| Competencias do título |
| Código | Competencias da titulación |
| A5 | Coñecer as propostas e desenvolvementos actuais baseado na aprendizaxe de competencias. |
| A8 | Coñecer os fundamentos da educación primaria. |
| A14 | Promover accións de educación en valores orientadas á preparación dunha cidadanía activa e democrática. |
| A17 | Coñecer e aplicar experiencias innovadoras en educación primaria. |
| A31 | Comprender os principios básicos das ciencias sociais. |
| A32 | Coñecer o currículo escolar das ciencias sociais. |
| A33 | Integrar o estudo histórico e xeográfico desde unha orientación instrutiva e cultural. |
| A34 | Fomentar a educación democrática da cidadanía e a práctica do pensamento social crítico. |
| A35 | Valorar a relevancia das institucións públicas e privadas para a convivencia pacífica entre os pobos. |
| A37 | Desenvolver e avaliar contidos do currículo mediante recursos didácticos apropiados e promover as competencias correspondentes nos estudantes. |
| B1 | Aprender a aprender. |
| B2 | Resolver problemas de forma efectiva. |
| B3 | Aplicar un pensamento crítico, lóxico e creativo. |
| B4 | Traballar de forma autónoma con iniciativa. |
| B5 | Traballar de forma colaborativa. |
| B6 | Comportarse con ética e responsabilidade social como cidadán e como profesional. |
| B9 | Capacidade para expoñer as ideas elaboradas, de forma oral e na escrita. |
| B12 | Capacidade de selección, de análise, de avaliación e de utilización de distintos recursos na rede e multimedia. |
| B13 | Lectura e interpretación de imaxes. |
| B14 | Capacidade para traballar en equipo de forma cooperativa, para organizar e planificar o traballo, tomando decisións e resolvendo problemas, tanto de forma conxunta como individual. |
| B15 | Capacidade para utilizar diversas fontes de información, seleccionar, analizar, sintetizar e extraer ideas importantes e xestionar a información. |
| B16 | Capacidade crítica e creativa na análise, planificación e realización de tarefas, como froito dun pensamento flexible e diverxente. |
| B18 | Compromiso ético para o exercicio das tarefas docentes. |
| B19 | Capacidade de adaptarse a novas situacións nunha sociedade cambiante e plural. |
| C1 | Expresarse correctamente, tanto de forma oral coma escrita, nas linguas oficiais da comunidade autónoma. |
| C4 | Desenvolverse para o exercicio dunha cidadanía aberta, culta, crítica, comprometida, democrática e solidaria, capaz de analizar a realidade, diagnosticar problemas, formular e implantar solucións baseadas no coñecemento e orientadas ao ben común. |
| C7 | Asumir como profesional e cidadán a importancia da aprendizaxe ao longo da vida. |
| C8 | Valorar a importancia que ten a investigación, a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade. |
| Resultados de aprendizaxe | |||
| Competencias de materia (Resultados de aprendizaxe) | Competencias da titulación | ||
| Analizar o campo de coñecemento da Historia e das Ciencias Sociais e a súa fundamentación interdisciplinar. | A31 A33 A34 A35 |
B1 B3 |
C8 |
| Recoñecer a complexidade na construcción do coñecemento histórico e social e a biodiversidade social e cultural. Adquirir habilidades para o manexo das distintas fontes de información orais, materiais, documentais, audiovisuais e informáticas. | A31 A33 |
B12 B13 B15 |
|
| Reflexionar sobre os valores que se transmiten desde as ciencias sociais e a súa importancia na formación do pensamento social e na aprendizaxe de actitudes e valores democráticos. | A14 A34 A35 |
B6 B18 B19 |
C4 C7 |
| Coñecer o curriculum das ciencias sociais na educación primaria. Analizar as metas educativas, a selección e organización dos contidos, as extratexias de ensino e aprendizaxe e os criterios e formas da avaliación. | A8 A32 |
B15 B16 |
|
| Transferir á práctica educativa o marco teórico co obxetivo de ser capaces de reflexionar sobre propostas didácticas innovadoras e desenvolver actitudes críticas e creativas fronte a experiencias didácticas presentadas na aula. | A17 A37 |
B1 B2 B16 |
|
| Adquirir competencias para transferir á práctica os coñecementos teóricos e deseñar propostas didácticas innovadoras que melloren as prácticas de ensino e aprendizaxe das ciencias sociais no contexto educativo da etapa 6 a 12 anos. | A5 A17 A33 A37 |
B4 B5 B9 B14 |
C1 |
| Contidos |
| Temas | Subtemas |
| Bloque 1: Epistemoloxía das Ciencias Sociais. |
- Conceptos. - Investigación e transferencia didáctica. - Obxectivos da metodoloxía didáctica. - Contidos. - As fontes. Análise crítica |
| Bloque 2. As coordenadas básicas: espazo e tempo. |
- Percepción, comprensión e conceptualización do espazo. - Espazo interno, descentralización espacial, relacións espaciais. - Percepción, comprensión e conceptualización do tempo. - As bases da aprendizaxe. A cronoloxía. |
| Bloque 3. Estratexias, recursos e materiais didácticos. |
- Conceptos. - Elaboración de materiais didácticos. - Experimentación. |
| Bloque 4. Cambios e paisaxes históricas I. Vestixios do pasado no medio como testemuños da vida noutras épocas. |
-Iniciación á recolleita de información sobre o pasado a partir de restos arqueolóxicos, imaxes, obras de arte e textos escritos. - Patrimonio cultural e didáctica. - Temas de Prehistoria e Historia de Galicia. - As fontes para o coñecemento. - A cultura tradicional. - Temas de Etnografía de Galicia. - Elaboración de propostas. |
| Bloque 5. Cambios e paisaxes históricas II. Algúns feitos históricos relevantes no último século (cambios sociais, políticos e tecnolóxicos). Algúns feitos relevantes na historia de España. |
- Recolleita, arquivo e clasificación de diversos documentos históricos relativos á historia y ó pasado histórico. -Localización en mapas de lugares relativos ós acontecementos e personaxes estudados. -Recolleita de testemuños directos sobre acontecementos pasados. |
| Bloque 6. Evolución dalgún aspecto básico da vida ó longo da historia (vestido, transporte, trazos da paisaxe vivenda). |
- Elaboración e interpretación de cadros cronolóxicos comparativos de la evolución histórica a distintas escalas (local, nacional e mundial) e de diversos aspectos (cultura e arte). - Utilización de eixos cronolóxicos (friso da historia) situando os principais acontecementos históricos , persoas, sociedades e feitos históricos estudados. |
| Bloque 7. Medios de comunicación e transporte. |
-Planificación de itinerarios de viaxes simulados e reais utilizando medios de transporte e situándoos no mapa. |
| Planificación | |||
| Metodoloxías / probas | Horas presenciais | Horas non presenciais / traballo autónomo | Horas totais |
| Sesión maxistral | 32 | 0 | 32 |
| Actividades iniciais | 3 | 6 | 9 |
| Análise de fontes documentais | 5 | 15 | 20 |
| Discusión dirixida | 5 | 15 | 20 |
| Lecturas | 3 | 15 | 18 |
| Presentación oral | 1 | 4.5 | 5.5 |
| Saídas de campo | 6 | 24 | 30 |
| Recensión bilbiográfica | 2 | 9.6 | 11.6 |
| Proba mixta | 7 | 70 | 77 |
| Atención personalizada | 1 | 0 | 1 |
| *Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado | |||
| Metodoloxías |
| Metodoloxías | Descrición |
| Sesión maxistral | As explicacións teóricas referiranse ós contidos básicos que forman a estructura de cada tema. A partir dos esquemas iniciais e co apoio de documentación específica, iranse desenvolvendo a parte teórica dos contidos conceptuais da materia mediante metodoloxía explicativa. |
| Actividades iniciais | Antes de iniciar os temas do programa se desenvolverán actividades que permitan coñecer os saberes previos do alumnado respecto ás ciencias sociais, as competencias, intereses e motivacións que posúen para o logro dos obxectivos finais que queremos alcanzar nesta materia. |
| Análise de fontes documentais | Ao longo do curso, os estudiantes terán ocasión de coñecer e manexar moi diversas fontes de información orais, documentais (artigos, capítulos de libros, unidades didácticas extraídas de revistas, libros escolares de texto...), materiais, audiovisuais, páxinas web,etc. Estas fontes utilizaranse tanto como introdución xeral a un tema o como mateiais de obtención de información para a construcción de coñecementos. |
| Discusión dirixida | Metodoloxía fundamental para poñer en común os contidos traballados na aula e fora dela. Guía os traballos previos e concreta as conclusións e as aportacións dos grupos de traballo. |
| Lecturas | Proporcionarase unha listaxe de lecturas complementarias ás explicacións teóricas dos contidos científicos e didácticos, uns con carácter obrigatorio e outros voluntario. |
| Presentación oral | Os traballos de pequeno grupo serán obxecto de exposición na aula, xa que as facilitan a adquisición das destrezas explicativas fundamentais para o desenvovemento da profesión de mestres. |
| Saídas de campo | Realizaranse saídas para o coñecemento do medio en relación cos temas traballados na aula. |
| Recensión bilbiográfica | Realizaranse lecturas críticas, que incluirán, resumos e análises, de capítulos de libros, artigos de revistas ou calquera outro tipo de texto. |
