Identifying Data 2016/17
Subject (*) FISIOTERAPIA NEUROLÓXICA E PSICOMOTRIZ Code 651G01016
Study programme
Grao en Fisioterapia
Descriptors Cycle Period Year Type Credits
Graduate Yearly
 Second Obligatoria 9
Language
Spanish
Galician
Teaching method Face-to-face
Prerequisites
Department Fisioterapia
Coordinador
Quintia Casares, Jose
 E-mail
jose.quintia@udc.es
Lecturers
Quintia Casares, Jose
Viñas Diz, Susana
 E-mail
jose.quintia@udc.es
susana.vinas.diz@udc.es
Web
General description Con el estudio de la asignatura FISIOTERAPIA NEUROLOGICA Y PSICOMOTRIZ se pretende que el alumno conozca el fundamento de los métodos y técnicas de tratamiento, así como su ejecución práctica, que le permitan adquirir un arsenal de medios terapéuticos que le posibiliten abordar todas aquellas patologías médicas y quirúrgicas que puedan beneficiarse de la Fisioterapia Neurológica y Psicomotriz.

Study programme competencies
Code Study programme competences
A1 Conocer y comprender la morfología, la fisiología, la patología y la conducta de las personas, tanto sanas como enfermas, en el medio natural y social.
A2 Conocer y comprender las ciencias, los modelos, las técnicas y los instrumentos sobre los que se fundamenta, articula y desarrolla la fisioterapia.
A3 Conocer y comprender los métodos, procedimientos y actuaciones fisioterapéuticas, encaminados tanto a la terapéutica propiamente dicha a aplicar en la clínica para la reeducación o recuperación funcional, como a la realización de actividades dirigidas a la promoción y mantenimiento de la salud.
A5 Valorar el estado funcional del paciente, considerando los aspectos físicos, psicológicos y sociales.
A6 Valoración diagnóstica de cuidados de fisioterapia según las normas y con los instrumentos de validación reconocidos internacionalmente.
A7 Diseñar el plan de intervención de fisioterapia atendiendo a criterios de adecuación, validez y eficiencia.
A8 Ejecutar, dirigir y coordinar el plan de intervención de fisioterapia, utilizando las herramientas terapéuticas propias y atendiendo a la individualidad del usuario.
A11 Proporcionar una atención de fisioterapia eficaz, otorgando una asistencia integral a los pacientes.
A12 Intervenir en los ámbitos de promoción, prevención, protección y recuperación de la salud.
A14 Incorporar los principios éticos y legales de la profesión a la práctica profesional así como integrar los aspectos sociales y comunitarios en la toma de decisiones.
A16 Llevar a cabo las intervenciones fisioterapéuticas basándose en la atención integral de la salud que supone la cooperación multiprofesional, la integración de los procesos y la continuidad asistencial.
A17 Comprender la importancia de actualizar los conocimientos, habilidades, destrezas y actitudes que integran las competencias profesionales del fisioterapeuta.
A19 Comunicarse de modo efectivo y claro, tanto de forma oral como escrita, con los usuarios del sistema sanitario así como con otros profesionales.
C1 Expresarse correctamente, tanto de forma oral coma escrita, nas linguas oficiais da comunidade autónoma.
C2 Dominar a expresión e a comprensión de forma oral e escrita dun idioma estranxeiro.
C3 Utilizar as ferramentas básicas das tecnoloxías da información e as comunicacións (TIC) necesarias para o exercicio da súa profesión e para a aprendizaxe ao longo da súa vida.
C4 Desenvolverse para o exercicio dunha cidadanía aberta, culta, crítica, comprometida, democrática e solidaria, capaz de analizar a realidade, diagnosticar problemas, formular e implantar solucións baseadas no coñecemento e orientadas ao ben común.
C5 Entender a importancia da cultura emprendedora e coñecer os medios ao alcance das persoas emprendedoras.
C6 Valorar criticamente o coñecemento, a tecnoloxía e a información dispoñible para resolver os problemas cos que deben enfrontarse.
C7 Asumir como profesional e cidadán a importancia da aprendizaxe ao longo da vida.
C8 Valorar a importancia que ten a investigación, a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade.

Learning aims
Learning outcomes Study programme competences
Coñecer e comprender a morfoloxía, a fisioloxía, a patoloxía e a conducta das persoas con discapacidade neurolóxica e psicomotriz. A1
 C8
Coñecer e comprender os métodos, procedementos e actuacións fisioterapéuticas, encamiñadas tanto á terapéutica propiamente dita para aplicar na clínica para a reeducación e recuperación funcional, como á realización de actividades dirixidas á promoción e mantemento da saúde en persoas con discapacidade neurolóxica e psicomotriz. A2
 C8
Coñecer e comprender as ciencias, os modelos, as técnicas e os instrumentos sobre os que se fundamenta, articula e desarrolla a fisioterapia nos campos da neuroloxía e a psicomotricidade. A3
 C3
Diseñar o plan de intervención de fisioterapia atendendo a criterios de adecuación, validez e eficiencia. A5
A6
A7
A8
A11
A12
A14
Comprender a importancia de actualizar os coñecementos, habilidades, destrezas e actitudes que integran as competencias profesionais do fisioterapeuta. A16
A17
A19
 C1
C2
C4
C5
C6
C7
C8

Contents
Topic Sub-topic
UNIDAD I: Neuroanatomía e neurofisioloxía do sistema nervioso. -Organización do sistema nervioso.
-Organización interna do SNC para a transmisión de información motora e sensitiva.
-Vascularización do SNC.
-Sistema sensorial: Sistema somatosensorial (Vía columna dorsal/lemnisco medial; Vía anterolateral).
-Sistema motor: Vías descendentes laterales e mediales.
-Anatomía do SNP.
UNIDAD 2: Patoloxía mais frecuente do SNC e do SNP. -Patoloxía do SNC: ACV, TCE, PC, EM, Parkinson, Lesión Medular...
-Patoloxía do SNP: compresións, e traumatismos...
UNIDAD 3: Movilizacións do SNP/movilización neuromenínxea. -Bases fisiolóxicas da movilización neuromenínxea.
-Técnicas básicas de provocación/posta en tensión dos principais nervios periféricos.
-Maniobras de movilización.
UNIDAD 4: Método Castillo Morales. -Bases do Método.
-Terapia de regulación corporal-postural.
-Terapia de regulación orofacial.
UNIDAD 5: Facilitación Neuromuscular Propioceptiva: Método Kabat -Bases e principios do Método Kabat.
-Patróns globais de activación según o Método.
-Técnicas específicas.
UNIDAD 6: Concepto Bobath -Principios e técnicas de tratamento según o Concepto Bobath: en nenos e adultos.
-Tratamento funcional do pacente hemipléxico.Cambios posturais e transferencias.
-Tratamento funcional do neno con parálisis cerebral.Cambios posturais e transferencias.
UNIDAD 7: Método Brunnstrom -Bases neurofisiolóxicas do Método Brunnstrom.
-Recuperación funcional do paciente hemipléxico según o método.
UNIDAD 8: Principio Vojta. -Bases do Principio Vojta: locomoción reflexa.
-Reptación reflexa.
-Volteo reflexo.
UNIDAD 9: Exercicio Terapéutico Cognoscitivo - Introducción ó Método Perfetti.
- Principios do Exercicio Terapéutico Cognoscitivo.
- Planificación do tratamiento.
- Exercicios.
PRÁCTICA: MOVILIZACIÓN DO SNP -Execución das técnicas de posta en tensión dos principais nervios do SNP.
-Execución das técnicas de tratamento en caso de lesións de nervios periféricos.
PRÁCTICA: MÉTODO CASTILLO MORALES - Execución práctica da ficha de valoración do Método Castillo Morales: en nenos, e en adultos con afección do S.N.C.
- Execución práctica da terapia de regulación posturaL.
- Execución práctica da estimulación das zonas motoras corporales.
- Execución práctica da terapia orofacial.
PRÁCTICA: F.N.P: MÉTODO KABAT - Execución práctica da facilitación dos patróns globais de escápula e pelvis.
- Execución práctica da facilitación dos patróns globais de cabeza-cuello, tronco superior e tronco inferior.
- Execución práctica da facilitación dos patróns globais de membros superiores.
- Execución práctica da facilitación dos patróns globais de membros inferiores.
PRÁCTICA: CONCEPTO BOBATH - Execución práctica da ficha de valoración.
- Tratamento en fase aguda do paciente hemipléxico.
- Tratamento en fase subaguda do paciente hemipléxico.
PRÁCTICA: MÉTODO BRUNNSTROM - Valoración do paciente hemipléxico según Brunnstrom.
- Execución práctica das técnicas utilizadas no tratamento de tronco, en fase subaguda nun paciente hemipléxico.
- Execución práctica das técnicas de recuperación do membro superior, en fase subaguda nun paciente hemipléxico.
- Execución práctica das técnicas de recuperación da man, en fase subaguda nun paciente hemipléxico.
- Execución práctica das técnicas de recuperación do membro inferior, en fase subaguda nun paciente hemipléxico.
PRÁCTICA: PRINCIPIO VOJTA - Execución práctica da valoración dun neno con parálisi cerebral.
- Execución práctica da facilitación da reptación reflexa.
- Execución práctica da facilitación do volteo reflexo.
PRACTICA: MÉTODO PERFETTI - Execución dos exercicios de primer grado.
- Execución dos exercicios de segundo grao.
- Execución dos exercicios de tercer grao.

Planning
Methodologies / tests Competencies Ordinary class hours Student’s personal work hours Total hours
Laboratory practice A3 A5 A7 A8 A11 C3 36 30 66
Guest lecture / keynote speech A1 A2 A12 A14 A16 C8 18 50 68
Long answer / essay questions A1 2 25 27
Supervised projects A17 A6 C3 C7 C8 10 22 32
Oral presentation A7 A17 A19 C1 C2 C3 C8 2 10 12
Workbook A17 C3 C4 C5 C6 C8 0 18 18
 
Personalized attention 2 0 2
 
(*)The information in the planning table is for guidance only and does not take into account the heterogeneity of the students.

Methodologies
Methodologies Description
Laboratory practice Metodoloxía que permite que os estudantes aprendan efectivamente a través da realización de actividades de carácter práctico, tales como demostracións, exercicios, experimentos e investigacións.
Guest lecture / keynote speech Exposición oral complementada co uso de medios audiovisuais e a introdución de algunhas preguntas dirixidas aos estudantes, coa finalidade de transmitir coñecementos e facilitar a aprendizaxe.
A clase maxistral é tamén coñecida como “conferencia”, “método expositivo” ou “lección maxistral”. Esta última modalidade sóese reservar a un tipo especial de lección impartida por un profesor en ocasións especiais, cun contido que supón unha elaboración orixinal e baseada no uso case exclusivo da palabra como vía de transmisión da información á audiencia.
Long answer / essay questions Proba na que se busca responder por escrito a preguntas de certa amplitude valorando que se proporcione a resposta esperada, combinada coa capacidade de razoamento (argumentar, relacionar, etc.), creatividade e espírito crítico. Utilízase para a avaliación diagnóstica, formativa e sumativa. Permite medir as habilidades que non poden avaliarse con probas obxectivas como a capacidade de crítica, de síntese, de comparación, de redacción e de orixinalidade do estudante; polo que implica un estudo amplo e profundo dos contidos, sen perder de vista o conxunto das ideas e as súas relacións.
Supervised projects Metodoloxía deseñada para promover a aprendizaxe autónoma dos estudantes, baixo a tutela do profesor e en escenarios variados (académicos e profesionais). Está referida prioritariamente ao aprendizaxe do “cómo facer as cousas”. Constitúe unha opción baseada na asunción polos estudantes da responsabilidade pola súa propia aprendizaxe.
Este sistema de ensino baséase en dous elementos básicos: a aprendizaxe independente dos estudantes e o seguimento desa aprendizaxe polo profesor-titor.
Oral presentation Intervención inherentes aos procesos de ensino-aprendizaxe baseada na exposición verbal a través da que o alumnado e profesorado interactúan dun modo ordenado, propoñendo cuestións, facendo aclaracións e expoñendo temas, conceptos, feitos ou principios de forma dinámica.
Workbook Son un conxunto de textos e documentación escrita que se recolleron e editaron como fonte de profundización nos contidos traballados.

Personalized attention
Methodologies
Laboratory practice
Guest lecture / keynote speech
Description
-Tutorización individualizada.
-Resolución de dubidas vía e-mail.
-Tutorización/orientación na elaboración dun traballo específico asignado ó longo da impartición da asignatura.

Assessment
Methodologies Competencies Description Qualification
Oral presentation A7 A17 A19 C1 C2 C3 C8 Intervención inherentes aos procesos de ensino-aprendizaxe baseada na exposición verbal a través da que o alumnado e profesorado interactúan dun modo ordenado, propoñendo cuestións, facendo aclaracións e expoñendo temas, conceptos, feitos ou principios de forma dinámica. 2
Laboratory practice A3 A5 A7 A8 A11 C3 La evaluación se realizará de tal manera que el alumno examinado, delante de un paciente ficticio (otro alumno), deberá responder a las preguntas del profesor tanto oralmente como realizando las técnicas solicitadas. Durante la evaluación el alumno responderá a una pregunta de cada tema explicado. El profesor podrá pedir al alumno una ampliación o justificación de la respuesta o técnica realizada.
Se valorará el posicionamiento del paciente y del fisioterapeuta, las ordenes del fisioterapeuta y la ejecución y destreza en la realización de la técnica solicitada. 		45
Guest lecture / keynote speech A1 A2 A12 A14 A16 C8 La prueba escrita se realizará sobre todos los temas explicados mediante las sesiones magistrales como en las prácticas de laboratorio. Las preguntas podrán ser concretas sobre los temas dados o abiertas en la cual el alumno deberá realizar un razonamiento científico-clínico sobre la misma. 45
Workbook A17 C3 C4 C5 C6 C8 Conjunto de textos y documentación escrita que el alumno utiliza para la profundización de los contenidos de la asignatura. 2
Long answer / essay questions A1 Proba na que se busca responder por escrito a preguntas de certa amplitude valorando que se responda adecuadamente, combinándoo coa capacidade de razoamento (argumentar, relacionar, etc.), creatividade e espírito crítico. Utilízase para a avaliación diagnóstica, formativa e sumativa. Permite medir as habilidades que non poden avaliarse con probas obxectivas como a capacidade de crítica, de síntese, de comparación, de redacción e de orixinalidade do estudante; polo que implica un estudo amplo e profundo dos contidos, sen perder de vista o conxunto das ideas e as súas relacións. 3
Supervised projects A17 A6 C3 C7 C8 Metodoloxía deseñada para promover a aprendizaxe autónoma dos estudantes, baixo a tutela do profesor e en escenarios variados. Está referida prioritariamente ao aprendizaxe do “cómo facer as cousas”. Constitúe unha opción baseada na asunción polos estudantes da responsabilidade pola súa propia aprendizaxe.
Este sistema de ensino baséase en dous elementos básicos: a aprendizaxe independente dos estudantes e o seguimento desa aprendizaxe polo profesor-titor.
3
 
Assessment comments

-Realizarase un exáme parcial teórico da asignatura ó finalizar o primeiro cuatrimestre. A nota solicitada para superar/liberar este primeiro parcial será dun 7.

-Os exámes de xunio e xulio constarán dunha parte teórica e outra práctica.

Si un alumno se presenta a unha das partes e non o fai na outra, a súa nota final constará como suspenso.

-Calquer exáme teórico, con 1/3 de preguntas en branco ou preguntas totalmente mal contestadas estará suspenso. Para gardar unha das partes da materia (teoría ou práctica) hai que presentarse a ámbalas  dúas e obter unha nota como mínimo de 3 na parte que está suspensa.

 

Sources of information
Basic Bobath B. (1.992). Actividad postural refleja anormal causada por lesiones cerebrales. Buenos Aires. Panamericana
Vojta V. (2.005). Alteraciones motoras cerebrales infantiles. Madrid. Ediciones Morata
Bobath K. (1.993). Base neurofisiológica para el tratamiento de la parálisis cerebral infantil. Buenos Aires. Panamericana
Raine S., Meadows L., Lynch-Ellerington M. (2.009). Bobath Concept Theory and Clinical Practice in Neurological Rehabilitation. Sussex Blackwell Publishing
Bobath B, Bobath K. (1.987). Desarrollo motor en distintos tipos de parálisis cerebral. Buenos Aires. Panamericana
Vojta V., Schweizer E. (2.011). El descubrimiento de la motricidad ideal. Pozuelo de Alarcón. Morata
Perfetti, Carlo (1.998). El ejercicio terapéutico cognoscitivo para la reeducición motora del hemipléjico adulto. Barcelona. Edika-Med
Vojta V. (1.995). El principio Vojta. Juegos musculares en la locomoción refleja y en la ontogénesis motora. Barcelona. Springer-Verlag Ibérica
Paeth B (2.007). Experiencias con el Concepto Bobath. Madrid. Panamericana
Voss, D.E., Ionta M.K., Myers, B.J. (1.996). Facilitación Neuromuscular Propioceptiva. Madrid, Panamericana
Stokes M. (2.006). Fisioterapia en la rehabilitación neurológica. Madrid, Elsevier
Bobath B. (1.993). Hemiplejía del adulto, evaluación y tratamiento. Buenos Aires. Panamericana
Adler S.S., Beckers D., Buck M. (2002). La facilitación neuromuscular propioceptiva en la práctica. Madrid. Panamericana
Adler S.S., Beckers D., Buck M. (2002). La facilitación neuromuscular propioceptiva en la práctica guía ilustrada. Madrid. Panamericana
Zamorano E. (2.013). Movilización neuromeníngea. Tratamiento de los trastornos mecanosensitivos del sistema nervioso. Madrid. Panamericana
Shacklock M. (2.007). Neurodinámica Clínica. Madrid, Elsevier
Cano de la Cuerda R., Collado Vázquez S. (2.012). Neurorehabilitación: Métodos específicos de valoración y tratamiento. Madrid. Panamericana
Brunnstrom S (1.970). Reeducación motora en la hemiplejia. Barcelona. Jims
Gjelsvik, Bente E. Bassoe (2.008 ). The Bobath concept in adult neurology. Stuttgart. Thieme
Bobath K, Köng E. (1.997). Trastornos cerebromotores en el niño. Buenos Aires. Panamericana

Complementary


Recommendations
Subjects that it is recommended to have taken before
ANATOMÍA I E HISTOLOXÍA/651G01001
ANATOMÍA II/651G01002
FISIOLOXÍA/651G01003
CINESITERAPIA XERAL/651G01005

Subjects that are recommended to be taken simultaneously
BIOMECÁNICA/651G01009
FISIOTERAPIA NAS ALTERACIÓNS ESTÁTICAS E DINÁMICAS DO RAQUIS/651G01015
FISIOTERAPIA RESPIRATORIA/651G01017
FISIOTERAPIA MANUAL E OSTEOPÁTICA II/651G01019

Subjects that continue the syllabus
ANATOMÍA I E HISTOLOXÍA/651G01001
ANATOMÍA II/651G01002
FISIOLOXÍA/651G01003
CINESITERAPIA XERAL/651G01005
BIOMECÁNICA/651G01009

Other comments


(*)The teaching guide is the document in which the URV publishes the information about all its courses. It is a public document and cannot be modified. Only in exceptional cases can it be revised by the competent agent or duly revised so that it is in line with current legislation.