Datos Identificativos 2014/15
Asignatura (*) Historia da Empresa Código 650G01005
Titulación
Grao en Ciencias Empresariais
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Grao 1º cuadrimestre
Primeiro Formación básica 6
Idioma
Castelán
Prerrequisitos
Departamento Economía Aplicada 1
Coordinación
Lindoso Tato, Elvira
Correo electrónico
elvira.lindoso.tato@udc.es
Profesorado
Alonso alvarez, Luis
Lindoso Tato, Elvira
Correo electrónico
luis.alonso@udc.es
elvira.lindoso.tato@udc.es
Web
Descrición xeral A materia Historia da Empresa ofrece unha formación básica ao futuro graduado, orientado a traballar no ámbito empresarial e onde o coñecemento da evolución da empresa resulta determinante á hora de tomar decisións executivas.

O obxectivo da materia é estudar e comprender a figura da empresa e do empresario e o seu papel no desenvolvemento económico (relación entre determinadas formas de empresa e a intensidade do crecemento económico). Estudar os cambios experimentados en tamaño e forma. Posibilitar a análise dos diferentes tipos de empresas incardinados nun contexto histórico. É dicir, a análise dos axentes e as organizacións empresariais en perspectiva histórico-económica ata o século XXI. E, así mesmo, establecer comparacións entre os distintos modelos empresariais ao longo do tempo e dos países.

A materia contribúe a proporcionar unha formación que permite un coñecemento extenso e profundo da evolución da empresa moderna no longo prazo, o seu desenvolvemento e a súa situación actual, capacitando aos futuros graduados para responder de xeito crítico e responsable aos diferentes retos que se lle presenten, contribuíndo á potenciación e mellora da empresa. Permite examinar como se resolveron problemas similares aos que se enfrontan as empresas na actualidade e, xa que logo, é unha ferramenta útil para a toma de decisións. Móstrase que a realidade empresarial é plural, diversa e dinámica. Non pode ser aprehendida cunha teoría universal, nin existe unha única solución organizativa ou tecnolóxica que garanta a excelencia empresarial.

Competencias do título
Código Competencias da titulación
A1 Aprender a aprender, por exemplo, cómo, cándo, ónde novos desenvolvementos persoais son necesarios.
A3 Comprender detalles do funcionamento empresarial, tamaño de empresas, rexións xeográficas, sectores empresariais, vinculación con coñecemento e teorías básicas.
A5 Comprender a tecnoloxía nova e existente e o seu impacto para os novos/futuros mercados.
A9 Comprender os principio éticos, identificar as implicacións para as organizacións empresariais, deseño de escenarios.
A11 Definir criterios de acordo de cómo unha empresa é definida e vincular os resultados coa análise do entorno para identificar perspectivas.
A12 Definir obxectivos, estratexias e políticas comerciais.
A13 Xestión dunha compañía a partir da planificación e control, utilizando conceptos, métodos e ferramentas.
A19 Identificar novos desenvolvementos de organizacións empresariais para afrontar con éxito o entorno cambiante.
A20 Identificar e operar o software adecuado. Deseñar e implementar sistemas de información.
A21 Identificar e utilizar as ferramentas adecuadas de matemáticas e estatística.
A22 Planificar e xestionar os recursos humanos das organizacións.
A24 Derivar dos datos información relevante imposible de recoñecer por non profesionais.
C1 Expresarse correctamente, tanto de forma oral coma escrita, nas linguas oficiais da comunidade autónoma.
C3 Utilizar as ferramentas básicas das tecnoloxías da información e as comunicacións (TIC) necesarias para o exercicio da súa profesión e para a aprendizaxe ao longo da súa vida.
C4 Desenvolverse para o exercicio dunha cidadanía aberta, culta, crítica, comprometida, democrática e solidaria, capaz de analizar a realidade, diagnosticar problemas, formular e implantar solucións baseadas no coñecemento e orientadas ao ben común.
C5 Entender a importancia da cultura emprendedora e coñecer os medios ao alcance das persoas emprendedoras.
C6 Valorar criticamente o coñecemento, a tecnoloxía e a información dispoñible para resolver os problemas cos que deben enfrontarse.
C7 Asumir como profesional e cidadán a importancia da aprendizaxe ao longo da vida.
C8 Valorar a importancia que ten a investigación, a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade.

Resultados de aprendizaxe
Competencias de materia (Resultados de aprendizaxe) Competencias da titulación
Recoñecer as diferentes fases da evolución económica e comprender as variacións que se produciron na empresa co paso do tempo A11
A19
Estudar e comprender a figura da empresa e do empresario e o seu papel no desenvolvemento económico A11
A19
Coñecer as principais formas de empresa, a súa evolución e a súa problemática nun contexto histórico A11
A19
Establecer comparacións entre os distintos modelos empresariais ao longo do tempo e dos países A11
A19
Coñecer e avaliar criticamente as distintas aproximacións teóricas sobre o desenvolvemento empresarial e como se relacionan co mundo real A3
Apreciar como as diferenzas nas contornas culturais, legais, políticas, sociais, etc. afectaron ás empresas e ao seu desenvolvemento en diferentes partes do mundo A11
A19
Identificar e explicar as principais vantaxes competitivas das empresas A3
A5
A11
A13
Facilitar o proceso de toma de decisións nas empresas a partir da familiarización cunha perspectiva histórica e temporal das mesmas A11
A13
A19
Analizar como os empresarios e os directivos afrontaron no pasado os problemas derivados da xestión das súas empresas A3
A11
A13
A19
Comprender como as empresas reaccionaron ante os cambios nos mercados, as tecnoloxías e as institucións e como, á súa vez, influíron nos mesmos A3
A5
A11
A19
Explicar os principais cambios estructurais que permitan ás empresas aumentar de tamaño A5
A11
A19
C8
Mostrar a existencia dunha realidade empresarial plural, diversa e dinámica, que non pode aprehenderse cunha teoría ou un modelo universal C4
Capacidade de expresión, oral e escrita C1
Capacidade analítica, lóxica e sintética A24
C6
Capacidade de percura, selección e elaboración de información C3
C6
Capacidade de traballo en equipo e de relación A1
C4
Capacidade de aplicación dos coñecementos adquiridos á interpretación do material estatístico, gráfico e documental A20
A21
A24
Destreza na aplicación de técnicas cuantitativas para o tratamento de repertorios estatísticos A21
Avaliar o comportamento, a cultura e a estratexia das empresas A12
C5
C8
Comprender a rápida dinámica de cambio dos negocios e os factores que inflúen nos ritmos e patróns dese cambio A9
A11
A19
Aprendizaxe de organización, planificación e administración do tempo de traballo A13
A22
Estimular o desenvolvemento do afán de superación e o liderado, favorecendo a capacidade de convicción e de aceptación dos puntos de vista dos demais C1
C4
C6
Potenciar a creatividade e a innovación A5
A19
C8
Fomentar a iniciativa persoal e emprendedora C5
Xestionar o cambio con eficacia e responder a demandas cambiantes A19
Asumir responsabilidades á hora de lograr unha aprendizaxe e un desenvolvemento persoal e profesional (Planificación do Desenvolvemento Persoal) A1
C3
C7
Contribuír ao recoñecemento da diversidade e a multiculturalidad C4
Facilitar o desenvolvemento dun compromiso ético A9
C4

Contidos
Temas Subtemas
Tema 1: A empresa no mundo preindustrial 1. As baixas taxas de crecemento da economía preindustrial: unha visión a longo prazo da historia económica precapitalista occidental
2. A organización da produción precapitalista: a empresa antes da industrialización
Tema 2: A empresa na Primeira Revolución Industrial, 1780-1870 1. A Revolución Industrial Británica e a difusión da industrialización
2. A xénese da empresa moderna
Tema 3: A Segunda Revolución Industrial e o desenvolvemento da gran empresa, 1870-1973 1. A Segunda Revolución Industrial e a integración do mercado internacional
2. As estratexias de crecemento empresarial no marco da primeira "ruptura industrial". A difusión do capitalismo xerencial. O capitalismo cooperativo xaponés
3. As alternativas á gran empresa. Continuidades e cambios
Tema 4: A empresa ante os desafíos da globalización, 1973-2014 1. A economía mundial entre dúas crises
2. Os últimos desenvolvementos da gran empresa e outras respostas empresariais
3. A empresa nos procesos recentes de industrialización

Planificación
Metodoloxías / probas Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Actividades iniciais 2 0 2
Estudo de casos 6 18 24
Lecturas 11 22 33
Presentación oral 3 9 12
Proba obxectiva 3 0 3
Sesión maxistral 17 51 68
 
Atención personalizada 8 0 8
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Actividades iniciais Exposición previa das líneas maestras da materia e orientación inicial en función dos recursos bibliográficos, docentes e informáticos dos que dispón o alumnado.
Estudo de casos Inclue as prácticas con material cuantitativo e cualitativo, así como determinadas lecturas.
Lecturas Lecturas obrigatorias complemento das clases maxistrais.
Presentación oral Exposición e discusión en horario lectivo das lecturas e do diverso material gráfico-estadístico que integran as clases prácticas.
Proba obxectiva Consistirá na realización dun exame escrito sobre os contidos do programa nas convocatorias oficiais.
Sesión maxistral Nestas sesións, o profesor impartirá as pautas chave de cada un dos puntos do temario da asignatura que o alumno debe conocer e preparar co traballo persoal e coa axuda dos restantes instrumentos que ofrece o curso.

Atención personalizada
Metodoloxías
Estudo de casos
Lecturas
Presentación oral
Sesión maxistral
Actividades iniciais
Descrición
En cada un dos casos, procurase a atención persoalizada nas correspondentes sesións de clase o en horario de tutoría.
Asimesmo, realizaránse actividades de orientación docente nas tutorías de grupos reducidos (4 horas para cada un dos dous subgrupos en que se divide o grupo) durante o curso.


Avaliación
Metodoloxías Descrición Cualificación
Estudo de casos Incluen as prácticas con material cuantitativo y cualitativo, así como determinadas lecturas.
A súa avaliación será conxunta coa das lecturas.
0
Lecturas Complemento das clases maxistrais de lectura obrigatoria. A realización das mesmas tamén será complementaria da actividade de estudo de casos e da presentación oral. O longo do curso, efectuárase tres probas nas que se avaliarán os coñecementos do alumno nestes aspectos. O calendario das mesmas facilitarase aos alumnos ao comezo do curso. Cada unha das probas computará dez puntos dos trinta que corresponden a este apartado. 30
Presentación oral Esta presentación correspóndese coa discusión de lecturas e dos diversos materiais gráfico-estadísticos que integran as clases prácticas. A súa avaliación será conxunta coa das lecturas e os estudos de caso. 0
Proba obxectiva Consistirá na realización dun examen escrito sobre os contidos do programa nas convocatorias oficiais (materiales teóricos, prácticas, lecturas, etc.). Para superala proba, e que ésta compute na avaliación final, haberá que obter como mínimo trinta puntos dos setenta. Valoraráse a capacidade de expresión, o manexo e o dominio do vocabulario específico, a capacidade analítica e sintética, e o coñecemento dos contidos do programa. 70
 
Observacións avaliación

A avaliación do alumno comenzará dende o primeiro día do curso en cada un dos apartados sinalados, con independencia da data de matrícula do alumno. Por iso, recoméndase a asistencia a clase dende o primeiro día aínda que o estudante éste pendente de completar o proceso de matrícula.

Para superala asignatura, o alumno debe obter como mínimo 50 puntos dos 100 totais. No caso de que o alumno realice como máximo dous estudos de caso ou duas lecturas evaluables durante o curso (máximo 20 puntos dos 100 totais) e non se presente ó exame oficial da materia, a calificación final recibida polo alumno será de "non presentado". 

Respecto da oportunidade adiantada extraordinaria, valorase da mesma maneira que a de xullo ou xaneiro (70% da nota final). Por tanto, o estudante pode superala materia na oportunidade adiantada obtendo 5 puntos dos 7 potenciais.

Está prohibido acceder á aula do exame/probas con cualquer dispositivo que permita a comunicación co exterior e/ou o almacenaxe de información. Asimesmo, é necesario que cada alumno que desexe realizar as probas identifique correctamente co D.N. I. ou carnet de estudiante, con foto actualizada, na aula onde se vaia realizar a proba.

Os alumnos/as deben consultar obrigatoria e frecuentemente a plataforma virtual da materia (moodle), onde os profesores colocan a información mais relevante da mesma. Ademáis, os estudantes deben subir unha foto actualizada ao seu perfil de moodle.


Fontes de información
Bibliografía básica (). .

Aldcroft, D. H., Morewood, S. (2013): The European economy since 1914,  New York, Routledge, 5ª edición.

Álvarez Arza, Mª José (2001): Historia económica de la empresa (guía didáctica) , Madrid, UNED.

Álvarez Arza, María José et al. (1998): Historia económica (guía didáctica) , Madrid, UNED.

Cameron, Rondo (2009): Historia económica mundial. Desde el Paleolítico hasta el presente , Madrid, Alianza, 2ª edición [3ª reimpresión].

Catalán, J., Miranda, J. A., Ramón, R. (2011): Distritos y clusters en la Europa del Sur , Madrid, Lid.

Chandler, Alfred D. Jr. (1996): Escala y diversificación: la dinámica del capitalismo industrial , Zaragoza, Prensas Universitarias de Zaragoza.

Chandler, Alfred D. Jr. (2008): La mano visible: la revolución de la gestión en la empresa norteamericana , Barcelona, Ediciones de Belloch.

Comín, Francisco (2011): Historia económica mundial. De los orígenes a la actualidad, Madrid, Alianza.

Comín, Francisco y Díaz Fuentes, Daniel (2004): La empresa pública en Europa , Madrid, Síntesis.

Comín, Francisco y Martín Aceña, Pablo (eds.) (1996): La empresa en la historia de España , Madrid, Civitas.

Comín, Francisco, Hernández, Mauro y Llopis, Enrique (eds.) (2005): Historia económica mundial, siglos X-XX , Barcelona, Crítica.

Di Vittorio, Antonio (coord.) (2003): Historia económica de Europa siglos XV-XX , Barcelona, Crítica.

Díaz Morlán, Pablo (2009): Capitalistas y empresarios. El mercado de la función empresarial , Alicante, Universidad de Alicante.

Dunning, John H. (comp.) (1976): La empresa multinacional , México, Fondo de Cultura Económica.

Dunning, John H. y Lundan, Sarianna M. (2008): Multinational enterprises and the global economy , 2ª ed., Cheltenham y Northampton, EE.

Erro, Carmen (2003): Historia empresarial. Pasado, presente y retos de futuro , Barcelona, Ariel.

Estella, Mª. Concepción, Arribas, Victoria y de Haro, Dionisio (2001): Prácticas de historia económica mundial y de España , Madrid, ESIC.

Feliú, Gaspar y Sudrià, Carles (2007): Introducción a la historia económica mundial , Valencia, Universitat de Valencia.

Fernández, P. (coor.) (2013): La profesionalización de las empresas familiares , Madrid, Lid.

García Ruíz, José Luis (1994): Historia económica de la empresa moderna , Madrid, Istmo.

García Ruíz, José Luis (coord.) (1998): Historia de la empresa moderna , Madrid, Síntesis.

García Ruiz, José Luis (coord.) et al. (1998): Historia de la empresa mundial y de España , Madrid, Síntesis.

García-Blanch Menárguez, Francisco (2002): Crecimiento económico en Corea del Sur (1961-2000). Aspectos internos y factores internacionales , Madrid, Síntesis.

Goodall, Francis, Gouvirsh, Terence R. and Tolliday, Steven (eds.) (1997): International Bibliography of Business History , London, Routledge.

Hannah, Leslie (1996): “La evolución de las grandes empresas en el siglo XX: un análisis comparativo”, Revista de Historia Industrial , nº 10, pp. 93-125.

Hébert, Robert F., Link, Albert N. (2010): A History of Entrepreneurship, London-New York, Routledge, reprinted.

Hernández Andreu, Juan y García Ruiz, José Luis (1994): Lecturas de Historia empresarial , Madrid, Civitas.

Jensana Tanehashi, Amadeu (2004): Empresa y negocios en Asia Oriental. Estrategias y acciones, Barcelona, UOC.

Jones, Geoffrey, Zeitlin, Jonathan (2008): The Oxford Handbook of Business History, Oxford, Oxford University Press.

Junqueras, O. y otros (2012): Historia de Japón: economía, política y sociedad , Barcelona, UOC.

Landes, D. S. (2008): La riqueza de las naciones: por qué algunas son tan ricas y otras tan pobres , Barcelona, Crítica.

Landes, David S., Mokyr, Joel, Baumol, William J. (2010): The invention of enterprise. Entrepreneurship from ancient Mesopotamia to modern times, Princenton y Oxford, Princenton University Press.

Marichal, Carlos (2010): Nueva historia de las grandes crisis financieras: una perspectiva global, 1873-2008, Barcelona, Debate.

Martín Martín, Victoriano et al. (coord.) (2006): Lecciones de historia económica, Madrid, McGraw Hill.

Martín Martín, Victoriano, (coord.) (2012): Historia de la Empresa, Madrid, Pirámide.

Nolan, Peter (2001): China and the Global Economy: National Champions, Industrial Policy, and the Big Business Revolution , Houndsmill, Palgrave.

Nuñez, Gregorio y Segreto, Luciano (eds.) (1994): Introducción a la historia de la empresa en España , Madrid, Abacus.

Ocampo Suárez-Valdés, Joaquín (1998): Historia económica mundial y de España , Oviedo, Universidad de Oviedo.

Palafox, Jordi, ed. (2014): Los tiempos cambian. Historia de la economía. Valencia, Tirant lo Blanch.

Pelegrín Solé, Àngels y Jensana Tanehashi, Amadeu (2011): Economía de Japón, Barcelona, UOC.

Piore, Michael J. y Sabel, Charles F. (1990): La segunda ruptura industrial, Madrid, Alianza.

Pollard, Sidney (1987): La génesis de la dirección de la empresa moderna. Estudios sobre la revolución industrial en Gran Bretaña , Madrid, Ministerio de Trabajo.

Porter, Michael E. (1991): La ventaja competitiva de las naciones , Barcelona, Plaza y Janés.

Prieto, Enrique, de Haro, Dionisio y Santos, Marta (2005): Historia Económica. Lecturas y materiales , Madrid, Dykinson.

Salort, S. (2012): Revoluciones industriales, trabajo y Estado del Bienestar. La gran ruptura mundial contemporánea, Madrid, Sílex.

Teichova, Alice, Lévy-Leboyer, Maurice y Nissbaum, Helga (comps.) (1990): Empresas multinacionales, finanzas, mercados y gobiernos en el siglo XX , Madrid, Ministerio de Trabajo y Seguridad Social, 2 vols.

Tortella, G. y otros (2008): Educación, instituciones y empresa: los determinantes del espíritu empresarial , Madrid, Academia Europea de Ciencias y Artes.

Valdaliso, Jesús M.ª y López, Santiago (2007): Historia económica de la empresa , Barcelona, Crítica [reimpresión de 2008].

Wu Xiaobo (2009): La China emergente. La transformación del gigante asiático desde dentro , Madrid, Kailas.

Yoshimori, Masaru (1993): "Claves de la competitividad japonesa", Harvard-Deusto Business Review , nº 56, pp. 20-30.

Zamagni, Vera (2004): Historia económica de la Europa contemporánea: de la revolución industrial a la integración europea , Barcelona, Crítica.

Bibliografía complementaria


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente

Materias que se recomenda cursar simultaneamente

Materias que continúan o temario

Observacións

A materia non esixe requisitos previos. Nembargantes, considéranse recomendables alguns prerrequisitos e coñecementos previos: – Coñecementos de Historia Universal. - Familiaridade con conceptos básicos de Economía e de Empresa. 



(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías