Datos Identificativos 2011/12
Asignatura (*) Dificultades de aprendizaxe Código 652G02027
Titulación
GRAO EN EDUCACIÓN PRIMARIA
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Grao 1º cuadrimestre
Terceiro Optativa 4.5
Idioma
Prerrequisitos
Departamento Psicoloxía Evolutiva e da Educación
Coordinación
Gonzalez Seijas, Rosa Maria
Correo electrónico
rosa.maria.gonzalez.seijas@udc.es
Profesorado
Gonzalez Seijas, Rosa Maria
Correo electrónico
rosa.maria.gonzalez.seijas@udc.es
Web
Descrición xeral

Competencias do título
Código Competencias da titulación
A1 Comprender os procesos de aprendizaxe relativos ao período de 6-12, no contexto familiar, social e escolar.
A2 Coñecer as características destes estudantes, así como as características dos seus contextos motivacionais e sociais.
A3 Dominar os coñecementos necesarios para comprender o desenvolvemento da personalidade destes estudantes e identificar disfuncións.
A4 Identificar dificultades de aprendizaxe, informalas e colaborar no seu tratamento.
A5 Coñecer as propostas e desenvolvementos actuais baseado na aprendizaxe de competencias.
A6 Identificar e planificar a resolución de situacións educativas que afectan a estudantes con diferentes capacidades e distintos ritmos de aprendizaxe.
A7 Analizar e comprender os procesos educativos na aula e fóra de ela relativos ao período 6-12.
A11 Coñecer os procesos de interacción e comunicación na aula.
A14 Promover accións de educación en valores orientadas á preparación dunha cidadanía activa e democrática.
A15 Coñecer e abordar situacións escolares en contextos multiculturais.
A16 Deseñar, planificar e avaliar a actividade docente e a aprendizaxe na aula.
A19 Coñecer e aplicar metodoloxías e técnicas básicas de investigación educativa e ser capaz de deseñar proxectos de innovación identificando indicadores de avaliación.
A47 Coñecer o proceso de aprendizaxe da linguaxe escrita e o seu ensino.
A48 Fomentar a lectura e animar a escribir.
A49 Coñecer as dificultades para a aprendizaxe das linguas oficiais de estudantes de outras linguas.
A62 Coñecer e aplicar os procesos de interacción e comunicación na aula e dominar as destrezas e habilidades sociais necesarias para fomentar un clima de aula que facilite a aprendizaxe e a convivencia.
A63 Controlar e facer o seguimento do proceso educativo e en particular o de ensino-aprendizaxe mediante o dominio das técnicas e estratexias necesarias.
A64 Relacionar teoría e práctica coa realidade da aula e do centro.
A65 Participar na actividade docente e aprender a saber facer, actuando e reflexionando desde a práctica.
A66 Participar nas propostas de mellora nos distintos ámbitos de actuación que se podan establecer nun centro.
A67 Regular os procesos de interacción e comunicación en grupos de estudantes 6-12 anos.
A68 Coñecer formas de colaboración cos distintos sectores da comunidade educativa e do contorno social.
B2 Resolver problemas de forma efectiva.
B4 Traballar de forma autónoma con iniciativa.
B5 Traballar de forma colaborativa.
B6 Comportarse con ética e responsabilidade social como cidadán e como profesional.
B7 Comunicarse de maneira efectiva nun contorno de traballo.
B11 Capacidade de comprensión dos distintos códigos audiovisuais e multimedia e manexo das ferramentas informáticas.
B12 Capacidade de selección, de análise, de avaliación e de utilización de distintos recursos na rede e multimedia.
B13 Lectura e interpretación de imaxes.
B14 Capacidade para traballar en equipo de forma cooperativa, para organizar e planificar o traballo, tomando decisións e resolvendo problemas, tanto de forma conxunta como individual.
B15 Capacidade para utilizar diversas fontes de información, seleccionar, analizar, sintetizar e extraer ideas importantes e xestionar a información.
B16 Capacidade crítica e creativa na análise, planificación e realización de tarefas, como froito dun pensamento flexible e diverxente.
B17 Capacidade de análise e de autoavaliación tanto do propio traballo como do traballo en grupo.
B18 Compromiso ético para o exercicio das tarefas docentes.
C3 Utilizar as ferramentas básicas das tecnoloxías da información e as comunicacións (TIC) necesarias para o exercicio da súa profesión e para a aprendizaxe ao longo da súa vida.
C6 Valorar criticamente o coñecemento, a tecnoloxía e a información dispoñible para resolver os problemas cos que deben enfrontarse.
C7 Asumir como profesional e cidadán a importancia da aprendizaxe ao longo da vida.
C8 Valorar a importancia que ten a investigación, a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade.

Resultados de aprendizaxe
Competencias de materia (Resultados de aprendizaxe) Competencias da titulación
Comprender os procesos de aprendizaxe relativos ao período de 6-12, no contexto familiar, social e escolar. A1
Coñecer as características destes estudantes, así como as características dos seus contextos motivacionais e sociais. A2
Dominar os coñecementos necesarios para comprender o desenvolvemento da personalidade destes estudantes e identificar disfuncións. A3
Identificar dificultades de aprendizaxe, informalas e colaborar no seu tratamento A4
Coñecer as propostas e desenvolvementos actuais baseado na aprendizaxe de competencias. A5
Identificar e planificar a resolución de situacións educativas que afectan a estudantes con diferentes capacidades e distintos ritmos de aprendizaxe. A6
Analizar e comprender os procesos educativos na aula e fóra de ela relativos ao período 6-12. A7
Coñecer os procesos de interacción e comunicación na aula. A11
Promover accións de educación en valores orientadas á preparación dunha cidadanía activa e democrática. A14
Coñecer e abordar situacións escolares en contextos multiculturais. A15
Deseñar, planificar e avaliar a actividade docente e a aprendizaxe na aula A16
Coñecer e aplicar metodoloxías e técnicas básicas de investigación educativa e ser capaz de deseñar proxectos de innovación identificando indicadores de avaliación. A19
Coñecer o proceso de aprendizaxe da linguaxe escrita e o seu ensino. A47
Fomentar a lectura e animar a escribir A48
Coñecer as dificultades para a aprendizaxe das linguas oficiais de estudantes de outras linguas A49
Coñecer e aplicar os procesos de interacción e comunicación na aula e dominar as destrezas e habilidades sociais necesarias para fomentar un clima de aula que facilite a aprendizaxe e a convivencia A62
Controlar e facer o seguimento do proceso educativo e en particular o de ensino-aprendizaxe mediante o dominio das técnicas e estratexias necesarias. A63
Relacionar teoría e práctica coa realidade da aula e do centro. A64
Participar na actividade docente e aprender a saber facer, actuando e reflexionando desde a práctica. A65
Participar nas propostas de mellora nos distintos ámbitos de actuación que se podan establecer nun centro. Regular os procesos de interacción e comunicación en grupos de estudantes 6-12 anos. Coñecer formas de colaboración cos distintos sectores da comunidade educativa e do contorno social. A66
A67
A68
Resolver problemas de forma efectiva. B2
Traballar de forma autónoma con iniciativa. Traballar de forma colaborativa. Comportarse con ética e responsabilidade social como cidadán e como profesional. Comunicarse de maneira efectiva nun contorno de traballo. B4
B5
B6
B7
Capacidade de comprensión dos distintos códigos audiovisuais e multimedia e manexo das ferramentas informáticas. Capacidade de selección, de análise, de avaliación e de utilización de distintos recursos na rede e multimedia. Lectura e interpretación de imaxes. B11
B12
B13
Capacidade para traballar en equipo de forma cooperativa, para organizar e planificar o traballo, tomando decisións e resolvendo problemas, tanto de forma conxunta como individual. Capacidade para utilizar diversas fontes de información, seleccionar, analizar, sintetizar e extraer ideas importantes e xestionar a información. Capacidade crítica e creativa na análise, planificación e realización de tarefas, como froito dun pensamento flexible e diverxente. Capacidade de análise e de autoavaliación tanto do propio traballo como do traballo en grupo. Compromiso ético para o exercicio das tarefas docentes B14
B15
B16
B17
B18
Utilizar as ferramentas básicas das tecnoloxías da información e as comunicacións (TIC) necesarias para o exercicio da súa profesión e para a aprendizaxe ao longo da súa vida. C3
Valorar criticamente o coñecemento, a tecnoloxía e a información dispoñible para resolver os problemas cos que deben enfrontarse. Asumir como profesional e cidadán a importancia da aprendizaxe ao longo da vida. Valorar a importancia que ten a investigación, a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade C6
C7
C8

Contidos
Temas Subtemas
INTRODUCCION Evaluación e Intervención en la Educación Primaria.
1-DESARROLLO CONCEPTUAL DE LAS DIFICULTADES EN EL APRENDIZAJE. 1.1 Caracterización actual de las dificultades en el aprendizaje.
2- VARIABLES SOCIO-EMOCIONALES Y COGNITIVO-MOTIVACIONALES Y PROCESOS COGNITIVOS EN LAS DA. 2.1.Características de los niños con DA.
2.2. Variables socioemocionales y motivacionales.
2.3.Variables psicomotrices.
2.4. Variables cognitivas.
3.DIFICULTADES DE APRENDIZAJE ESPECÍFICAS E INTERVENCIÓN PSICOEDUCATIVA. 3.1.Dificultades en el aprendizaje de la lectura.
3.2.Dificultades en el aprendizaje de la escritura.
3.3.Dificultades en el aprendizaje de las matemáticas.
4. TDAH E INTERVENCION PSICOEDUCATIVA. 4.1.Características del TDAH.
4.2.Evaluación e Intervención psicoeducativa

Planificación
Metodoloxías / probas Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Estudo de casos 13 12 25
Lecturas 6 4.5 10.5
Traballos tutelados 15 15 30
Obradoiro 15 10 25
Proba mixta 2 14 16
Actividades iniciais 6 0 6
 
Atención personalizada 0 0 0
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Estudo de casos Se realizarán análisis de supuestos prácticos que acercarán a los alumnos/as a la realidad educativa que se presenta en el aula en lo que se refiere a las dificultades en el aprendizaje.
Lecturas Por grupos deberán elegir un artículo científico, reciente, sobre las DA y deberán presentarlo a todo el grupo dando a conocer los objetivos, metodología y conclusiones del trabajo que se expone.
Traballos tutelados En grupos deberán elaborar materiales de intervención en las DA (según tema elegido). Estos trabajos serán orientados por el profesor en sus diferentes fases.
Obradoiro Se realizarán talleres que orientarán el diseño y elaboración de los materiales de intervención en el aula (según temas y objetivos planteados).
Proba mixta La prueba de evaluación final será una prueba mixta que combine preguntas de respuesta corta, pregunta abierta de multiples opciones y análisis de casos concretos sobre las DA.
Actividades iniciais Se realizarán actividades de presentación y conocimiento tanto de la guía docente como del grupo-clase para la introducción de la materia.

Atención personalizada
Metodoloxías
Obradoiro
Proba mixta
Traballos tutelados
Descrición
Estas metodologías requieren de orientación y seguimiento por parte del profesor tanto en horas de clase como en horas de tutoría.

Avaliación
Metodoloxías Descrición Cualificación
Estudo de casos Análisis y resolución de casos. 20
Proba mixta Evaluación final 60
Traballos tutelados Trabajo final, con breve marco teórico que complementa el trabajo realizado en los talleres. 20
 
Observacións avaliación

Fontes de información
Bibliografía básica

Cuetos,F. (2008). Psicología De La Lectura. Madrid: Wolters Kluwer.

Cuetos,F. (2009). Psicología De La Escritura. Madrid: Wolters Kluwer.

Cullinan,B. (2005). La lectura en el aula. Sevilla: Trillas.

Das, J.P., Garrido, M., González, M., Timoneda, C. Y Pérez-Álvarez, F. (2001). Dislexia Y Dificultades De Lectura: Una Guía Para Maestros. Barcelona: Paidós.

González, R.M. (2002). PODER escribir. Programa de entrenamiento en procesos cognitivos de la escritura. Madrid: EOS.

Defior,S., Gallardo,J., Ortúzar,R. (2004). Aprendiendo a leer. Materiales de apoyo: Málaga: Aljibe.

González Seijas, R.M. y Cuetos,F. (2008). Actividades para el aprendizaje de la lectura y de la escritura. Madrid: Cepe.

Miranda, A., Vidal-Abarca,E., Soriano,M. (2000). Evaluación e intervención psicoeducativa en dificultades de aprendizaje. Madrid: Pirámide.

Moraza, I. Y Campo, M.E. Del (2002). Conceptualización Y Etiología De Las Dificultades De Aprendizaje. En M.E. Del Campo (Editora). Dificultades de aprendizaje e intervención psicopedagógica. Madrid: Sanz Y Torres, Pp.153-182.

Ortiz, M.R. (2004). Manual de dificultades de aprendizaje. Madrid: Pirámide.

Salvador Bilbao, M.C. Y Santa, G. (2002). Evaluación e intervención en las dificultades de aprendizaje de la expresión escrita. En M.E. Del Campo (Ed.). Dificultades De Aprendizaje E Intervención Psicopedagógica. Madrid: Sanz Y Torres, Pp.463-494.

Salvador, F. y Gutiérrez, R. (2006). Atención educativa al alumnado con dificultades en lectura y escritura. Málaga: Aljibe.

Soriano M.(2006). Dificultades en el Aprendizaje. Granada: Grupo Editorial Universitario.

Bibliografía complementaria

Defior,S., Gallardo,J., Ortúzar,R. (2004). Aprendiendo a leer. Materiales de apoyo: Málaga: Aljibe.

Alsina,A. (2004). Desarrollo de competencias matemáticas con recursos lúdico-manipulativos. Madrid: Narcea.

Deaño,M. (2001). Necesidades educativas especiales relacionadas con el aprendizaje matemático. En F. Salvador (Dir.). Enciclopedia psicopedagógica de necesidades educativas especiales, vol 1. Málaga: Aljibe, pp.495-517.

GONZALEZ-PIENDA,J. y  NUÑEZ, J.C. (1998). Dificultades del aprendizaje escolar. Madrid: Pirámide

JIMENO,M. (2006).  ¿Por qué las niñas y los niños no aprenden matemáticas?. Barcelona: Octaedro

MARTÍNEZ, J. (2002). Enseñar Matemáticas a alumnos con necesidades educativas especiales. Bilbao: Monografías escuela española.

MIRANDA, A., VIDAL-ABARCA,E., SORIANO,M. (2000). Evaluación e intervención psicoeducativa en dificultades de aprendizaje. Madrid: Pirámide.

CANALS, M. (2001). Vivir las matemáticas. Barcelona: Octaedro.

GALERA,F. (2001). Aspectos didácticos de la lectoescritura. Grupo Editorial Universitario.

GARCIA MADRUGA, J. (2006). Lectura y conocimiento. Barcelona:Paidós.

NUÑEZ,P.(2006). Taller de comprensión lectora. Barcelona: Octaedro.

ORJALES,I. (2006). Practicar la lectura sin odiar la lectura. Madrid:CEPE.

PÉREZ, M. (2002). Orientación Educativa y dificultades de aprendizaje. Madrid: Thomson.

ROMERO,J., GONZÁLEZ,M.J. (2001). Prácticas de comprensión lectora. Madrid: Alianza editorial.

SECADAS,F. (2004). Contar es fácil. Madrid: CEPE.


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente

Materias que se recomenda cursar simultaneamente

Materias que continúan o temario
Psicoloxía do desenvolvemento de 6 a 12 anos/652G02002
Psicoloxía da aprendizaxe en contextos educativos/652G02007

Observacións


(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías