Datos Identificativos 2014/15
Asignatura (*) Documentación Xeral Código 710G02011
Titulación
Grao en Información e Documentación
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Grao 1º cuadrimestre
Segundo Obrigatoria 6
Idioma
Castelán
Prerrequisitos
Departamento Humanidades
Coordinación
Perez Rodriguez, Maria Antonia
Correo electrónico
antonia.perezr@udc.es
Profesorado
Perez Rodriguez, Maria Antonia
Correo electrónico
antonia.perezr@udc.es
Web http://www.udc.es
Descrición xeral Estudio do concepto de información documental e dos elementos do proceso de documentación, así como da sociedade da información e das redes e dos sistemas de información onde se xestionan diferentes tipoloxías de documentos.

Competencias do título
Código Competencias da titulación
A1 Conocimiento de la naturaleza de la informacion y de los documentos, de sus diversos modos de producción y de su ciclo de gestión, de los aspectos legales y éticos de su uso y transferencia, y de las fuentes principales de información en cualquier soporte, y a lo largo del tiempo.
A3 Conocimiento, comprensión y aplicación de los principios teóricos y metodológicos, y de las ténicas y normativas para la creación y autenticación, reunión, selección, organización, representación, preservación, recuperación, acceso, difusión e intercambiio, y evaluación de la información y de los recursos informativos.
A6 Conocimiento de la realidad nacional e internacional en materia de políticas y servicios de información y de las industrias de la cultura.
A9 Habilidades en la obtención, tratamiento e interpretación de datos sobre unidades y servicios de información, de los procesos de producción, transferencia y uso de la información y de la actividad científica.
B1 Aprender a aprender.
B3 Aplicar un pensamiento crítico, lógico y creativo.
B4 Trabajar de forma autónoma con iniciativa.
B5 Trabajar de forma colaborativa.
B6 Comportarse con ética y responsabilidad social como ciudadando y como profesional.
B7 Comunicarse de manera efectiva en un entorno de trabajo.
B8 Capacidad de análisis y de síntesis aplicada a la gestión y organización de la información.
B9 Capacidad de gestión de la información relevante.
B13 Capacidad de organización y planificación del trabajo propio.
C1 Expresarse correctamente, tanto de forma oral como escrita, en las lenguas oficiales de la comunidad autónoma.
C3 Utilizar las herramientas básicas de las tecnologías de la información y las comunicaciones (TIC) necesarias para el ejercicio de su profesión y para el aprendizaje a lo largo de su vida.
C5 Entender la importancia de la cultura emprendedora y conocer los medios al alcance de las personas emprendedoras.
C7 Asumir como profesional y ciudadano la importancia del aprendizaje a lo largo de la vida.
C8 Valorar la importancia que tiene la investigación, la innovación y el desenvolvimiento tecnológico en el avance socioeconómico y cultural de la sociedad.

Resultados de aprendizaxe
Competencias de materia (Resultados de aprendizaxe) Competencias da titulación
Coñecemento dos principios científicos e técnicos da Documentación no sentido amplio do termo, tendo en conta a contextualización social de cada etapa histórica. A1
B1
B3
B4
B5
B6
B8
C1
C3
C5
C7
C8
Coñecemento do desenvolvemento e evolución da documentación e o seu papel ao servizo dos mecanismos de producción e transmisión do saber. A1
A3
B1
B3
B4
B5
B6
B8
C1
C3
C5
C7
C8
Coñecemento, comprensión e aplicación dos modelos teóricos e prácticos da ciencia documental aplicadas á diferente tipoloxía de documentos e por tanto de servizos de información. A1
A3
B1
B3
B4
B5
B6
B8
C1
C3
C5
C7
C8
Coñecemento dos conceptos que construen o corpus teórico da documentación e achegamento á obtención das habilidades que se precisan para a práctica profisional da labor do profesional da informació, en especial para o seu traballo na sociedade da información. A9
B1
B3
B4
B5
B6
B8
C1
C3
C5
C7
C8
Obter a formación e habilidades para desempeñar as funcións no traballo que se require nos diferentes centros de información. Tamén para levalo a cabo ca responsabilidade e eficacia que exixe a actual sociedade da información. A6
A9
B1
B3
B4
B5
B6
B8
C1
C3
C5
C7
C8
Coñecemento, comprensión e aplicación das bases teórico-técnicas necesarias para o desenvolvemento profisional dos documentalistas no ámbito dos diferentes centros de información. A6
A9
B1
B5
B6
B7
B8
B9
B13
C1
C3
C5
C7
C8
Coñecementos teóricos e prácticos para implementar os procedementos de búsqueda, localización, selección e avaliación da información no entorno da sociedade da información. A3
A9
B1
B3
B4
B5
B6
B8
B9
B13
C1
C3
C5
C7
C8

Contidos
Temas Subtemas
Tema 1. Contextualización e desenvolvemento dos arquivos, bibliotecas e centros de centros de documentaciòn 1.1 Oríxenes, Idade antiga e medieval
1.2 Idade Moderna e seculo XIX
1.3 Paul Otlet e La Fontaine. Instituto Internacional de Bibliografía
1.4 Biblioteconomía, Archivistica e Documentación
Tema 2. Principais escolas da Documentación e a súa pegada no Estado español 2.1 Documentación en Estados Unidos
2.2 Documentación en Alemania
2.3 Documentación na URSS
2.4 Documentación en Inglaterra
Tema 3 A Sociedade da Información 3.1 Características. Fortalezas, debilidades e oportunidades
3.2 Datos, información e coñecemento. A información como ben económico
3.3 Evolución das funcións do profesional da información: de conservador a content curator.
Tema 4. A documentación e o polisistema cultural 4.1 Os factores do polisistema cultural e a documentación
4.2 As interferencias dos sistemas culturais e a documentación
Tema 5. O Documento e os servizos de documentación 5.1Concepto e características dos documentos e dos centros de documentación
5.2 A cadea documental e as súas fases
5.3 Especificidade e tratamento dos documentos escritos, fónicos, audiovisuais, icónicos e plásticos

Planificación
Metodoloxías / probas Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Sesión maxistral 15 0 15
Actividades iniciais 1 0 1
Traballos tutelados 3 30 33
Obradoiro 7 0 7
Presentación oral 9 18 27
Proba obxectiva 4 36 40
Lecturas 3 17 20
 
Atención personalizada 7 0 7
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Sesión maxistral Exposición oral complementada co uso de medios audiovisuais e a introdución de algunhas preguntas dirixidas aos estudantes, coa finalidade de transmitir coñecementos e facilitar a aprendizaxe.
A clase maxistral é tamén coñecida como “conferencia”, “método expositivo” ou “lección maxistral”. Esta última modalidade sóese reservar a un tipo especial de lección impartida por un profesor en ocasións especiais, cun contido que supón unha elaboración orixinal e baseada no uso case exclusivo da palabra como vía de transmisión da información á audiencia.
Actividades iniciais Actividades que se levan a cabo antes de iniciar calquera proceso de ensino-aprendizaxe a fin de coñecer as competencias, intereses e/ou motivacións que posúe o alumnado para o logro dos obxectivos que se queren alcanzar, vinculados a un programa formativo. Con ela preténdese obter información relevante que permita articular a docencia para favorecer aprendizaxes eficaces e significativos, que partan dos saberes previos do alumnado.
Traballos tutelados Metodoloxía deseñada para promover a aprendizaxe autónoma dos estudantes, baixo a tutela do profesor e en escenarios variados (académicos e profesionais). Está referida prioritariamente ao aprendizaxe do “cómo facer as cousas”. Constitúe unha opción baseada na asunción polos estudantes da responsabilidade pola súa propia aprendizaxe.
Este sistema de ensino baséase en dous elementos básicos: a aprendizaxe independente dos estudantes e o seguimento desa aprendizaxe polo profesor-titor.
Obradoiro Modalidade formativa orientada á aplicación de aprendizaxes na que se poden combinar diversas metodoloxías/probas (exposicións, simulacións, debates, solución de problemas, prácticas guiadas, etc) a través da que o alumnado desenvolve tarefas eminentemente prácticas sobre un tema específico, co apoio e supervisión do profesorado.
Presentación oral Intervención inherente aos procesos de ensino-aprendizaxe baseada na exposición verbal a través da que o alumnado e profesorado interactúan dun modo ordenado, propoñendo cuestións, facendo aclaracións e expoñendo temas, traballos, conceptos, feitos ou principios de forma dinámica.
Proba obxectiva Proba escrita utilizada para a avaliación da aprendizaxe, cuxo trazo distintivo é a posibilidade de determinar se as respostas dadas son ou non correctas. Constitúe un instrumento de medida, elaborado rigorosamente, que permite avaliar coñecementos, capacidades, destrezas, rendemento, aptitudes, actitudes, intelixencia, etc. É de aplicación tanto para a avaliación diagnóstica, formativa como sumativa.

A Proba obxectiva pode combinar distintos tipos de preguntas: preguntas de resposta múltiple, de ordenación, de resposta breve, de discriminación, de completar e/ou de asociación. Tamén se pode construír con un só tipo dalgunha destas preguntas.
Lecturas Son un conxunto de textos e documentación escrita que se recolleron e editaron como fonte de profundización nos contidos traballados.

Atención personalizada
Metodoloxías
Actividades iniciais
Traballos tutelados
Lecturas
Descrición
- Obradoiro: Resolución de dúbidas, corrección de traballos, orientación nas buscas bibliográficas e de recursos, comentarios ás lecturas
- Sesión maxistral: plantexamentos, enfoques e visualización dos contidos da materia que se ampliarán nas cuestións que os alumnos puideran formular nas titorías.
- Traballos tutelados: Resolución de dúbidas mediante o correo electrónico e as titorías, individuais ou en grupo. Farase especial fincapé na cooperación para a elaboración dos guions e nas buscas de bibliografía para os traballos.
- Proba obxectiva: preguntas teóricas e casos prácticos a resolver sobre o contido da materia.

Avaliación
Metodoloxías Descrición Cualificación
Traballos tutelados a) Dous traballos individuais;un sobre os temas 1 e 2, outro sobre os temas 3 e 5 cada un deles deberán ter un mínimo de 30.000 caracteres incluidos espacios e excluida a bibliografía que irá ao final de cada un deles e as notas a pe de páxina.
Estes dous traballos individuais que realizará cada alumno condensaranse nun único traballo conxunto que reunirá as diferentes aportacións e enfoques que cada discente efectuou no seu traballo persoal.
A puntuación máxima que acadará a suma dos dous mais o colectivo será de tres puntos.

b) Traballo individual que constará da búsqueda de bibliografía (libros, capítulos de libros e artigos en revistas) en todo tipo de soportes e a rede publicada nos últimos tres anos sobre a temática de cada un dos temas do apartado Contidos. A puntuación máxima é 1 punto.

Estes traballos e o colectivo enviaranse por correo electrónico e entregaranse sobre papel na data acordada na aula.
Efectuar cada un dos alumnos os traballos anteriores é indispensabel para superar a materia. Estos non subirán nota cando o discente non aprobe o examen da materia.
40
Presentación oral Exposición e debate na aula dos contidos das lecturas propostas nos módulos correspondentes 15
Lecturas Avaliaranse a entrega na data establecida, síntese e reflexión persoal sobre o asunto tratado. a. 5
Proba obxectiva

O examen constará de parte teórica e práctica:
Teórica: Preguntas breves e preguntas de desenrolo dos temas da materia.
Práctica: Sobre os temas da materia

E indispensabel superar a parte teórica e a práctica para acadar o aprobado. De non aprobar a parte teórica, xa non se calificará a parte práctica da proba obxectiva.
40
 
Observacións avaliación

Efectuar cada un dos alumnos os traballos anteriores é
indispensabel para superar a materia. E estos non subirán nota cando o
discente non conquira aprobar a proba obxectiva (examen).


No caso de non ter aprobada a materia mediante avaliación
continua o alumno fará unha proba obxectiva, na que será necesario obter un 5
para superala. .


Fontes de información
Bibliografía básica

 ABADAL FALGUERAS, Ernest. La documentación en España. Madrid: CINDOC, 1994.

BUCKLAND, Michael K.. “Obsolescence in subject description”. Journal of Documentation . Emerald. V. 68, No 2, 2012, pp. 154 – 161.

BORDIEU, P. Les régles de l’art: genése et structure du champ littéraire. Paris: Seuil, 1992

BORDIEU, P.; KAUF, T. Razones prácticas: sobre la teoría de la acción. Barcelona. Anagrama, 1999.

CARIDAD SEBASTIAN, M y NOGALES FLORES, J. (Coord.) La información en la posmodernidad: la sociedad del conocimiento en España e Iberoamérica. Madrid: Centro de Estudios Ramón Areces, 2006

CASTELLS, Manuel. La era de la información. Economía sociedad y Cultura. Madrid: Alianza Editorial, 1997

CERMEÑO, LL;  RIVAS PALÁ, E. Valorar y seleccionar documentos. Qué es y cómo se hace. Gijón: Trea, 2010.

DELIBERALI  MAIMORE, Guiovanna. “La ciencia de la información en el contexto de la postmodernidad”. Annales de la Documentación. V. 14, No.1, 2011. http://revistas.um.es

ECHEVERRÍA EZPONDA Javier. “El debate sobre las industrial culturales y creativas”. Cuadernos hispanoamericanos, No 761, 2013, p. 21-34

EVEN-ZOAR, Itamar. Polysystem Studes. Poetics Today,V.11, No 1, 1990. Monográfico.

FOUCAULT, M. L’arqueologie du savoire. Paris: Gallimard, 1969

GUINCHAT, Claire y MENOU, Michael. Introducción general a las ciencias y

técnicas de la información y la documentación. Madrid: CINDOC (CSIC):UNESCO, 1982

LESTER, June. Fundamentals of information studies: understanding information and its environment.  New York: Neal-Schuman, 2007

 

LÓPEZ LÓPEZ, P.; GIMENO PERELLÓ, J. (coords.) Información, conocimiento y bibliotecas en el marco de la globalización Neoliberal. Gijón: Trea, 2005.

LÓPEZ YEPES, José (comp). Fundamentos de información y documentación. Madrid: Eudema, 1990

LÓPEZ YEPES, J. y ROS GARCÍA, Juan. ¿Qué es la documentación?: teoría e historia del concepto en España. Madrid: Síntesis, 1994

LÓPEZ YEPES, J. Teoría de la documentación. Madrid: EUNSA, 1995

LOPEZ YEPES, J (Ed.). Diccionario enciclopédico de Ciencias de la Documentación. Madrid: Síntesis, 2004

LOPEZ YEPES, J. (Coord.) Manual de Ciencias de la Documentación. Madrid: Pirámide. 2006.

MANFROID, S. (2012). “Innover ou anticipier : Singularité du Belge Paul Otlet (1868-1944)”. En: Bulletin Des Bibliotheques De France. No. 1, pp. 6-11. MARTÍNEZ DE SOUSA, J. Diccionario de bibliología y ciencias afines. Gijón: Trea, 2004

MONTILLA, Leomar. (2013). “The treaty of documentation of Paul Otlet: a metascientific exposure”. Biblios: Revista electrónica de bibliotecología, archivología y museología. No.51, pp. 57-69. http://biblios.pitt.edu/ojs/

MATTELART, A . Diversidad cultural y mundialización. Barcelona: Paidós, 2006.

RANFA, E. “Paul Otlet: una vita per la documentazione”.  AIB Studi. V. 53, No.1, 2013. pp. 45-62.

  RODRÍGUEZ BRAVO, Blanca. El documento: entre la tradición y la renovación. Gijón: Trea, 2002

SCAMMELL, Alison. Handbook of special librarianship and information work. London: Aslib, 1997

Bibliografía complementaria


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente

Materias que se recomenda cursar simultaneamente

Materias que continúan o temario

Observacións


(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías