Datos Identificativos 2015/16
Asignatura (*) Pe de risco Código 750G02031
Titulación
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Grao 1º cuadrimestre
Cuarto Obrigatoria 6
Idioma
Castelán
Modalidade docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento Ciencias da Saúde
Coordinación
Gil Manso, Pedro
Correo electrónico
pedro.gil.manso@udc.es
Profesorado
Gil Manso, Pedro
Correo electrónico
pedro.gil.manso@udc.es
Web
Descrición xeral Esta materia versa sobre o estudo, diagnóstico e tratamento do pé diabético. Diagnóstico e tratamento os procesos vasculares e neurolóxicos periféricos que afectan ao pé.

Competencias do título
Código Competencias / Resultados do título

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias / Resultados do título
Coñecer e realizar o estudo, diagnóstico e tratamento do pé diabético A25
A44
B12
B18
B19
C4
Coñecer, diagnosticar e tratar os procesos vasculares e neurolóxicos periféricos que afectan ao pé e susceptibles de tratamento quiropodolóxico. A28
B12
B19
C4
O alumno identifica e diagnostica o nivel de risco dun pé patolóxico, adquire habilidade no manexo das técnicas de estudo e valoración do pé. É capaz de desenvolver o conxunto de tratamentos podolóxicos de acordo ao nivel de risco presente no pé e en correlación co equipo multidisciplinar. A25
A44
B11
B18
C3
C5

Contidos
Temas Subtemas
Bloque I: Conceptos Xerais da Diabetes Mellitus - Definición da Diabetes Mellitus
- Prevalencia da Diabetes Mellitus
- Tipos de Diabetes Mellitus
- Diagnóstico do DM
- Control da Diabetes Mellitus
- Historia da Diabetes Mellitus
- Control da Diabetes Mellitus
- Tratamento da Diabetes Mellitus
Bloque II: Fisiopatoloxía do Pe Diabético - Fisiopatoloxía da diabetes mellitus
- Definición de pé diabético e pé de risco
- Epidemioloxía e Importancia do pé diabético
- Elementos patoxénicos do pé diabético
- Dermatomatías e transtornos cutáneos asociados á diabetes mellitus
Bloque III: Diagnóstico e tratamento dos procesos vasculares e neurolóxicos periféricos que afectan ao pé - Clasificacións do pé de risco
- Clasificacións do pé diabético
- Exploración e anamnesis xeral no pé diabetico
- Exploración vascular do pé diabético. Pé Vascular
- Exploración neurolóxica do pé diabético. Neuropatía diabética.
- O Pé neuroisquémico.
Bloque IV: Tratamento do Pe Diabético TRATAMENTO LOCAL DAS ÚLCERAS DE PÉ DIABÉTICO
- Limpeza e desinfección de lesiónelas
- Eliminación do tecido non viable. Desbridamiento: cortante, encimático, autolítico, mecánico (aquajet), osmótico, larval
- Control da infección e inflamación en pé diabético
- Control do exudado as feridas crónicas: grupos de apósitos, indicacións, uso e incompatibilidades
- Estimulación dos bordos epiteliales: Acedos grasos hiperoxigenados e produtos barreira
- Outras terapias: oxigenoterapia, ozonoterapia, terapia de presión negativa, plasma rico en plaquetas, medicamentos de terapia avanzada (terapia génica, terapia celular somática e enxeñaría tisular)

- Detección de ostomilitis: diagnóstico por imaxe, probas de laboratorio e diagnóstico clínico

-Descarga de lesións de pé diabético
· Descargas provisionais: feltros
· Descargas temporais: Plastic Cast e Total Contact Cast
·Descargas definivas: ortesis plantares e dixitais

- Criterios de derivación de úlceras en pé diabético

- Tratamento quirurgico en pé diabético
Bloque V: Equipa multidisciplinar en pe de risco Diagnostico del nivel de riesgo de un pie patológico.
Técnicas de estudio y valoración del pie.
Desarrollo del conjunto de tratamientos podológicos de acuerdo al nivel de riesgo
Correlación con el equipo multidisciplinar.
Bloque VI: Pevención do Pe Diabético - Prevención de ulceras en pé diabético
- Coidados no pé diabético
- Calzado no pé diabético

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias / Resultados Horas lectivas (presenciais e virtuais) Horas traballo autónomo Horas totais
Sesión maxistral A19 A28 A41 A43 A44 18 36 54
Obradoiro A25 B11 B12 12 20 32
Prácticas de laboratorio B19 9 9 18
Traballos tutelados C3 C4 C5 2 10 12
Traballos tutelados B18 2 4 6
Proba mixta A19 A25 A28 A41 A43 A44 2 25 27
 
Atención personalizada 1 0 1
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Sesión maxistral Exposición oral complementada con el uso de medios audiovisuales y la introducción de algunas preguntas dirigidas a los estudiantes, con la finalidad de transmitir conocimientos y facilitar el aprendizaje.
Obradoiro Modalidad formativa orientada a la aplicación de aprendizajes en la que se pueden combinar diversas metodologías/pruebas (exposiciones, simulaciones, debates, solución de problemas, prácticas guiadas, etc) a través de la que el alumnado desarrolla tareas eminentemente prácticas sobre un tema específico, con el apoyo y supervisión del profesorado.
Prácticas de laboratorio Metodoloxía que permite que os estudantes aprendan efectivamente a través da realización de actividades de carácter práctico como a elaboración dunha prótese transmetarsiana e unha férula de descarga total (Plastic Cast ou TCC).
A realización de cada unha destas dúas practicas realizarase dividindo a todos os alumnos matriculados na materia en 4 grupos (uns 10 alumnos por grupo) e desenvolvendo cada práctica nunha única xornada duns 270 minutos de duración, ao que haberá que engadir unha última xornada de valoración que se realizará o último día de prácticas da materia, habendo de entregar unha memoria de cada unha una das prácticas.
A asistencia a estas prácticas será obrigatoria permitíndose que calquera alumno se intercambie de grupo sempre que non varía o total de alumnos de cada grupo.
Durante todas as prácticas o alumno deberá de levar bata, bolígrafo de 4 cores, máscara facial/lentes de protección-máscara.
Para a realización da práctica da prótese transmetatarsiana que se desenvolverá no Laboratorio 2 (con fornos, vacums, pulidoras, pistolas de aire quente) da Facultade, en cada grupo precisaranse: 1 ferro de Goma espuma de 10 mm de grosos, 1 ferro (70x100cm) de resina de poliester termoformable de 1,9 mm de grosos, 1 ferro (70x100cm) de EVA Globus de 6 mm de grosor, 1 ferro (70x100cm) de roval-foam de 5mm de grosos, 1 ferro (70x100cm) de plastazote de 10mm de grosos, 2 botes de cola de contacto de 0,5L con pincel. Ademais do uso de bata e máscara-lentes de protección.
Para a realización da práctica da férula de descarga total que se desenvolverá no Laboratorio 1 (con serra cortaescayolas e podoscopio), en cada grupo precisaranse: 1 rolo (1mx30cm) de feltro adhesivo de 8 mm de grosor,1 rolo (1mx30cm) de feltro adhesivo de 10 mm de grosor, 1 rolo (30cmx1m) de feltro adhesivo de 4 mm de grosor, 1 rolo (2,5cmx5m) de esparadrapo celulósico, 5 paquetes de 5 gasas de 10x10cm, 1 bote de povidona iodada de 250mL, 1 rolo (12cmx30m) de filme transparente de 15 cm de ancho, 10 rolos de venda guata ou acolchado (Soffban® ou Caresoft®), 10 rolos de venda sintéticas de 10-15 cm de ancho (Rhena cast®, Delta cast® ou Dynacast extra®), 2 rolos de venda elástica adhesiva de ancho 5 ou 7,5 (Tensoplast®), 1 rolo (30cmx3m) de Moleskin ou feltro adhesivo de 1mm de grosor.
Traballos tutelados Os alumnos organizados en grupos deberán elaborar un traballo sobre a creación e funcionamento dunha unidade de pé diabético.
Os traballos serán entregados a través da plataforma Moodle co nome de arquivo: Unidade_PD_GrupoX.pdf
Estre traballo cunha extensión dunhas 10-20 páxinas constará dos seguintes apartados:
1- Definición da Diabetes Definición DM, tipos, complicacións
2- Epidemiología
3- Definición do Pé diabético
4- Fisiopatología
5- Xustificación
6- Obxectivos
7- Organigrama, estrutura ou formulación do proxecto
8- Protocolos e follas clínicas.
Tras a entrega do traballo este será exposto durante 10 minutos e defendido durante no horario de clases do mes de decembro. Esta esposición do traballo de creación e funcionamento dunha unidade de pé diabético centrándose nos seguintes apartados:
- Xustificación
-Obxectivos
-Organigrama, estrutura ou formulación do proxecto
-Protocolos e follas clínicas
Traballos tutelados Os alumnos organizados en grupos deberán elaborar un proxecto de prevención e educación de lesións en pacientes diabéticos, que será serán entregados a través da plataforma Moodle e desenvolvido e exposto fronte a grupos de pacientes durante o mes de novembro.
Proba mixta Proba teórica que se desenvolverá o día marcado no calendario académico para exame.
Devandito exame realizarase sobre a totalidade dos contidos da materia e todos os contidos desenvolvidos tanto nas sesións maxistrais, como nos talleres e nas prácticas de laboratorio e que serán publicados no Campus Virtual (plataforma Moodle) da materia.
Este exame constará de 30 preguntas tipo test e 5 preguntas de desenvolvemento.

Atención personalizada
Metodoloxías
Traballos tutelados
Descrición
A atención personalizada desenvolverase de forma programada nos horarios de tutorías do profesor, para a atención presencial; e de forma virtual, por correo electrónico e o Campus Virtual (plataforma Moodle).

A atención personalizada está destinada a resolver calquera tema relacionado coas diferentes metodoloxías e/ou contidos da materia.

Avaliación
Metodoloxías Competencias / Resultados Descrición Cualificación
Obradoiro A25 B11 B12 Para a puntuación deste apartado valorarase tanto o número de asistencias como a participación na aula e a entrega das actividades desenvolvidas e a valoración das mesmas a través da plataforma Moodle. 10
Traballos tutelados B18 Os alumnos organizados en grupos deberán elaborar un proxecto de prevención e educación de lesións en pacientes diabéticos, que será serán entregados a través da plataforma Moodle que será desenvolvido e exposto fronte a grupos de pacientes durante o mes de novembro. 5
Proba mixta A19 A25 A28 A41 A43 A44 Proba teórica, o día marcado no calendario académico para exame, que representará o 60% da nota final da materia.
Devandito exame realizarase sobre a totalidade dos contidos da materia e todos os contidos desenvolvidos tanto nas sesións maxistrais, como nos talleres e nas prácticas de laboratorio e que serán publicados no Campus Virtual (plataforma Moodle) da materia.
O exame teórico constará dun exame final tipo test de 30 preguntas test e 5 preguntas de desenvolvemento. Para superar a proba teórica con cualificación de aprobado será necesario superar o 50% das preguntas do exame tipo test, 3 das preguntas de desenvolvemento. Na parte do test cada 3 preguntas incorrectamente respondidas descontarán unha resposta correcta.
60
Sesión maxistral A19 A28 A41 A43 A44 Valorarase a asistencia e a participación activa ás clases e actividades na aula. 5
Prácticas de laboratorio B19 Será obrigatoria a asistencia á totalidade das mesmas, superar a valoración final das mesmas e a entrega dunha memoria de prácticas antes do 17 de decembro a través da plataforma Moodle.
Puntuarase tanto a asistencia e o desenvolvemento da práctica, a avaliación final das mesmas e a memoria das prácticas (describindo os procesos realizados, con fotografías desde todas as perspectivas de todos os tratamentos elaborados durante as prácticas, cunha análise crítica das mesmas e realizando unha valoración persoal das prácticas).
10
Traballos tutelados C3 C4 C5 Os alumnos organizados en grupos deberán elaborar un traballo sobre a creación e funcionamento dunha unidade de pé diabético.
Os traballos serán entregados a través da plataforma Moodle.
10
 
Observacións avaliación

Para superar a materia é necesario asistir á totalidade das prácticas de laboratorio e superar a avaliación final da mesma con polo menos 5 sobre 10, así como obter unha media de 5 (sobre 10) na cualificación do exame e 5 sobre 10 no total da materia.

Convocatorias de segunda e posteriores matrículas: Para aqueles alumnos/as que cursen a materia e realicen as prácticas obrigatorias de forma completa coa cualificación de apto, deben de ter en conta que poden volver cursar toda a materia novamente ou presentarse só ao exame teórico final, tendo en conta que a cualificación do exame teórico fará media coas cualificacións das prácticas de laboratorio, talleres, traballos tutelados e clases maxistrais do curso académico no que cursase as prácticas de laboratorio.

Para os alumnos con matrícula parcial: poderán obter a cualificación da materia coa modalidade ordinaria ou modalidade na que a proba mixta supón o 80% da cualificación e o outro 20% un exame práctico que se realizará o mesmo día da proba mixta ao finalizar a mesma. Nesta modalidade será obrigatorio superar ambas as partes para superar a materia.

Convocatorias da oportunidade adiantada de avaliación: Para aqueles alumnos/as que solicitasen a oportunidade adiantada de avaliación, cumpran cos requisitos e concédaselle poderán presentarse ao exame teórico final cuxa cualificación suporá o 100% da cualificación da materia.

A cualificación de non presentado: outorgarase a aqueles alumnos que non se presentan ao exame nin a ningunha das prácticas.

As condicións para a obtención dunha matricula de honra son que o alumno obteña mais dun 90% da cualificación da materia, sexa a mellor cualificación da clase na oportunidade avaliada e a súa achega nos seminarios-talleres e prácticas fose significativa.


Fontes de información
Bibliografía básica International Working Group on the Diabetic Foot (2011). International consensus on the diabetic foot & Practical guidelines on the management and the prevention of the diabetic foot. Amsterdam : International Working Group on the Diabetic Foot
Consejo General de Colegios Oficiales de Podólogos (2011). GUÍA DE PROTOCOLOS DE PIE DIABÉTICO. Madrid: CGCOP
International Working Group on the Diabetic Foot (2015). International consensus on the diabetic foot & Practical guidelines on the management and the prevention of the diabetic foot. Amsterdam : International Working Group on the Diabetic Foot
Viadé J.; Royo J. (2013). Pie Diabético: Guía práctica para la práctica clínica.. Madrid: Panamericana

Bibliografía complementaria


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente
Patoloxía xeral/750G02008
Ortopodoloxía 1/750G02017
Ortopodoloxía 2/750G02018
Ortopodoloxía 3/750G02019
Quiropodoloxía 1/750G02027
Quiropodoloxía 2/750G02028

Materias que se recomenda cursar simultaneamente
Prácticum 2/750G02034

Materias que continúan o temario
Prácticum 3/750G02035

Observacións


(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías