Identifying Data 2016/17
Subject (*) Metodoloxía do ensino das linguas e literaturas galega e castelá en educación secundaria Code 652608822
Study programme
6 Mestrado Universitario en profesorado de Educación Secundaria: Lingua e Literatura Galega e Lingua e Literatura Castelá
Descriptors Cycle Period Year Type Credits
Official Master's Degree Yearly
First Obligatoria 4
Language
Spanish
Galician
Teaching method Face-to-face
Prerequisites
Department Didácticas Específicas
Filoloxía Española e Latina
Galego-Portugués, Francés e Lingüística
Coordinador
Rodriguez Lopez-Vazquez, Alfredo
E-mail
alfredo.lopez-vazquez@udc.es
Lecturers
Mosquera Castro, Estefanía
Rodriguez Lopez-Vazquez, Alfredo
E-mail
e.mosquera@udc.es
alfredo.lopez-vazquez@udc.es
Web
General description Materia que ten por obxectivo mostrar ao alumnado os diversos enfoques metodolóxicos existentes para o ensino de linguas e literaturas e reflexionar sobre a súa idoneidade no marco da didáctica das linguas e literaturas galega e castelá na Educación Secundaria.

Study programme competencies
Code Study programme competences
A1 Coñecer as características dos estudantes, os seus contextos sociais e motivacións.
A2 Comprender o desenvolvemento da personalidade destes estudantes e as posibles disfuncións que afectan á aprendizaxe.
A7 Coñecer e aplicar recursos e estratexias de información, titoría e orientación académica e profesional.
A15 Coñecer o valor formativo e cultural das materias correspondentes á especialización.
A16 Coñecer os contidos que se cursan nos respectivos ensinos.
A19 Coñecer os desenvolvementos teórico-prácticos do ensino e a aprendizaxe das materias correspondentes.
A21 Adquirir criterios de selección e elaboración de materiais educativos.
A22 Fomentar un clima que facilite a aprendizaxe e poña en valor as achegas dos estudantes.
A23 Integrar a formación en comunicación audiovisual e multimedia no proceso de ensino-aprendizaxe.
A25 Coñecer e aplicar propostas docentes innovadoras no ámbito da especialización cursada.
A26 Analizar críticamente o desempeño da docencia, das boas prácticas e da orientación utilizando indicadores de calidade.
C1 Expresarse correctamente, tanto de forma oral coma escrita, nas linguas oficiais da comunidade autónoma.
C3 Utilizar as ferramentas básicas das tecnoloxías da información e as comunicacións (TIC) necesarias para o exercicio da súa profesión e para a aprendizaxe ao longo da súa vida.
C4 Desenvolverse para o exercicio dunha cidadanía aberta, culta, crítica, comprometida, democrática e solidaria, capaz de analizar a realidade, diagnosticar problemas, formular e implantar solucións baseadas no coñecemento e orientadas ao ben común.
C5 Entender a importancia da cultura emprendedora e coñecer os medios ao alcance das persoas emprendedoras.
C6 Valorar criticamente o coñecemento, a tecnoloxía e a información dispoñible para resolver os problemas cos que deben enfrontarse.
C7 Asumir como profesional e cidadán a importancia da aprendizaxe ao longo da vida.
C8 Valorar a importancia que ten a investigación, a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade.

Learning aims
Learning outcomes Study programme competences
Comprender a capacidade formativa e cultural das materias de lingua e literatura AJ1
AJ15
AJ16
AJ19
CC8
Coñecer os contidos das materias de lingua e literatura e os enfoques metodolóxicos máis acaidos para a súa aprendizaxe e procurar na medida do posíbel a súa adaptación aos estudantes AJ1
AJ2
AJ15
AJ16
AJ19
CC6
CC7
Aprender a seleccionar e elaborar materiais educativos atendendo a todos os recursos e enfoques que posibilitan as novas tecnoloxías AJ7
AJ21
AJ23
AJ25
CC3
Asumir as boas prácticas na docencia e aprender a expresarse correctamente tanto oralmente como por escrito. AJ19
AJ22
AJ26
CC1
CC4
CC5

Contents
Topic Sub-topic
1. A metodoloxía na didáctica da lingua e da literatura na Educación Secundaria
1.1. Perspectiva diacrónica
1.2. Directrices oficiais
1.3. Contexto sociolingüístico


2. Métodos para o ensino da lingua na ESO e no Bacharelato 2.1. A competencia lingüística
2.2. Estratexias metodolóxicas
2.2.1. Comprensión oral e escrita
2.2.2. Expresión oral
2.2.3. Expresión escrita
2.2.4. Gramática

3. Métodos para o ensino da literatura na ESO e no Bacharelato 3.1. A competencia literaria
3.2. Estratexias metodolóxicas
3.2.1. A comprensión literaria
3.2.2. A expresión literaria
3.2.3. A creación literaria
4. Análise de experiencias de innovación metodolóxica en didáctica da lingua e da literatura 4.1. A interdisciplinariedade
4.2. A aprendizaxe lúdica
4.3. As performance
4.4. As Tic e o audiovisual



Planning
Methodologies / tests Competencies Ordinary class hours Student’s personal work hours Total hours
Guest lecture / keynote speech A1 A2 A16 A15 A26 C3 C4 C6 C8 12 20 32
Workbook A16 A15 A21 A19 C1 C4 C6 C7 0 10 10
Supervised projects A1 A7 A16 A15 A22 A23 A25 A19 C1 C5 1 12 13
Long answer / essay questions A7 A15 A26 A19 C1 C4 C7 C8 1 13 14
Workshop A7 A21 A23 A25 A19 C1 C3 C7 14 14 28
 
Personalized attention 3 0 3
 
(*)The information in the planning table is for guidance only and does not take into account the heterogeneity of the students.

Methodologies
Methodologies Description
Guest lecture / keynote speech A modo de introducións ou visións sintéticas dirixidas a todo o grupo, ofreceranse algunhas sesións en que o profesor se valerá do método expositivo
Workbook Proporcionaráselle ao alumnado materiais de lectura que servirán de base tanto para traballar nos obradoiros como para fomentar a súa participación nas sesións maxistrais.
Supervised projects Realización dun traballo tutelado, relacionado con calquera aspecto dos tratados no programa docente. Este será fundamental no momento de o alumnado superar con existo a materia, na medida en que da índice da súa madurez científica.
Long answer / essay questions Con esta proba preténdese determinar tanto os coñecementos adquiridos polo alumnado durante o curso como a súa competencia en expresión escrita, a súa capacidade de relación e a súa madurez crítica.
Workshop Coa finalidade de aprofundar no estudo de distintas cuestións relacionadas co ámbito da materia, combinaranse diversas metodoloxías e probas (exercicios de resumo, solución de problemas, prácticas guiadas, discusións, etc.), nalgúns casos facendo previamente as lecturas que o profesor/a establezca.


Personalized attention
Methodologies
Workbook
Workshop
Supervised projects
Long answer / essay questions
Description
Calquera dúbida de carácter individual e/ou grupal será atendida en horario de titoría, tanto se ten que ver coas actividades no obradoiro, como co traballo tutelado, as lecturas ou a proba de ensaio. O alumnado con dispensa académica poderá compensar a súa ausencia cunha maior atención personalizada a través do horario de titoría e do correo electrónico.

Assessment
Methodologies Competencies Description Qualification
Supervised projects A1 A7 A16 A15 A22 A23 A25 A19 C1 C5 Realización dun traballo tutelado que poderá ser realizado individualmente ou en grupo. 60
Long answer / essay questions A7 A15 A26 A19 C1 C4 C7 C8 A través dunha actividade teórica ou práctica o alumnado deberá mostrar o seu grao de asimilación das nocións e dos recursos que se lles presentaron, así como do seu aproveitamento didáctico 40
 
Assessment comments

Para aprobar a materia será necesario superar todas as partes, en calquera das dúas oportunidades, polo que será necesario obter no mínimo o 50% da puntuación en cada unha delas. Na segunda oportunidade o alumnado só repetirá as partes suspensas e manterá a nota daquelas que fosen superadas.

O sistema de avaliación (en ambas as oportunidades) será o mesmo tamén para aquel alumnado que teña dispensa académica


Sources of information
Basic GARCÍA NEGRO, P. e X. X. COSTA CASAS (1998). O ensino da língua: por un cámbio de rumo. A Coruña: ASPG
Medrano, C (1994). 50 xogos de língua. Técnicas de comunicación oral e escrita. Vigo: Xerais
ALLER GARCÍA, C. (1998). Animación a la lectura I. Sevilla: Quercus
ALLER GARCÍA, C. (1998). Animación a la lectura II: juegos y actividades para después de leer. Sevilla: Quercus
Fernández Rial, R. (2016). Aulas sen paredes. Nova metodoloxía didáctica para a aprendizaxe de linguas no ensino secundario. Santiago de Compostela: Edicións Positivas
LOMAS, C. (1999). Cómo enseñar a hacer cosas con las palabras. Teoría y práctica de la educación lingüística. Madrid: Paidós
KOHAN, S. A. (1977). Corregir relatos. La herramienta del escritor. Barcelona: Grafein
SANMARTÍN REI, G. (coord.) (2009). Criterios para o uso da lingua. A Coruña: UDC
Cassany, D. (2007). Describir el escribir: cómo se aprende a escribir. Barcelona: Paidós
Mosquera Castro, E. (2013). Didáctica da lingua e novos soportes comunicativos: a linguaxe SMS. A Coruña: AS-PG
Silva Valdivia, B. (coord.) (1994). Didáctica da lingua en situacións de contacto lingüístico. Santiago de Compostela. ICE Universidade de Santiago de Compostela.
Mendoza Fillola, A. et alii (1996). Didáctica de la lengua para la Enseñanza Primaria y Secundaria. Madrid: Akal
LÓPEZ, A. e E. ENCABO (1994). Didáctica de la literatura. Barcelona: Octaedro
GARCÍA-RIVERA, G. (1995). Didáctica de la Literatura en la Enseñanza Primaria y Secundaria. Madrid: Akal
López, A. e E. Encabo (2001). El desarrollo de habilidades lingüísticas: una perspectiva crítica. Granada: Grupo Editorial Universitario
LOMAS, C. e OSORO, A. (1994). El enfoque comunicativo de la enseñanza de la lengua. Barcelona: Paidós
Domínguez Cuesta, C (2005). El lenguaje de los SMS y del chat en las aulas. Cuadernos de Pedagogía, 343. 65-69
Núñez Singala, M. (2009). En galego, por que non? Contra os prexuízos e as simplificacións sobre a lingua galega. Vigo: Galaxia
Cassany, D. (2012). En línea: leer y escribir en la red. Barcelona: Anagrama
CASSANY, D. et alii (1994). Enseñar lengua. Barcelona: Graó
BORDONS, G. e A. DÍAZ – PLAJA (coords.) (2006). Enseñar literatura en secundaria. Barcelona: Graó
AELG (Asociación de Escritores en Lingua Galega) (). Espazos didácticos [dispoñíbel en http://www.aelg.org/DidacticSpace/GetCourses.do]..
GONZÁLEZ FERNÁNDEZ, A. (2004). Estrategias de comprensión lectora. Madrid: Síntesis
Peliquín Pérez, F. (1996). Estratexias didácticas para unha mellora das actitudes lingüísticas. A Lingua galega: Historia e actualidade. Actas do I Congreso Interacional. Volume II. 481-488
Rodari, G. (2013). Gramática da fantasía: introducción á arte de contar historias. Pontevedra: Kalandraka
FREIXEIRO MATO, X. R. (2006). Gramática da lingua galega. I, Fonética e Fonoloxía; II, Morfosintaxe; III, Semántica; IV, Gramática do Texto. Vigo: A Nosa Terra
VV.AA (2005). Hablar en clase. Barcelona: Graó
FONTICH VICENS, X. (2006). Hablar y escribir para aprender gramática. Barcelona: ICE-ORSORI
GARCÍA SÁNCHEZ, J. N. e J. M. MARBÁN (2002). Instrucción estratégica en la composición escrita. Barcelona: Ariel
López, A. e E. Encabo (2002). Introducción a la didáctica de la lengua y la literatura: un enfoque sociocrítico. Barcelona: Octaedro
NÚÑEZ DELGADO, P. e ROMERO LÓPEZ, A. (2003). Investigación en didáctica de la lengua e innovación curricular. Granada: P. U. de Granada
Cassany, D. (2007). La cocina de la escritura. Barcelona: Anagrama
LARA, T. et alii. (2009). La competencia digital en el área de Lengua. Barcelona: Octaedro
LOMAS, C. (coord.) (1996). La educación lingüística y literaria en la enseñanza secundaria. Madrid: ICE-ORSORI
BJÖRK, L. e BLOMSTAND, I. (2000). La escritura en la enseñanza secundaria. Barcelona: Grao
SÁNCHEZ MIGUEL, E. (2010). La lectura en el aula: qué se hace, qué se debe hacer y qué se puede hacer. Barcelona: Graó
RUIZ BIKANDU, U. (coord.) (2011). Lengua castellana y literatura. Investigación, innovación y buenas prácticas. Barcelona: Graó
FERNÁNDEZ PAZ, A. et alii (2004). Lingua e literatura: educación secundaria obrigatoria. Vigo: Xerais
MARTÍN VEGAS, R.A. (2009). Manual de didáctica de la lengua y la literatura. Madrid: Síntesis
Peliquín Perez, F., C. Pérez Recarey e Rodeiro Barros, M. (1996). O lecer e a lingua oral: unha proposta creativa para a Educación Secundaria Obrigatoria. A Lingua galega: Historia e actualidade. Actas do I Congreso Interacional. Volume II. 489-501
Medrano, C. (1998). Outros 50 xogos de lingua. Vigo: Xerais
BRIZ, A. et alii (2008). Saber hablar. Madrid: Aguilar
CAMPS, A. e F. ZAYAS (coords.) (2006). Secuencias didácticas para aprender gramática. Madrid: Aguilar
SANMARTÍN REI, G. (coord.) (2007). Sobre a calidade da nosa lingua. A Coruña: UDC
KOHAN, S. A. (2006). Taller de lectura: el método. Barcelona: Alba
Cassany, D. (2006). Taller de textos: leer, escribir y comentar en el aula. Barcelona: Paidós

A bibliografía ten carácter orientativo; os docentes poderán facilitar a referencia doutros textos na aula.

Complementary


Recommendations
Subjects that it is recommended to have taken before

Subjects that are recommended to be taken simultaneously

Subjects that continue the syllabus

Other comments

 



(*)The teaching guide is the document in which the URV publishes the information about all its courses. It is a public document and cannot be modified. Only in exceptional cases can it be revised by the competent agent or duly revised so that it is in line with current legislation.