| Competencias do título |
| Código | Competencias da titulación |
| A2 | Coñecer as características destes estudantes, así como as características dos seus contextos motivacionais e sociais. |
| A7 | Analizar e comprender os procesos educativos na aula e fóra de ela relativos ao período 6-12. |
| A9 | Analizar a práctica docente e as condicións institucionais que a enmarcan. |
| A10 | Coñecer a evolución histórica do sistema educativo no noso país e os condicionantes políticos e lexislativos da actividade educativa. |
| A11 | Coñecer os procesos de interacción e comunicación na aula. |
| A14 | Promover accións de educación en valores orientadas á preparación dunha cidadanía activa e democrática. |
| A15 | Coñecer e abordar situacións escolares en contextos multiculturais. |
| A17 | Coñecer e aplicar experiencias innovadoras en educación primaria. |
| A18 | Participar na definición do proxecto educativo e na actividade xeral do centro atendendo a criterios de xestión de calidade. |
| A19 | Coñecer e aplicar metodoloxías e técnicas básicas de investigación educativa e ser capaz de deseñar proxectos de innovación identificando indicadores de avaliación. |
| A22 | Relacionar a educación co medio, e cooperar coas familias e a comunidade. |
| A23 | Analizar e incorporar de forma crítica as cuestións máis relevantes da sociedade actual que afectan á educación familiar e escolar: impacto social e educativo das linguaxes audiovisuais e das pantallas; cambios nas relacións de xénero e interxeracionais; multiculturalidade e interculturalidade; discriminación e inclusión social e desenvolvemento sustentable. |
| A34 | Fomentar a educación democrática da cidadanía e a práctica do pensamento social crítico. |
| A35 | Valorar a relevancia das institucións públicas e privadas para a convivencia pacífica entre os pobos. |
| A40 | Formular e resolver problemas vinculados coa vida cotiá. |
| A61 | Adquirir un coñecemento práctico da aula e da xestión da mesma. |
| A64 | Relacionar teoría e práctica coa realidade da aula e do centro. |
| A65 | Participar na actividade docente e aprender a saber facer, actuando e reflexionando desde a práctica. |
| A68 | Coñecer formas de colaboración cos distintos sectores da comunidade educativa e do contorno social. |
| B1 | Aprender a aprender. |
| B2 | Resolver problemas de forma efectiva. |
| B3 | Aplicar un pensamento crítico, lóxico e creativo. |
| B4 | Traballar de forma autónoma con iniciativa. |
| B5 | Traballar de forma colaborativa. |
| B6 | Comportarse con ética e responsabilidade social como cidadán e como profesional. |
| B7 | Comunicarse de maneira efectiva nun contorno de traballo. |
| B8 | Capacidade para elaborar discursos coherentes e organizados loxicamente. |
| B9 | Capacidade para expoñer as ideas elaboradas, de forma oral e na escrita. |
| B14 | Capacidade para traballar en equipo de forma cooperativa, para organizar e planificar o traballo, tomando decisións e resolvendo problemas, tanto de forma conxunta como individual. |
| B15 | Capacidade para utilizar diversas fontes de información, seleccionar, analizar, sintetizar e extraer ideas importantes e xestionar a información. |
| B16 | Capacidade crítica e creativa na análise, planificación e realización de tarefas, como froito dun pensamento flexible e diverxente. |
| B17 | Capacidade de análise e de autoavaliación tanto do propio traballo como do traballo en grupo. |
| B18 | Compromiso ético para o exercicio das tarefas docentes. |
| B19 | Capacidade de adaptarse a novas situacións nunha sociedade cambiante e plural. |
| B20 | Relación con diversos interlocutores sociais. |
| C4 | Desenvolverse para o exercicio dunha cidadanía aberta, culta, crítica, comprometida, democrática e solidaria, capaz de analizar a realidade, diagnosticar problemas, formular e implantar solucións baseadas no coñecemento e orientadas ao ben común. |
| C6 | Valorar criticamente o coñecemento, a tecnoloxía e a información dispoñible para resolver os problemas cos que deben enfrontarse. |
| C7 | Asumir como profesional e cidadán a importancia da aprendizaxe ao longo da vida. |
| C8 | Valorar a importancia que ten a investigación, a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade. |
| Resultados de aprendizaxe | |||
| Competencias de materia (Resultados de aprendizaxe) | Competencias da titulación | ||
| A2 A7 A9 A10 A11 A14 A15 A17 A18 A19 A22 A23 A34 A35 A40 A61 A64 A65 A68 |
B1 B2 B3 B4 B5 B6 B7 B8 B9 B14 B15 B16 B17 B18 B19 B20 |
C4 C6 C7 C8 |
|
| Contidos |
| Temas | Subtemas |
| Tema 1. Introducción a la sociología. Tema 2. Aspectos generales del estudio sociológico de la educación Tema 3. La socialización educativa y sus agentes Tema 4. La escuela desde la mirada sociológica (I): Educación, cultura y sociedad Tema 5. La escuela desde la mirada sociológica (II): La práctica escolar. |
| Planificación | |||
| Metodoloxías / probas | Horas presenciais | Horas non presenciais / traballo autónomo | Horas totais |
| Actividades iniciais | 2 | 0 | 2 |
| Análise de fontes documentais | 4 | 8 | 12 |
| Aprendizaxe colaborativa | 6 | 6 | 12 |
| Discusión dirixida | 6 | 0 | 6 |
| Investigación (Proxecto de investigación) | 6 | 12 | 18 |
| Lecturas | 2 | 12 | 14 |
| Presentación oral | 6 | 6 | 12 |
| Sesión maxistral | 22 | 0 | 22 |
| Traballos tutelados | 10 | 20 | 30 |
| Proba mixta | 2 | 18 | 20 |
| Atención personalizada | 2 | 0 | 2 |
| *Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado | |||
| Metodoloxías |
| Metodoloxías | Descrición |
| Actividades iniciais | Presentación, explicación e/ou aclaracións da Guía Docente da asignatura, e polo tanto, do programa e do plan de traballo: contido, metodoloxía de ensino-aprendizaxe, avaliación, etc... En definitiva, todas aquelas actividades que se levan a cabo antes de iniciar calquera proceso de ensino-aprendizaxe a fin de coñecer as competencias, intereses e/ou motivacións que posúe o alumnado para o logro dos obxectivos que se queren alcanzar, vinculados a un programa formativo. Con ela preténdese obter información relevante que permita articular a docencia para favorecer aprendizaxes eficaces e significativos, que partan dos saberes previos do alumnado. |
| Análise de fontes documentais | Consiste na análise, procura e consulta dos documentos de traballo que recollen os contidos básicos da materia.Esta técnica metodolóxica supón a utilización de documentos audiovisuais e/ou bibliográficos (fragmentos de reportaxes documentais ou películas, noticias de actualidade, paneis gráficos, fotografías, biografías, artigos, textos lexislativos, etc.) relevantes para a temática da materia con actividades especificamente deseñadas para a análise dos mesmos |
| Aprendizaxe colaborativa | Trátase do conxunto de procedementos de ensino-aprendizaxe guiados de forma presencial e/ou apoiados con tecnoloxías da información e as comunicacións, que se basean na organización da clase en pequenos grupos nos que o alumnado traballa conxuntamente na resolución de tarefas asignadas polo profesorado para optimizar a súa propia aprendizaxe e a dos outros membros do grupo. Supón unha ferramenta de aprendizaxe complementaria ó traballo autónomo e individual do alumno/a. |
| Discusión dirixida | Debates que permitan propiciar a acción participativa do alumnado -que lle xere unha certa “tensión intelectual”-, a través de interrupcións moderadas e organizadas pola profesora, para obter aclaracións nas que o alumnado tamén ten a “corresponsabilidade” de popoñer ou suxerir ideas respecto dos contidos teorico-prácticos que se estean a traballar. Trátase dunha técnica de dinámica de grupos na que os membros dun grupo discuten de forma libre, informal e espontánea sobre un tema, aínda que poden estar coordinados por un moderador. |
| Investigación (Proxecto de investigación) | Elaboración dun traballo de investigación sociolóxica sobre algunha das temáticas propias desta asignatura. Supón un proceso de ensinanza orientado á aprendizaxe do alumnado mediante a realización de actividades de carácter práctico a través das que se propoñen situacións que requiren ao estudante identificar un problema obxecto de estudo, formulalo con precisión, desenvolver os procedementos pertinentes, interpretar os resultados e sacar as conclusións oportunas do traballo realizado. |
| Lecturas | Propóñense un conxunto de textos e documentación escrita relacionada coa materia que o alumnado deberá ler, analizar, reflexionar, recensionar e/ou engadir como fonte de profundización nos contidos a traballar. |
| Presentación oral | Exposición diante da profesora e dos compañeiros/as, dos traballos de investigación individuais ou en grupo, realizados ó longo do cuadrimestre. Trátase dunha ferramenta do proceso de ensino-aprendizaxe baseada na exposición verbal a través da que o alumnado e profesorado interactúan dun modo ordenado, propoñendo cuestións, facendo aclaracións e expoñendo temas, traballos, conceptos, feitos ou principios de forma dinámica. |
| Sesión maxistral | Trátase do que se ven denominando Docencia Expositiva (DE). A dinámica baséase en clases maxistrais que transmitan os coñecementos básicos da asignatura. Polo tanto, falamos da exposición oral na aula dos temas que supoñen o contido teórico da materia. Pero ademáis, preténdese xerar uns mínimos para “poñer a funcionar a aula” e propiciar a acción participativa do alumnado -que lle xere unha certa “tensión intelectual”-, a través de interrupcións moderadas e organizadas pola profesora, para obter aclaracións nas que o alumnado tamén ten a “corresponsabilidade” de popoñer ou suxerir ideas respecto dos contidos teorico-prácticos que se estean a traballar. Trátase de motivar ó alumnado a través da reflexión e o diálogo aberto. Esta exposición oral vese complementada co uso de medios audiovisuais e a introdución de algunhas preguntas dirixidas aos estudantes, coa finalidade de transmitir coñecementos e facilitar a aprendizaxe. A clase maxistral é tamén coñecida como “conferencia”, “método expositivo” ou “lección maxistral”. |
| Traballos tutelados | Supón o conxunto de prácticas levadas a cabo tanto nas horas presencias da denominada Docencia Interactiva (DI), exercida en grupos reducido (duns 20 alumnos/as), como o material resultado do traballo autónomo non presencial. A DI está concebida para que o alumnado desenvolva, necesaria e obligatoriamente, un traballo previo (lectura de material ad hoc), pero tamén é fundamental a participación activa e o traballo na aula (análise, reflexión, debate, discusión grupal e exposicións dos textos, material audiovisual, etc…). Esta metodoloxía está deseñada para promover a aprendizaxe autónoma dos estudantes, baixo a tutela do profesor e en escenarios variados (académicos e profesionais). Está referida prioritariamente ao aprendizaxe do “cómo facer as cousas”. Constitúe unha opción baseada na asunción polos estudantes da responsabilidade pola súa propia aprendizaxe. Este sistema de ensino baséase en dous elementos básicos: a aprendizaxe independente dos estudantes e o seguimento desa aprendizaxe polo profesor-titor. |
| Proba mixta | Proba que integra preguntas tipo de probas de ensaio e preguntas tipo de probas obxectivas. En canto a preguntas de ensaio, recolle preguntas abertas de desenvolvemento. Ademais, en canto preguntas obxectivas, pode combinar preguntas de resposta múltiple, de ordenación, de resposta breve, de discriminación, de completar e/ou de asociación |
| Atención personalizada |
|
|
| Avaliación | ||
| Metodoloxías | Descrición | Cualificación |
| Análise de fontes documentais | 10 | |
| Discusión dirixida | 5 | |
| Investigación (Proxecto de investigación) | 15 | |
| Presentación oral | 5 | |
| Proba mixta | 50 | |
| Traballos tutelados | 15 | |
| Observacións avaliación | ||
|
La asignatura consta de una parte teórica y otra práctica. a) La parte teórica desarrollada por el profesor en clase y/o indicada en el material bibliográfico que se facilita se evaluará a través de un examen que será puntuado sobre 10. Para aprobar esta parte es necesario obtener, al menos, una puntuación de 5. b) La parte práctica constará de diversas actividades (trabajos en grupo e individuales, exposiciones orales en el aula y otros trabajos de carácter práctico). Para aprobar esta parte es necesario realizar todos y cada uno de los trabajos cumpliendo con las condiciones y fechas de entrega indicadas por la profesora y obtener una nota media igual o superior a 5 puntos. c) La distribución de la nota final de la asignatura se hará de la siguiente manera: 50% parte teórica + 40 % parte práctica + 10 % asistencia y participación en clase. d) Para la obtención de la calificación final, será necesario tener aprobadas tanto la teoría como la práctica. Una vez superadas ambas, se obtendrá la nota media. Dado el desarrollo presencial de la asignatura, será necesaria la asistencia a un mínimo del 80 por ciento de las sesiones (teóricas y prácticas) de cara a permitir un adecuado seguimiento y la evaluación continua del alumnado. Los alumnos que hayan asistido a clase menos del 80% deberán acudir a una tutoría con la profesora y tendrán que presentarse a un examen específico debido a sus circunstancias especiales. En este caso, el sistema de evaluación consistirá en un examen sobre la materia, sin que se añadan otros trabajos o actividades prácticas a la evaluación final. Dentro de los criterios de evaluación de la modalidad de evaluación continua se considera especialmente importante: a) Los trabajos y prácticas realizados y presentados durante el curso: Se valorará los ejercicios prácticos tanto en su presentación como en su contenido (la comprensión del tema, la organización expositiva y la aplicación de la perspectiva sociológica en torno a los fenómenos sociales y textos propuestos para análisis) b) Examen final de la asignatura: Se valorará la comprensión y conocimiento de los contenidos de la materia trabajados durante el curso. También se tendrán muy en cuenta la correcta expresión y el acertado uso de la ortografía. c) La asistencia y participación en las clases y en las actividades prácticas propuestas durante el curso: Se valorará positivamente el interés que el alumno muestre en la marcha de la asignatura, en sus dos perspectivas (teórica y práctica); el interés apreciado repercutirá en la calificación final. |
||
| Fontes de información |
| Bibliografía básica |
(). . |
|
Referencias bibliográficas.
ALMARCHA, A. Cien años de la sociología de la educación en España:1877-1977. En REIS, 2, 115-148. ALONSO HINOJAL, I., Educación y Sociedad. Las Sociologías de BERGER, P.L. Y LUCKMANN, T. La construcción social de la realidad. Edit Amorrortu. Buenos Aires. 1995. CARBONELL, J. (COMP.) La escuela, entre la utopía y la realidad: diez temas de sociología de la educación.Barcelona: Ediciones Octaedro, S.L., 1996. CARDÚS, S. El desconcierto de la educación. Ediciones B. Barcelona, 2001. DURKHEIM. E., Educación y sociología. Editorial Península. Barcelona. 1996. FERNÁNDEZ ENGUITA, M. (editor). Sociología de FERNÁNDEZ ENGUITA, M. FERNÁNDEZ ENGUITA, M. y TERRÉN, E. Repensando la organización escolar. Akal. Madrid, 2008. FERNÁNDEZ ENGUITA, M. y GUTIÉRREZ SASTRE, M. Organización escolar, profesión docente y entorno comunitario. Akal. Madrid, 2005. FERNÁNDEZ PALOMARES, F. (Coor.), Sociología de GIDDENS. A., Sociología. Edit Alianza, Madrid. 1993 GIL VILLA, F., Teoría sociológica de la educación. Amarú. Salamanca. 1997. GINER. S. Sociología. Edit. Península. Barcelona. 1993. GÓMEZ JALDÓN, C. DOMÍNGUEZ, J.A. Manual de sociología de GRAS, A. Sociología de GUERRERO SERON, (1996). Manual de Sociolgía de JEREZ MIR, R. Sociología de LERENA, C. Escuela, ideología y clases sociales en LERENA, C ' "Materiales de Sociología de LERENA, C. (edit,) Educación y Sociología en España. Akal, Madrid, 1984. LÓPEZ RUPÉREZ, F. Preparar el futuro. La educación ante los desafíos de la globalización. Madrid, 2001. MACIONIS, J. y PLUMMER, K. Sociología. Prentice Hall. Madrid, 1999. ORTEGA, F. y OTROS. Manual de Sociología de la educación. Visor textos, Madrid, 1989. QUINTANA CABANAS, J.M. Sociología de TABERNER GUASP, J. Sociología y educación. Funciones del sistema educativo en sociedades modernas. Editorial Tecnos. Madrid. 1999. VARELA, J. Las reformas educativas a debate (1982-2006). Morata. Madrid, 2007. Recursos web. http://www.ase.es/ Páxina da Asociación de Sociología de www.usal.es/mfe/SdE Profesor M. Fernández Enguita, Sociedades, historia, educación.
|
|
| Bibliografía complementaria | |
|
|
| Recomendacións | ||
| Materias que se recomenda ter cursado previamente |
| Materias que se recomenda cursar simultaneamente | ||
|
| Materias que continúan o temario | ||
|
| Observacións | |
|
- Cando se establezan datas de entrega de prácticas, traballos tutelados, etc..., deberán cumprirse, agás casos excepcionais e debidamente xustificados. - Recoméndase, sobre todo para o alumnado "non presencial". procurar estar en contacto e comunicación regular coa profesora. |