Datos Identificativos 2014/15
Asignatura (*) Bioquímica: Bioquímica II Código 610G02012
Titulación
Grao en Bioloxía
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Grao 1º cuadrimestre
Segundo Formación básica 6
Idioma
Castelán
Prerrequisitos
Departamento Bioloxía Celular e Molecular
Coordinación
Freire Picos, María Ángeles
Correo electrónico
maria.freirep@udc.es
Profesorado
Barreiro Alonso, Aida Inés
Cerdan Villanueva, Maria Esperanza
Freire Picos, María Ángeles
Gonzalez Siso, Maria Isabel
Lamas Maceiras, Mónica
Rico Díaz, Agustin
Correo electrónico
aida.barreiro@udc.es
esper.cerdan@udc.es
maria.freirep@udc.es
isabel.gsiso@udc.es
monica.lamas@udc.es
agustin.rico.diaz@udc.es
Web http://ciencias.udc.es/bcm
Descrición xeral Os contidos da asignatura proporcionan ó estudante a información básica das reaccións bioquímicas, catálisise, e metabolismo. O seu estudo no segundo curso do grado permitirá ó alumno ter o coñecemento básico necesario para comprende-los mecanismos moleculares que rexen moitas respostas nos seres vivos.

Competencias do título
Código Competencias da titulación
A8 Illar, analizar e identificar biomoléculas.
A10 Avaliar actividades metabólicas.
A26 Deseñar experimentos, obter información e interpretar os resultados.
A29 Impartir coñecementos de Bioloxía.
A30 Manexar adecuadamente instrumentación científica.
A31 Desenvolverse con seguridade nun laboratorio.
B1 Aprender a aprender.
B2 Resolver problemas de forma efectiva.
B3 Aplicar un pensamento crítico, lóxico e creativo.
B4 Traballar de forma autónoma con iniciativa.
B5 Traballar en colaboración.
B7 Comunicarse de maneira efectiva nunha contorna de traballo.
B10 Exercer a crítica científica.
B11 Debater en público.
B13 Comportarse con ética e responsabilidade social como cidadán e como profesional.
C6 Valorar criticamente o coñecemento, a tecnoloxía e a información dispoñible para resolver os problemas cos que deben enfrontarse.
C7 Asumir como profesional e cidadán a importancia da aprendizaxe ao longo da vida.
C8 Valorar a importancia que ten a investigación, a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade.

Resultados de aprendizaxe
Competencias de materia (Resultados de aprendizaxe) Competencias da titulación
Comprender e describir os mecanismos mediante os que os fermentos (enzimas) actúan como catalizadores biolóxicos. Deseñar, combinando a metodoloxía de prácticas e os fundamentos teóricos, sistemas de purificación e análise de enzimas. Apreciar a importancia dos sistemas de obtención de enerxía no mantemento da vida. Coñecer as principais rutas metabólicas na célula e a súa regulación. Desenrolar a súa capacidade de relacionar unhas rutas coas outras. A8
A10
A26
A29
A30
A31
B1
B2
B3
B4
B5
B7
B10
B11
B13
C6
C7
C8

Contidos
Temas Subtemas
Tema 1. Os enzimas como catalizadores Biolóxicos.
Características estructurales que lles confiren vantaxes fronte a catalizadores químicos. Mecanismos de reacción. Anticorpos como catalizadores. Ribozimas.
Tema 2. Cinética das reaccións químicas.
Reaccions monosustrato e cinética de Michaelis-Menten. Transformacions da ecuación de Michaelis. Cinética das reacciones bisustrato. Inhibidores de unión irreversible exemplos e aplicacions. Inhibición Reversible: tipos de inhibición. Cinética en presenza de inhibidores.
Tema 3: Regulación da actividade enzimática. Importancia da regulación do metabolismo. Os enzimas alostéricos. Modificación covalente. Isoenzimas. Zimógenos ou proenzimas.
Tema 4: Metodoloxía para a determinación de actividades enzimáticas. Ensaios directos e indirectos. Purificación de enzimas: actividade específica, rendemento e factor de purificación. Importancia e aplicacions actuáis da enzimoloxía.

