Datos Identificativos 2015/16
Asignatura (*) Lingua Galega 1 Código 613G02002
Titulación
Grao en Galego e Portugués: Estudos Lingüísticos e Literarios
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Grao 1º cuadrimestre
Primeiro Formación básica 6
Idioma
Galego
Modalidade docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento Galego-Portugués, Francés e Lingüística
Coordinación
Lourenzo Modia, Cilla
Correo electrónico
cilla.lourenzo.modia@udc.es
Profesorado
López Viñas, Xoán
Lourenzo Modia, Cilla
Correo electrónico
xoan.lopezv@udc.es
cilla.lourenzo.modia@udc.es
Web
Descrición xeral Esta materia céntrase no estudo descritivo e instrumental da lingua galega, así como na elaboración e análise de textos orais e escritos de diferentes ámbitos e de calquera época.
Alén disto, preténdese potenciar no alumnado a capacidade comunicativa, o contraste de ideas e o pensamento crítico, fomentar a aprendizaxe autónoma e o traballo cooperativo, e integrar o labor académico no noso contexto social e cultural.

Competencias do título
Código Competencias do título
A1 Coñecer e aplicar os métodos e as técnicas de análise lingüística e literaria.
A2 Saber analizar e comentar textos e discursos literarios e non literarios utilizando apropiadamente as técnicas de análise textual.
A4 Ter un dominio instrumental avanzado oral e escrito da lingua galega.
A9 Elaborar textos orais e escritos de diferente tipo en lingua galega, española e inglesa.
A11 Ter capacidade para avaliar, analizar e sintetizar criticamente información especializada.
A15 Ser capaz de aplicar os coñecementos lingüísticos e literarios á práctica.
A21 Dominar a gramática da lingua galega.
A23 Coñecer a situación sociolingüística da lingua galega.
A25 Coñecer a variación lingüística da lingua galega.
B1 Utilizar os recursos bibliográficos, as bases de datos e as ferramentas de busca de información.
B3 Adquirir capacidade de autoformación.
B4 Ser capaz de comunicarse de maneira efectiva en calquera contorno.
B5 Relacionar os coñecementos cos doutras áreas e disciplinas.
B6 Ter capacidade de organizar o traballo, planificar e xestionar o tempo e resolver problemas de forma efectiva.
B7 Ter capacidade de análise e síntese, de valorar criticamente o coñecemento e de exercer o pensamento crítico.
B8 Apreciar a diversidade.
B9 Valorar a importancia que ten a investigación, a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade.
B10 Comportarse con ética e responsabilidade social como cidadán/á e profesional.
C2 Dominar a expresión e a comprensión de forma oral e escrita dun idioma estranxeiro.
C4 Desenvolverse para o exercicio dunha cidadanía aberta, culta, crítica, comprometida, democrática e solidaria, capaz de analizar a realidade, diagnosticar problemas, formular e implantar solucións baseadas no coñecemento e orientadas ao ben común.

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias do título
Saber analizar e comentar textos e discursos literarios e non literarios utilizando apropiadamente as técnicas de análise textual. A2
Dominar a comunicación oral e escrita en lingua galega nun nivel avanzado. A4
B4
Elaborar textos orais e escritos de diferente tipo en lingua galega, española e inglesa. A9
Ter capacidade para avaliar, analizar e sintetizar criticamente información especializada. A11
Ser capaz de aplicar os coñecementos lingüísticos e literarios á práctica. A15
Dominar a gramática da lingua galega. A21
Coñecer a situación sociolingüística da lingua galega. A23
Coñecer a variación lingüística da lingua galega. A25
Utilizar os recursos bibliográficos, as bases de datos e as ferramentas de busca de información. B1
Adquirir capacidade de autoformación. B3
Ser capaz de comunicarse de maneira efectiva en calquera contorno. B4
Relacionar os coñecementos cos doutras áreas e disciplinas. B5
Ter capacidade de organizar o traballo, planificar e xestionar o tempo e resolver problemas de forma efectiva. B6
Ter capacidade de análise e síntese, de valorar criticamente o coñecemento e de exercer o pensamento crítico. B7
Apreciar a diversidade. B8
Valorar a importancia que ten a investigación, a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade. B9
Comportarse con ética e responsabilidade social como cidadán/á e profesional. B10
Dominar a expresión e a comprensión de forma oral e escrita dun idioma estranxeiro. C2
Desenvolverse para o exercicio dunha cidadanía aberta, culta, crítica, comprometida, democrática e solidaria, capaz de analizar a realidade, diagnosticar problemas, formular e implantar solucións baseadas no coñecemento e orientadas ao ben común. C4
Coñecer e aplicar os métodos e as técnicas de análise lingüística e literaria. A1

Contidos
Temas Subtemas
1. Caracterización do galego. 1.1. Posición do sistema lingüístico galego-portugués nas linguas románicas.
1.2. Plurilingüismo e diversidade lingüística. A perspectiva ecolingüística.
2. A planificación do status. 2.1. Diglosia e conflito lingüístico.
2.2. O galego como lingua minorizada.
2.3. Actitudes e preconceptos sobre as linguas e sobre o galego.
3. A planificación do corpus (I). 3.1. A lingua literaria.
3.2. A lingua estándar e a variación lingüística.
4. A planificación do corpus (II). 4.1. Principais trazos característicos da normativa actual.
5. Principais particularidades da lingua oral con repercusión no modelo culto de lingua. 5.1. Fenómenos dialectais.
5.2. Vulgarismos.
5.3. Españolismos.
5.4. Pseudogaleguismos.
6. O modelo de lingua culta do galego. 6.1. O concepto de seguranza lingüística.
6.2. A necesidade da diferenza (exemplificación nalgúns fenómenos: colocación de pronomes persoais átonos e interpolación, CD sen "a", construcións tipo "ler no libro", infinitivo personal e futuro do subxuntivo).
7. Principais particularidades da lingua escrita (I). 7.1. Cuestións ortográficas.
7.2. Cuestións morfolóxicas (nome, pronome e verbo).
8. Principais particularidades da lingua escrita (II). 8.1. Cuestións sintácticas (usos e valores pronominais, usos e valores verbais).
9. Escribir para falar. 9.1. Texto oral e texto escrito. Características e diferenzas.

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Sesión maxistral A1 A11 B4 B5 B7 B9 B10 C4 18 18 36
Lecturas A2 A4 A11 A15 B1 B3 B7 C2 0 10 10
Obradoiro A1 A2 A4 A9 A11 A15 B1 B3 B4 B5 B7 B8 21 21 42
Solución de problemas A1 A2 A4 A9 A11 A15 B1 B3 B4 B5 B6 B7 B8 0 40 40
Presentación oral A4 A9 A11 A15 B3 B4 B7 B8 2 4 6
Proba mixta A1 A2 A4 A9 A11 A15 A21 A23 A25 B1 B4 B5 B6 B7 2 10 12
 
Atención personalizada 4 0 4
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Sesión maxistral As sesións maxistrais consistirán en aulas fundamentalmente expositivas á volta dos contidos básicos da materia, unhas aulas en que se utilizarán diversos textos de carácter teórico-práctico seleccionados especificamente para facilitar a análise e a comprensión dos contidos.
Alén disto, nestas sesións coordinaranse actividades individuais ou grupais, resolveranse as dúbidas a respecto dos contidos propostos e achegarase bibliografía específica para cada tema.
Lecturas O estudantado deberá realizar, fóra da aula, lecturas puntuais obrigatorias para poder levar a cabo certas actividades propostas (exercicios, debates, comentarios etc.) e atinxir unha boa calidade lingüística.
Obradoiro Nas sesións de grupo intermedio e reducido, co apoio do profesorado da materia, realizaranse diversas ACTIVIDADES PRÁCTICAS sobre temas concretos do temario para asentar os coñecementos adquiridos nas aulas maxistrais.
A combinación de diferentes modalidades formativas de carácter práctico (exercicios estruturais, estudos de casos e solucións de problemas, análises e correccións de documentos orais e escritos, redaccións, debates, traballo en grupo etc.) permitirá ao alumnado desenvolver eficazmente tarefas relacionadas cos contidos da materia.
Solución de problemas Como complemento das actividades presenciais, o profesorado solicitará unha serie de ACTIVIDADES PRÁCTICAS que os/as estudantes deberán realizar en horas non presenciais e entregar nas datas marcadas.
Presentación oral Nas últimas semanas do cuadrimestre, o alumnado terá que desenvolver en grupo unha proba oral a partir das actividades orais realizadas nos obradoiros.
Proba mixta Realizarase unha PROBA ESCRITA final en que se deberán mostrar os coñecementos e as competencias adquiridas.

Atención personalizada
Metodoloxías
Presentación oral
Obradoiro
Solución de problemas
Proba mixta
Descrición
O profesorado porá á disposición do alumado dunha atención personalizada coa finalidade de resolver dúbidas e de pautar o seguimento daquelas metodoloxías que o requiriren. Alén disto, o profesorado estará dispoñíbel no horario de atendemento e a través do correo electrónico co fin de resolver as dúbidas que foren aparecendo.

Avaliación
Metodoloxías Competencias Descrición Cualificación
Presentación oral A4 A9 A11 A15 B3 B4 B7 B8 Na PRESENTACIÓN ORAL avaliarase a competencia comunicativa (comprensión, expresión e interacción orais) do alumnado, así como a correcta execución das tarefas propostas. 15
Obradoiro A1 A2 A4 A9 A11 A15 B1 B3 B4 B5 B7 B8 No OBRADOIRO avaliarase a participación, o traballo en grupo, a adecuación, coherencia e cohesión lingüística e de expresión (oral e escrita), así como o correcto desenvolvemento das diversas ACTIVIDADES PRÁCTICAS deseñadas nas aulas de grupo intermedio e reducido. 5
Solución de problemas A1 A2 A4 A9 A11 A15 B1 B3 B4 B5 B6 B7 B8 Nas ACTIVIDADES PRÁCTICAS non presenciais avaliaranse a corrección lingüística, a adecuación, coherencia e cohesión textuais, a competencia comunicativa escrita etc.
Estas actividades, consistentes na redacción en grupo do texto base para a presentación oral e a corrección individual dun dossier de textos, deberán entregarse nos días fixados.
30
Proba mixta A1 A2 A4 A9 A11 A15 A21 A23 A25 B1 B4 B5 B6 B7 Na 1.ª oportunidade (xaneiro) realizarase unha PROBA MIXTA ESCRITA en que se avaliarán os contidos e as competencias adquiridas na materia (nomeadamente a competencia gramatical e a compentencia comunicativa escrita). 50
 
Observacións avaliación

1. OBSERVACIÓNS XERAIS

1.1. Para superar a
materia, é preciso aprobar a PROBA MIXTA ESCRITA, a PRESENTACIÓN ORAL e as
ACTIVIDADES PRÁCTICAS avaliábeis do apartado SOLUCIÓN DE PROBLEMAS (cun mínimo
de 5 puntos sobre 10).

1.2. Todas as probas e
actividades deberán cumprir unhas exixencias mínimas de corrección lingüística
(ortografía, puntuación, concordancia sintáctica, ausencia de reiteracións,
precisión léxica etc.).

1.3. As actividades
prácticas entregaranse unicamente na aula, en papel, nos días fixados polo
profesorado.

1.4. Aplicarase unha
penalización do 25% sobre a cualificación final de actividades se estas foren
entregadas fóra de prazo sen causa xustificada. Así, se se detectar plaxio,
este levará consigo o suspenso da actividade.

1.5. Os/As alumnos/as que
non superaren a materia en xaneiro poderán recuperala parcial ou totalmente na
2.ª oportunidade (xullo) segundo as normas detalladas na epígrafe seguinte.

 

2. CUALIFICACIÓN FINAL na
2.ª OPORTUNIDADE (xullo)

2.1. Os/As estudantes que
suspenderen a PROBA MIXTA ESCRITA deberán facer outra proba do mesmo tipo que a
da 1.ª oportunidade na data, hora e lugar establecidos no calendario oficial de
exames da Facultade para a 2.ª oportunidade. Esta proba suporá igualmente o 50%
da cualificación final e será preciso obter 5 puntos sobre 10 para aprobar.

2.2. Os/As estudantes que
suspenderen as ACTIVIDADES PRÁCTICAS avaliábeis (que se corresponden co
apartado SOLUCIÓN DE PROBLEMAS) deberán realizar outras actividades
substitutivas que se lles encomendaren e que constituirán o 45% da
cualificación final. Para este efecto, o profesorado da materia fará públicas,
xunto coas cualificacións da 1.ª oportunidade, as instrucións correspondentes
(actividades asignadas, datas de recollida e entrega etc.). Así, igual que na
1.ª oportunidade, o/a alumno/a deberá ter realizado e aprobado (con 5 puntos
sobre 10) todas as actividades que foren solicitadas.

2.3. Os/As estudantes que
non atinxiren a puntuación mínima na PRESENTACIÓN ORAL (con 5 puntos sobre 10),
que supón o 5% da cualificación final, terán que defendela de novo na 2.ª
oportunidade. Esta proba oral realizarase a seguir á proba mixta escrita da 2.ª
oportunidade.

 

3. CUALIFICACIÓN DE NON
PRESENTADO

3.1. En cada oportunidade
de avaliación o/a alumno/a recibirá a cualificación de NON PRESENTADO (NP) se
non se presentar á proba escrita e, alén disto, se o número de actividades
avaliábeis presentadas for inferior ao 50%.

 

4. ALUMNADO A TEMPO
PARCIAL CON DISPENSA ACADÉMICA

4.1. O alumnado
matriculado a tempo parcial e con dispensa académica recoñecida deberá pórse en
contacto co profesorado da materia no inicio do curso para planificar, en cada
situación concreta, os axustes necesarios na avaliación no tocante ás
actividades presenciais (que serán substituídas por outras non presenciais
equivalentes).


Fontes de información
Bibliografía básica

Álvarez Blanco, Rosario / Xove, Xosé (2002): Gramática da lingua galega (Vigo: Xerais).

Carballeira Anllo, Xosé M.ª (coord.) (2009): Gran dicionario Xerais da lingua (Vigo: Xerais).

Cassany, Daniel (2008): La cocina de la escritura (Barcelona:Anagrama).

Freixeiro Mato, XoséRamón (2006 [2001]): Manual de Gramática galega (Vigo: A Nosa Terra).

Freixeiro Mato, XoséRamón (2009): Lingua de calidade (Vigo: Xerais).

Fuentes Rodríguez, Catalina (2011): Guía práctica de escritura y redacción (Madrid: Espasa).

Comissom Lingüística da Associaçom Galega da Língua (2012): O modelo lexical galego (Santiago de Compostela: Através Editora).

González Rei, Begoña (2004): Ortografía da lingua galega (A Coruña: Galinova).

Hermida, Avelino (2006): Manual de conxugación verbal da lingua galega (Vigo: Galaxia / Edicións do Cumio).

Hermida Gulías, Carme (2004): Gramática práctica (Morfosintaxe) (Santiago de Compostela: Sotelo Blanco).

López Viñas, Xoán / Lourenço Módia, Cilha / Moreda Leirado, Marisa (2011 [2010]): Gramática práctica da lingua galega. Comunicación e expresión (A Coruña: Baía Edicións).

Muñoz Saá, Begoña / Sarmiento Macías, María Xesús / Alonso Pintos, Serafín (2004): Claro e seguido 1. Comprensión oral (Vigo: Xerais).

Muñoz Saá, Begoña / Sarmiento Macías, María Xesús / Alonso Pintos, Serafín (2004): Claro e seguido 2. Expresión oral (Vigo: Xerais).

Muñoz Saá, Begoña / Sarmiento Macías, María Xesús / Alonso Pintos, Serafín (2004): Claro e seguido 3. Comprensión escrita (Vigo: Xerais).

Muñoz Saá, Begoña / Sarmiento Macías, María Xesús / Alonso Pintos, Serafín (2004): Claro e seguido 4. Expresión escrita (Vigo: Xerais).

Nascimento, Zacarias / Pinto, José Manuel de Castro (2006): A dinâmica da escrita – como escrever com êxito. 5.ª edição (Lisboa: Plátano Editora).

Navaza Blanco, Gonzalo (coord.) (2007): Dicionario Xerais castelán-galego de usos frases e expresións (Vigo: Xerais).

Pena, Xosé Ramón (coord.) (2005): Gran dicionario século XXI da lingua galega (Vigo: Galaxia / Edicións do Cumio).

Real Academia Galega / Instituto da Lingua Galega (2005): Normas ortográficas e morfolóxicas do idioma galego. 20.ª edición (A Coruña: RAG / Santiago de Compostela: ILG). Tamén dispoñíbel en: http://www.realacademiagalega.org/documents/10157/19499da0-6a97-4d15-aa91-fa7a36f5f2bd [Consulta: 01/07/2013].

Regueira,Xosé Luís (2010): Dicionario de pronuncia da lingua galega (A Coruña: Real Academia Galega). Tamén dispoñíbel en: http://ilg.usc.es/pronuncia/ [Consulta: 01/07/2013].

Real Academia Galega / Instituto da Lingua Galega (2012-): Dicionario da Real Academia Galega. Edición electrónica dispoñíbel en: http://www.realacademiagalega.org/dicionario#inicio.do [Consulta: 01/07/2013]. Cfr. APP para Android e iOS.

Ríos Noya, Marisol / Pita Rubido, María Luísa / Noguerol Gómez, Ramón José / Brozos Mera, Beatriz (2007): Manual de documentos administrativos (A Coruña: Universidade da Coruña). Tamén dispoñíbel en: http://www.udc.es/snl/documentospdf/manual_doc_udc.pdf [Consulta: 01/07/2013].

Rivas Cid, Xoán (coord.) (2010): Manual básico de documentación administrativa e xurídica (Santiago de Compostela: Xunta de Galicia / EGAP). Tamén dispoñíbel en: http://www.xunta.es/linguagalega/arquivos/manualxuridico2010.pdf [Consulta: 01/07/2013].

Sanmartín Rei, Goretti (coord.) (2012) [2006]: Sobre a calidade da nosa lingua. 3.ª edición (A Coruña: Universidade da Coruña). Tamén dispoñíbel en: http://www.udc.es/snl/documentospdf/Libro_Calidade_Lingua.pdf [Consulta: 01/07/2013].

Sanmartín Rei, Goretti (coord.) (2012) [2006]: Criterios para o uso da lingua. 3.ª edición (A Coruña: Universidade da Coruña). Tamén dispoñíbel en: http://www.udc.es/snl/documentospdf/Libro_Criterios_lingua.pdf [Consulta: 01/07/2013].

Serrano Serrano, Joaquín (2002): Guía práctica de redacción (Madrid: Anaya).

Bibliografía complementaria

Proporcionarase bibliografía complementaria e específica por temas.


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente

Materias que se recomenda cursar simultaneamente

Materias que continúan o temario

Observacións


(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías