Datos Identificativos 2015/16
Asignatura (*) Principios de lexicografía Código 613436020
Titulación
Mestrado Universitario en Lingüística e as súas Aplicacións
Descriptores Ciclo Periodo Curso Tipo Créditos
Máster Oficial 2º cuatrimestre
Primero Optativa 3
Idioma
Gallego
Modalidad docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento Filoloxía Española e Latina
Coordinador/a
Correo electrónico
Profesorado
Correo electrónico
Web http://campusvirtual.udc.es/guiadocente
Descripción general Coñecemento e aplicación dos fundamentos teórico-prácticos da lexicografía.

Competencias del título
Código Competencias / Resultados del título
A1 El alumnado conocerá y será capaz de aplicar los métodos y las técnicas de análisis lingüístico.
A2 El alumnado conocerá las corrientes actuales de la lingüística.
A3 El alumnado conocerá las corrientes actuales de la lingüística aplicada.
A4 El alumnado será capaz de aplicar los conocimientos lingüísticos a la práctica.
A7 El alumnado dominará aspectos teóricos y prácticos relacionados con la investigación lexicográfica.
A12 El alumnado conocerá y valorará la diversidad lingüística y cultural.
B1 El alumnado desarrollará habilidades cognitivas avanzadas (capacidad de síntesis, análisis y pensamiento crítico) relacionadas con el desarrollo y la creación de un perfil investigador.
B2 El alumnado será capaz de integrar conocimientos de campos de estudio diversos.
B3 El alumnado aprenderá a aprender, de forma autónoma, como base de su futura actividad investigadora.
B4 El alumnado será capaz de aplicar sus conocimientos y habilidades en la resolución de problemas en entornos nuevos o no familiares en contextos interdisciplinares.
B5 El alumnado adquirirá capacidad para concebir y diseñar proyectos de investigación con rigor académico.
B6 El alumnado desarrollará habilidades de gestión de la información para propósitos académicos y de investigación (identificación y acceso a bibliografía, utilización apropiada de recursos y equipamientos, utilización de tecnología para registrar datos, manejo de bases de datos, etc.).
B7 El alumnado adquirirá capacidad de organizar el trabajo, planificar y gestionar el tiempo y resolver problemas de forma efectiva.
B8 El alumnado será capaz de comunicar oralmente y por escrito con claridad los conocimientos teóricos y aplicados del campo de estudio tanto a audiencias expertas como no expertas.
C1 Expresarse correctamente, tanto de forma oral como escrita, en las lenguas oficiales de la comunidad autónoma.
C3 Utilizar las herramientas básicas de las tecnologías de la información y las comunicaciones (TIC) necesarias para el ejercicio de su profesión y para el aprendizaje a lo largo de su vida.
C4 Desarrollarse para el ejercicio de una ciudadanía abierta, culta, crítica, comprometida, democrática y solidaria, capaz de analizar la realidad, diagnosticar problemas, formular e implantar soluciones basadas en el conocimiento y orientadas al bien común.
C6 Valorar críticamente el conocimiento, la tecnología y la información disponible para resolver los problemas con los que deben enfrentarse.
C7 Asumir como profesional y ciudadano la importancia del aprendizaje a lo largo de la vida.
C8 Valorar la importancia que tiene la investigación, la innovación y el desarrollo tecnológico en el avance socioeconómico y cultural de la sociedad.

Resultados de aprendizaje
Resultados de aprendizaje Competencias / Resultados del título
Coñecer a relación da lexicografía con outras disciplinas. AI2
AI3
BI2
Coñecer os fundamentos teóricos da lexicografía e as súas diferentes ramas, incluída a terminografía. AI3
AI7
BI2
Coñecer e utilizar as TIC e todo tipo de recursos no campo da lexicografía. AI1
AI7
BI6
CM3
CM6
Realizar traballos de crítica lexicográfica. AI1
AI4
AI7
BI1
BI2
BI5
BI8
CM1
Aplicar os principios da teoría lexicográfica mediante a realización de repertorios lexicográficos diversos. AI1
AI7
BI1
BI2
BI3
BI4
BI5
BI7
CM3
CM6
CM8
Valorar a importancia do traballo lexicográfico para o progreso da lingüística, o ensino, a tradución, a creación literaria, a codificación lingüistica, o asentamento dunha identidade cultural e o intercambio lingüístico e cultural. AI1
AI7
AI12
CM4
CM6
CM7
CM8
Coñecer e valorar a lexicografía bilingüe e multilingüe e as relacións interlingüísticas e interculturais. AI1
AI7
BI2
CM4
CM6
CM8

Contenidos
Tema Subtema
1. A lexicografía e a súa relación con outras disciplinas. 1.1. A importancia do dicionario: valor e funcións.
1.2. Lexicografía, lexicoloxía e semántica.
1.3. Lexicografía, terminoloxía e terminografía.
1.4. Lexicografía e gramática.
1.5. Lexicografía e outras disciplinas non lingüísticas (etnoloxía, diferentes ramas do coñecemento...)
2. Vertentes da lexicografía. 2.1. A lexicografía teórica ou metalexicografía e a lexicografía práctica.
3. Clasificacións dos repertorios lexicográficos. 3.1. Dicionario, vocabulario, glosario e outros termos.
3.2. Dicionarios monolingües, bilingües e multilingües.
3.3. Dicionarios de lingua, dicionarios enclicopédicos e enciclopedias.
3.4. Dicionarios normativos e descritivos.
3.5. Dicionarios de usos específicos: dúbidas, ortográficos...
3.6. Dicionarios clasificados segundo o tipo de léxico recollido: de verbos, de frases feitas etc.
3.7. Dicionarios xerais, intermedios e básicos.
3.8. Dicionarios sincrónicos e diacrónicos.
3.9. Outras posibles clasificacións.
4. O concepto de macroestrutura. 4.1. Elementos que a integran.
4.2. Análise da macroestrutura de distintos dicionarios.
5. O concepto de microestrutura (con especial atención ao dicionario monolingüe). 5.1. Elementos que a integran: partes do artigo lexicográfico.
5.2. O discurso lexicográfico: metalinguaxe e lexicografía; a marcación.
5.3. A separación e ordenación de acepcións.
5.4. A definición lexicográfica: definición vs. explicación. Tipos de definición. O contorno. Problemas da definición.
6. Análise da microestrutura de diferentes dicionarios e elaboración propia de artigos lexicográficos.

Planificación
Metodologías / pruebas Competencias / Resultados Horas lectivas (presenciales y virtuales) Horas trabajo autónomo Horas totales
Prácticas a través de TIC 2 2 4
Estudio de casos 4 6 10
Lecturas 0 10 10
Recensión bibliográfica 0 2 2
Trabajos tutelados 0 22 22
Sesión magistral 10 5 15
Solución de problemas 4 6 10
 
Atención personalizada 2 0 2
 
(*)Los datos que aparecen en la tabla de planificación són de carácter orientativo, considerando la heterogeneidad de los alumnos

Metodologías
Metodologías Descripción
Prácticas a través de TIC Manexo dos recursos e ferramentas disponibles en materia de lexicografía.
Estudio de casos Prácticas de análise da macroestrutura e microestrutura de diferentes dicionarios.
Lecturas Lecturas obligadas dunha selección bibliográfica.
Recensión bibliográfica Realización, para a súa entrega, dun exercicio de crítica lexicográfica.
Trabajos tutelados Elaboración dun microrrepertorio lexicográfico que será entregado á profesora.
Sesión magistral Sesións teórico-prácticas sobre o contido da materia.
Solución de problemas Prácticas de elaboración de artigos de dicionario.

Atención personalizada
Metodologías
Trabajos tutelados
Solución de problemas
Estudio de casos
Prácticas a través de TIC
Descripción
A atención personalizada específica consistirá en titorías individuais sobre o traballo que deberán entregar unha vez finalizado o curso, así como sobre calquera outra cuestión que teña que ver co desenvolvemento das clases.
No resto das metodoloxías (solución de problemas, estudo de casos, prácticas a través de TIC), a atención personalizada levarase a cabo dentro da clase.

Evaluación
Metodologías Competencias / Resultados Descripción Calificación
Trabajos tutelados Avaliarase o grao de consecución dos obxectivos e competencias fixados. 40
Solución de problemas Terase en conta a participación nas sesións correspondentes, a capacidade de crítica e achega de ideas. 15
Estudio de casos Terase en conta a participación nas sesións correspondentes, a capacidade de análise e a achega de ideas. 15
Sesión magistral Terase en consideración a asistencia ás clases e a participación activa nas mesmas. Salvo causa xustificada, se o número de faltas é superior ao 10%, o alumno non recibirá esta puntuación; se o número de faltas está entre o 5 e o 10%, a puntuación neste apartado será do 50%, e se é inferior ao 5%, será do 100%. 10
Recensión bibliográfica Será obxecto de avaliación a adecuación do exercicio ás pautas fixadas nas clases, a capacidade de síntese, de análise e de reflexión crítica. 20
 
Observaciones evaluación

Se durante o curso se producise algunha circunstancia especial ou se programase algunha actividade que puidese resultar de interese para o curso (conferencia, congreso...), poderá producirse unha pequena modificación nas porcentaxes de avaliación.


O alumno será avaliado se realiza 2 actividades avaliables. Para aprobar será necesario que obteña un mínimo de 4 no traballo tutelado e un mínimo de 6 no resto das actividades conxuntamente (deberá facer polo menos 2 delas).


 


Fuentes de información
Básica Arias Freixedo, X. Bieito et al. (1997). "Aspectos prácticos de lexicografía galega: o Diccionario Medio da lingua galega, da R.A.G.", en Benigno Fernández Salgado (ed.), Actas do IV Congreso Internacional de Estudios galegos (Univ. Oxford, Oxford Centre for Galician Studies
Porto Dapena, José Álvaro (2006). "La definición lexicográfica de tipo relacional". Boletín de la Real Academia Española, LXXXVI, 333-362.
Rey-Debove, Josette (1967). "La définition lexicographique. Bases d'une typologie formelle". Travaux de Linguistique et de Littérature V, 1, 141-161.
Rey-Debove, Josette (1994). "La lexicografía moderna". Voz y letra 5, 1, 31-45. (antes "La lexicographie moderne", Travaux de linguistique 23, no
Rey-Debove, Josette (1972). "La métalangue comme système de référence au signe". Le français moderne 3, juillet, 232-241.
Rey-Debove, Josette (1969). "Le dictionnaire comme discours sur la chose et discours sur le signe". Semiotica I, 2, 185-195.
Sánchez Palomino, María Dolores (2003). "O papel do diccionario na conformación e difusión da variedade estándar de lingua", en María Álvarez de la Granja e Xosé Ernesto González Seoane (eds.), A estandariación do léxico. Santiago de Compostela, Consello da Cultura Galega / Instituto da Lingua Galega
Sterkenburg, P.V. (2003). A practical guide to lexicography. Amsterdam / Philadelphia, Jonh Benjamins.
Ahumada Lara, Ignacio (1989). Aspectos de lexicografía teórica: aplicaciones al Diccionario de la R.A.E.. Granada, Universidad.
Martínez de Sousa, José (1995). Diccionario de lexicografía práctica. Barcelona, Bibliograf.
Landau, S.I. (2001). Dictionaries. The art and craft of lexicography. Cambridge, Cambridge University, 2ª ed.
Seco, Manuel (1987). Estudios de lexicografía española. Madrid, Paraninfo.
Haensch, Günther (1982). La lexicografía. De la lingüística teórica a la lexicografía práctica. Madrid, Gredos.
Alvar Ezquerra, Manuel (1993). Lexicografía descriptiva. Barcelona, Bibliograf.
Porto Dapena, José Álvaro (2008). Lexicografía e metalexicografía. Estudios, propuestas y comentarios. Anexo 12 de Revista de Lexicografía.
Jackson, H. (2002). Lexicography. An introduction. London / New York, Routledge.
Porto Dapena, José Álvaro (2002). Manual de técnica lexicográfica. Madrid, Arco Libros.
Béjoint, H. (2000). Modern Lexicography: An Introduction. Oxford, Oxford University Press
Lara, L. F. (1997). Teoría del diccionario monolingüe. México, El Colegio de México.

Complementária Hernández Hernández, Humberto (coord.) (1994). Aspectos de lexicografía contemporánea. Barcelona, Bibliograf.
Casares, J. (1969). Introducción a la lexicografía moderna. Madrid, CSIC.
Dubois, J. / C. Dubois (1971). Introduction à la lexicographie: le dictionnaire. Paris, PUF.
Massariello Merzagora, G. (1983). La lessicografia. Bologna, Zanichelli.
Collignon, L. / M. Glattigny (1978). Les dictionnaires. Initiation à la lexicographie. Paris, CEDIC.
Sánchez Palomino, Mª Dolores (ed.) (2010). Lexicografía galega e portuguesa. Anexo 13 de Revista de Lexicografía.
Fuentes Morán, Mª Teresa / Reinhold Werner (eds.) (1998). Lexicografías iberorrománicas: problemas, propuestas y proyectos. Frankfurt, Vervuert.
Haensch, Günther (1997). Los diccionarios del español en el umbral del siglo XXI . Salamanca, Universidad.
Campos Souto, M. et al. (eds.) (2007). Reflexiones sobre el diccionario. Anexo 6 de Revista de Lexicografía.
Kipfer, B.A. (1984). Workbook on lexicography. A course for dictionary users with a glossary of english lexicographical terms . Exeter, University.


Recomendaciones
Asignaturas que se recomienda haber cursado previamente

Asignaturas que se recomienda cursar simultáneamente

Asignaturas que continúan el temario

Otros comentarios


(*) La Guía Docente es el documento donde se visualiza la propuesta académica de la UDC. Este documento es público y no se puede modificar, salvo cosas excepcionales bajo la revisión del órgano competente de acuerdo a la normativa vigente que establece el proceso de elaboración de guías