| Proba mixta | Ao longo do curso iranse realizando probas sobre contidos teóricos impartidos nas sesións expositivas e traballados nas interactivas. Estas probas puntuarán ate 10. Realizarase unha proba escrita na primeira oportunidade de avaliación que versará tanto sobre aspectos teóricos tratados na docencia expositiva como nos prácticos das sesións interactivas. Esta proba puntuará ate 50. Teranse en conta aspectos tales como coñecemento dos conceptos fundamentais da materia, corrección e claridade na expresión, capacidade de síntese, capacidade de relación, capacidade de traballo autónomo e en grupo. |
| Atención personalizada |
|
|
| Avaliación | ||
| Metodoloxías | Descrición | Cualificación |
| Presentación oral | Presentaranse na aula proxectos, esquemas e resultados do traballo do alumnado sobre dos temas tratados na aula, nas saídas ao medio e en calquera das cuestións tratadas na materia. | 10 |
| Proba mixta | Consta de dúas partes: Ao longo do curso iranse realizando probas continuas sobre contidos teóricos impartidos nas sesións expositivas e traballados nas interactivas. Estas probas puntuarán ate 10. Realizarase unha proba escrita na primeira oportunidade de avaliación (xuño) que versará tanto sobre aspectos teóricos tratados na docencia expositiva como nos prácticos das sesións interactivas. Esta proba puntuará ate 50. |
60 |
| Saídas de campo | Puntuará a asistencia, participación activa e traballo anterior e posterior ás saídas ao medio. | 20 |
| Recensión bilbiográfica | Terase en conta a dificultade dos textos escollidos e a corrección na metodoloxía aplicada, así como a corrección na expresión escrita. | 10 |
| Observacións avaliación | ||
|
Na avaliación terase en conta a asistencia a clase nas sesións expositivas e a asistencia e a participación activa nas sesións de docencia interactiva. Valoraranse os coñecementos adquiridos, a comprensión e capacidade de
-Terán carácter de SUSPENSO aqueles/as alumnos/as que non téndose presentado á -Os/as alumnos/as que concorrendo a unha segunda oportunidade de avaliación -Para superar a materia os/as alumnos/as deberán superar cada unha das dúas partes: proba mixta e a suma das tres probas. |
||
| Fontes de información |
| Bibliografía básica |
Hernández Cardona, X. (2002). Didáctica de las Ciencias Sociales, Geografía e Historia. Barcelona. Graó
Benejam, P., Pagés, J. et al. (1999). Los conceptos clave en la Didáctica de las CCSS. Barcelona.Graó
Trepat, C. (1995). Procedimientos en Historia. Un punto de vista didáctico.. Barcelona. Graó
Carretero, M. (2004). Aprender y pensar la historia.. Buenos Aires: Amorrortu
VVAA (1999). Cómo hacer unidades didácticas más innovadoras. Sevilla. Díada
Cooper, H. (2002). Didáctica de la Historia en la enseñanza infantil y primaria. Madrid.MEC. Morata
Domínguez Garrido, C. coord. (2004). Didáctica de las Ciencias Sociales. Madrid. Pearson Prentice Hall
Tann, C.S. et al. (1990). Diseño y desarrollo de unidades didácticas en la escuela primaria.. Madrid: MEC_Ediciones Morata
Batllori, R. y Casas, M. (2000). El conflicto y la diferenciación. Conceptos clave en la enseñanza de las Ciencias Sociales. Lleida. Milenio
Trepat, C. y Comes, P. (1998). El tiempo y el espacio en la didáctica de las Ciencias Sociales. Ed. Graó
Pluckrose, H. (1993). Enseñanza y aprendizaje de la Historia. Madrid. Morata
Tribó, G (2005). Enseñar a pensar históricamente. Barcelona. Horsori
Benejam, P., Pagés, J. et al. (1997). Enseñar y aprender Ciencias Sociales. Barcelona. ICE Horsori
Armas, X. (coord) (2002). Ensinar historia de Galicia. Santiago. ICE USC
Torres Santomé, J. et al. (2002). Ensinar historia de Galicia. Aspectos historiográficos e didácticos.. Santiago de Compostela: Universidade
Miralles Martínez, P. Molina Puche, S., Santisteban Fernández, A. (eds.) (2011). La evaluación en el proceso de enseñanza y aprendizaje de las ciencias sociales. Murcia: AUPDCS
López Facal, R. et al. (2000). La historia al servicio del poder. Barcelona. Crítica
García Ruiz, A.L., Jiménez López, J.A. (2007). La implementación de los principios científico-didácticos en el aprendizaje de la geografía y de la historia. Granada: Universidad
Benejam, P., et al. (2002). Las ciencias sociales: concepciones y procedimientos. Barcelona.Graó
Bardavio Novi, A., González Marcén, P. (2003). Objetos en el tiempo. Las fuentes materiales en la enseñanza de las ciencias sociales. Barcelona. ICE. Horsori
Liceras Ruiz, A. (2004). Observar e interpretar el paisaje. Estrategias didácticas. Granada. Grupo Editorial Universitario |
|
|
|
| Bibliografía complementaria |
(). .
Ember, C. otros (2004). Antropología. Perason Prentice Hall
Spector, R. (2004). Antropología. Perason Prentice Hall
Agüera, I. (2000). Diálogo con mi nieto. El papel de los “mayores” en la educación de los “pequeños”. Madrid. Narcea
Maestre Alfonso, J. (2004). Diccionario de Sociología. Escuela Superior de Gestión Comercial y Marketin
Santacana i Mestre, Martin Piñol, C. (2010). Manual de museografía interactiva.. Gijón: Trea
Ceballos Rodríguez, J. (2002). Recopilación de juegos y canciones populares para Infantil y Primaria. Granada. Grupo Editorial Universitario
VVAA (1999). Un curriculum de Ciencias Sociales para el s. XXI: qué contenidos y para qué.. Asociación Universitaria del Profesorado de Ciencias Sociales. Sevilla. Díada |
|
Bibliografía: lecturas de textos e traballos na aula (irase ampliando ao longo do curso) Barciela Garrido, P., & E. Rey Seara, 2000. Xacementos arqueolóxicos de Galicia. Ed. Xerais. Bas, B., 2009. Castro de Elviña. Guía de recursos didácticos. Museo Arqueolóxico e Histórico da Coruña-Concello da Coruña. Carballo Arceo, L.X. Os castros galegos. A Nosa Terra. Harris, M., 1994. Vacas, cerdos, guerras y brujas. Los enigmas de la cultura. Alianza Editorial. Maestre Alfonso, J., 1976. La investigación en Antropología Social (ejemplos y técnicas operativas). Akal Editor Malinowski, B., 1970. Una teoría científica de la cultura y otros ensayos. Edhasa. Mariño Ferro, X.R., 2000. Antropoloxía de Galicia. Vigo: Xerais. VVAA. Guía didáctica del Museo del Pavillón de Galicia .Mapa topografico en relevo de Galicia. Escala 1/50.000. Equipo Rio Barxa: Magdalena Vidal.José Torres y Mayer. Museo:"Galicia, presencias y esencias de una Cultura" donde se trata de mostrar, con imágenes y objetos, la cultura, las costumbres, las tradiciones y la Historia de Galicia, incidiendo de manera muy especial en el Camino de Santiago. VVAA. 1991-2008. Galicia. Proxecto Hércules Editorial. Dirixido por Francisco Rodríguez Iglesias. A Coruña: Hércules de edicións. REVISTAS CUADERNOS DE PEDAGOGÍA ÍBER. DIDÁCTICA DE LAS CIENCIAS SOCIALES, GEOGRAFÍA E HISTORIA. CONCIENCIA SOCIAL. DIDÁCTICA DE LAS CIENCIAS EXPERIMENTALES Y SOCIALES ENSEÑANZA DE LAS CIENCIAS SOCIALES. REVISTA DE INVESTIGACIÓN. PÁXINAS WEB www.museodopobo.es/deac-visitas.php http://pntic.mec.es/recursos/primaria/conocimiento |
| Recomendacións | |
| Materias que se recomenda ter cursado previamente |
| Materias que se recomenda cursar simultaneamente |
| Materias que continúan o temario |
| Observacións | |
|
Dada a relevancia do traballo interactivo, sempre en relación coa teoría impartida nas sesións maxistrais, é fundamental a asistencia e participación activa tanto nas sesións maxistrais como nas sesións interactivas, así como en todas as actividades desenvoltas no contexto da materia. |