Datos Identificativos 2014/15
Asignatura (*) Didáctica da educación para a saúde Código 652G02041
Titulación
Grao en Educación Primaria
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Grao 2º cuadrimestre
Cuarto Optativa 4.5
Idioma
Galego
Prerrequisitos
Departamento Pedagoxía e Didáctica
Coordinación
Bugallo Rodríguez, Ánxela
Correo electrónico
anxela.bugallo@udc.es
Profesorado
Bugallo Rodríguez, Ánxela
Correo electrónico
anxela.bugallo@udc.es
Web
Descrición xeral Con esta materia preténdese abordar a estreita relación entre a saúde e o coñecemento científico, así como, desenvolver as competencias profesionais dos futuros docentes de Educación Primaria.
Trátase de coñecer os contidos básicos de carácter científico sobre o corpo humano e a saúde, identificando os factores que inflúen na súa mellora ou deterioro. Ademais, os coñecementos científicos achegaran argumentos para coñecer a responsabilidade individual e colectiva na adopción de hábitos de vida saudábeis, e para mellorar a toma de decisións sobre temas relativos ao noso corpo e ao medio no que nos desenvolvemos.
Tamén se traballará no papel que debe xogar a escola no desenvolvemento deses hábitos saudábeis e na xeración de actitudes positivas cara a súa inclusión na Educación Primaria, valorando a importancia deste tema na formación integral dos escolares.
Finalmente, pularase pola reflexión e o debate sobre as ideas, crenzas, hábitos e conductas relativas á saúde, tanto a nivel persoal como comunitario para, así, consolidar e comprender a base científica das máis saudábeis e rexeitar as que inflúen negativamente na saúde. Desenvolveremos actividades basadas no traballo autónomo e en equipo, co obxectivo de potenciar os procesos de metacognición, a aprendizaxe entre iguais e o traballo cooperativo.



Competencias do título
Código Competencias da titulación

Resultados de aprendizaxe
Competencias de materia (Resultados de aprendizaxe) Competencias da titulación
Coñecer e valorar a evolución científica e tecnolóxica no coñecemento do funcionamento do corpo humano e o estudo da saúde A26
A28
A29
B8
B9
B17
C1
C6
Ser capaz de coñecer as bases científicas que explican os comportamentos saudábeis, potenciando nos estudantes unha actitude crítica e responsábel fronte a hábitos non saudábeis. A14
A23
A25
A27
B3
B6
B15
C3
C7
C8
Coñecer e valorar os factores persoais e socio-ambientais que inflúen na saúde do ser humano, comprendendo a relación entre a nosa especie e o medio no que habita, e a importancia das decisións tomadas sobre nós mesmos e o noso ambiente. A14
A22
A23
A29
B3
B6
B8
B12
C4
C6
C8
Elaborar propostas didácticas que promovan o coñecemento sobre a saúde e o desenvolvemento de hábitos saudábeis, empregando unha metodoloxía científica. A1
A2
A4
A5
A6
A7
A16
A17
B4
B16
B17
B19
C1
C3

Contidos
Temas Subtemas
-O corpo humano: Determinación do contido escolar dende a perspectiva sistémica.
- A perspectiva sistémica: estrutura e funcionamento de forma integrada do corpo humano.
- Os coñecementos biolóxicos fundamentais para o ensino de corpo humano e o mantemento da saúde na educación primaria.

- O ser humano e a saúde. - Concepto de saúde.
- Factores individuais determinantes da saúde: Bioloxía humana (Inmunidade)



- Desenvolvemento de hábitos saudábeis. Prevención. - A prevención. Vacinas e hábitos saudábeis.
- Doenzas víricas e bacterianas. Cartilla de vacinación.
- Bases científicas da cualificación de hábito saudábel.
- Estilos de vida saudábeis e non saudábeis. Hixiene e saúde. Alimentación e saúde.
- Factores ambientais e sociais que inflúen na saúde. - A saúde e o medio ambiente.
- Factores macrosociais que inflúen na saúde.
- Deseño de estratexias e actividades para promover a saúde na aula - Modelos, estratexias, tipos de actividades, recursos e avaliación na Educación para a Saúde
- Exemplos de análises científicas e didácticas de núcleos temáticos.

