Identifying Data 2015/16
Subject (*) Enfermaría Comunitaria I Code 750G01014
Study programme
Grao en Enfermaría
Descriptors Cycle Period Year Type Credits
Graduate 2nd four-month period
 Second Obligatoria 6
Language
Spanish
Teaching method Face-to-face
Prerequisites
Department Ciencias da Saúde
Coordinador
Cobas Couto, Elvira
 E-mail
elvira.cobas@udc.es
Lecturers
Cobas Couto, Elvira
 E-mail
elvira.cobas@udc.es
Web
General description Asignatura orientada á esclarecer a aportación dos enfermeiros que traballan na comunidade no ámbito extrahospitalario. Pretende afianzar unha visión salutoxénica da saúde e dos coidados, proporcionando ferramentas propias do ámbito enfermeiro para promover a saúde a nivel individual e familiar, o empoderamento de pacientes e a potenciación de activos en saúde; pero tamén para a planificación de intervencións para promover a saúde a nivel comunitario, a partires do diagnóstico de saúde de unha comunidade e da utilización dos recursos da epidemioloxicos disponibles. Dado o patrón de cronicidade actual trabállase tamén dende a perspectiva da prevención da enfermidade, complicacións e secuelas. Os coidados de enfermaría neste ámbito están orientados á promoción do autocoidado, á prevención dos déficits de autocoidado e á facilitación do compromiso coas conductas promotoras de saúde que integran un estilo de vida saudable.

Study programme competencies
Code Study programme competences
A29 Identificar os factores relacionados coa saúde e os problemas do entorno, para atender as persoas en situacións de saúde e enfermidade como integrantes dunha comunidade.
A30 Identificar e analizar a influencia de factores internos e externos no nivel de saúde de individuos e grupos.
A31 Aplicar os métodos e procedementos necesarios no seu ámbito para identificar os problemas de saúde mais relevantes nunha comunidade.
A32 Analizar os datos estatísticos referidos a estudios poblacionais, identificando as posibles causas de problemas de saúde.
A33 Educar, facilitar e apoiar a saúde e o benestar dos membros da comunidade, cuxas vidas están afectadas por problemas de saúde, risco, sufrimento, enfermidade, incapacidade ou morte.
B1 Aprender a aprender.
B3 Aplicar un pensamento crítico, lóxico e creativo.
B6 Comportarse con ética e responsabilidade social como cidadán e como profesional.
B10 Capacidade para adaptarse ás situacións novas.
B16 Coñecer e apreciar a diversidade e a multiculturalidade.
B20 Sensibilidade cara a temas medioambientais.
B24 Fomentar e aplicar os dereitos fundamentais e a igualdade entre homes e mulleres.
C4 Desenvolverse para o exercicio dunha cidadanía aberta, culta, crítica, comprometida, democrática e solidaria, capaz de analizar a realidade, diagnosticar problemas, formular e implantar solucións baseadas no coñecemento e orientadas ao ben común.
C6 Valorar criticamente o coñecemento, a tecnoloxía e a información dispoñible para resolver os problemas cos que deben enfrontarse.
C8 Valorar a importancia que ten a investigación, a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade.
C10 CB2 Que os estudantes saiban aplicar os seus coñecementos a seu traballo ou vocación de unha forma profesional y posúan as competencias que solen demostrarse por medio da elaboración e defensa de argumentos e a resolución de problemas dentro da súa área de estudo.
C11 CB3 Que os estudantes teñan a capacidade de reunir e interpretar datos relevantes (normalmente dentro da súa área de estudo) para emitir xuízos que inclúan una reflexión sobre temas relevantes de índole social, científica ou ética.
C12 CB4 Que os estudantes poidan transmitir información, ideas, problemas e solucións a un público tanto especializado como non especializado

Learning aims
Learning outcomes Study programme competences
Comprender o concepto de saude e identificar e analizar os factores determinantes da saúde (biolóxicos, ambientais, estilos de vida, e sistemas sanitarios). A29
A31
A32
 B1
B16
B20
 C8
C10
C11
C12
Describir a evolución histórica da saude pública e a enfermaría comunitaria A30
A33
 B3
B6
B24
 C6
Desenvolver habilidades para identificar, analizar e interpretar datos estadísticos referidos a estudos poblacionais. A31
A32
 B1
B20
 C4
C6
C8
C11
C12
Describir as características e os obxetivos dos distintos tipos de estudos epidemiolóxicos. Técnicas e instrumentos de recollida de datos. B1
B3
B6
B10
 C4
C8
C11
Describir a epidemioloxía das enfermidades transmisibles e non transmisibles na comunidade. A29
A30
 C10

Contents
Topic Sub-topic
A SAUDE E OS SEUS FACTORES DETERMINANTES - O modelo de determinantes da saúde. Valoración enfermeira dos factores da bioloxía humana, do medio ambiente, do estilo de vida o do sistema sanitario, e a súa repercursión na autonomía para o autocoidado.

- O compromiso con un estilo de vida saudable como meta enfermeira. Instrumentos de valoración do estilo de vida e planificación de coidados para promovelo: o perfil do estilo de vida de Pender. Intrumento de barreiras, beneficios e autoeficacia percibida. O PAPPS:recomendacións baseadas na investigación para a prevención da enfermidade e a promoción dun estilo de vida saudable.

- Os determinantes sociais da saúde: a crisis económico-financieira e as novas identidades. Influencia na autonomía para o autocoidado.

- A educación sanitaria ao servizo da promoción da saúde e da prevención da enfermidade. Modelo pragmático de Salleras. Modelo transteorético do cambio de conducta. Limitacións da educación sanitaria e perspectivas do empoderamento en saúde, empoderamento de pacientes, e do coaching en saúde. Respaldo científico.
FUNDAMENTACIÓN TEÓRICA E XERALIDADES DA SAÚDE PÚBLICA E ENFERMARÍA COMUNITARIA
 - A saúde individual e colectiva. A salutoxénese e os activos en saúde como obxeto da saúde pública.

- Modelos de atención sanitaria: bioloxicista, analítico e con perspectiva de xénero, modelo de empoderamento dos pacientes ,modelo enfermeiro salutoxénico e modelo de prevención dos déficits de autocoidado.

- Concepto e funcións da saúde pública. A saúde pública en España. A promoción da saúde e a súa axenda internacional. Empoderamento, facilitación e abogacía para a saúde.

- A prevención da enfermidade no mundo desenvolvido. Niveis de prevención. Evidencias de eficacia.

- O diagnóstico de saúde na comunidade e a planificación sanitaria para enfermeiros comunitarios.

- Da enfermaría de saúde pública á enfermaría comunitaria. Situación actual. Aportaciós da enfermaría comunitaria á saúde das persoas, grupos e comunidades. Empoderamento, autocoidado e a autoatención para a saúde. A enfermeira comunitaria de enlace. As enfermeiras especialistas en enfermaría comunitaria.
DEMOGRAFIA E ESTADISTICAS DE POBOACIÓN - Estadísticas demográficas.

- Poboacións e modelos de crecemento.

- Interese para os profesionais de enfermaria comunitaria.
EPIDEMIOLOXIA XERAL, CLÍNICA E APLICADA - Epidemioloxía de saúde pública. Método epidemiolóxico e aplicacións da epidemioloxía. Vixiancia epidemioloxica

- Coidados de enfermaría baseados na evidencia.

- Epidemioloxía aplicada aos problemas de saúde máis prevalentes. interese para os profesionais de enfermaría.

Planning
Methodologies / tests Competencies Ordinary class hours Student’s personal work hours Total hours
Introductory activities A30 B1 2 0.5 2.5
Guest lecture / keynote speech A29 A30 B1 B3 B6 B16 B20 B24 C6 C8 15 22.5 37.5
Workbook A30 A32 A33 B3 B16 C4 C8 10 10 20
Supervised projects A29 A30 A31 A32 A33 B1 B3 B6 B10 C4 C6 C8 C10 C11 C12 15 45 60
Objective test B16 B20 B24 C10 C11 C12 2 18 20
 
Personalized attention 10 0 10
 
(*)The information in the planning table is for guidance only and does not take into account the heterogeneity of the students.

Methodologies
Methodologies Description
Introductory activities Actividades iniciais dirixidas a que o alumno dispoña de información organizada sobre a súa propia saúde e o seu estilo de vida, a fin de poder utilizala como unha liña de base sobre a que articular o proceso de ensino aprendizaxe.
Guest lecture / keynote speech Sesións utilizadas para introducir os novos temas ou subtemas, axudando ao alumno a articula-los en torno ao coñecemento do que xa dispón, poñendo atención nos aspectos claves do tema, como en aqueles de máis difícil comprensión, e nas mellores estratexias para aborda-los.
Workbook Textos que permiten afondar nos contidos da materia, ou coñecer aspectos novidosos que non se atopan regularmente nos libros de referencia dos que dispomos.
Supervised projects Traballo dirixido a aprender o xeito en que se realizan determinados aspectos do coidado para a saúde ou cómo se utilizan os coñecementos, instrumentos ou ferramentas de que dispomos para facilitar o proceso.
Objective test Proba de carácter obxetivo dirixida a avaliar se o alumno acada os obxetivos da asignatura, podendo estar conformada por diferentes tipos de preguntas sexan test, cortas, de asociación, etc... Cada pregunta correcta puntúa un punto, e a incorrecta non puntúa, sen puntuacións intermedias para as incompletas. Acadaranse a lo menos cinco puntos para superar a asignatura.

Personalized attention
Methodologies
Supervised projects
Description
Atención persoalizada que se proporcionará a demanda do alumno a fin de que éste poida seguir con aproveitamento o ritmo de aprendizaxe do grupo. É de especial interese para guiar o estudo daqueles alumnos que non participan regularmente na aula.

Assessment
Methodologies Competencies Description Qualification
Supervised projects A29 A30 A31 A32 A33 B1 B3 B6 B10 C4 C6 C8 C10 C11 C12 Traballo tutelado que pode computar ata dous puntos na nota final de asignatura, sendo condición necesaria para facer o sumatorio da nota do exame e da nota do traballo, ter superado o exame con a lo menos cinco puntos. A nota do traballo virá determinada pola consecución dos obxetivos do mesmo, e polo rigor científico e metodolóxico con que o alumno o realice.

Os alumnos que non acuden regularmente a clase poden solicitar seguemento de este traballo en tutoría personalizada por correo electrónico. 		20
Objective test B16 B20 B24 C10 C11 C12 Proba de carácter obxetivo dirixida a avaliar se o alumno acada os obxetivos da asignatura, podendo estar conformada por diferentes tipos de preguntas sexan test, cortas, de asociación, etc... Cada pregunta correcta puntúa un punto, e a incorrecta non puntúa, sen puntuacións intermedias para as incompletas. Acadaranse a lo menos cinco puntos para superar a asignatura, de un total de oito puntos que se poden obter en esta parte da avaliación.

80
 
Assessment comments

 A metodoloxía de avaliación descrita é obligada para os alumnos de matrícula ordinaria en primeira oportunidade (xuño). 

Os alumnos que concurran á segunda oportunidade (xullo) poderán escoller o mesmo sistema de avaliación -sempre que tiveran entregado en tempo os traballos propostos- ou concurrir a un exame único que computará o total da nota da avaliación. En este caso haberá dúas preguntas máis sobre as temáticas relativas aos traballos realizados durante o curso, que terán o mesmo criterio de avaliación que as oito restantes. O alumno deberá comunicar por escrito ao profesor o sistema que escolle durante a realización do exame da segunda oportunidade. 

Os alumnos con matrícula a tempo parcial poden acollerse ao sistema de avaliación de exame único tanto na convocatoria de xuño como na de xullo.

A calificación de Matrícula de Honra poderán obtela os alumnos que puntúen a lo menos un 9, con preferencia para as calificacións de 10. O profesor poderá dirimir quen obtén esta calificación utilizando a tal fin o contido do exame e o dos traballos tutelados. En caso de igualdade de condicións e habendo máis aspirantes que matrículas, o profesor pode convocar aos alumnos aspirantes para a realización de unha proba voluntaria que dirimirá quen obtén a calificación MH ata o máximo de matrículas permitido.

Sources of information
Basic (). .
Bernard Honoré, A. (2002). A saúde em projecto. Loures. Ed. Lusociencia. Ediçoes técnicas e científicas.
Escuela Andaluza de Salud Pública (2011). Activos para la salud y promoción de la salud mental. Experiencia formativa.. Granada EASP
Woodall J., Raine G., South J. and Warwick-Booth L. (2010). Empowerment and Health & Well-being: Evidence Review.. Centre for Health Promotion Research, Leeds Metropolitan University.
Sánchez Moreno, A. (2000). Enfermería Comunitaria 2. Epidemiología y Enfermería. . Madrid.McGraw Hill Interamericana
Icart Isern, M.T., et al. (2003). Enfermería Comunitaria II. Epidemiología.. Barcelona. Ed. Masson.
García Suso A, Vera Cortés M, Campo Osaba A. (2001). Enfermería Comunitaria.Bases teóricas.. Madrid. Difusión avances de Enfermería.
Sánchez Moreno A, Aparicio Ramón V, Germán Bes C, Mazarrasa L. (2000). EnfermeríaComunitaria. Tomo 1.. Madrid. McGraw Hill Interamericana.
Escuela Andaluza de Salud Pública. (2010). Formación en salutogénesis y activos para la salud. Serie monografías EASP nº51. Granada. EASP
Pender NP, Murdaugh CL, Parsons MA. (). Health Promotion in Nursing Practice.. New Jersey. Prentice Hall
Bernalte Benazet A, Miret García MT. (2005). Manual de Enfermería Comunitaria. LibrosEnRed
Escuela Nacional de Sanidad (2009). Método epidemiológico.. Madrid. ISCIII
Orem, D., Savannah, G. (1993). Modelo de Orem. Conceptos de enfermería en la práctica.. Barcelona. Ed. Científicas y Técnicas, S.A.
Marie Fabienne Fortin (2000). O processo de Investigaçao. Loures. Lusociencia
Restrepo H, Málaga H. (2001). promoción de la salud: como construir vida saludable. Colombia. Ed. Panamericana

Complementary


Recommendations
Subjects that it is recommended to have taken before

Subjects that are recommended to be taken simultaneously

Subjects that continue the syllabus

Other comments


(*)The teaching guide is the document in which the URV publishes the information about all its courses. It is a public document and cannot be modified. Only in exceptional cases can it be revised by the competent agent or duly revised so that it is in line with current legislation.