Datos Identificativos 2015/16
Asignatura (*) Socioloxía política Código 615G01304
Titulación
Grao en Socioloxia
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Grao 1º cuadrimestre
Terceiro Obrigatoria 6
Idioma
Castelán
Galego
Modalidade docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento Socioloxía e Ciencia Política da Administración
Coordinación
Vazquez Fernandez, Xose Gabriel
Castro Noya, Maria Luisa Fernanda
Correo electrónico
gabriel.vazquez@udc.es
luisa.fernanda.castro.noya@udc.es
Profesorado
Castro Noya, Maria Luisa Fernanda
Vazquez Fernandez, Xose Gabriel
Correo electrónico
luisa.fernanda.castro.noya@udc.es
gabriel.vazquez@udc.es
Web http://www.sociologia.udc.gal
Descrición xeral A razón de ser desta asignatura é introducir ao alumnado nas principais cuestións que son campo de estudo da socioloxía política (análise da política no seu contexto social), considerado desde un punto de vista multidisciplinar, que se ocupa das relacións entre a sociedade, prestando especial atención a aqueles temas que en función das cambiantes circunstancias da realidade teñan maior actualidade.
O obxectivo non é só a transmisión de coñecementos senon que tamén se pretende transmitir habilidades e capacidades (de adaptación, de búsqueda de información, de sistematización de ideas, etc.) e trasladar ao alumnado unha actitude analítica, de entendemento e respeto, tanto no que se refire aos contidos científicos como ás opinións que se emitan en clase a partir da discusión de diversos temas e feitos sociais.

Competencias do título
Código Competencias do título
A3 Introducción a la evolución de las sociedades contemporáneas y de sus movimientos sociales y políticos.
A8 Análisis de las transformaciones y evolución de las sociedades contemporáneas.
A10 Introducción a las teorías sobre el poder, la legitimidad y el Estado. Formas de organización política y su evolución histórica, con especial atención a los sistemas contemporáneos.
B3 Capacidad de análisis y síntesis.
B13 Razonamiento crítico.
B24 Habilidades para contextualizar e identificar los actores clave en cada situación.
C4 Desarrollarse para el ejercicio de una ciudadanía abierta, culta, crítica, comprometida, democrática y solidaria, capaz de analizar la realidad, diagnosticar problemas, formular e implantar soluciones basadas en el conocimiento y orientadas al bien común.

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias do título
Coñecemento do desenvolvemento das sociedades a través das relacións sociais e, concretamente, das de domiñación e poder. A3
A10
B24
Comprensión do funcionamento das interaccións sociais na súa traducción á realidade política A8
A10
B24
Aplicación dos coñecementos e a súa comprensión ao estudio da realidade social e, concretamente, ao contexto político, tanto presente como pasado e futuro. A8
B3
B24
C4
Análise de situacións e contextos sociopolíticos da realidade A8
B3
B24
Síntese dos factores e procesos que conformaron, conforman e poden conformar as diferentes situacións e circunstancias sociopolíticas A8
B3
B24
C4
Avaliación dos contidos, aspectos, circunstancias, contextos, factores e procesos que se producen nas relacións sociais e dan como resultado as diferentes e múltiples situacións e escenarios sociopolíticos da realidade social. A8
B3
B13
B24
C4

Contidos
Temas Subtemas
TEMA 1: Socioloxía Política 1.1. As relacións entre sociedade e política
1.2. O ámbito da socioloxía política
1.3. Principais cuestións
1.4. Evolución dos análises sociopolíticos
1.5. A multidimensionalidade da relación sociedade-política
TEMA 2: Estado, Nación e Globalización 1.1. A formación do Estado nacional e as transformacións históricas
1.2. A nación política e a nación cultural
1.3. O Estado-Nación e os nacionalismos periféricos
1.4. Entidades supranacionais: a U.E.
1.5. Globalización e interdependencia
TEMA 3: Democracia: antes e despois 1.1. A democracia e os seus retos
1.2. A élite corporativa e o poder político
1.3. O reaxuste das ideoloxías políticas
1.4. Cidadanía: Dereitos individuais e sociais
1.5. Relación entre Estado, sociedade civil e mercado
1.6. Opinión pública e medios de comunicación
TEMA 4: O Estado de Benestar versus o Estado Neoliberal 1.1 Orixe e evolución do Estado de benestar
1.2. Conflicto e sociedade pacificada
1.3. Novas estruturas emerxentes
1.4. Muller e Estado de Benestar
1.5. Envellecemento e migracións
1.6. Os servizos sociais
TEMA 5: Comportamento Político 5.1. Factores explicativos do comportamento político
5.2. Clase social e comportamento político: pérdida de relevancia
5.3. Outras variables
5.4. Liñas de división social
5.5. Comportamento político electoral en Galicia e en España
TEMA 6:. Participación política, acción colectiva e conflicto político 6.1. As elecciones e o proceso de representación política
6.2. Factores da participación política
6.3. Vellos e novos actores
6.4. A relevancia actual dos partidos políticos
6.5. Os grupos de presión no ámbito local e global
6.6. Movimentos sociais e novas identidades
6.7. Acción colectiva e participación política
6.8. Conflictos políticos e violencia política
TEMA 7: Socialización e Cultura Política. 7.1. Concepto e procesos de socialización política
7.2. O papel da cultura política
7.3. Cultura política e cambio sociopolítico
7.4. As novas tecnoloxías da información e a opinión pública
7.5. A mediatización da vida pública
TEMA 8. Cambio Social e Cambio Político 8.1. Conflictos Norte-Sur, Terceiro-Primeiro Mundo
8.2. A loita polos recursos naturais e os límites da natureza
8.3. Conflictos étnicos e conflictos relixiosos: choque de mentalidades
8.4. Gobernanza e Globalización

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Sesión maxistral A3 A10 15 0 15
Lecturas A8 A10 B3 B13 C4 0 4 4
Discusión dirixida A8 B3 B13 B24 C4 7 0 7
Estudo de casos A3 A8 A10 B3 B13 B24 10 0 10
Traballos tutelados A8 B3 B13 C4 3 12 15
Investigación (Proxecto de investigación) A8 B3 B13 B24 C4 8 88 96
 
Atención personalizada 3 0 3
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Sesión maxistral Explicación por parte do profesor dos contidos teórico/prácticos xerais, más suliñables e necasarios para comprender a socioloxía política e para levar a cabo o traballo de investigación.
Lecturas Tanto para a realización do traballo teórico práctico, como para a parte de discusión e participación en clase son necesarias unha serie de lecturas, con especial referencia ó manual básico explicitado na bibliografía da asignatura
Discusión dirixida Trátase de levar a cabo debates nas clases sobre temas da realidade social política, requeríndose a participación e o interés do alumnado. Tanto na fase expositiva da asignatura como na parte de traballos titorizados ou da propia investigación a levar a cabo o debate, tanto particularizado como colectivo, se plantexa como unha ferramenta pedagóxica moi útil.
Nesta parte da asignatura tamén se procura fomentar o traballo e espírito de equipo, noutras palabras, desenvolver a chamada intelixencia social; de xeito que o alumnado poda ver por sí mesmo as ventaxes de xuncir esforzos, fronte á empresa individual. Para acadar isto, así como para o conxunto da asignatura, se presenta o contido referido á parte práctica, no que tamén resulta fundamentel a discusión dirixida, tanto nas clases como nas titorías.
Polo tanto, a asistencia e participación estímanse fundamentais no plantexamento da asignatura. Un dos obxectivos principais de calquera plantexamento didáctico debería conseguir a máxima implicación posible por parte do alumnado. E uns bos indicadores da mesma son, sen dúbida, a asistencia e a participación dos alumnos no desenvolvemento das clases, no ensino e na aprendizaxe. Por un lado, unha asistencia non coercitiva, senón acadada a traveso de despertar o interese e, polo tanto, o seguimento voluntario da asignatura. Asimesmo, a participación tamén supón un valor a fomentar e acadar no desenvolvemento destas clases, que os alumnos participen, ben facendo preguntas, debatindo, pedindo máis información, nas titorías, etc. En definitiva, estamos a falar da importancia que ten o traballo participativo do alumnado nas clases.
Estudo de casos Nas sesións maxistrais se traerán a colación casos e exemplos de situacións e circunstancias sociopolíticas que sexan de interese, sobre todo desde o punto de vista didáctico. Con elo se pretende lograr o interese por parte do alumnado, así como a súa participación. Ademáis, servirán de exemplo tamén para a aportación na parte empírica do traballo por parte do alumnado.
Traballos tutelados Para a elaboración do traballo de investigación, establécense partes, entregas e titorías específicas, de xeito que a parte práctica da asignatura consistirá básicamente no desenvolvmento destas titorías. Todo o alumnado deberá pasar por elas, tanto para ir conformando os contidos das diferentes partes da investigación principal como para facer as entregas das diferentes partes da mesma, segundo o calendario que se determine. Ditas partes son: proxecto, marco teórico, parte empírica, análises e conclusións. Esta partes entregaranse perante correo electrónico
Investigación (Proxecto de investigación) A asignatura consiste na demostración por parte do alumnado do que sabe facer, polo que o proxecto de investigación e o seu resultado constitúen o eixo central tanto do traballo a desenvolver como da avaliación da asignatura.
Trátase da elaboración dun traballo individual ou en equipo, que se concertará co profesor, dentro dunha relación amplia de temas posibles: poderá ser de carácter xeral ou específico sobre algún aspecto concreto da realidade sociopolítica do entorno ou a nivel global.
Este traballo deberá ser teórico práctico. É dicir, na parte teórica se explicitarán aqueles contidos vistos en clase e outros recopilados polo alumnado sobre a información existente sobre o tema escollido, para dominalo e que non se den repeticións nin erros. Mentras que a parte práctica ou empírica deberá reflictar a información primaria que aporta o alumno/a sobre o tema (ben perante técnicas de recollida de información, como son as enquisas, entrevistas, grupos de discusión, etc. ou ben perante a observación, experiencias ou outras aportacións).
O traballo entregarase en arquivo adxunto perante correo electrónico.

Atención personalizada
Metodoloxías
Traballos tutelados
Investigación (Proxecto de investigación)
Descrición
A realización dos traballos, tanto por partes como a investigación final, requiren asistencia e titorías para orientar e acordar os contidos e obxectivos. En concreto, estamos a falar da axuda na elección do traballo de investigación, asesoramento en canto a fontes de información, consellos prácticos para a obtención de información primaria, supervisión dos tempos de entrega e de realización do traballo de investigación, etc.
Asimesmo, parte do tempo das clases maxistrais se adicarán a responder ás preguntas, dúbidas e demáis cuestións do alumnado.

Avaliación
Metodoloxías Competencias Descrición Cualificación
Sesión maxistral A3 A10 Tanto a asistencia, como o interese e a participación en clase serán avaliadas, así como a asunción e reflexo dos contidos explicitados no traballo de investigación 10
Traballos tutelados A8 B3 B13 C4 De cara ao proxecto a investigación final, establécense unha serie de fases ou etapas de traballos titelados, que deberán informarse ao profesor e entregarse dacordo ao calendario establecido a este efecto.
Estas fases e/ou partes son: proxecto, marco teórico, parte empírica, análise e conclusións.
As entregas periódicas das diferentes fases e partes do traballo de investigación terán carácter obrigatorio e serán tidas en conta á hora de avaliar o seguimento e cumprimento de ditos prazos de entrega.
20
Discusión dirixida A8 B3 B13 B24 C4 En todo o proceso de desenvolvemento da asignatura, e sobre todo de cara a avaliar o interese e participación do alumnado, así como a súa contribución ao enriquecemento de contextos propicios de aprendizaxe, estudo e traballo. 10
Investigación (Proxecto de investigación) A8 B3 B13 B24 C4 É a proba ou contido principal da avaliación da asignatura e nel deberase reflectir os coñecementos impartidos nas sesións maxistrais, das lecturas así como da investigación propia (información primaria ou parte empírica) levada a cabo sobre o tema acordado co profesor e do que se deben facer entregas periódicas das súas diferentes partes (proxecto, marco teórico, parte empírica, análise e conclusións), tal e como se recolle no apartado dos traballos titelados. 60
 
Observacións avaliación
Ao ser dous Grupos, cada Profesor complementará a metodoloxía de desenvolvemento e avaliación da asignatura.

Esta asignatura está plantexada para ser cursada presencial e participativamente, xa que a súa avalidación na convocatoria ordinaria pretende ser o máis integral posible (coñecementos teóricos adquiridos, traballo práctico ou habilidade técnica, interese, actitude, etc.). De ahí que a asistencia e a participación sexan tidas en conta á hora da avaliación.

A avaliación baséase sobre todo na elaboración dun traballo teórico-práctico. Sendo a participación, o interese mostrado e a asistencia ou outros pilares da asignatura.

O traballo poderá facerse individual ou colectivamente, avaliándose o mesmo en base ao número de autores, segundo á ponderación correspondente.

Entenderase por avaliación suficiente para superar a asignatura na súa primeira convocatoria ordinaria obter un 50% entre as metodoloxías descritas.

Esta avaliación é específica para a primeira convocatoria ordinaria da asignatura, é dicir, aquela constituida por unha avaliación continua.

Para o resto de convocatorias haberá unha proba escrita ou examen, no que ademáis dos contidos teóricos se inclúe un soposto de carácter práctico.

O traballo participativo so será válido para a primeira convocatoria e a súa correspondente avaliación continua.

Para o resto de convocatorias que non sexan á primeira ordinaria, non se gardan puntuacións nin traballos ou probas anteriores.



Fontes de información
Bibliografía básica Sesma Landrín, Nicolás (2010). Antología de la Revista de Estudios Políticos. Madrid: Publicaciones BOE
Piketty, Thomas (2014). El capital en el siglo XXI. México: Fondo de Cultura Económica
Marx, Karl (1994). El capital: crítica de la economía política. Madrid: Siglo XXI
Campillo, Antonio (2008). El concepto de la política en la sociedad global. Barcelona: Herder
Rousseau, Jean-Jacques (1992). El contrato social. Madrid: Espasa Calpe
Machiavelli, Niccolò. (2003). El príncipe. Madrid: Espasa
Horowitz, Irving L. (1977). Fundamentos de sociología política. México: Fondo de Cultura Económica
Michels, Roberto (2006). Introcción a la sociología política. Granada : Comares
Duverger, Maurice (1990). Introducción a la política. Barcelona: Ariel
Judt, T y Snyder, T. (2012). Pensar el siglo XX. Madrid: Taurus
Benedicto, J. y Morán, Mª L. (eds.) (1995). Sociedad y Política: temas de Sociología Política. Madrid: Alianza Universidad
Dowse, Robert E. y John A. Hughes (1990). Sociología Política. Madrid: Alianza
Luhmann, Niklas (2014). Sociología Política. Madrid : Trotta
Bottomore, Tom (1982). Sociología política. Madrid: Aguilar
Arendt, Hannah (1997). ¿Qué es la política?. Barcelona: Paidós

Bibliografía complementaria VV.AA. (2011). Atlas de las civilizaciones. Madrid: Le Monde Diplomatic-UNED
Attali, J. (2007). Breve historia del futuro. Barcelona: Paidós
Delgado, I y López Nieto, L. (2008). Comportamiento político y Sociología Electoral. Madrid: UNED.
VV.AA. (2012). Informe sobre la democracia en España 2012. Madrid: Fundación Alternativas
Dahl, R.A. (2002). La democracia y sus críticos. Barcelona: Paidós
Touraine, A. (2009). La Mirada Social: Un marco de pensamiento distinto para el siglo XXI. Barcelona: Paidós.
Tilly, Ch. (2009). Movimientos Sociales 1769-2008. Barcelona: Crítica
Crouch, C. (2004). Posdemocracia. Madrid: Taurus.
Para máis información: - Bouza, F. (2010): Política; en Informe Galicia 2010. Santiago de Compostela. Tempos Novos. - Cárdenas Gracia, J. F. (1992): Crisis de legitimidad y democracia interna de los partidos. México, FCE. - Castells, M. (2009): Comunicación y Poder. Madrid, Alianza Universidad. - Dahl, R.A (2010): ¿Quién gobierna?. Democracia y poder en una ciudad estadounidense. Madrid, CIS-BOE. - Khanna, P. (2008): El segundo mundo: Imperios e influencia en el nuevo orden mundial. Barcelona. Paidós - Jahanbeglo, R. (2007): Elogio de la diversidad. Barcelona. Arcadia - Judt, T (2010): Algo va mal. Madrid, Taurus. - Maalouf, A. (2009): El desajuste del mundo: Cuando las civilizaciones se agotan. Madrid, Alianza Universidad. - Montero, J.R., Gunther, R. y Linz JJ.(2007): Partidos Políticos: Viejos conceptos y nuevos retos. Madrid, Editorial Trotta- Fundación Alfonso Martín Escudero. - Navarro, V. (dir.) (2009): La situación social en España/III. Madrid. Biblioteca Nueva-FLC. - Parés M. (2009): Participación y calidad democrática. Barcelona Ariel-Generalitat de Catalunya. - Rego, E. (2010): Benestar, en Informe Galicia 2010. Santiago de Compostela, Tempos Novos. - Rosanvallon, P. (2010): La legitimidad democrática. Barcelona. Paidós. - Therborn, G. (2012): El Mundo: Una guía para principiantes. Madrid. Alianza Universidad. - Vallespín, F. (2000): El futuro de la Política, Madrid, Taurus

Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente
Antropoloxía social e cultural/615G01102

Materias que se recomenda cursar simultaneamente
Economía política/615G01104
Política social e servizos sociais/615G01308

Materias que continúan o temario

Observacións


(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías