| Competencias do título |
| Código | Competencias da titulación |
| A5 | Coñecemento da estrutura, organización, funcionamento e interconexión dos sistemas informáticos, os fundamentos da súa programación e a súa aplicación para a resolución de problemas propios da enxeñaría. |
| A7 | Capacidade para deseñar, desenvolver, seleccionar e avaliar aplicacións e sistemas informáticos que aseguren a súa fiabilidade, seguranza e calidade, conforme a principios éticos e á lexislación e normativa vixente. |
| A24 | Coñecemento da normativa e a regulación da informática nos ámbitos nacional, europeo e internacional. |
| A36 | Capacidade para comprender, aplicar e xestionar a garantía e a seguridade dos sistemas informáticos. |
| A47 | Capacidade para determinar os requisitos dos sistemas de información e comunicación dunha organización de acordo cos aspectos de seguridade e cumprimento da normativa e a lexislación vixente. |
| A50 | Capacidade para comprender e aplicar os principios da avaliación de riscos e aplicalos correctamente na elaboración e execución de plans de actuación. |
| A58 | Capacidade para comprender, aplicar e xestionar a garantía e seguranza dos sistemas informáticos. |
| B1 | Capacidade de resolución de problemas |
| B3 | Capacidade de análise e síntese |
| B4 | Capacidade para organizar e planificar |
| B5 | Habilidades de xestión da información |
| B6 | Toma de decisións |
| B7 | Preocupación pola calidade |
| C3 | Utilizar as ferramentas básicas das tecnoloxías da información e as comunicacións (TIC) necesarias para o exercicio da súa profesión e para a aprendizaxe ao longo da súa vida. |
| C4 | Desenvolverse para o exercicio dunha cidadanía aberta, culta, crítica, comprometida, democrática e solidaria, capaz de analizar a realidade, diagnosticar problemas, formular e implantar solucións baseadas no coñecemento e orientadas ao ben común. |
| C5 | Entender a importancia da cultura emprendedora e coñecer os medios ao alcance das persoas emprendedoras. |
| C6 | Valorar criticamente o coñecemento, a tecnoloxía e a información dispoñible para resolver os problemas cos que deben enfrontarse. |
| C7 | Asumir como profesional e cidadán a importancia da aprendizaxe ao longo da vida. |
| C8 | Valorar a importancia que ten a investigación, a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade. |
| Resultados de aprendizaxe | |||
| Competencias de materia (Resultados de aprendizaxe) | Competencias da titulación | ||
| Definir os riscos e vulnerabilidades dun sistema de información. | A5 A7 A36 A47 A50 A58 |
B1 B6 B7 |
C3 C7 |
| Identificar os fundamentos da certificación dixital. | A58 |
C3 |
|
| Identificar os mecanismos de seguridade e a súa integración nas organizacións. | A5 A7 A47 A50 A58 |
B1 B6 B7 |
C3 C7 |
| Utilizar as ferramentas de seguridade. | C3 |
||
| Organizar a seguridade dun sistema de información. | A5 A7 A36 A47 A50 A58 |
B1 B6 B7 |
C3 C7 |
| Asumir responsabilidades sobre os sistemas de información e tomar decisións en canto á súa seguridade. | A5 A7 A36 A47 A50 A58 |
B4 B5 B6 |
C7 |
| Aplicar o "sentido común" na toma de decisións, identificando os moitos perigos e factores que poden "contaminar", total ou parcialmente, moitos dos nosos desenvolvementos. | B6 B7 |
C6 C7 |
|
| Enfrontarse a casos "reais" e "saber o que hai que facer", "facelo o mellor posible", no menor tempo e cun custo mínimo. | A5 A7 A36 A47 A50 A58 |
B1 B6 B7 |
C7 |
| Evitar a proliferación de profesionais mediocres que, no peor dos casos, especialícense na destrución de todo o que tocan. | B1 B6 B7 |
C4 C5 C6 C7 C8 |
|
| Coñecer a regulación legal da sociedade da información e da protección dos datos de carácter persoal, con especial atención á seguridade informática. | A7 A24 A47 A58 |
||
| Comportarse con ética e responsabilidade social como cidadán e profesional. | C4 |
||
| Razoamento crítico, en especial en relación cos valores e os dereitos. | A7 A24 A47 |
B3 B6 |
C6 |
| Capacidade para a análise e a síntese. | B1 B3 B5 B6 |
C6 |
|
| Contidos |
| Temas | Subtemas |
| Fundamentos e categorías de ataques. | |
| A triloxía ("host discovey", "port scanning", "fingerprinting") | |
| Ocultación. | |
| “Sniffing”. | |
| [D]DoS. | |
| Seguridade a nivel físico. | |
| Monitorización e filtrado en seguridade da información. | |
| Certificados dixitais e autoridades de certificación. | |
| Metodoloxías e auditorías de seguridade. | |
| A regulación xurídica da informática. | - Dereito. Elementos e conceptos xurídicos básicos. - Ética profesional e deontología. - Autorregulación. Códigos de conduta, códigos de práctica, códigos tipo. |
| A prestación de servizos e a tutela dos dereitos na sociedade da información. | - A prestación de servizos na sociedade da información. Servizos de intermediación. Servizos de certificación. - A contratación electrónica e a contratación informática. - As comunicacións comerciais electrónicas. - A firma electrónica. - A administración electrónica. - A resolución xudicial de conflitos. - As solucións extraxudiciais. A autorregulación. A arbitraxe electrónica. |
| A protección dos datos de carácter persoal. | - Introdución e delimitacións conceptuais. - Constitución, dereitos fundamentais e protección de datos. - A lexislación española de protección de datos de carácter persoal. Disposicións xerais. Principios. Suxeitos. Dereitos. Obrigacións. Medidas de seguridade. Procedementos. - Autorregulación e protección de datos persoais. - Criminalidade informática e datos persoais. |
| Temario Prácticas e Seminarios. | - Seguridade (fundamentos e configuracións básicas). - Categorías de ataques e identificación de recursos. - Seguridade a nivel físico. - Autoridades de certificación - Auditorías de seguridade. |
| Planificación | |||
| Metodoloxías / probas | Horas presenciais | Horas non presenciais / traballo autónomo | Horas totais |
| Prácticas de laboratorio | 18 | 27 | 45 |
| Proba de resposta múltiple | 0.5 | 0 | 0.5 |
| Sesión maxistral | 27 | 40.5 | 67.5 |
| Seminario | 10 | 15 | 25 |
| Análise de fontes documentais | 3 | 3.6 | 6.6 |
| Estudo de casos | 2 | 2.4 | 4.4 |
| Atención personalizada | 1 | 0 | 1 |
| *Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado | |||
| Metodoloxías |
| Metodoloxías | Descrición |
| Prácticas de laboratorio | As prácticas de laboratorio permiten sacar o máximo proveito na retroalimentación, reforzo e asimilación dos obxectivos. Os desenvolvementos prácticos inícianse cunha práctica básica, e elévase a súa dificultade paulatinamente. En todo momento preséntase ao alumno o conxunto de ideas e técnicas que permiten o desenvolvemento práctico dos coñecementos transmitidos nas sesións maxistrais. Nas prácticas proponse diversos apartados que expoñen unha batería de dificultades tratadas durante o estudo do tema. Buscarase a interrelación entre os distintos apartados, achegando un contexto de exercicio completo, para lograr no alumno unha visión de conxunto, revelando os nexos existentes entre cuestións que poderían parecer afastadas. En todas as clases prácticas utilízanse máquinas virtuais sobre computadoras como ferramenta básica para a resolución dos exercicios. O alumno poderá seleccionar e instalar aquelas ferramentas que considere máis oportunas en cada caso. Desta forma, requiriráselle, desde un primeiro momento, que se enfronte a toma de decisións, analizando as vantaxes e desvantaxes en todos e cada un dos casos. Neste punto inicial, será fundamental un asesoramento personalizado, que permita unha análise realista sobre as decisións tomadas, facilitando a retroalimentación de novos parámetros non considerados a priori. |
| Proba de resposta múltiple | Esta proba estará orientada a determinar se o alumno asimilou os distintos obxectivos da materia. |
| Sesión maxistral | Transmisión de información e coñecementos crave de cada un dos temas. Poténciase en certos momentos a participación do alumno. Como parte da metodoloxía, un enfoque crítico da disciplina levará aos alumnos a reflexionar e descubrir as relacións entre os diversos conceptos, formar unha mentalidade crítica para afrontar os problemas e a existencia dun método, facilitando o proceso de aprendizaxe no alumno. Tamén será fundamental a transmisión dos conceptos e coñecementos éticos e xurídicos básicos en seguridade da información. A súa singularidade fai que se dedique certo tempo á exposición da linguaxe específica que soporta os conceptos, e que serve de principal medio de comunicación e argumentación ética e xurídica. Isto permitirá ao alumno comprender a linguaxe e os conceptos que integran os aspectos éticos e xurídicos da informática. Para loitar contra a posible pasividade do alumno, en certos momentos exponse pequenas cuestións, que fagan reflexionar ao alumno, complementando devanditos aspectos con referencias bibliográficas que lle permitan enriquecer o coñecemento adquirido. Este intercambio co alumno, como parte da lección maxistral, permítenos controlar o grao de asimilación dos coñecementos por parte do mesmo. As leccións maxistrais inclúen, tanto coñecementos extraídos das referencias da asginatura, como os resultantes de nosas propias experiencias profesionais, fomentando a capacidade de análise crítica. En todo momento búscase que certa parte dos contidos achegados non requiran do alumno unha tarefa de memorización. Esta metodoloxía tratará de conseguir un alto grao de motivación no alumno. |
| Seminario | Os seminarios configuraranse como unha extensión das prácticas de laboratorio. A diferenza destas, potenciarase o desenvolvemento práctico en grupos, fronte ao traballo individual nas prácticas de laboratorio. O traballo en común cos alumnos permitiranos valorar o progreso da clase cara aos obxectivos marcados. |
| Análise de fontes documentais | Lectura e exame crítico dos principais documentos éticos e xurídicos da informática. Serven de introdución xeral aos temas. Proporcionan unha explicación histórica e sistemática do seu significado. Son de gran impotancia no contexto do resto de metologías utilizadas na materia. |
| Estudo de casos | A análise ética e xurídica da informática ten unhas características específicas. Co estudo de casos preténdese examinar a estrutura e os contidos dos problemas presentes nos casos, tanto de maneira individual como en grupo. É unha forma de aprendizaxe de contidos e tamén metodolóxica, na que o estudante aprende a analizar, deliberar e chegar a conclusións fundamentadas e razoables cos argumentos éticos e xurídicos. Resulta de gran utilidade para exercitar as destrezas e habilidades argumentativas. |
| Atención personalizada |
|
|
| Avaliación | ||
| Metodoloxías | Descrición | Cualificación |
| Seminario | Cada grupo formado nos seminarios, e tras considerar que superou cada exercicio proposto, deberá pasar unha pequena proba oral. Tamén se exporán pequenas cuestións, que fagan reflexionar ao alumno, e permítannos controlar o grao de asimilación dos coñecementos por parte do mesmo. | 10 |
| Prácticas de laboratorio | Cada alumno de prácticas de laboratorio, e tras considerar que superou cada práctica, sempre antes do prazo establecido para cada práctica-seminario, deberá pasar unha pequena proba oral. Nela o profesor expón un par de pequenas probas que os alumnos deberán resolver sobre as máquinas virtuais do laboratorio de prácticas, defendendo os seus desenvolvementos de forma oral. | 20 |
| Sesión maxistral | Para loitar contra a posible pasividade do alumno, en certos momentos das sesións maxistrais exponse pequenas cuestións, que fagan reflexionar ao alumno. Este intercambio co alumno, como parte da lección maxistral, permítenos controlar o grao de asimilación dos coñecementos por parte do mesmo. Para potenciar a participación do alumno estás cuestións teñen asignado unha pequena puntuación, segundo o grao de dificultade (puntuación complementaria fóra de guía). | 0 |
| Proba de resposta múltiple | Esta proba inclúe os contidos e, en xeral, todo aspecto relacionado cos obxectivos da materia. Nela exponse diversas cuestións relacionadas tanto cos contidos das sesións maxistrais como das prácticas de laboratorio, dándolle un maior peso ás primeiras. | 70 |
| Observacións avaliación | ||
|
Para aprobar a materia será necesario ter superadas as prácticas de laboratorio e os seminarios. Na convocatoria de xullo, na súa falta, á proba de resposta múltiple engadiráselle unha proba da parte práctica, que deberá ser superada por separado.
|
||
| Fontes de información |
| Bibliografía básica |
Lorenzo COTINO, Julián VLAERO (coords.) (2010). Administración electrónica. Valencia: Tirant lo Blanch
Gonzalo F. GÁLLEGO HIGUERAS (2010). Código de Derecho informático y de las nuevas tecnologías. Madrid: Civitas
Javier ORDUÑA, Gonzalo AGUILERA (dir.) (2009). Comercio, Administración y Registros electrónicos. Madrid: Civitas
Manuel CASTELLS (2009). Comunicación y poder. Madrid: Alianza
(). Criptored. http://www.criptored.upm.es/
debian.org (). Debian. http://www.debian.org/
José Luis PIÑAR MAÑAS (dir.) (2011). electrónica y ciudadanos. Madrid: Civitas
José APARICIO SALOM (2009). Estudio sobre la Ley Orgánica de protección de datos de carácter personal. Pamplona: Aranzadi
Antonio TRONCOSO (2010). La protección de datos personales. En busca del equilibrio. Valencia: Tirant lo Blanch
A. Santos del Riego (). Legislación [Protección] y Seguridad de la Información. http://psi-udc.blogspot.com
Miguel Ángel DAVARA RODRÍGUEZ (2008). Manual de Derecho informático. Pamplona: Aranzadi
Willian Stallings (2014). Network Security Essentials. Applications and Standards. Prentice Hall
Packet Storm (). Packet Storm. http://packetstormsecurity.org/
Miguel PEGUERA POCH (coord.) (2010). Principio de Derecho de la sociedad de la información. Cizur Menor: Aranzadi
yolinux (). yolinux. http://www.yolinux.com/ |
|
|
|
| Bibliografía complementaria |
(). (in)secure magazine. http://www.net-security.org/insecure-archive.php
(). AntiOnline. http://www.antionline.com/
(). CERT:Computer Emergence Response Team. http://www.cert.org
(). Common Vulnerabilities and Exposures (CVE). http://www.cve.mitre.org/
(). Delitos Informáticos. http://www.delitosinformaticos.com/
Pedro DE MIGUEL ASENSIO (2011). Derecho privado de internet. Madrid: Civitas
Lawrence LESSIG (2001). El código y otras leyes del ciberespacio. Madrid, Taurus
Fernando MIRÓ LLINARES (2005). Internet y delitos contra la propiedad intelectual. Valencia: Tirant lo Blanch
Esther MORÓN LERMA (2002). Internet y Derecho penal. Pamplona: Aranzadi
Pekka HIMANEN (2002). La ética del hacker y el espíritu de la era de la información. Barcelona, Destino
Antoni FARRIOLS I SOLA (2006). La protección de datos de carácter personal en los centros de trabajo. Madrid: Cinca
Justo GÓMEZ NAVAJAS (2005). La protección de los datos personales. Cizur Menor, Thomson Civitas
(). Linux Journal. http://www.linuxjournal.com/
(). NIST Computer Security Division. http://csrc.nist.gov/
(). Security art work. http://www.securityartwork.com/
(). Security by default. http://www.securitybydefault.com/
(). Security Focus. http://www.securityfocus.com/ |
|
|
| Recomendacións | |
| Materias que se recomenda ter cursado previamente |
| Materias que se recomenda cursar simultaneamente |
| Materias que continúan o temario |
| Observacións | |