Tema 5: Introducción ó metabolismo.
Rotas anabólicas e catabólicas. Compartimentalización. Necesidade de coordinación e interrelación entre as distintas rotas, e variabilidade entre especies. Niveis de obtención de enerxía. Metodoloxía para o estudo de rotas metabólicas. Niveis de estudo.
Tema 6: Transporte de metabolitos a través das membranas celulares.
Tipos de transporte en función do gasto enerxético. Datos estructurais de transportadores. Exemplos con metabolitos específicos
Tema 7: Obtención de enerxía química.
Reaccions de oxidación reducción na producción de enerxía. Coenzimas implicados. Xeneración de ATP: fosforilación a nivel de sustrato, fosforilación oxidativa e fosforilación fotosintética como sistemas de obtención de enerxía. Estudo polo miudo de fosforilación oxidativa e fosforilación fotosintética.
Tema 8: Glicólise e catabolismo de hexosas.
Localización das rotas. Etapas e regulación da vía. Fermentacions. Relación coa rota das pentosas fosfato.
Tema 9: Ciclo de Krebs.
Localización da rota. Conversión de piruvato en acetil-CoA. Estudo do complexo piruvato deshidrogenasa e interrelación con outras rotas. Rotas anapleróticas, importancia das lanzadeiras mitocondriales e balances.
Tema 10: Gluconeoxénese.
Definición e localización, necesidade metabólica desta rota. Gluconeoxénese a partires de: piruvato, lactato, aminoácidos e triglicéridos. Ciclo do glioxalato.

Tema 11: “Fase oscura” da fotosíntese. Relación coa gluconeoxénese.
O Ciclo de Calvin. Fotorrespiración. Regulación. A vía C4 das plantas tropicais. O metabolismo ácido das crasuláceas. Metabolismo da sacarosa e o almidón.
Tema 12: Metabolismo do glucóxeno.
O glucóxeno como polisacárido de reserva. Biosíntese e degradación de glucóxeno muscular e hepático. Regulación. O papel do fígado no mantemento da glucemia. Anomalías conxénitas do metabolismo do glucóxeno
Tema 13: Metabolismo de lípidos.

Catabolismo de lípidos: lipólise, beta-oxidación. Biosíntese de ácidos grasos, triglicéridos, lípidos de membrana e esteroides. Regulación do metabolismo de lípidos. Metabolismo de corpos cetónicos.
Tema 14: Metabolismo de aminoácidos.
Dixestión e degradación intracelular de proteínas. Eliminación do nitróxeno dos aminoácidos: transaminación, desaminación. Ciclo da urea. Transporte do amoníaco ó fígado. Destino do esqueleto carbonado dos aminoácidos. Biosíntese de aminoácidos: procedencia do nitróxeno e do esqueleto carbonado. Regulación
Tema 15: Derivados de aminoácidos.
Funciones precursoras dos aminoácidos: aminas con actividade biolóxica, glutatión, porfirinas. Metabolismo de nucleótidos púricos e pirimidínicos. Regulación
Tema 16: Integración do metabolismo.

Perfís metabólicos dos órganos máis importantes. Conexions entre as rotas: glucosa-6-fosfato, piruvato e acetilCoA. Adaptacions metabólicas as situacions de estrés. Xexun, exercicio físico.
Tema 17: Regulación hormonal do metabolismo.

As hormonas como mensaxeiros químicos. Segundos mensaxeiros. Dianas metabólicas da acción hormonal. Receptores hormonais. Sistema da adenilato ciclasa. Sistema da fosfolipasa. Dimerización de receptores

Planificación
Metodoloxías / probas Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Sesión maxistral 24 60 84
Solución de problemas 8 16 24
Prácticas de laboratorio 15 22.5 37.5
Proba mixta 2 0 2
 
Atención personalizada 2.5 0 2.5
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Sesión maxistral Exposición oral complementada co uso de medios audiovisuais e a introdución de algunhas preguntas dirixidas aos estudantes, coa finalidade de transmitir coñecementos e facilitar a aprendizaxe.
A clase maxistral é tamén coñecida como “conferencia”, “método expositivo” ou “lección maxistral”. Esta última modalidade sóese reservar a un tipo especial de lección impartida por un profesor en ocasións especiais, cun contido que supón unha elaboración orixinal e baseada no uso case exclusivo da palabra como vía de transmisión da información á audiencia.
Solución de problemas Técnica mediante a que se ten que resolver unha situación problemática concreta, a partir dos coñecementos que se traballaron, que pode ter máis dunha posible solución.
Prácticas de laboratorio Metodoloxía que permite que os estudantes aprendan efectivamente a través da realización de actividades de carácter práctico, tales como demostracións, exercicios, experimentos e investigacións.
Proba mixta Exame que integra preguntas tipo de probas de ensaio, preguntas tipo de probas obxetivas así como resolución de casos e problemas.

Atención personalizada
Metodoloxías
Proba mixta
Descrición
Faranse titorías personalizadas, e revisións de exames

Avaliación
Metodoloxías Descrición Cualificación
Solución de problemas Traballo do alumno en grupos reducidos e controis

Nestas actividades avalianse as seguientes competencias: A29
20
Prácticas de laboratorio Participación e Exame.

Nestas actividades avalianse as siguintes competencias: A8, A10, A26, A30, A31.
15
Proba mixta Avaliaranse os coñecementos adquiridos polos alumnos tanto nas sesions maxistraiss como en clases de problemas.

Avalianse as seguintes competencias: A8, A10
65
 
Observacións avaliación
As prácticas en Xaneiro e Xulloavaliaranse nun examen práctico, independiente da proba mixta. As prácticas aprobadas xaneiro gárdanse para Xullo. E necesario ter aprobadas as 3 partes: Problemas, Prácticas e Exámen/es de forma independiente para superar a asignatura. A puntuación das Prácticas aprobadas sólo é válida en xaneiro e Xullo. De cara á Calificación final (en xaneiro) se a suma das notas é Maior de 5 pero algunha das partes está suspensa, na calificación final aparecerá un 4,9 e será necesario recupera-la parte suspensa en Xullo. A asistencia a prácticas é obligatoria. Para obtener un Non presentado os alumnos-as non poden ter participado en máis de un 10% das actividades avaliables programadas. En Xullo poderase recuperar o 100% da nota da asignatura cos exámes de prácticas (15%) e proba mixta (85%).

Fontes de información
Bibliografía básica (). .
Stryer, Berg y Tymoczko (2009). Bioquímica 6ª Edn. Reverte
Feduchi, Blasco, Romero y Yáñez (2011). Bioquímica, conceptos esenciales. Panamericana
Lehninger, Nelson y Cox (2006). Principios de Bioquímica. Omega
No moodle da asignatura incluiranse ligazóns a páxinas web e outras fontes bibliográficas.
Bibliografía complementaria Melo y Cuamatzi (2004). Bioquímica de los procesos metabólicos. Reverté-UAM Xochimilco


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente
Bioquímica e Bioloxía Molecular/610G02013
Fundamentos bioquímicos de biotecnoloxía/610G02014

Materias que se recomenda cursar simultaneamente

Materias que continúan o temario
Química/610G02001
Bioquímica: Bioquímica I/610G02011

Observacións
Recórdase que para a obtención de matrícula terán preferencia as mellores notas da oportunidade de xaneiro. Non se admitirá asistir a clase con comidas nin bebidas. Para aprobar a asignatura é necesario aprobar independentemente cada unha das partes: exámens, prácticas, etc. Recoméndase asistir ás clases de grupos reducidos e a tutorías para mellorar o éxito na asignatura.


(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías