Identifying Data

2016/17

Subject (*)

Literatura infantil e xuvenil e a súa didáctica

Code

652G02029

Study programme

Grao en Educación Primaria

Descriptors

Cycle

Period

Year

Type

Credits

Graduate

1st four-month period

Third

Optativa

4.5

Language

Spanish

Galician

Teaching method

Face-to-face

Prerequisites

Department

Didácticas Específicas

Coordinador

Muriano Rodríguez, María Montserrat

E-mail

montserrat.muriano@udc.es

Lecturers

Muriano Rodríguez, María Montserrat

E-mail

montserrat.muriano@udc.es

Web

General description

A materia está orientada a que o alumnado coñeza tanto os textos básicos da literatura infantil e xuvenil, coma as distintas formulacións didácticas que se poden aplicar a estes textos segundo os niveis e fases da educación primaria. O seu obxectivo fundamental será que o alumnado, futuros mestres e mestras, posúan os instrumentos suficientes para moverse neste terreo, sexa crítico coas propostas ofrecidas polo mercado e estea en disposición de encontrar os libros axeitados para a animación á lectura non ámbito escolar.
Neste contexto a idea é que a LIX e a súa didáctica sexan o recurso educativo principal da área da linguaxe por: a) a súa capacidade de motivación, b) a relación que se establece nas súas formas e contidos entre o ámbito familiar e o escolar, c) o papel que desempeña na elaboración dunha cultura común (cos seus compañeiros e compañeiras) e propia (a lectura persoal motivada polas súas propias características), d) fomenta o desenvolvemento da competencia comunicativa, esencial na socialización escolar e xeral, e) facilita e amplía a adquisición do código escrito, esencial no proceso educativo, e f) proporciona as bases para descubrir e ampliar o acceso ao feito estético, tanto na literatura coma nas áreas asociadas (expresión corporal, musical e plástica).

Study programme competencies

Code	Study programme competences
A1	Comprender os procesos de aprendizaxe relativos ao período de 6-12, no contexto familiar, social e escolar.
A2	Coñecer as características destes estudantes, así como as características dos seus contextos motivacionais e sociais.
A5	Coñecer as propostas e desenvolvementos actuais baseado na aprendizaxe de competencias.
A7	Analizar e comprender os procesos educativos na aula e fóra de ela relativos ao período 6-12.
A8	Coñecer os fundamentos da educación primaria.
A10	Coñecer a evolución histórica do sistema educativo no noso país e os condicionantes políticos e lexislativos da actividade educativa.
A16	Deseñar, planificar e avaliar a actividade docente e a aprendizaxe na aula.
A17	Coñecer e aplicar experiencias innovadoras en educación primaria.
A19	Coñecer e aplicar metodoloxías e técnicas básicas de investigación educativa e ser capaz de deseñar proxectos de innovación identificando indicadores de avaliación.
A37	Desenvolver e avaliar contidos do currículo mediante recursos didácticos apropiados e promover as competencias correspondentes nos estudantes.
A43	Comprender os principios básicos das ciencias da linguaxe e a comunicación.
A44	Adquirir formación literaria e coñecer a literatura infantil.
A45	Coñecer o currículo escolar das linguas e a literatura.
A46	Falar, ler e escribir correcta e adecuadamente nas linguas oficiais da Comunidade Autónoma.
A47	Coñecer o proceso de aprendizaxe da linguaxe escrita e o seu ensino.
A48	Fomentar a lectura e animar a escribir.
A49	Coñecer as dificultades para a aprendizaxe das linguas oficiais de estudantes de outras linguas.
A50	Afrontar situacións de aprendizaxe de linguas en contextos multilingües.
A51	Expresarse, oralmente e por escrito nunha lingua estranxeira.
A52	Desenvolver e avaliar contidos do currículo mediante recursos didácticos apropiados e promover as competencias correspondentes aos estudantes.
A62	Coñecer e aplicar os procesos de interacción e comunicación na aula e dominar as destrezas e habilidades sociais necesarias para fomentar un clima de aula que facilite a aprendizaxe e a convivencia.
A63	Controlar e facer o seguimento do proceso educativo e en particular o de ensino-aprendizaxe mediante o dominio das técnicas e estratexias necesarias.
A64	Relacionar teoría e práctica coa realidade da aula e do centro.
A65	Participar na actividade docente e aprender a saber facer, actuando e reflexionando desde a práctica.
A66	Participar nas propostas de mellora nos distintos ámbitos de actuación que se podan establecer nun centro.
A67	Regular os procesos de interacción e comunicación en grupos de estudantes 6-12 anos.
B1	Aprender a aprender.
B2	Resolver problemas de forma efectiva.
B3	Aplicar un pensamento crítico, lóxico e creativo.
B4	Traballar de forma autónoma con iniciativa.
B5	Traballar de forma colaborativa.
B7	Comunicarse de maneira efectiva nun contorno de traballo.
B8	Capacidade para elaborar discursos coherentes e organizados loxicamente.
B9	Capacidade para expoñer as ideas elaboradas, de forma oral e na escrita.
B10	Capacidade de expresión oral e escrita en varias linguas (a lo menos nunha lingua estranxeira).
B11	Capacidade de comprensión dos distintos códigos audiovisuais e multimedia e manexo das ferramentas informáticas.
B12	Capacidade de selección, de análise, de avaliación e de utilización de distintos recursos na rede e multimedia.
B13	Lectura e interpretación de imaxes.
B14	Capacidade para traballar en equipo de forma cooperativa, para organizar e planificar o traballo, tomando decisións e resolvendo problemas, tanto de forma conxunta como individual.
B15	Capacidade para utilizar diversas fontes de información, seleccionar, analizar, sintetizar e extraer ideas importantes e xestionar a información.
B21	CB1 - Que os estudantes demostrasen posuír e comprender coñecementos nunha área de estudo que parte da base da educación secundaria xeneral, e se adoita encontrar a un nivel que, se ben se apoia en libros de texto avanzados, inclúe tamén algúns aspectos que implican coñecementos procedentes da vangarda do seu campo de estudo
B22	CB2 - Que os estudantes saiban aplicar os seus coñecementos ao seu traballo ou vocación dunha forma profesional e posúan as competencias que adoitan demostrarse por medio da elaboración e defensa de argumentos e a resolución de problemas dentro da súa área de estudo
B23	CB3 - Que os estudantes teñan a capacidade de reunir e interpretar datos relevantes (normalmente dentro da súa área de estudo) para emitir xuízos que inclúan unha reflexión sobre temas relevantes de índole social, científica ou ética
B24	CB4 - Que os estudantes poidan transmitir información, ideas, problemas e solucións a un público tanto especializado como non especializado
B25	CB5 - Que os estudantes desenvolvesen aquelas habilidades de aprendizaxe necesarias para emprender estudos posteriores cun alto grao de autonomía
C1	Expresarse correctamente, tanto de forma oral coma escrita, nas linguas oficiais da comunidade autónoma.
C2	Dominar a expresión e a comprensión de forma oral e escrita dun idioma estranxeiro.
C3	Utilizar as ferramentas básicas das tecnoloxías da información e as comunicacións (TIC) necesarias para o exercicio da súa profesión e para a aprendizaxe ao longo da súa vida.
C5	Entender a importancia da cultura emprendedora e coñecer os medios ao alcance das persoas emprendedoras.
C6	Valorar criticamente o coñecemento, a tecnoloxía e a información dispoñible para resolver os problemas cos que deben enfrontarse.
C7	Asumir como profesional e cidadán a importancia da aprendizaxe ao longo da vida.
C8	Valorar a importancia que ten a investigación, a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade.

Learning aims

Learning outcomes	Study programme competences
Comprender en qué medida os textos de LIX contribúen á formación dos alumnos de primaria.	A1 A2 A5 A7 A8 A16 A17 A19 A43 A44 A48 A52 A62 A64 A65 A67	B1 B2 B3 B4 B5 B21 B22 B23 B25	C6 C7
Coñecer e utilizar correctamente recursos de animación á lectura.	A8 A16 A17 A19 A44 A48 A50	B12 B15	C3 C8
Coñecer e empregar axeitadamente a biblioteca escolar como recurso fundamental para desenvolver experiencias innovadoras no ámbito da LIX.	A17 A44 A48 A64 A66	B22	C5 C6
Coñecer os textos básicos da LIX no ámbito estatal e en Galicia, así como os usos educativos que estes textos permiten.	A16 A17 A37 A44 A45 A46 A48 A49 A50 A51	B9 B10 B13	C1 C2
Ser capaz de xestionar as propostas editoriais no ámbito da LIX, ou de elaborar as súas propias propostas alternativas.	A16 A17 A19 A44 A48	B7 B8 B11 B14 B22 B24	C5 C6
Ser capaz de contribuir con eficacia á Educación Literaria do alumnado de Primaria.	A8 A16 A17 A19 A44 A45 A46 A48 A63	B12	C7
Coñecer e aplicar adecuadamente o marco lexislativo vixente no ámbito do ensino-aprendizaxe da literatura na educación primaria.	A5 A8 A10 A16 A37 A44 A45 A48 A52	B15
Coñecer o proceso de aprendizaxe da lectura e o papel que a LIX ten neste.	A44 A47 A63

Contents

Topic	Sub-topic
1. O concepto de literatura infantil e xuvenil (LIX).	1.1. Características e público. 1.2. A función formativa da LIX. 1.3. Criterios de selección de obras.
2. Autores e obras clásicas na historia da LIX.	2.1 O concepto de canon na LIX. 2.2 Da tradición oral ao libro para público infantil.
3. Desenvolvemento da LIX na actualidade.	3.1. Panorama da LIX de ámbito estatal. 3.2. Panorama da LIX galega. 3.3. Principais tendencias: innovación e interdisciplinariedade
4. Principais xéneros da LIX.	4.1. Trazo definitorios. 4.1.1. A narrativa. Do conto ao álbum ilustrado. 4.1.2. O teatro. A dramatización na escola. 4.1.3. A poesía. A poesía e as artes plásticas e musicais. 4.2. Os obradoiros de escritura creativa: o alumnado fai LIX.
5. A LIX no currículo da educación primaria.	5.1. A LIX na lexislación vixente. 5.2. A Educación Literaria no currículo de primaria. 5.3 A LIX nos libros de texto de educación primaria en Galicia. Análise de propostas editoriais.
6. A animación á lectura na educación primaria.	6.1. As bibliotecas escolares. 6.2. As TIC ao servizo do docente e do alumnado. 6.3. Análise de propostas innovadoras de animación á lectura.

Planning

Methodologies / tests	Competencies	Ordinary class hours	Student’s personal work hours	Total hours
Mixed objective/subjective test	A2 A7 A8 A10 A43 A44 A45 A46 A47 A49 A51 A64 B1 B2 B3 B4 B7 B8 B9 B10 B11 B12 B13 B15 B21 B22 B23 B25 C1 C2 C3 C6 C8	2	26	28
Workshop	A16 A19 A37 A44 A45 A46 B1 B2 B3 B4 B5 B14 B15	12	6	18
Guest lecture / keynote speech	A1 A5 A8 A44 A45 A47 A48 A52 A62 A63 A66 A67 B3 B12 B15 C5 C6 C7	16	0	16
Workbook	A44 A46 A50 A65 B1 B3 B4	0	10	10
Oral presentation	A16 A19 A44 A45 A46 A65 B1 B2 B3 B4 B5 B12 B14 B24	2	4.5	6.5
Student portfolio	A1 A5 A8 A17 A19 A37 A44 A45 A46 A47 A48 A50 A52 B1	0	30	30

Personalized attention		4	0	4

(*)The information in the planning table is for guidance only and does not take into account the heterogeneity of the students.

Methodologies

Methodologies	Description
Mixed objective/subjective test	Exame presencial sobre o temario desenvolvido no que se terá en conta, especialmente, o coñecemento dos contidos, a capacidade de razoamento e o espírito crítico, así como a claridade expositiva e a corrección expresiva.
Workshop	Participación activa nos distintos obradoiros programados na aula. Levarase un control de asistencia que será imprescindíbel para optar á avaliación desta parte da materia.
Guest lecture / keynote speech	Exposición dos contidos da materia por parte do profesorado.
Workbook	Lectura de fragmentos ou obras seleccionadas de literatura infantil e xuvenil.
Oral presentation	Exposición oral dos resultados obtidos no portafolios do alumno (grupo).
Student portfolio	Desenvolvemento dun traballo individual ou en grupo (en función do alumnado matriculado na materia) sobre un tema traballado nas clases interactivas. Terase en conta a capacidade para seleccionar fontes bibliográficas de calidade, así como a capacidade para elaborar un discurso sintético, claro e correcto do punto de vista expresivo.

Personalized attention

Methodologies

Student portfolio

Mixed objective/subjective test

Workshop

Description

A atención personalizada terá lugar durante o horario programado de titorías.
Durante as sesións interactivas o profesorado contestará a todas as dúbidas que poidan xurdir durante a realización das tarefas programadas na aula.
Para a realización do portafolios tamén se poderá asistir ao horario de titorías programado. Así mesmo, programarase algunha sesión na aula para resolución de dúbidas ou explicación dos contidos e formato dos portafolios.

Estas medidas serán aplicábeis, tanto ao alumnado que asista regularmente ás aulas como para aquel que teña dispensa académica.

Assessment

Methodologies	Competencies	Description	Qualification
Oral presentation	A16 A19 A44 A45 A46 A65 B1 B2 B3 B4 B5 B12 B14 B24	Computa o 5% da avaliación.	5
Student portfolio	A1 A5 A8 A17 A19 A37 A44 A45 A46 A47 A48 A50 A52 B1	Computa o 40 % da avaliación	40
Mixed objective/subjective test	A2 A7 A8 A10 A43 A44 A45 A46 A47 A49 A51 A64 B1 B2 B3 B4 B7 B8 B9 B10 B11 B12 B13 B15 B21 B22 B23 B25 C1 C2 C3 C6 C8	Exame presencial escrito sobre o temario desenvolvido. Computa o 45% da avaliación.	45
Workshop	A16 A19 A37 A44 A45 A46 B1 B2 B3 B4 B5 B14 B15	Computa o 10% da avaliación.	10

Assessment comments
O alumnado presencial (que asiste regularmente a clase) deberá aprobar todas as partes susceptíbeis de avaliación para superar a materia. En caso de non superar algunha das partes, acudirá á convocatoria xullo unicamente coa parte suspensa. O alumnado que non chegue a unha asistencia do 80%, ou que teña dispensa académica, optará a ser cualificado a partir da Proba mixta, o que suporá o 100% da cualificación.

Sources of information

Basic
	Álvarez Angulo, T. (2010). Competenciasbásicas en escritura. Barcelona: Octaedro. Ballester, J. (2015). La formación lectora y literaria. Barcelona: Graó. Blake, Q. (2010). 1001 librosinfantiles que hay que leer antes de crecer. Barcelona: Grijalbo. Borda Crespo, I. (2002). Literatura Infantil y Juvenil. Teoría ydidáctica. Granada: GEU. Bravo Villasante, C. (1988). Historia y Antología de la Literatura InfantilUniversal. Valladolid: Miñón. Butiñá, J., Muñoz Cáliz, B. e Llorente Javaloyes, A.(2002). Guíade teatro infantil y juvenil. Madrid : Asociación Española de Amigos dellibro infantil y juvenil. Calvino, Í. (1992). ¿Por qué leer los clásicos? Barcelona:Tusquets.Cerillo, P., Larrañaga, E.& Yubero, S. (2002). Libros, lectoresy mediadores. La formación de los hábitos lectores como proceso de aprendizaje.Cuenca: UCLM. Colomer, T. (1998). La formación del lector literario. Narrativainfantil y juvenil actual. Madrid: Fundación Germán Sánchez Ruipérez. Colomer, T. (2005): Andar entre libros. La lectura literaria en la escuela . México: Fondo de Cultura Económica. 4.ª reimpresión 2014. Colomer, T. (dir.) (2002) : Siete llaves para valorar las historias infantiles . Madrid: Fundación Germán Sánchez Ruipérez. Colomer, T. (2010). Introducción a la literatura infantil yjuvenil actual. Madrid: Síntesis. Couto Piñeiro, X., LamapereiraLópez, A. & Vieites García, M. F. (1992). Práctica teatral na escola. Vigo: Ir indo Colomer, T. ( 2010). Laevolución de la literatura infantil y juvenil en España. Bookbird, 1.Recuperado de http://www.ibby.org/fileadmin/template/main/bookbird_specialissue/BB_Spanish_July_Art2_Castellano_Rev.7-07.pdf Durban Roca, G. (2010). La biblioteca escolar, hoy: un recursoestratégico para el centro. Barcelona. Graó. García Padrino, J. (2003). Formasy colores: la ilustración infantil en España. Cuenca:UniversidadCastilla-La Mancha. Garralón, A. (2001). Historia portátil de la literatura infantil.Madrid: Anaya. Jover, G. (2007): Un mundo por leer. Barcelona: Octaedro. Jover, G. (coord.ª) (2009). Sentirse raro. Miradas sobre la adolescencia.Málaga. Junta de Andalucía. Recuperado de: http://www.juntadeandalucia.es/educacion/webportal/abaco- Lage, Fernández, J. J. (2013).Bibliotecas escolares, lectura yeducación. Barcelona. Octaedro. Mendoza Fillola, A. (2004). La educación literaria. Bases para laformación de la competencia lecto-literaria lectora. Málaga: Aljibe. Mendoza Fillola, A. (coord.)(2012). Leer hipertextos: la formacióndel lector literario. Barcelona. Octaedro. Mera Herbello, H. (2010). Unha década de literatura infantil e xuvenilen galego. Cangas do Morrazo: Morgante. Mínguez López, X. (2011). Haciauna definición de la literatura infantil y juvenil y sus ámbitos de estudio. EnNúñez, M.ª P.; Rienda, J. (eds.). Lainvestigación en didáctica de la lengua y la literatura. Granada: SEDLL. Neira Cruz, X.A. (2004). 105anos de literatura infantil e xuvenil en galego. Grial, XLII, 107-113. Revista galega de educación(2010). As bibliotecas Escolares (monográfico). 48. Rodari, G. (2013). Introdución á arte de contar historias.Gramática da fantasía. Pontevedra: Kalandraka. Roig Rechou, B. A. e NeiraRodríguez, M. (coords.) (2011). O álbumna literatura infantil e xuvenil (2000-2010). Vigo: Xerais. Roig Rechou, B. A. (2015). Historia da Literatura Infantil e XuvenilGalega. Vigo: Xerais. Roig Rechou, B. A. (2011). A literatura infantil e xuvenil galega noséculo XXI. Seis chaves para "entendela mellor". Alicante:Biblioteca Virtual Miguel de Cervantes. Recuperado de: http://www.cervantesvirtual.com/obr Tejerina, I. (1994). Dramatización y teatro infantil. Madrid: Siglo Veintiuno.
Complementary
	Anatarambana. Literatura infantil. [Blog]. Recuperado de http://anatarambana.blogspot.com.es/ Blog das Bibliotecas escolares de Galicia. Recuperado de https://www.edu.xunta.es/biblioteca/blog/ Biblioteca Nacional de España,Gobierno de España, Ministerio de Educación, Cultura y Deporte. Literatura infantil y juvenil. Guía derecursos bibliográficos. Recuperado de http://www.bne.es/permalink/bdcfa61a-3831-11e0-80cd-0018fe323fc3.html Centro Virtual Miguel deCervantes. Biblioteca de literaturainfantil y juvenil. Recuperado de http://www.cervantesvirtual.com/seccion/bibinfantil/ Cuadernos de literatura infantil y juvenil. Recuperado de http://www.revistaclij.com/ Criaturas. Revista dixital de literatura infantil e xuvenil. Recuperado de http://www.criaturas.gal/ Fraga, A. M. (coord.) (2015). Libros infantís e xuvenís de Galicia 2015.Santiago de Compostela: Xunta de Galicia. Consellería de Cultura, Educación eOrdenación Universitaria. Recuperado de http://www.cultura.gal/sites/default/files/documents/publicacion/libros_infantis_e_xuvenis_de_galicia_2015.9.5mb.pdf International Board on Books for Young People . Recuperado de http://www.ibby.org/ Literatil. Reseñas de Literatura Infantil y Juvenil. [Blog]. Recuperado de http://literatil.com/ Pizca de Papel. Web especializada en Literatura infantil y juvenil. Recuperado de http://elblogdepizcadepapel.blogspot.com.es/ Revista Babar. Recuperado de http://revistababar.com/web/

Recommendations

Subjects that it is recommended to have taken before

Lingua castelán e a súa didáctica/652G02010

Lingua e literatura galega e a súa didáctica/652G02013

Subjects that are recommended to be taken simultaneously

Subjects that continue the syllabus

Other comments

(*)The teaching guide is the document in which the URV publishes the information about all its courses. It is a public document and cannot be modified. Only in exceptional cases can it be revised by the competent agent or duly revised so that it is in line with current legislation.