| Competencias do título |
| Código | Competencias da titulación |
| A1 | Recoñecer distintos niveis de organización nos sistemas vivos. |
| A2 | Identificar organismos. |
| A3 | Recoñecer, obter, analizar e interpretar evidencias paleontológicas. |
| A4 | Obter, manexar, conservar e observar especímenes. |
| A29 | Impartir coñecementos de Bioloxía. |
| A32 | Desenvolverse con seguridade no traballo de campo. |
| B1 | Aprender a aprender. |
| B2 | Resolver problemas de forma efectiva. |
| B3 | Aplicar un pensamento crítico, lóxico e creativo. |
| B4 | Traballar de forma autónoma con iniciativa. |
| B5 | Traballar en colaboración. |
| B6 | Organizar e planificar o traballo. |
| B7 | Comunicarse de maneira efectiva nunha contorna de traballo. |
| B8 | Sintetizar a información. |
| B9 | Formarse unha opinión propia. |
| B10 | Exercer a crítica científica. |
| B11 | Debater en público. |
| B12 | Adaptarse a novas situacións. |
| C3 | Utilizar as ferramentas básicas das tecnoloxías da información e as comunicacións (TIC) necesarias para o exercicio da súa profesión e para a aprendizaxe ao longo da súa vida. |
| C7 | Asumir como profesional e cidadán a importancia da aprendizaxe ao longo da vida. |
| Resultados de aprendizaxe | |||
| Competencias de materia (Resultados de aprendizaxe) | Competencias da titulación | ||
| Asumir o concepto de tempo xeolóxico | A3 |
B1 B9 B10 |
C3 C7 |
| Comprender o fenómeno da fosilización e a representatividade no rexistro fósil das biosferas primitivas | A2 |
B1 B3 |
C3 C7 |
| Entender cómo os procesos biolóxicos que funcionan a escala xeolóxica de tempo, coma a evolución ou as extincións en masa, non poden explicarse por meras proxeccións dos fenómenos que acontecen a escalas de tempo menor | A2 |
B1 B2 B3 |
C3 C7 |
| Afondar no coñecemento da teoría evolutiva desde unha perspectiva mutidisciplinar | A3 |
B1 B2 B3 |
C3 C7 |
| Coñecer de xeito práctico os principais grupos taxonómicos que conforman o rexistro fósil e a súa utilidade | A1 A2 A3 A4 A32 |
B1 B2 B3 B4 B5 B6 B7 |
C3 C7 |
| Identificar os principais bioeventos na historia da Terra e as súas causas e consecuencias | A2 A3 |
B1 B2 B8 B9 B11 |
C3 C7 |
| Sintetizar os coñecementos que compoñen disciplinas aparentemente dispares, como Xeoloxía, Ecoloxía, Microbioloxía, Bioquímica, Botánica ou Zooloxía, no marco conceptual que ofrece unha Terra sometida a contínuo cambio | A2 A3 A29 |
B1 B2 B3 B8 B9 B10 B12 |
C3 C7 |
| Contidos |
| Temas | Subtemas |
| BLOQUE-1. | HISTORIA E CONCEPTO DE PALEOBIOLOXÍA |
| Tema 1. Introducción á Paleobioloxía | 1.1 Introducción 1.2 Rasgos teóricos e rasgos metodolóxicos 1.3 Divisións internas da Paleobioloxía |
| BLOQUE-2. | TAFONOMÍA |
| Tema 2. Concepto de Fósil. Tafonomía | 2.1 Introducción 2.2 Concepto de fósil e tipos 2.3 Procesos bioestratinómicos 2.4 Procesos fosildiaxenéticos 2.5 Icnofósiles 2.6 Promediación temporal 2.7 Fossil-lagerstätten 2.8 Representatividade do rexistro fósil |
| BLOQUE-3. | BIOESTRATIGRAFÍA |
| Tema 3. Bioestratigrafía | 3.1 Introducción 3.2 Fósiles guía 3.3 Biohorizontes e biozonas 3.4 Efecto Signor-Lipps 3.5 Taxóns Lázaro, Elvis e Zombie |
| BLOQUE 4. | HISTORIA DA VIDA |
| Tema 4. O Tempo en Xeoloxía | 4.1 Métodos de datación 4.2 A escala xeocronolóxica |
| Tema 5. Orixe e evolución temprana da Terra e da Vida | 5.1 Orixe do Sistema Solar e do Planeta Terra. 5.2 Orixe e evolución da atmósfera. 5.3 Orixe da Hidrosfera. 5.4 Orixe e evolución dos continentes. 5.5 Vestixios das primeiras formas de vida. |
| Tema 6. A diversificación da vida | 6.1 As faunas de Ediacara e outras formas de vida. 6.2 A explosión cámbrica. 6.3 Evolución das formas de vida no Paleozoico. 6.4 Terrestrialización |
| Tema 7. Eventos de extinción en masa | 7.1 Os eventos de extincións en masa. Causas e consecuencias. 7.2 A extinción finipérmica. 7.3 A extinción finicretácica. |
| Tema 8. O clima e a Vida | 8.1 Evolución climática do planeta Terra 8.2 Os episodios de glaciación global. Métodos de estudio. 8.3 A hipótese Snowball Earth 8.3 As fluctuaciones climáticas do Cuaternario e a súa influencia nos seres vivos. |
| BLOQUE-5. | ANÁLISE MORFOLÓXICA |
| Tema 9. Tamaño e Forma en Fósiles | 9.1 Introducción 9.2 Análise da variabilidade morfométrica 9.3 Tipos de crecemento 9.4 Variabilidade poboacional 9.5 Variabilidade ecofenotípica 9.6 Dimorfismo sexual 9.7 Variabilidade tafonómica |
| Tema 10. Ontoxenia e Heterocronía | 10.1 Introducción 10.2 Lei Bioxenética e Lei de von Baer 10.3 Heterocronía e os seus tipos 10.4 Heterocronía e alometría 10.5 Heterocronoclinas 10.6 Heterocronía disociada 10.7 Implicacións evolutivas das heterocronías |
| Tema 11. Morfodinámica y Evolución Morfológica | 11.1 Introducción 11.2 Morfoloxía construccional. Factor filoxenético. Factor funcional. Factor fabricacional. Outros factores 11.3 Métodos de investigación en morfodinámica. Análise Biomecánica. Morfoloxía teórica |
| BLOQUE-6. | PALEOBIOLOXÍA EVOLUTIVA |
| Tema 12. Clasificación e Filoxenia | 12.1 Introducción 12.2 Métodos de clasificación. Esencialismo, clasificacións evolutiva, fenética e cladística 12. 3 Fósiles e filoxenia. Estratocladística. Arbres filoxenéticas |
| Tema 13. Especiación | 13.1 Introducción 13.2 Os conceptos de especie 13.3 Modelos de especiación 13.4 O problema do concepto de especie en Paleontoloxía |
| Tema 14. Modelos Evolutivos | 14.1 Introducción 14.2 Darwinismo e Teoría Sintética da Evolución 14.3 Modelos de evolución e rexistro fósil. Gradualismo filético e equilibrios interrumpidos 14.4 Taxas de evolución 14.5 Tendencias evolutivas 14.6 Selección de especies 14.7 Estase coordinada |
| Tema 15. Crises Bióticas | 15.1 Introducción 15.2 Concepto e tipos de extinción 15.3 Recuperación tras unha extinción masiva 15.4 Efectos das extincións en masa sobre a evolución 15.5 Periodicidade das extincións masivas |
| Tema 16. Paleobioxeografía | 16.1 Introducción 16.2 Bioxeografía da dispersión 16.3 Paleoxeografía e paleoclimatoloxía 16.4 Bioxeografía vicariante 16.5 Patróns bioxeográficos i extincións |
| Tema 17. Paleoecoloxía evolutiva | 17.1 Introducción 17.2 Cambios globais de diversidade no Fanerozoico. Hipóteses explicativas 17.3 Lei de extinción constante. Hipótese da Raíña Vermella e hipóteses alternativas 17.4 Interaccións a nivel de clado |
| Planificación | |||
| Metodoloxías / probas | Horas presenciais | Horas non presenciais / traballo autónomo | Horas totais |
| Análise de fontes documentais | 12 | 24 | 36 |
| Obradoiro | 12 | 24 | 36 |
| Estudo de casos | 8 | 16 | 24 |
| Prácticas de laboratorio | 10 | 15 | 25 |
| Saídas de campo | 5 | 0 | 5 |
| Proba obxectiva | 2 | 10 | 12 |
| Atención personalizada | 12 | 0 | 12 |
| *Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado | |||
| Metodoloxías |
| Metodoloxías | Descrición |
| Análise de fontes documentais | Comprende a lectura de capítulos de libros de texto e traballos orixinais de investigación científica. Os profesores extenderánse durante as clases nos aspectos non cubertos por elas. As clases teóricas están constituidas polas leituras e as explicacións en clase. As leituras deberán estar feitas sempre antes das clases para as que están programadas |
| Obradoiro | Tanto as leituras como as explicacións impartidas polos profesores se discutirán durante as clases (lembrade que as leituras deben ser feitas con anterioridade). De xeito periódico entregaránse cuestionarios sobre as leituras e os contidos extra desenvolvidos na clase. Tanto os cuestionarios como a participación nas clases contarán no cálculo da nota final. As presentacións presentadas polos profesores durante as clases estarán dispoñíbeis a traves da plataforma Moodle |
| Estudo de casos | Os profesores elexirán un tema de debate actual no eido da Paleontoloxía e os estudantes farán unha revisión nas bases de datos de casos tipo que ilustren o debate. Cada estudante escollerá un dos casos tipo e fará un berve resumo escrito e unha crítica sobre él. Faránse tutorías persoalizadas de xeito periódico antes da presentación oral do traballo. A asistencia as clases de estudo de casos (clases de grupo reducido) é obrigatoria |
| Prácticas de laboratorio | As prácticas de laboratorio comprenderán o recoñecemento dos principais grupos de fósiles, tanto na súa morfoloxía xeral coma na súa sistemática. Os alumnos tomarán nota das súas observacións en libreta de prácticas e cubrirán os cuestionarios facilitados polo profesor. A asistencia ás prácticas de laboratorio é obrigatoria |
| Saídas de campo | A saída terá unha duración aproximada de 5 horas, aínda que a duración total estimada é dun día debido á distancia á que se atopan as localidades a visitar. Se inspeccionarán algúns xacementos con fósiles do Silúrico e Devónico nas inmediacións de La Barosa e Salas de la Ribera (León) |
| Proba obxectiva | A calificación da asignatura ten por base un sistema de avaliación continuada e, polo tanto, NON É PRECISA a realización do exame final para aqueles alumnos que rematen con éxito a devandita avaliación continuada. Os alumnos que suspendan algunha das partes ou a totalidade da asignatura sí terán que presentarse ao exame final de aquelas partes que suspenderan |
| Atención personalizada |
|
|
| Avaliación | ||
| Metodoloxías | Descrición | Cualificación |
| Obradoiro | O sistema de avaliación continuada abrangue os cuestionarios e participación durante as clases. Os cuestionarios poden estar compostos por preguntas de elección múltiple, emparellamento, verdadeiro-falso, encher brancos, preguntas cortas ou ensaio. Os cuestionarios supoñen o 50% da nota final, e a participación un 15% | 65 |
| Prácticas de laboratorio | Se calificarán os cuestionarios de laboratorio e o exame de identificación de fósiles | 10 |
| Proba obxectiva | Tal e como se indica no Paso 5, a calificación toma como base un sistema de avaliación continuada e, polo tanto, NON É NECESARIA a presentación ao exame final para aqueles estudantes que superaran a avaliación continuada. Para o resto de estudantes faráse un exame final das partes específicas que teñan suspendidas (i. e., teoría 70%, estudo de casos 20% ou prácticas de laboratorio 10%) | 0 |
| Estudo de casos | A calificación farase sobre un breve resumo escrito e a presentación oral do caso tipo |
25 |
| Observacións avaliación | ||
|
Os estudantes deberán obter un mínimo de 5.0 sobre 10 para superar esta asignatura. A compensación de nota entre as tres partes principais que compoñen a cualificación global (teoría, estudo de casos e prácticas) faráse só a partires dunha nota mínima de 4.0 en cada unha das partes. Para obter a cualificación de non presentado, os alumnos non poderán ter |
||
| Fontes de información |
| Bibliografía básica |
PROTHERO, D. R. (2013). Bringing Fossils to Life. An Introduction to Paleobiology. Columbia University Press, New York
STANLEY, S. M. (2009). Earth System History. Freeman and Company, New York
MARTIN, R. (2012). Earth's Evolving Systems: The History of Planet Earth. Jones & Bartlett Learning, Sudbury
FREEMAN, S. & HERRON, J.C. (2013). Evolutionary Analysis. Preason Prentice Hall
U. of California Paleontology Museum (). Geology Wing/Tree of Life. http://www.ucmp.berkeley.edu/exhibit/geology.html
REGUANT, S. (2005). Historia de la Tierra y de la Vida. Editorial Ariel, Barcelona
WICANDER, R. & MONROE, J. S. (2012). Historical Geology. Evolution of Earth and Life through Time. Thompson Learning, Belmont
COWEN, R. (2005). History of Life. Blackwell Science, Oxford.
BENTON, M. J. & HARPER, D. A. T. (2009). Introduction to Paleobiology and the Fossil Record. Wiiey-Blackwell
BRIGGS, D. E. G. & CROWTHER, P. R. (2003). Palaeobiology II. Blackwell Science
CLOWES, C. et al. (). Palaeos: Life through deep time. http://www.palaeos.com
FOOTE, M. & MILLER, A.I. (2007). Principles of Paleontology. W. H. Freeman, New York
LEVIN, H. L. (2010). The Earth through Time. John Wiley & Sons, Hoboken, New Jersey
Varios autores (). Tree of Life Web Project. http://tolweb.org/tree/phylogeny.html |