Planificación
Metodoloxías / probas Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Presentación oral 3 15 18
Lecturas 2 4 6
Aprendizaxe colaborativa 3 6 9
Traballos tutelados 3 30 33
Proba mixta 2 30 32
Sesión maxistral 13 0 13
 
Atención personalizada 1.5 0 1.5
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Presentación oral Exposición oral de los trabajos realizados individualmente
Lecturas Lecturas obrigadas e/ou voluntarias de libros e artigos
Aprendizaxe colaborativa Conxunto de procedementos de ensino-aprendizaxe orientados de forma presencial con soporte de tecnoloxías da información e da comunicación, baseados na organización da clase en pequenos grupos nos que o alumnado traballa conxuntamente naresolución de tarefas asignadas polo profesorado para optimizar a súa propia aprendizaxe colaborar na do resto de membros do grupo.
Traballos tutelados Metodoloxía que pretende promover a aprendizaxe autónoma dos estudiantes a nivel individual, baixo a tutela do profesor, en escenarios variados.
Proba mixta Proba escrita que integra preguntas abertas de semidesenvolvemento sobre os contidos da materia
Sesión maxistral Exposición oral con apoio de material audiovisual e enunciando cuestións que promovan a participación do alumnado e faciliten a aprendizaxe

Atención personalizada
Metodoloxías
Traballos tutelados
Presentación oral
Descrición
Asistencia a titorias para explicar o traballo a realizar, orientar sobre a documentación e bibliografía e coñecer as pautas para a súa exposición oral.

Avaliación
Metodoloxías Descrición Cualificación
Proba mixta Valoraranse os resultados obtidos nunha proba escrita que integrará preguntas abertas de semidesenvolvemento. A súa realización é obrigatoria só para os estudantes non presenciais e para superala cómpre acadar o 50% da calificación indicada.
50
Traballos tutelados Valorarase a adquisición de habilidades e destrezas asociadas a este tipo de metodoloxía que pretende promover a aprendizaxe autónoma dos estudantes a nivel individual. A súa realización é obrigatoria e para superala cómpre acadar o 50% da calificación indicada. 25
Presentación oral Valorarase a exposición oral realizada con axuda das TIC do traballo titelado elaborado. A súa realización é obrigatoria e para superala cómpre acadar o 50% da calificación indicada. 10
Aprendizaxe colaborativa Valorarase a participación nas tarefas realizadas na aula e a elaboración de material que trate a análise e interpretación das situacións obxecto de estudo. A súa realización é obrigatoria e para superala cómpre chegar ao 50% da calificación indicada e entregar as tarefas nas datas indicadas. 15
 
Observacións avaliación
Nota. No caso de que non se asista ao 80% das sesións, o alumno/a terá obrigatoriamente que realizar, ademais da proba mixta e dos traballos titelados, unha proba de análise e interpretación das situación obxecto de estudo.

Fontes de información
Bibliografía básica Ituarte, Mª Angeles (2006). ). Hablemos de sexualidad con los niños.. Eduforma. Sevilla.
Agencia Española de Seguridad Alimentaria y Nutrición (AESAN) (2010). ). La alimentación de tus niños y niñas. Nutrición saludable de la infancia a la adolescencia. Madrid, Ministerio de Sanidad, Política Social e Igualdad.
Varios Autores (1996). : Educación para la Salud. . Alambique, 9
Varios Autores (1992). A experiencia de educar para a saúde na escola. . Santiago. Xunta de Galicia. Tórculo.
Ramos García, J. (2008). Algunas teorías del alumnado sobre distintos aspectos del cuerpo humano. Implicaciones didácticas. . Alambique, 58, pp. 89-106.
Cubero, J.; Cañada, F.; Costillo, E.; Calderón, M.A.; Ruiz, C. (2012). Análisis de concepciones alternativas, en libros de texto para los conceptos de Aparato y Sistema en Anatomía y Fisiología.. I Simposio Internacional de Enseñanza de las Ciencias (I SIEC2012), Vigo, 11-16 de xuño de 2012
García-Camba, E. (2001). Avances en trastornos de la conducta alimentaria. Anorexia nerviosa, bulimia nerviosa, obesidad. . Masson. Barcelona.
Consellería de Sanidade. Dirección Xeral de Consumo (1989). Cuadernos de consumo. Nutrición e Consumo. . Santiago, Xunta de Galicia.
Rodríguez Tadeo, L. (2010). Educación para la salud. . Universidad de Las Palmas de Gran Canaria. Las Palmas de gran Canaria.
Nieda, J. (1992). Educación para la salud. Educación sexual. . MEC. Madrid.
Sáinz y otros. (2002). Educación para la salud: la alimentación y la nutrición en la edad escolar. . Publicaciones CEAPA. Madríd
Cañal, P. (2008). El cuerpo humano: una perspectiva sistémica. . Alambique, 58, pp. 8-22.
Bugallo Rodríguez, A. (1999). El Domus. Un museo sobre el ser humano. . Alambique; vol. 9, pp. 142-143
Mellado, V. (2011). Formación del profesorado de ciencias y buenas prácticas: el lugar de la innovación y la investigación didáctica. en Cañal, P. (coord.). Biología y Geología. Complementos de formación disciplinar. Barcelona, Graó.
Vaquero, P. (2008). Genética, Nutrición y Enfermedad. . Madrid, Instituto Tomás Pascual Sanz-Consejo Superior de Investigaciones Científicas.
Curtis, H. y Barnes, N.S. (1993). Invitación a la Biología. . Médica Panamérica. Madrid.
Pujol, R.M. (1996). La formación del consumidor en la escuela. . ICE. Horsori. Barcelona.
Núñez, F., Banet, E. (1996). Modelos conceptuales sobre las relaciones entre digestión, respiración y circulación. . Enseñanza de las Ciencias, 14(3), pp.261-278.
Tamayo Alzate, O.E.; Orrego Cardozo, M.; López Rua, A.M. (2012). Modelos de inmunología en estudiantes universitarios. . I Simposio Internacional de Enseñanza de las Ciencias (I SIEC2012), Vigo, 11-16 de xuño de 2012.
Del Carmen, L. (2000). Nuestro cuerpo: ese gran desconocido. . Aula de Innovación Educativa, 92, pp. 6-8.
Banet, E. (2008). Obstáculos y alternativas para que los estudiantes de secundaria comprendan los procesos de nutrición humana. Alambique, nº 58, pp. 34-55.
Pujol, R.M., Bonil, J. (2008). Rompiendo compartimentos: ¿cómo hace tu cuerpo para que el calcio le ayude a crecer?. Alambique, 58, pp. 23-33.
Bugallo Rodríguez, A. (1996). ¿Por qué copiamo-la realidade? A colección de figuras clásticas.. Boletín das Ciencias; vol. 27, pp. 41-44.
Cañal, P. (2011). ¿Qué enseñar sobre el cerebro y la coordinación nerviosa?. Alambique, 68, pp. 42-59.
Recursos web: www.saludalia.com/ www. adeps.org/ (Asociación de Educación para la salud) www. aeped.es/  (Asociación española de pediatria) www.who.int/es/ (Organización mundial de la salud) educacionparalasalud.com/
Bibliografía complementaria


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente

Materias que se recomenda cursar simultaneamente

Materias que continúan o temario

Observacións


(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías