbert, S.F. (2004, 2014). Biología del Desarrollo/ Developmental Biology. Panamericana/SINAUER
Wolpert, L. (2010/ 2011). Principios del desarrollo/ Principles of Development. Panamericana/ Oxford University Press
Browder L.W., Erikson C.A., and Jeffrey W.R. (1991). Developmental Biology. Saunders
Kalthoff, K. (1996). Analysis of Biological Development. Mc Graw-Hill
Müller A.W. (1997). Developmental Biology. Springer-Verlag
Gilbert S.F., Epel D (2009). Ecological Developmental biology. Sinauer
Carlson, B.M (2000). Embriología Humana y Biología del Desarrollo.. Harcourt
Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente
Materias que se recomenda cursar simultaneamente
Materias que continúan o temario
Citoloxía/610G02007
Histoloxía/610G02008
Bioquímica: Bioquímica I/610G02011
Bioquímica: Bioquímica II/610G02012
Xenética/610G02019
Fisioloxía Animal: Fisioloxía Animal I/610G02035
Fisioloxía Animal: Fisioloxía Animal II/610G02036
Observacións
Recoméndase a asistencia a toda-las sesións maxistrais así como a participación activa nos seminarios. He recomendable e moi positivo ter consultado o tema que se vai tratar con posterioridade nas sesiones Maxistrais, así como estudiar ao longo do curso de modo continuado para afianzar os coñecementos e poder entender mellor os novos contenidos que se vaian tratando.
(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica
da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do
órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías