Datos Identificativos 2011/12
Asignatura (*) Comunicación oral e escrita Código 612G01004
Titulación
GRAO EN DEREITO
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Grao 1º cuadrimestre
Primeiro Formación básica 6
Idioma
Castelán
Galego
Modalidade docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento Humanidades
Coordinación
González Neira, Ana María
Correo electrónico
ana.gneira@udc.es
Profesorado
Arrojo Baliña, María José
González Neira, Ana María
Correo electrónico
maria.jose.arrojo@udc.es
ana.gneira@udc.es
Web
Descrición xeral O propósito desta asignatura é mellorar a capacidade do alumno para expresarse de xeito oral e por escrito en cualquera contexto e coñecer as sinerxias e necesidades expresivas dos diferentes medios de comunicación -escritos, audiovisuais e multimedia-, con especial atención ao léxico e a argumentación xurídicos.

Competencias do título
Código Competencias / Resultados do título
A8 Coñecementos básicos de argumentación xurídica.
A10 Capacidade de interpretar e analizar críticamente o ordenamento xurídico.
A11 Capacidade de comprender e de redactar documentos xurídicos.
A12 Manexo da oratoria xurídica. (Capacidade de expresarse apropiadamente en público).
A13 Dominio das novas tecnoloxías aplicadas ao dereito.
A15 Capacidade de negociación e mediación.
B1 Aprender a aprender.
B2 Resolver problemas de forma efectiva, valorando a importancia que ten a investigación, a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade.
B3 Aplicar un pensamento crítico, lóxico e creativo, entendendo, tamén, a importancia da cultura emprendedora.
B5 Traballar de forma colaborativa.
B6 Comportarse con ética e responsabilidade social como cidadán e como profesional.
B7 Comunicarse de maneira efectiva nun entorno de traballo, amosando capacidade de expresión tanto oral como escrita en calquera das linguas oficiais da comunidade autónoma, así como nun idioma estranxeiro.
B8 Capacidade para utilizar a rede informática (internet) na obtención de información e na comunicación de datos e, en xeral, capacidade para empregar as ferramentas básicas das TIC necesarias para o exercicio da súa profesión.
C1 Expresarse correctamente, tanto de forma oral coma escrita, nas linguas oficiais da comunidade autónoma.
C3 Utilizar as ferramentas básicas das tecnoloxías da información e as comunicacións (TIC) necesarias para o exercicio da súa profesión e para a aprendizaxe ao longo da súa vida.
C4 Desenvolverse para o exercicio dunha cidadanía aberta, culta, crítica, comprometida, democrática e solidaria, capaz de analizar a realidade, diagnosticar problemas, formular e implantar solucións baseadas no coñecemento e orientadas ao ben común.
C6 Valorar criticamente o coñecemento, a tecnoloxía e a información dispoñible para resolver os problemas cos que deben enfrontarse.
C7 Asumir como profesional e cidadán a importancia da aprendizaxe ao longo da vida.

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias / Resultados do título
Capacidade de expresión tanto oral como escrita en calquera das linguas oficiais da comunidade autónoma, con especial atención á linguaxe xurídica. A11
B1
B3
B7
C1
Capacidade de se expresar axeitadamente en público e de manexar a oratoria e a argumentación xurídica. A8
A10
A12
B1
B3
B6
C1
C4
C6
Traballar de forma colaborativa e comunicarse de maneira efectiva nun entorno de traballo A12
A15
B2
B3
B5
B6
B7
C4
Capacidade para empregar internet e as ferramentas básicas das TIC necesarias para o exercicio da súa profesión. A13
B8
C3
C6
C7

Contidos
Temas Subtemas
TEMA 1: Concepto de comunicación 1.1. Concepto
1.2. Elementos
1.3. Funcións
TEMA 2: O valor das palabras 2.1. Introducción á semiótica
2.2. Características da linguaxe xurídica.
TEMA 3: Comunicación escrita I 3.1.Ortografía
TEMA 4: Comunicación escrita II 4.1. Sintaxis.
4.2. Puntuación.
TEMA 5: Tipoloxía de escritos 5.1. Tipos de textos escritos.
5.2. A argumentación
5.2. 1 Estructura dos textos argumentativos
5.2. 2 Tipos de argumentación
5.3. 3 O uso das figuras retóricas
TEMA 6: A comunicación verbal e non verbal 6.1 Qué se di e cómo se di
6.2. A importancia da imaxe e do son
6.3. Posta en escena e materiais de apoio
6.4. Casuística de cada medio de comunicación
TEMA 7: Comunicación oral 7.1 Oratoria
7.2 Persuasión
7.3 Problemas na expresión oral

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias / Resultados Horas lectivas (presenciais e virtuais) Horas traballo autónomo Horas totais
Actividades iniciais 1 0 1
Discusión dirixida 6 18 24
Estudo de casos 3 12 15
Lecturas 3 17 20
Obradoiro 4 0 4
Presentación oral 4 12 16
Proba de ensaio 3 6 9
Sesión maxistral 14 4 18
Proba obxectiva 2 14 16
Xogo de rol (role playing) 5 10 15
Traballos tutelados 2 8 10
 
Atención personalizada 2 0 2
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Actividades iniciais Presentación dos obxectivos, contidos, dinámica e bibliografía da materia, así como a realización de probas de avaliación inicial.
Discusión dirixida Os alumnos participarán nunha discusión dirixida polo profesor sobre diferentes técnicas de comunicación oral.
Estudo de casos Analizaranse casos representativos en función do escenario, o propósito da mensaxe e os diferentes soportes comunicativos. Ademais, o alumnado deberá comentar os textos e presentacións dos outros compoñentes do seu grupo de prácticas.
Lecturas O alumnado deberá realizar as lecturas obrigatorias sinaladas en cada tema. Ademais, para un óptimo aproveitamento das sesións, deberá ter leído e analizado previamente os textos que se indiquen para cada sesión.
Obradoiro O alumnado deberá realizar grupalmente a preparación e exposición oral dun punto dos contidos do grupo. Atenderase non só aos coñecementos transmitidos, mais tamén ás estratexias de presentación dos mesmos.
Presentación oral O alumnado terá que realizar probas de comunicación oral.
Proba de ensaio O alumnado deberá entregar escritos que respondan as pautas dadas polo profesor.
Sesión maxistral O alumnado deberá asistir ás aulas teóricas presenciais en que se presentarán conceptos cuxo coñecemento será exixido.
Proba obxectiva Proba escrita utilizada para a avaliación da aprendizaxe, cuxo trazo distintivo é a posibilidade de determinar se as respostas dadas son ou non correctas
Xogo de rol (role playing) Reproduciranse situacións da vida real nas que os alumnos deberán responder segundo o papel que representen.
Traballos tutelados O alumnado deberá desenvolver diferentes traballos tutelados polo profesorado da materia. Deberá redactar diferentes textos, adaptándose ás necesidades expresivas do entorno ou dos medios de comunicación en que se vaian recoller.

Atención personalizada
Metodoloxías
Traballos tutelados
Obradoiro
Xogo de rol (role playing)
Presentación oral
Proba de ensaio
Discusión dirixida
Estudo de casos
Descrición
A atención personalizada ao alumnado realizarase a través do seguimento e corrección dos traballos tutelados, así como das diversas prácticas que terán que realizar durante o cuadrimestre.
Para o desenvolvemento desta atención personalizada contémplanse ora tutorías presenciais, ora o seguimento continuo a través das ferramentas que as TIC poñen ao servizo da educación.

Avaliación
Metodoloxías Competencias / Resultados Descrición Cualificación
Traballos tutelados Avaliaranse os diversos traballos tutelados 60
Proba obxectiva Proba ao final do curso sobre os contidos teóricos e prácticos da materia 40
 
Observacións avaliación

Dado que é unha materia eminentemente práctica, o peso maioritario desta recae sobre todo nos traballos realizados polos alumnos. O 40% da avaliación total procede da proba obxectiva sobre a teoría impartida nas clases maxistrais e exercicios prácticos. Esta proba realizarase na data esablecida pola Facultade.


O 60% restante responde a avaliación das prácticas de comunicación oral e escrita realizadas ao longo do curso. Para superar a materia deberanse aprobar tanto o exame, como cada unha das prácticas realizadas durante as clases. O feito de non entregar ou non facer unha práctica sen causa xustificada, suporá suspenso na asignatura.


Unha falta de ortografía implica a non calificación do traballo,exercicio ou exame.


Fontes de información
Bibliografía básica

Alcaraz, E, Hughes, B., El español jurídico. Barcelona: Ariel, 2009.

Aleza Izquierdo, M. (coord.), Normas y usos correctos en el español actual. Valencia: Tirant Lo Blanch, 2010.

Atkinson, M., Claves para hablar en público. Madrid: Educiones Gestión 2004.

Bayo Delgado, Lenguaje judicial. Cuadernos de Derecho Judicial, Madrid: Consejo General del Poder Judicial, 1998.

Briz, A., Saber hablar. Madrid: Instituto Cervantes, Aguilar, 2008.

Casado, M., El castellano actual: Usos y normas. Pamplona: Eunsa, 2008.

Cazorla Prieto, L., El lenguaje jurídico actual. Navarra: Aranzadi, 2007.

Cervera Rodríguez, A., Hernández García, G., Saber escribir. Madrid: Aguilar, 2006.

De la Torriente, G. F., Cómo hablar correctamente en público. Madrid: Ed. Playor, 1978.

Dueñas Sanz, B., Fernández Fernández, E., Vela Valldecabres, D., De Cicerón a Obama: el arte de comunicar con eficacia. Retórica, Oratoria y Técnicas de expresión oral. Coruña: Netbiblo, 2011.

Fernández Salgado, B. (dir.), Dicionario de Usos e Dificultades. Vigo: Galaxia, 2004.

García Ramírez, J., Estrategia de oratoria práctica para abogados. Madrid: Colex, 2009.

Gómez Torrego, L., Hablar y escribir correctamente. Vol. I y II. Madrid: Arco libros, 2006.

Grijelmo, A., La seducción de las palabras. Madrid: Santillana, 2000.

Martínez Selva, J. M., Manual de comunicación persuasiva para juristas. Madrid: La Ley-Actualidad, 2008.

Méndez Álvarez, Mª X., Ortografía da lingua galega: descrición, regras e ditados. Vigo: Xerais, 2007.

Montolío, E. (coord.), Manual práctico de escritura académica, Vol. I, II y III. Barcelona: Ariel, 2003.

Morales, C. J., Guía para hablar en público. Madrid: Alianza editorial, 2007.

Ortega Carmona, A., Retórica y derecho. Salamanca: Universidad Pontificia de Salamanca, 2008.

Prieto de Pedro, J., Lenguas, lenguaje y derecho. Madrid: UNED, Civitas, 1991.

Puchol, L., Hablar en público. Madrid: Díaz de Santos, 2008.

Sanz Álava, I., El español profesional y académico en el aula universitaria. El discurso oral y escrito. Valencia: Tirant Lo Blanch, 2007.

Tirado, J.A., Ruiz, M., Albar, M.I., Técnicas para leer y escribir en radio y televisión. Las noticias en el espejo. Bosch: Barcelona, 2003.

Verderber, R., Comunicación oral efectiva. México: Thomson editores, 2004.

Vilches Vivancos, F., Manual de lenguaje jurídico-administrativo. Madrid: Dykinson, 2010.

Villegas, J. M., Retórica forense. El arte de vencer en juicio. Valencia: Tirant Lo blnach, 2009.

VVAA,  Ejercicios de gramática y de expresión con nociones teóricas.Madrid: CERA, 2004.

 

Bibliografía complementaria

Buitrago, A., Torijano, A., Guía para escribir y hablar correctamente en español. Madrid: Espasa, 2000.

Casás Aguín, Z.,Dicionario Galaxia de usos e dificultades da lingua galega. Vigo: Galaxia, 2004.

Castelló, Montserrat (coord.), Escribir y comunicarse en contextos científicos y académicos. Barcelona: Ed Grao, 2007.

Conde Antequera, J., Lenguaje administrativo y derecho: el lenguaje como aspecto de la actividad administrativa. Pamplona: Aranzadi, 2009.

De Santiago Guervós, J., Principios de comunicación persuasiva. Madrid: Arco Libros, 2005

Instituto da Lingua Galega/Real Academia Galega, Vocabulario ortográfico da lingua galega. Santiago: 2004. http://www.realacademiagalega.org/volga/

Instituto da Lingua Galega/Real Academia Galega, Normas ortográficas e morfolóxicas da lingua galega. Santiago, 2005. http://www.xunta.es/linguagalega/arquivos/normasrag.pdf

Feixó Cid. X., Ortografía e estilo da lingua galega. Vigo: Cumio.

Figueras, C., Pragmática de la puntuación. Barcelona: Octaedro, 2001

Fuentes Rodríguez, C.,. Mecanismos lingüísticos de la persuasión: cómo convencer con palabras. Madrid: Arco/Libros, 2002

Fundación del Español Urgente: Manual de español urgente. Cátedra: Madrid, 2008. www.fundeu.es

Furet, Y., Peltant, S., Saber hablar en cualquier circunstancia. Bilbao: Mensajero, 1996.

García Carbonell, R., Nuevas técnicas de la comunicación escrita. Madrid: Edaf, 1998.

García Ramírez, J., Ortas Gigorro, S., Comunique en público eficazmente. Aprender a controlar sus nervios. Madrid: Colex, 2009.

García Ramírez, J., Las cuatro habilidades del abogado eficaz. Madrid: Colex, 2009

Gómez Guinovart, X., Torres Padín, A., Vocabulario xurídico-administrativo galego-castelán. Vigo: Universidade de Vigo, 2005. http://anl.uvigo.es/UserFiles/File/glosarios/Vocabulario_xuridico-administrativo_galego-castelan.pdf

Gómez Meixome, A., González Montañés, A., Compilación de terminoloxía xurídica castelán- galego. Santiago, 2003. http://www.consellodacultura.org/kit/docs/bibliografia/cd/docs/CRLC-G.pdf

Graña Núñez, X., Vacilacións, interferencias e outros "pecados" da lingua galega. Vigo: Ir indo, 1993.

Hergueta Garnica, S., Aprender a hablar en público. Madrid: La Palma, 1996.

Hernández Guerrero, J. A., El arte de hablar manual de retórica práctica y de oratoria moderna. Barcelona: Ariel, 2004.

Laborda, X., Retórica interpersonal. Barcelona, Octaedro, 1996.

Libro de estilo Garrigues. Cizur Menor: Thomson-Aranzadi, 2005

López Taboada, C., Curso de linguaxe administrativa. Santiago de Compostela: Dirección Xeral de Política lingüística, 2001.

Martín del Burgo y Marchán, A., El lenguaje del derecho. Barcelona: Bosch, 2000.

Mesanza, J., Hablar y escribir correctamente. Madrid: Wolters Kluwer, 2009.

Olivecrona, K., Lenguaje jurídico y realidad. México: Distribuciones Fontamara, 1992.

Orden Jiménez, R. V., Técnicas de oratoria para opositores: cómo afrontar las pruebas orales de una oposición. Madrid: Colex, 2008.

Perea, F., Usted puede hablar en público. México: Diana, 1977

Pérez Colomé, J., Cómo escribir claro. Barcelona UOC, 2011.

Real Academia Española, Ortografía de la lengua española. Madrid: Espasa Calpe, 2010.

Real Academia Española, Diccionario panhispánico de dudas. Madrid: Espasa Calpe, 2005. www.rae.es

Real Academia Española, Diccionario de la lengua española. Madrid: Espasa Calpe, 2001. www.rae.es

Tejada, L., Hablar bien no cuesta nada. México: Diana, 1980.

VVAA., La locución. Teoría y práctica. Buenos Aires: De la Campana, 2002

Real Academia Española www.rae.es

Real Academia Galega: http://www.realacademiagalega.org/GoToMainPage.do;jsessionid=D0F042A6AAB475168F6FC5D9B2C7A2EA

Fundación del Español Urgente: www.fundeu.es

 

 


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente

Materias que se recomenda cursar simultaneamente

Materias que continúan o temario

Observacións

Lémbrase a importancia de facer e entrega-las prácticas no tempo acordado.

Unha falta de ortografía suporá a non calificación do exercicio,traballo ou exame.



(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías