Datos Identificativos 2015/16
Asignatura (*) Lecturas de Literatura Española. Poesía Código 613G01046
Titulación
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Grao 2º cuadrimestre
Cuarto Optativa 4.5
Idioma
Castelán
Galego
Modalidade docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento Filoloxía Española e Latina
Coordinación
Tato Garcia, Cleofe
Correo electrónico
cleofe.tato@udc.es
Profesorado
Tato Garcia, Cleofe
Correo electrónico
cleofe.tato@udc.es
Web
Descrición xeral Lectura crítica e comentario de textos poéticos. A asignatura ten un carácter práctico e contará cunha introducción que permita o alumno o uso de ferramentas para aprender a técnica do comentario de textos poéticos, así como a sua contextualización histórica e estética.

Competencias do título
Código Competencias do título

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias do título
Dominar a técnica do comentario de textos e percibir a singularidade do discurso poético, centrándose nas obras e o período fixados como marco do estudio A1
A2
A3
A5
A10
A15
A17
B5
B6
B7
B8
C1
C4
Levar a cabo unha leitura crítica e reflexiva de textos poéticos da literatura española, recoñecendo a súa poética e percibindo a súa singularidade A3
A5
A15
A16
A17
A18
B3
B5
C1
C4
Coñecer as semellanzas e diferencias da poesía tradicional e culta na etapa medieval e tardomedieval, así como distintas mostras de textos (e autores de poesía culta) A1
A2
A3
A5
A10
A11
A15
A16
A17
A18
B5
B7
B8
C1
Reflexionar sobre a importancia do contexto da creación e recepción dos textos poéticos, percibindo a súa repercusión na leitura e interpretación das obras A1
A2
A3
A5
A15
A16
A17
A18
B5
B8
B10
C1
C4
Familiarizarse coas principais fuentes bibliográficas que permiten achegarse ao estudio dos textos poéticos aos que se atende, empregando tamén internet A5
A10
A11
A14
A15
A16
A17
B1
B3
B6
B7
B9
B10
C1
C3
C4
C6
C7
C8
Producir textos escritos de distinta extensión e alcance, debidamente redactados e organizados, nos que o estudante demostre a súa capacidade de reflexión crítica e aplique os coñecementos sobre literatura e cultura á análise de textos, recurrindo de maneira selectiva, cando é posible (e convinte), ao manexo doutra bibliografía e a recursos acesibles a través de internet. A1
A2
A3
A5
A10
A11
A14
A15
A16
A17
A18
B1
B3
B5
B6
B7
B8
B9
B10
C1
C3
C4
C6
C7
C8

Contidos
Temas Subtemas
Introducción metodolóxica. -O comentario de textos
-A linguaxe poética e a súa plurisignificación
-Recursos estilísticos
-Métrica
Os chamados froitos tardíos da Idade Media: lírica de tipo tradicional e poesía cancioneril Cuestións previas
-Sobre a autoría
-Sobre a cronoloxía
-Sobre a súa difusión: o público receptor.
-Sobre a súa transmisión
A poesía tradicional -Tradicións e antecedentes
-Distintas etapas
-O vilancico e a súa glosa
-Temas e motivos
-Recursos estilísticos
-Métrica
-Fontes instrumentais básicas no estudio da poesía tradicional
A poesía cancioneril - Tradicións e antecedentes.
-Etapas e reinados.
-Cancioneiros e autores.
-Tipos de poesía e principais xéneros.
-A poesía amorosa. Temas e motivos. Principais recursos. A canción e outras formas.
-Outras producións poéticas. A poesía dialogada. O decir.
-Fontes instrumentais básicas no estudio da poesía cancioneril

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Proba mixta A1 A2 A3 A5 A10 A11 A15 A16 A17 A18 B1 B3 B5 B6 B7 B8 B10 C1 C3 C4 C6 C7 3 10 13
Sesión maxistral A1 A2 A3 A5 A10 A11 A16 A17 A18 B5 B7 B10 C1 C4 C7 10 16 26
Actividades iniciais B5 B8 B9 C4 C6 C8 0.5 0 0.5
Traballos tutelados A1 A2 A3 A5 A10 A11 A14 A15 A16 A17 A18 B1 B3 B5 B6 B7 B8 B9 B10 C1 C3 C4 C6 C7 C8 0 21 21
Lecturas A2 A3 A5 A10 A11 A14 A16 A17 A18 B1 B3 B5 B7 B8 B9 B10 C1 C3 C4 C6 C7 0 22 22
Obradoiro A1 A2 A3 A5 A10 A11 A15 A16 A17 A18 B1 B3 B5 B6 B7 B8 B10 C1 C3 C4 C6 C7 18 9 27
 
Atención personalizada 3 0 3
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Proba mixta Na data oficial fixada polo centro, o estudante deberá realizar unha proba na que dea conta do aprendido ao longo do curso, tanto nas sesións maxistrais como nos obradoiros, sempre tendo como punto de partida as leituras levadas a cabo.
Sesión maxistral Servíndose do método expositivo a profesorá proporcionará unha introdución metodolóxica sobre a técnica do comentario de textos, así como as nocións básicas necesarias sobre a tradición literaria e o contexto do tipo de producións que serán obxecto de comentario.
Actividades iniciais Avaliación dos coñecementos previos do alumnado en relación coa materia. Actividades para coñecer as competencias, intereses e motivacións do alumnado. Preténdese obter información relevante que permita estruturar unha docencia que favoreza a aprendizaxe eficaz e significativa.
Traballos tutelados Traballo tutelado pola profesora que pretende promover a aprendizaxe autónoma (terá como ponto de partida os textos obxecto de leitura, ainda que ese corpus poderá ser complementado en razón da escolla do tema elixido). Desenvolverase de acordo coas pautas establecidas e axustarase ás características formais que no seu momento se formulen.
Lecturas A leitura das obras sinaladas son o eixe sobre o que xira esta materia, pois nunca se comentarán os textos no baleiro, senon considerando a tradición literaria na que se integran e o(s) contexto(s) de creación e recepción; enténdese, xa que logo, que se trata non so dunha leitura comprensiva, senon reflexiva e crítica. Tamén, para a realización do traballo e ocasionalmente para realizar algún dos exercicios do obradoiro, a profesora recomendará a leitura de artigos críticos e bibliografía complementaria.
Obradoiro Combínanse distintas metodoloxías e exercicios (discusión, análise de aspectos formais concretos dun texto...), de xeito que, a traveso desas actividades, a profesora perciba o traballo do alumno e o seu avance na técnica do comentario de textos. Nalgún caso, a docente entregará materiais que o estudiante deberá ler e examinar para apresentar no curso dunha sesión posterior.

Atención personalizada
Metodoloxías
Obradoiro
Proba mixta
Traballos tutelados
Lecturas
Descrición
O estudante poderá recorrer a este tipo de atención cando o requira, tanto para levar a cabo as actividades do obradoiro como para resolver dúbidas surxidas na preparación da proba mixta, nas leituras..., pero nunca para suplir as explicacións que non ten seguido por ausentarse da aula inxustificadamente. A tutela do traballo farase efectiva nas horas de tutoría da profesora y esixirá, cando menos, de dúas sesións antes da súa presentación.

Avaliación
Metodoloxías Competencias Descrición Cualificación
Obradoiro A1 A2 A3 A5 A10 A11 A15 A16 A17 A18 B1 B3 B5 B6 B7 B8 B10 C1 C3 C4 C6 C7 Levaranse a cabo distintas actividades en clase que serán tidas en conta na avaliación. A medida que se avance no dominio da técnica de comentario, os alumnos realizarán distintos exercicios propostos pola profesora, en colaboración ou individualmente, nos que deberán aplicar os coñecementos vistos nas sesións maxistrais, reflexionar sobre aspectos concretos (por escrito ou oralmente) que se sometan a discusión, elaborar textos escritos que resuman ou desenvolvan algún tema tratado en clase ou na bibliografía... Algunhas desas actividades requiren non so da participación do estudante no obradoiro, senon dun tiempo suplementario para elaborar os materiais cando teñan que entregarse (tempo contemplado nas horas non presenciais). 20
Proba mixta A1 A2 A3 A5 A10 A11 A15 A16 A17 A18 B1 B3 B5 B6 B7 B8 B10 C1 C3 C4 C6 C7 Exercicio escrito realizado na aula de xeito individual no que o alumno comentará un ou máis textos (incidindo nos aspectos que se especifiquen) e resolverá problemas semellantes aos tratados nas horas presenciais e aplicando unha metodoloxía similar.
50
Traballos tutelados A1 A2 A3 A5 A10 A11 A14 A15 A16 A17 A18 B1 B3 B5 B6 B7 B8 B9 B10 C1 C3 C4 C6 C7 C8 Na data que a profesora estabeleza (en razón do avance dos contidos), o estudante deberá entregar un traballo escrito no que examinará en profundidade un ou máis textos (un texto contrastado con outros adscritos ao mesmo xénero, temática...; varios que desenvolvan un mismo motivo ou recurso, debidos a un mesmo autor...). Nunha primeira fase, o estudante presentará un esquema e os obxectivos que se propón; siguindo as suxerencias, anotacións e correccións da profesora, elaborará formalmente o traballo, que se aterá ás pautas fixadas. Valorarase a correcta presentación e a organización dos contidos, así como que o alumno demostre a comprensión das leituras levadas a cabo (da bibliografía primaria e secundaria), o seu dominio da técnica de comentario, a súa capacidade de reflexión crítica e os resultados ou aportacións do traballo mesmo. 30
 
Observacións avaliación

Só se aceptarán traballos e actividades que se entreguen na data establecida, en soporte de papel e siguindo as normas para a entrega de traballos escritos que se precisarán en cada caso. Non se poderá aprobar a materia sen acadar unha calificación mínima de 4 sobre 10 en cada un dos apartados; o estudante recibirá a cualificación "Non Presentado" no caso de que non se presente á proba mixta. Na segunda oportunidade (xullo), aplicarase o mesmo sistema de avaliación; no exame, que se celebrará na data oficial fixada pola Facultade, está previsto que, ademáis de
entregar o traballo tutelado e realizar a proba mixta, o alumno dea conta complementariamente do aprendido no obradoiro. Dase por suposta a asistencia a clase; aquel estudante que conte con dispensa académica recoñecida debe poñerse en contacto coa profesora ao inicio do curso para establecer o mecanismo de seguimento da súa aprendizaxe.

A expresión do estudante nas distintas probas, exercicios e actividades levadas a cabo debe ser a que corresponde a un estudante de cuarto curso do Grao de español (non so se tomará en conta, xa que logo, a corrección ortográfica e gramatical). No caso de que a expresión dos exercicios e traballos realizados fora da aula no estea en consonancia coa das probas e exercicios que o estudante realiza en clase baixo o control da profesora, tomarase como referencia para avaliar a expresión do alumno os escritos que este teña elaborado sen axuda externa.


Fontes de información
Bibliografía básica Alonso, Dámaso y José Manuel Blecua (eds.) (1956). Antología de la poesía española. Poesía de tipo tradicional. Madrid, Gredos
*Alín, José Maria (ed.) (1991). Cancionero tradicional. Madrid, Castalia
Dutton, Brian y Victoriano Roncero (eds.) (2004). La poesía cancioneril del siglo XV. Madrid-Frankfurt, Iberoamericana-Vervuert
Frenk Alatorre, Margit (ed.) (1977). Lírica española de tipo popular. Madrid, Cátedra
Alonso, Álvaro (ed.) (2003). Poesía andaluza de cancionero. Sevilla, Fundación José Manuel Lara
Gerli, Michel (ed.) (1994). Poesía cancioneril castellana. Madrid, Akal
*Beltran, Vicenç (ed.) (2009). Poesía española 1. Edad Media: lírica y cancioneros. Madrid, Visor
Beltran, Vicenç (ed.) (1997). Poesía lírica medieval . Barcelona, Clásicos Castellanos
Esta é unha síntese da bibliografía primaria, na que se recollen so escolmas; será complementada pola profesora con edicións de autores, obras e cancioneiros. Marcáronse con asterisco as de manexo cotián.
Bibliografía complementaria Dutton, Brian con Jineen Krogstad (1990-1991). El cancionero del siglo XV (c. 1360-1520). Salamanca, Biblioteca Española del siglo XV-Universidad de Salamanca
Sánchez Romeralo, Antonio (1969). El villancico (Estudios sobre la lírica popular en los siglos XV y XVI). Madrid, Gredos
Frenk Alatorre, Magrit (1978). Estudios sobre lírica antigua. Madrid, Castalia
Alvar, Carlos y Ángel Gómez Moreno (1987). La poesía lírica medieval. Madrid, Taurus
Frenk Alatorre, Margit (2003). Nuevo corpus de la antigua lírica popular hispánica (s. XV a XVII). México, UNAM
Rodado Ruiz, Ana Mª (2000). Tristura conmigo va. Fundamentos de Amor Cortés. Cuenca, Universidad de Castilla-La Mancha
Ofrécese a relación tan so duns cantos títulos de bibliografía secundaria, que se complementará no curso das sesións da materia. Recomendase tamén o manexo dos enlaces de internet que figuran a continuación: AHLM: http://www.ahlm.es/ (que inclúe o boletín bibliográfico)SEMYR:http://campus.usal.es/~semyr/textos-line.htm Portal Parnaseo:http://parnaseo.uv.es/ CervantesVirtual: http://www.cervantesvirtual.com Convivio.Poesía medieval y cancioneros: (http://www.lluisvives.com/portal/cancionmedieval An Electronic Corpus of 15th Century Castilian Cancionero Manuscripts: (http://cancionerovirtual.liv.ac.uk/main-page.htm

Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente
Introdución aos Estudos Literarios/613G01005
Literatura Española/613G01011
Literatura Española Medieval/613G01022
Literatura Española do Século de Ouro 1/613G01023

Materias que se recomenda cursar simultaneamente

Materias que continúan o temario

Observacións


(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías