Datos Identificativos 2012/13
Asignatura (*) Dereito, Bioética e Terapia Ocupacional Código 653G01105
Titulación
Grao en Terapia Ocupacional
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Grao 2º cuadrimestre
Primeiro Formación básica 6
Idioma
Castelán
Prerrequisitos
Departamento Dereito Público Especial
Coordinación
Sanchez Camara, Ignacio
Correo electrónico
i.scamara@udc.es
Profesorado
Sanchez Camara, Ignacio
Correo electrónico
i.scamara@udc.es
Web
Descrición xeral Esta asignatura pretende el desarrollo de competencias que permitan al alumnado comprender y aplicar los conocimientos relacionados con la Bioética, el Derecho y la Terapia Ocupacional.

Competencias do título
Código Competencias da titulación
A2 Explicar la relación entre el funcionamiento ocupacional, la salud y el bienestar.
A8 Uso profesional y ético del razonamiento efectivo en todas las partes del proceso de terapia ocupacional.
A11 Trabajar para facilitar entornos accesibles y adaptados y promover la justicia ocupacional.
A15 Trabajar según los principios de la práctica centrada en el cliente.
A16 Construir una relación terapéutica como base del proceso de la terapia ocupacional.
A18 Colaborar con clientes para abogar al derecho de tener sus necesidades ocupacionales satisfechas.
A19 Apreciar y respetar las diferencias individuales, creencias culturales, costumbres y su influencia sobre la ocupación y la participación.
A20 Preparar, mantener y revisar la documentación de los procesos de terapia ocupacional.
A23 Practicar de manera ética, respetando a los clientes, teniendo en cuenta los códigos profesionales de conducta para terapeutas ocupacionales.
A24 Demostrar seguridad, autoconocimiento, autocrítica y conocimientos de sus propias limitaciones como terapeuta ocupacional.
A25 Identificar la necesidad de investigar y buscar publicaciones relacionadas con la ocupación, la terapia ocupacional y/o la ciencia ocupacional y formular preguntas de investigación relevantes.
A35 Considerar los avances en salud, cuidado social, sociedad y legislación a nivel internacional, nacional y local que afecten a los servicios de terapia ocupacional.
B3 Aplicar un pensamiento crítico, lógico y creativo.
B4 Trabajar de forma autónoma con iniciativa.
B5 Trabajar de forma colaborativa.
B6 Comportarse con ética y responsabilidad social como ciudadano y como profesional.
B9 Capacidad de aplicar los conocimientos a la práctica.
B10 Conocimientos básicos de la profesión.
B17 Compromiso ético.
B28 Toma de decisiones.
B29 Trabajo en equipo.
C4 Desarrollarse para el ejercicio de una ciudadanía abierta, culta, crítica, comprometida, democrática y solidaria, capaz de analizar la realidad, diagnosticar problemas, formular e implantar soluciones basadas en el conocimiento y orientadas al bien común.
C7 Asumir como profesional y ciudadano la importancia del aprendizaje a lo largo de la vida.
C8 Valorar la importancia que tiene la investigación, la innovación y el desarrollo tecnológico en el avance socioeconómico y cultural de la sociedad.

Resultados de aprendizaxe
Competencias de materia (Resultados de aprendizaxe) Competencias da titulación
Adquisición do coñecemento do significado ético e xurídico do exercicio profesional da Terapia ocupacional A2
A8
A11
A15
A16
A18
A19
A20
A23
A24
A25
A35
B6
B10
B17
C4
C7
C8
Comprensión e utilización dos principais conceptos éticos, deontolóxicos e xurídicos manexados pola Terapia ocupacional A8
A11
A15
A16
A18
A19
A20
A23
A25
B6
B10
B17
C7
Adquisición de habilidades para identificar y avaliar os problemas éticos presentes na prática asistencial dos terapeutas ocupacionais A2
A8
A11
A15
A16
A19
A20
A23
A35
B6
B10
B17
Adquisición de habilidades para a xestión dos feitos, os valores e os dereitos nos procesos de toma de decisións no exercicio profesional A2
A8
A15
A16
A18
A19
A20
A23
A24
A25
A35
B3
B4
B5
B6
B9
B10
B17
B28
B29
C4
C7

Contidos
Temas Subtemas
Tema 1. O Dereito




As razóns do Dereito: ¿qué, por qué e para qué o Dereito? O Dereito coma prática social: normatividade, coactividade e carácter institucional. O ámbito do Dereito: Dereito e outros ordes normativos. A estrutura do Dereito: principios constitucionais básicos e dereitos fundamentais. Os elementos do Dereito: suxeitos, fontes e materiais. Os tipos de normas. A obediencia ao Dereito. Creación, interpretación, aplicación e argumentación xurídicas.

Tema 2. A Bioética

Historia. Concepto. Bioética clínica e Bioética ecolóxica. Fundamentación. Metodoloxía. Bioética e razoamento prático.

Tema 3. A relación asistencial
Historia. Concepto. A relación asistencial como relación sociosanitaria. Modelos. Do paternalismo e a beneficencia á autonomía e os dereitos. Unha proposta.
Tema 4. O proceso de toma de decisións (I)


Bioética e razoamento prático (remisión ao tema 1). Información e comunicación. O consentemento informado. A planificación anticipada da atención e as instrucións previas. As decisións de representación. Minoría de idade. Incapacidade.
Tema 5. O proceso de toma de decisións (II)
Información e documentación clínica. Intimidade, confidencialidade e segredo profesional. Os datos de saúde. A historia clínica e o expediente.


Tema 6. O proceso de toma de decisións (III)

Os comités de ética. Ámbito sanitario e ámbito sociosanitario. Comités de ética asistencial. Comités de ética da investigación. Comités internacionais, nacionais e autonómicos. O Comité de Bioética de España.

Tema 7. O proceso de toma de decisións (IV) Xustiza e recursos sociosanitarios (remisión ao tema 4). Criterios de distribución dos recursos sociosanitarios: idade, enfermidade, discapacidade, dependencia.
Tema 8. As profesións asistenciais
A Terapia ocupacional coma profesión. A deontoloxía profesional. Bioética, Deontoloxía e Dereito (remisión ao tema 2). A responsabilidade: ética, deontolóxica e xurídica. A confianza. As relacións entre profesionais. Os deberes dos profesionais asistenciais. Os dereitos dos profesionais asistenciais. Algunhas cuestións específicas: o intrusismo profesional. A obxección de conciencia. A síndrome de esgotamento profesional (burn-out). As baixas laborais. A seguridade clínica.
Tema 9. O ciclo vital


1) Decisións ao comezo da vida. 2) Decisións ao medio da vida. 3) Decisións ao final da vida.

Planificación
Metodoloxías / probas Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Sesión maxistral 20 10 30
Eventos científicos e/ou divulgativos 3 4 7
Estudo de casos 6 24 30
Proba de ensaio 2 6 8
Traballos tutelados 0 35 35
Análise de fontes documentais 15 15 30
 
Atención personalizada 10 0 10
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Sesión maxistral A exposición oral será complementada co uso de medios audiovisuais e a introdución de algunhas preguntas dirixidas aos estudantes, coa finalidade de transmitir coñecementos e facilitar a aprendizaxe.
Eventos científicos e/ou divulgativos
O obxectivo do cinefórum é o emprego de ferramentas non convencionais ou distintas para a aprendizaxe. Está previstá proxección dunha película, seguida dun debate entre os asistentes. (Con anterioridade entregaranse materiais para preparar o seminario, e con posterioridade os estudantes deberán preparar un comentario da mesma).





Estudo de casos Os casos teñen coma obxectivo estimular a reflexión e afacerse ao manexo dos principios, valores e dereitos presentes na prática clínica. Diríxense principalmente ao desenvolvemento das habilidades argumentativas e a posta en funcionamento dos coñecementos adquiridos nas sesións teóricas e na aprendizaxe individual e colectiva.

Así mesmo, os estudantes traballarán en pequenos grupos a modo de comité de ética asistencial, adicado á análise e á deliberación de casos clínicos. Neste caso, os traballos parciais consistirán na elaboración da acta do Comité de ética asistencial, exponiendo o proceso de argumentación e a solución acadada.

Os temas que serán obxecto de tratamento específico, a través de casos práticos, son:
- Modelos de relación asistencial.
- Os procesos de toma de decisións en pacientes incapaces.
- A confidencialidade e o segredo profesional.
- Problemas éticos no ciclo da vida.
Proba de ensaio
O exame constará de 10 preguntas que se corresponderán cos contidos do programa. A duración do exame será de 2 horas.
Traballos tutelados O obxectivo desta actividade é fomentar a aprendizaxe autónoma por parte do estudante, fóra do ámbito das aulas. A leitura, análise crítica e comentario de publicacións científicas, normas deontolóxicas ou xurídicas, ou documentos relacionados coa bioética e a dentoloxía profesional son o principal material de traballo. Os traballos parciais poderán consistir na presentación dunha acta dun Comité de ética asistencial que analiza e resolve dous casos clínicos.
Este sistema de ensino baséase en dous elementos básicos: a aprendizaxe independente dos estudantes e o seguimento desa aprendizaxe polo profesor-titor.
Análise de fontes documentais Para o adecuado desenvolvimiento desta materia é preciso o manexo de documentos deontolóxicos e xurídicos que serán facilitados aos alumnos co fin de que se familiaricen coa súa lectura. Os devanditos documentos proporcionan ademais unha guía imprescindible á hora de atopar solucións aos distintos casos que serán estudados.

Atención personalizada
Metodoloxías
Traballos tutelados
Descrición
A atención personalizada farase, globalmente, mediante tutorías personalizadas directas e virtuais, individuais e grupales.

Avaliación
Metodoloxías Descrición Cualificación
Eventos científicos e/ou divulgativos Comentario del seminario-Cineforum 10
Traballos tutelados Terase en conta a capacidade de análise e de síntese, así como o grao de aplicación da teoría á práctica. A unidade, a coherencia e a reflexión persoal serán os elementos a considerar de face a distinguir os mellores traballos. 10
Proba de ensaio No exame valorarase o nivel de coñecemento dos contidos do programa. O profesor indicará os materiais necesarios para contestar ás preguntas. 50
Estudo de casos Avaliaranse as actas dos comités; tanto en canto á forma (claridade, concisión, ilación, propiedade), como en canto ao contido (capacidade de discernimiento, oportunidade da resposta, adecuación das fontes manexadas). 30
 
Observacións avaliación


Fontes de información
Bibliografía básica

Normas éticas e deontolóxicas básicas

  • Xuramento Hipocrático (século V a.C.).
  • Código ético e Normas de actuación en el ejercicio profesional (COTEC, 1996).
  • Código ético de terapia ocupacional (AOTA, 2005).
  • Código de ética (WFOT, 2005).

Normas xurídicas básicas

  • Constitución española de 1978
  • Convenio para a protección dos dereitos humanos e a dignidade do ser humano con respecto ás aplicacións da Bioloxía e a Medicina (Convenio relativo aos dereitos humanos e á Biomedicina) (1997).
  • Lei 41/2002, de 14 de novembro, básica reguladora da autonomía do paciente e de dereitos e obrigas en materia de información e documentación clínica.
  • Lei galega 3/2001, do 28 de maio, reguladora do consentemento informado e a historia clínica dos pacientes.
  • Lei Orgánica 15/1999, do 13 de decembro, de protección de datos de carácter persoal
  • Real Decreto 1720/2007, do 21 de decembro, polo que se aproba o Regulamento de desenvolvemento da Lei Orgánica 15/1999, do 13 de decembro, de protección de datos de carácter persoal
  • Lei 39/2006, do 14 de decembro, de promoción da autonomía persoal e atención ás persoas en situación de dependencia.
  • Lei 16/2003, do 28 de maio, de cohesión e calidade do Sistema Nacional de Saúde.
  • Lei 44/2003, do 21 de novembro, de ordeación das profesións sanitarias.
  • Lei 55/2003, do 16 de decembro, do Estatuto marco do persoal estatutario dos servizos de saúde.
Bibliografía complementaria


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente

Materias que se recomenda cursar simultaneamente

Materias que continúan o temario

Observacións


(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías