| Competencias do título |
|
Código
|
Competencias do título
|
| A8 |
CE8 - Comprender a base da información do material hereditario, a súa transmisión, análise e evolución |
| A9 |
CE9 - Entender os beneficios e comprender os problemas asociados a secuenciación e ao uso de secuencias biolóxicas, así como coñecer as estruturas e técnicas para o seu procesamento |
| B1 |
CB6 – Posuír e comprender o coñecemento que fornecen unha base ou oportunidade de orixinalidade no desenvolvemento e / ou aplicación de ideas, a miúdo nun contexto de investigación. |
| B2 |
CB7 - Que os estudantes saiban aplicar os coñecementos adquiridos e a súa capacidade de resolución de problemas en contornas novas ou pouco coñecidas dentro de contextos máis amplos (ou multidisciplinares) relacionados coa súa área de estudo |
| B5 |
CB10 – Que os estudantes posúan as habilidades de aprendizaxe que lles permitan continuar estudando dun xeito que terá de ser en gran parte auto-orientado ou autónomo. |
| B6 |
CG1 - Buscar e seleccionar a información útil necesaria para resolver problemas complexos, manexando con soltura as fontes bibliográficas do campo |
| B7 |
CG2 - Manter e estender enfoques teóricos fundados para permitir a introdución i explotación de tecnoloxías novas e avanzadas |
| B8 |
CG3 - Ser capaz de traballar en equipa, en especial de carácter interdisciplinar |
| C1 |
CT1 - Expresarse correctamente, tanto de xeito oral como escrito, nas linguas oficiais da comunidade autónoma |
| C2 |
CT2 - Dominar a expresión e a comprensión de xeito oral e escrito dun idioma estranxeiro |
| C3 |
CT3 - Utilizar as ferramentas básicas das tecnoloxías da información e as comunicacións (TIC) necesarias para o exercicio da súa profesión e para a aprendizaxe ao longo da súa vida |
| C7 |
CT7 - Manter e asentar estratexias encamiñadas a actualización científica como criterio de mellora profesional. |
| C8 |
CT8 - Valorar a importancia que ten a investigación, a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade |
| Resultados de aprendizaxe |
| Resultados de aprendizaxe |
Competencias do título |
| Análise xenética mendeliana estudando o xene como unidade da herdanza |
AP8
|
BP1
BP2
BP5
BP6
BP7
BP8
|
CP1
CP2
CP3
CP7
CP8
|
| Estudar a base cromosómica da herdanza, a determinación do sexo, herdanza extranuclear e o ligamento e recombinación xénica. |
AP8
AP9
|
BP1
BP2
BP5
BP6
BP7
BP8
|
CP1
CP2
CP3
CP7
CP8
|
| Estudar os cambios no material xenético |
AP8
AP9
|
BP1
BP2
BP5
BP6
BP7
BP8
|
CP1
CP2
CP3
CP7
CP8
|
| Estudo da xenética das poboacións. |
AP8
AP9
|
BP1
BP2
BP5
BP6
BP7
BP8
|
CP1
CP2
CP3
CP7
CP8
|
| Contidos |
| Temas |
Subtemas |
| Tema 1. ANALISE XENÉTICA MENDELIANA. |
Os experimentos de Mendel: cruzamentos de monohíbridos e dihíbridos. Concepto de xenotipo e fenotipo. Terminoloxía e simboloxía. Análise de pedigrís.
|
| Tema 2. BASE CROMOSÓMICA DA HERDANZA E DETERMINACIÓN DO SEXO. |
Significado xenético da mitosis e a meiosis. Teoría cromosómica da herdanza. Determinación do sexo. Herdanza ligada ao sexo. |
| Tema 3. EXTENSIONES DA ANALISE XENÉTICA MENDELIANA. |
Modificacións da dominancia. Alelismo múltiple. Letalidade. Penetrancia e expresividade. Pleiotropía. Epistase e interacción xénica. |
| Tema 4. HERDANZA EXTRANUCLEAR. |
Efecto materno. Herdanza materna. Heteroplasmia. |
| Tema 5. LIGAMENTO E RECOMBINACIÓN EN EUCARIOTAS. |
Ligamento e recombinación dos xenes nos cromosomas. Mapas de ligamento. Interferencia e coeficiente de coincidencia. Función de mapa: relación entre a distancia de mapa real e a frecuencia de recombinación. |
| Tema 6. LIGAMENTO E RECOMBINACIÓN EN BACTERIAS E VIRUS. |
Transformación bacteriana. Conxugación: plásmidos e episomas sexuais. Transducción xeralizada e especializada. |
| Tema 7. ORGANIZACIÓN DO MATERIAL XENÉTICO NOS CROMOSOMAS. |
Compoñentes do cromosoma eucariota. Paradoxa do valor C. Centrómeros e telómeros. O cariotipo. Secuencias únicas e secuencias repetidas. Familias xénicas. Mapas físicos e xenéticos. |
| Tema 8. A MUTACIÓN. |
Mutación aleatoria e adaptativa. Tipos de mutacions. Mutación espontánea e inducida. |
| Tema 9. A MUTACIÓN CROMOSÓMICA (I): CAMBIOS NA ESTRUTURA DOS CROMOSOMAS. |
Delecións. Duplicacións. Inversións. Translocacións. Fusións e disociacións robertsonianas. |
| Tema 10. A MUTACIÓN CROMOSÓMICA (II): CAMBIOS NO NÚMERO DOS CROMOSOMAS. |
Euploidías e aneuploidías. Monoploidías. Poliploidías: autopoliploidía e alopoliploidía. Aneuploidías: non disxunción meiótica, monosomías, trisomías. |
| Tema 11. MECANISMO MOLECULAR DA RECOMBINACIÓN |
Papel da recombinación xenética. Conversión xénica. Recombinación dos xenes de inmunoglobulinas. |
| Tema 12. ELEMENTOS XENÉTICOS TRANSPOÑIBLES |
Elementos xenéticos transpoñibles. Significado evolutivo. |
| Tema 13. POBOACIÓNS E ESPECIES |
Concepto de poboación mendeliana. Poboación ideal. Consecuencias do apareamiento aleatorio sobre as frecuencias xénicas e xenotípicas: equilibrio Hardy Weinberg Castle. Consecuencias do apareamiento non aleatorio: efecto Wahlund; consanguinidade; apareamiento clasificado. Fluxo xénico: modelo continente illa. Concepto biolóxico de especie. Evolución dos xenes e as especies: teoría da coalescencia; relacións de polifilia, parafilia e monofilia recíproca entre as especies. Concepto filoxenético de especie. |
| Tema 14. MEDIDAS DA VARIACIÓN XENÉTICA |
Polimorfismo xenético: heterocigosidade; diversidade nucleotídica; número de alelos; número de lugares nucleotídicos segregantes; alelos privados; SNPs. Estrutura xenética das poboacións: coeficientes F de Wright; illamento por distancia. Tamaño efectivo das poboacións. Deriva xenética aleatoria. Parámetros poblacionales de mutación e de recombinación. Efecto das fluctuaciones do tamaño poblacional sobre a variación xenética: análise da variación alélica; análise da distribución de "mismatches". Recombinación: grupos de ligamento; efecto aleatorizante da recombinación; desequilibrio gamético; haplotipos. Efectos da selección sobre a variación xenética: "autostop" xenético; selección de fondo; varridos selectivos; efectos Hill Robertson. |
| Tema 15. EVOLUCIÓN MOLECULAR |
Niveis de evolución molecular: xenomas de ADN; xenomas de ARN; xenomas de mitocondrias e cloroplastos; proteínas e dominios proteicos; máquinas moleculares. ADN codificante e non codificante: o proxecto ENCODE; sesgos no uso de codones; sesgos na composición nucleotídica; firmas xénicas. Modelos de evolución nucleotídica do ADN: frecuencias nucleotídicas; taxas de transición e transversión; heteroxeneidade das taxas de sustitución por posición; posicións invariantes; reloxos moleculares. Inserciones e deficiencias nucleotídicas: micro e mini satélites; palíndromes; elementos transponibles; duplicaciones segmentales. Reordenaciones cromosómicas: relacións de sintenia entre xenomas de distintas especies. |
| Tema 16. XENES ORTÓLOGOS E PARÁLOGOS |
Orixe de novos xenes: duplicación génica; retroposición; barallado de exones (exon shuffling). Isoformas. Familias e superfamilias multigénicas: de secuencia simple (satélites); multiplicacionales (rDNA, tDNA, histonas); informativas (hemoglobinas, anticorpos); "flowers" no xenoma humano. Evolución concertada: patróns; entrecruzamiento desigual; conversión xénica. Evolución por procesos de morte e nacemento. Evolución modular. |
| Tema 17. RECONSTRUCIÓN FILOXENÉTICA |
Cladogramas e filogramas. Alineamiento de secuencias. Filtrado de alineamientos con Gblocks. Árbores e redes de xenes. Árbores baseadas en distancias. Árbores de máxima parsimonia. Árbores de máxima verosimilitud. Árbores bayesianos. Redes MP e MJ. Concepto e uso de "outgroups" nas reconstrucións filoxenéticas. Reconstrución de secuencias ancestrales. Datación dos nodos. Apoio estatístico dos nodos internos dunha filoxenia: politomías. Filoxenias en estrela. Incongruencias entre os arboles de xenes e as árbores de especies. A árbore evolutiva da especie humana. |
| Planificación |
| Metodoloxías / probas |
Competencias |
Horas presenciais |
Horas non presenciais / traballo autónomo |
Horas totais |
| Prácticas a través de TIC |
A8 A9 B1 B5 B6 B7 B8 C2 C3 C7 C8 |
21 |
31.5 |
52.5 |
| Portafolios do alumno |
A8 A9 B2 B5 B6 B8 C1 C2 C3 C7 C8 |
0 |
16.5 |
16.5 |
| Proba obxectiva |
A9 A8 B1 B2 B5 B6 B7 B8 C1 C2 C3 C7 C8 |
4 |
0 |
4 |
| Sesión maxistral |
A8 A9 B1 B5 B6 C1 C2 C7 C8 |
21 |
52.5 |
73.5 |
| |
| Atención personalizada |
|
3.5 |
0 |
3.5 |
| |
| *Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado |
| Metodoloxías |
|
Metodoloxías |
Descrición |
| Prácticas a través de TIC |
As clases prácticas comprenderán unha base explicativa por parte do profesor sobre a base conceptual e obxectivos a acadar e o desenvolvemento de tarefas por parte do alumno. |
| Portafolios do alumno |
Os traballos tutelados consistirán na resolución de boletíns de problemas e cuestións, así coma na elaboración de traballos relacionados con algún aspecto da materia. |
| Proba obxectiva |
A proba mixta consistirá en preguntas curtas, de tipo test e/ou resolución de problemas. Si así se considerase polo profesorado, se podería facilitar a consulta dos seus materiais de apoio por parte do alumnado para responde ás preguntas. |
| Sesión maxistral |
Nas clases maxistrais o profesor explicará os contidos fundamentais de cada tema do programa e sinalará as actividades asociadas a este. Estas incluirán a consulta de bibliografía, a resolución de boletíns de cuestións e problemas, ou a eleboración dun traballo que o alumno deberá elaborar en grupo ou individualmente. |
| Atención personalizada |
|
Metodoloxías
|
| Sesión maxistral |
| Prácticas a través de TIC |
| Portafolios do alumno |
|
| Descrición |
| Realizaranse titorías de forma individualizada ou en grupo. As titorías centraranse na resolución de dúbidas, así como en proporcionar orientación sobre a realización de actividades programadas. |
|
| Avaliación |
|
Metodoloxías
|
Competencias |
Descrición
|
Cualificación
|
| Prácticas a través de TIC |
A8 A9 B1 B5 B6 B7 B8 C2 C3 C7 C8 |
Realización de varios exercicios de xenética cun ordenador persoal, empregando os programas informáticos utilizados nas prácticas. É imprescindible obter polo menos 12 puntos nesta proba para aprobar a materia.
|
20 |
| Portafolios do alumno |
A8 A9 B2 B5 B6 B8 C1 C2 C3 C7 C8 |
Valorarase o grao de comprensión do tema tratado, a capacidade de análise e síntese, a bibliografía consultada e a claridade da exposición ou redacción. No caso de boletíns de cuestións e problemas valorarase a capacidade de razoamento e de achegar solucións. Non será indispensable aprobar os traballos tutelados para aprobar o conxunto da materia. |
20 |
| Proba obxectiva |
A9 A8 B1 B2 B5 B6 B7 B8 C1 C2 C3 C7 C8 |
Na proba mixta valorarase o dominio e comprensión de conceptos teóricos, claridade expositiva, capacidade de relacionar e integrar a información xenética tratada nas clases de teoría e seminarios, e capacidade de resolver cuestións e problemas. A parte práctica valorarase cun 20% mentras que a teórica representará un 40%. |
60 |
| |
|
Observacións avaliación |
Para aprobar a materia cómpre acadar unha puntuación de 35/100 no conxunto da proba obxetiva. Si a
suma dos diferentes items é superior a 50% pero non alcanzou o 35/100
sinalado anteriormetne na cualificación final figurará un 4.5 Considerarase NON PRESENTADO cando o alumno non realice NINGUNHA das actividades avaliables. |
| Fontes de información |
|
Bibliografía básica
|
|
|
Fontdevila, A., y Moya, A. (2003). Evolución: Origen,
Adaptación y Divergencia de las Especies. Síntesis Fontdevila, A., y Moya, A. (2007). Introducción a la
Genética de Poblaciones. . Síntesis Freeman,
S., and Herron, J. D. (2007). Evolutionary Analysis. . Prentice Hall Futuyma, D.
(2006). Evolutionary Biology. Sinauer Hamilton,
M. (2009). Population Genetics. Wiley-Blackwell Hartl, D.L.
and Clarck, A.G. (2007). Principles of Population Genetics. Sinauer Associates Hedrick,
P.W. (2010). Genetics of Populations.. Jones & Bartlett Lemey, P.,
Salemi, M., and Vandamme, A-M (2009). The Phylogenetic Handbook. Cambridge
University Press Russell PJ
(2010) iGenetics. A Molecular Approach. 3rd edition. Pearson
International Edition Zimmer, C.
and Emlen, D. (2012). Evolution: Making sense of life. Roberts and Company
Publishers |
|
Bibliografía complementaria
|
|
|
| Recomendacións |
| Materias que se recomenda ter cursado previamente |
|
| Materias que se recomenda cursar simultaneamente |
|
| Materias que continúan o temario |
|
|