Competencias do título |
Código
|
Competencias / Resultados do título
|
A1 |
Coñecer os campos da educación social e recoñecer novos ámbitos emerxentes. |
A2 |
Comprender os supostos e fundamentos históricos, pedagóxicos, psicolóxicos e sociolóxicos da acción socioeducativa e os seus ámbitos de actuación, valorando as súas implicacións. |
A5 |
Identificar e analizar os factores contextuais que afectan os procesos de intervención socioeducativa. |
A13 |
Deseñar e levar a cabo proxectos de investigación elementais aplicables aos diferentes campos de intervención. |
A14 |
Identificar e emitir xuízos razoados sobre problemas socioeducativos para mellorar a práctica profesional. |
B1 |
Elaborar, analizar, sintetizar, valorar e transmitir criticamente a información. |
B2 |
Redactar e presentar informes técnicos, memorias, regulamentos ou calquera outro documento básico que contribúa a regular a acción socioeducativa. |
B5 |
Capacidade de mostrar actitudes coherentes coas concepcións éticas e deontolóxicas propias da profesión. |
B6 |
Adquirir e dominar habilidades comunicativas que permitan transmitir información, ideas e propostas a diversas audiencias. |
C4 |
Desenvolverse para o exercicio dunha cidadanía aberta, culta, crítica, comprometida, democrática e solidaria, capaz de analizar a realidade, diagnosticar problemas, formular e implantar solucións baseadas no coñecemento e orientadas ao ben común. |
C6 |
Valorar criticamente o coñecemento, a tecnoloxía e a información dispoñible para resolver os problemas cos que deben enfrontarse. |
C7 |
Asumir como profesional e cidadán a importancia da aprendizaxe ao longo da vida. |
Resultados de aprendizaxe |
Resultados de aprendizaxe |
Competencias / Resultados do título |
Coñecemento do sistema educativo dentro do sistema social |
A1 A2 A5
|
B5
|
C6 C7
|
Coñecemento e comprensión das funcións sociais da educación. |
A1 A2 A5 A14
|
B1
|
C6
|
Aplicación dos coñecementos manexados á realidade social nas súas diferentes manifestacións, para acadar a perspectiva da mesma desde o ámbito da educación. |
A1 A2 A5 A14
|
B1 B2 B6
|
C6
|
Análise de contidos do sistema educativo |
A1 A2 A5 A13 A14
|
B1 B2 B6
|
C6
|
Síntese dos coñecementos teóricos e do estudo empírico da realidade social en relación coa educación |
A1 A2 A5 A14
|
B1 B5
|
C4
|
Avaliación do sistema educativo, así como das súas implicacións tanto a nivel social como persoal |
A1 A2 A5
|
B1 B2 B5 B6
|
C4 C6 C7
|
Contidos |
Temas |
Subtemas |
Bloque 1
Concepto de Educación |
1.1. Definición
1.2. Historia
1.3. Obxectivos
1.4. Terminoloxía |
Bloque 2
Individuo, Sociedade e Educación |
2.1. A constitución da sociedade e dos individuos
2.2. Estructura e organización da sociedade
2.3. Topoloxía do sistema educativo
2.4. A organización escolar: formal e informal
2.5. Funcións sociais da educación
2.6. Os axentes educativos: familia, institucións sociais, profesores e alumnos
2.7. Reformas e cambios educativos |
Bloque 3
Socioloxía da Educación |
3.1. Ámbitos
3.2. Áreas
3.3. Marco teórico
3.4. Fundamentos epistemolóxicos e metodolóxicos
|
Bloque 4
Teorías Sociolóxicas sobre a Educación |
4.1. Saint-Simon
4.2. Auguste Comte
4.3. Karl Marx
4.4. Emile Durkheim
4.5. Max Weber
4.6. Talcott Parsons
4.7. Outras |
Planificación |
Metodoloxías / probas |
Competencias / Resultados |
Horas lectivas (presenciais e virtuais) |
Horas traballo autónomo |
Horas totais |
Sesión maxistral |
A2 A1 C6 |
8 |
5 |
13 |
Discusión dirixida |
B5 B6 C4 C7 |
2 |
6 |
8 |
Traballos tutelados |
A2 A5 A14 |
2 |
4 |
6 |
Investigación (Proxecto de investigación) |
A13 A1 B1 B2 C6 |
8 |
20 |
28 |
Aprendizaxe colaborativa |
A13 A14 B1 B2 B6 C6 |
5 |
20 |
25 |
Obradoiro |
A1 A5 A13 B1 B2 B6 C6 |
15 |
25 |
40 |
Lecturas |
B5 C4 |
2 |
10 |
12 |
Análise de fontes documentais |
B1 |
2 |
6 |
8 |
Presentación oral |
B6 |
2 |
6 |
8 |
|
Atención personalizada |
|
2 |
0 |
2 |
|
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado |
Metodoloxías |
Metodoloxías |
Descrición |
Sesión maxistral |
Explicación por parte do profesor dos contidos teórico/prácticos xerais, más suliñables e necesarios para comprender a socioloxía da educación e para levar a cabo o traballo de investigación. |
Discusión dirixida |
Trátase de agudizar o razoamento crítico nas materias de educación e o seu significado sociolóxico no proceso de cambio social existente na actualidade.
Nesta parte da asignatura tamén se procura fomentar o traballo e espírito de equipo, noutras palabras, desenvolver a chamada intelixencia social; de xeito que o alumnado poda ver por sí mesmo as vantaxes de xuncir esforzos, fronte á empresa individual. Para acadar isto, así como para o conxunto da asignatura, se presenta o contido referido á parte práctica, no que tamén resulta fundamentel a discusión dirixida, tanto nas clases como nas titorías.
Polo tanto, a asistencia e participación estímanse fundamentais no plantexamento da asignatura. Un dos obxectivos principais de calquera plantexamento didáctico debería conseguir a máxima implicación posible por parte do alumnado. E uns bos indicadores da mesma son, sen dúbida, a asistencia e a participación do alumnado no desenvolvemento das clases, no ensino e na aprendizaxe. Por un lado, unha asistencia non coercitiva, senón acadada a traveso de despertar o interese e, polo tanto, o seguimento voluntario da asignatura. Asimesmo, a participación tamén supón un valor a fomentar e acadar no desenvolvemento destas clases, que os alumnos participen, ben facendo preguntas, debatindo, pedindo máis información, nas titorías, etc. En definitiva, estamos a falar da importancia que ten o traballo participativo do alumnado nas clases.
|
Traballos tutelados |
Cara ao traballo de investigación, o curso terá un calendario de entregas das sucesivas fases do mesmo: proxecto, marco teórico, parte empírica e análises.
Estas partes teñen adicada a parte práctica da asignatura, desenvolvéndose mediante as correspondentes titorías.
Estas partes ou traballos terán un calendario de entregas, que serán en formato arquivo, perante correo electrónico. |
Investigación (Proxecto de investigación) |
O Traballo Teórco Práctico constitue o núcleo central da asignatura, tanto no que se refire á actividade a desenvolver polo alumnado como polo que respecta a súa avaliación.
O alumnado escollerá libremente o seu obxetivo de estudo dentro do campo da Socioloxía da Educación, procurando ter unha orientación hacia os diagnósticos, problemas e propostas.
O traballo pode ser individual ou colectivo, coas conseguintes ponderacións do mesmo neste último caso.
Establécese como forma de entrega final do mesmo mediante arquivo adxunto a través do correo electrónico. |
Aprendizaxe colaborativa |
O traballo en grupo, con plantexamentos baseados no que se coñece como intelixencia social, é un dos pilares do plantexamento desta materia, co formato obradoiro que se explicita nesta guía docente. De maneira que o alumnado se responsabilice, asuma, dirixa e saque rendimentos gracias ás aportacións propias e dos demáis, incluido o profesor, que é a fonte de información principal. Así, o que se busca é cambiar o concepto e a costume dunha aprendizaxe baseada na individualidade, na exclusividade, para ilo cambiando hacia a aprendizaxe inclusiva, máis rica en aportacións, perspectivas, etc. e da que pode sacar máis partido o alumnado. |
Obradoiro |
O obradoiro constitúe o eixo sobre que se pretende operativizar a materia. Para elo, o plantexamento é facer da aula un lugar de traballo, tratando de reproducir ao máximo o que sería un espazo de traballo normal ou común na nosa área ou terreo. Para elo, o alumnado deberá asumir que ven a traballar, non simplemente a escoitar, que é un membro ou parte activa e non pasiva. Procurarase que o obradoiro supoña tanto o traballo a desenvolver como o núcleo central da avaliación. Para elo, o obxectivo principal do obradoiro é facer o traballo de investigación necesario para aprobar a materia. De aí que a asistencia, participación, interese, relacións e valoracións, así como outros aspectos a ter en conta no desenvolvemento do traballo en grupo, sexan os contidos a desenvolver e ter en conta. |
Lecturas |
Lectura, por parte do alumnado, de textos fundamentais ou relacionados coa asignatura, entre os indicados polo profesor e, no seu caso, propostos polo propio alumnado; así como aqueles outros necesarios para levar a cabo os traballos titelados e a investigación final. |
Análise de fontes documentais |
Nese traballo, o marco teórico e recollida de información (secundaria) existente sobre o obxectivo da investigación fixado polo alumnado, co asesoramento do profesor, supón unha parte fundamental.
Tanto no coñecemento dos contidos da asignatura como para a realización dos traballos e a investigación, resulta necesaria a familiarización, consulta e coñecemento das diferentes fontes de información secundaria, entre as que nesta asignatura destacan teorías, correntes, escolas, etc. |
Presentación oral |
Si a disposición de tempo o permite, os traballos serán presentados en clase, tanto para que o resto de compañeiros podan saber deles, como para ir practicando este tipo de facetas do traballo técnico |
Atención personalizada |
Metodoloxías
|
Discusión dirixida |
Sesión maxistral |
Traballos tutelados |
Obradoiro |
Presentación oral |
|
Descrición |
As clases preséntanse eminentemente prácticas, para que o alumnado desenvolva co seu traballo o contido e coñecemento da asignatura, sobre todo a traveso do traballo individual ou en equipo, coa participación nas clases sobre os temas a tratar, así como os propios traballos a realizar (o titelado, as lecturas, os debates, etc.). Todo elo baixo a supervisión o coa colaboración do profesor, que procura ser un membro máis do equipo de traballo.
Polo que tanto os contidos de carácter teórico –explicitados no temario- como as actividades a realizar na parte práctica difícilmente poderán conseguir os seus propósitos sen a estreita colaboración entre o alumnado e o profesor.
Así pois, nesta asignatura dedíncase as horas de prácticas precisamente a atención e titorización dos traballos e demáis asuntos do alumnado relacionados coa materia.
Para o alumnado con recoñecemento de dedicación a tempo parcial e dispensa académica de exención de asistencia, acordarase ao inicio do curso un calendario específico de titorías compatible coa súa dedicación. Na primeira e segunda oportunidade os criterios de avaliación rexiranse dacordo a realización dunha proba mixta cun peso do 100% sobre a cualificación: consistirá nunha proba na que se incluirán cuestións teóricas e prácticas e na que o/a alumno/a terá que demostrar ter alcanzado as competencias e os resultados de aprendizaxe da materia.
|
|
Avaliación |
Metodoloxías
|
Competencias / Resultados |
Descrición
|
Cualificación
|
Investigación (Proxecto de investigación) |
A13 A1 B1 B2 C6 |
O alumnado, de forma individual ou colectiva, realizará o traballo/proxecto de carácter teórico práctico.
Este traballo estará dirixido ou titelado polo profesor.
É a proba ou contido principal da avaliación da asignatura e nel deberase reflectir os coñecementos impartidos nas sesións maxistrais, das lecturas así como da investigación propia (información primaria ou parte empírica) levada a cabo sobre o tema acordado co profesor e do que se deben facer entregas periódicas das súas diferentes partes (proxecto, marco teórico, parte empírica, análise e conclusións), tal e como se recolle no apartado dos traballos titelados. |
40 |
Discusión dirixida |
B5 B6 C4 C7 |
Trátase de agudizar o razoamento crítico nesta materia e utilizar as categorías de análise plantexadas en cada sesión dedicada ós temas de discusión.
Esta parte de asignatura intentará medir ou avaliar a participación, implicación e interese do alumno. O que, xunto coa asistencia correspondente, vería a supoñer aproximadamente un 20% da avaliación final. |
10 |
Traballos tutelados |
A2 A5 A14 |
De cara ao proxecto a investigación final, establécense unha serie de fases ou etapas de traballos titelados, que deberán informarse ao profesor e entregarse dacordo ao calendario establecido a este efecto.
Estas fases e/ou partes son: proxecto, marco teórico, parte empírica, análise e conclusións.
As entregas periódicas das diferentes fases e partes do traballo de investigación terán carácter obrigatorio e serán tidas en conta á hora de avaliar o seguimento e cumprimento de ditos prazos de entrega. |
10 |
Obradoiro |
A1 A5 A13 B1 B2 B6 C6 |
O obradoiro é para desenvolver un lugar de traballo no que o alumnado desempeñe o máis correctamente posible as súas funcións, entre as que están a asistencia, participación, aportacións válidas, resultado final, etc.
Así pois, neste apartado se van a ter en conta todos esos aspectos. |
30 |
Presentación oral |
B6 |
Outro dos aspectos importantes na formación do alumnado é o seu desenvolvemento á hora de facer e presentar informes de carácter técnico, de aí que no plantexamento da asignatura se asuma esta faceta como entrenamento e aprendizaxe de cara á formación completa e persoal do alumnado |
10 |
|
Observacións avaliación |
Esta asignatura está plantexada para ser cursada presencial e participativamente, xa que a súa avalidación na convocatoria ordinaria pretende ser o máis integral posible (coñecementos teóricos adquiridos, traballo práctico ou habilidade técnica, interese, actitude, etc.). De aí que a asistencia, a participación, o interese, as valoracións propias e dos compañeiros e a exposición sexan tidas en conta á hora da avaliación.
A avaliación baséase sobre todo na elaboración dun traballo teórico-práctico. Sendo a participación, o interese mostrado e a asistencia os outros pilares da asignatura.
Entenderase por avaliación suficiente para superar a asignatura na súa primeira convocatoria ordinaria obter un 50% entre as metodoloxías descritas.
Esta avaliación é específica para a primeira convocatoria ordinaria da asignatura, é dicir, aquela constituida por unha avaliación continua.
Para esta avaliación continua, será necesaria a asistencia mínima a un 80% das clases. Nos casos debidamente xustificados de ausencias ou prácticas, esta porcentaxe mínimo será do 60%.
Para o resto de casos e convocatorias haberá unha proba escrita ou examen, no que ademáis dos contidos teóricos se inclúe un soposto de carácter práctico.
O traballo participativo so será válido para a primeira convocatoria e a súa correspondente avaliación continua.
Para o resto de convocatorias que non sexan á primeira ordinaria, non se gardan puntuacións nin traballos ou probas anteriores.
|
Fontes de información |
Bibliografía básica
|
Guerrero Serón, Antonio (2011). ENSEÑANZA Y SOCIEDAD. El conocimiento sociológico de la educación. Madrid: Siglo XXI |
OUTROS MANUAIS:
- González Radío, Vicente (1998). EL FUTURO DE SU PRESENTE: Análisis de una Autopercepción. A Coruña: CESUGA.
- Fernández Palomares F.: Sociología de la educación (Ed. Pearson)
- Gómez Jaldón, C.: Sociología de la educación (Ed.Morata). |
Bibliografía complementaria
|
|
ALMARCHA, A.: Cien años de la sociología de la educación en España: 1877-1977. En REIS, 2, 115-148.
ALONSO HINOJAL, I., Educación y Sociedad. Las Sociologías de la Educación. CIS. 1991.
BERGER, P.L. Y LUCKMANN, T.: La construcción social de la realidad. Edit Amorrortu. Buenos Aires. 1995.
CARBONELL, J. (COMP.): La escuela, entre la utopía y la realidad: diez temas de sociología de la educación. Barcelona: Ediciones Octaedro, S.L., 1996.
CARDÚS, S.: El desconcierto de la educación. Ediciones B. Barcelona, 2001.
DURKHEIM. E., Educación y sociología. Editorial Península. Barcelona. 1996.
FERNÁNDEZ ENGUITA, M. (editor). Sociología de la Educación. Edit. Ariel. Barcelona, 1999.
FERNÁNDEZ ENGUITA, M.: La Escuela a examen. Pirámide. Madrid, 1995.
FERNÁNDEZ ENGUITA, M. y TERRÉN, E.: Repensando la organización escolar. Akal. Madrid, 2008.
FERNÁNDEZ ENGUITA, M. y GUTIÉRREZ SASTRE, M. Organización escolar, profesión docente y entorno comunitario. Akal. Madrid, 2005.
FERNÁNDEZ PALOMARES, F. (Coor.), Sociología de la Educación. Prentice-Hall. 2003
GIDDENS. A., Sociología. Edit Alianza, Madrid. 1993
GIL VILLA, F., Teoría sociológica de la educación. Amarú. Salamanca. 1997.
GINER. S. Sociología. Edit. Península. Barcelona. 1993.
GÓMEZ JALDÓN, C. DOMÍNGUEZ, J.A.: Manual de sociología de la Educación. Pirámide. Madrid, 2005.
GRAS, A.: Sociología de la Educación. Textos fundamentales. Nancea. Madrid, 1985.
GUERRERO SERON, (1996). Manual de Sociología de la Educación, Sintesis, Madrid.
JEREZ MIR, R.: Sociología de la Educación. Guía didáctica y textos fundamentales. CU. Madrid. 1990.
LERENA, C.: Escuela, ideología y clases sociales en la España contemporánea. Ariel, Barcelona, 1985.
LERENA, C.: Materiales de Sociología de la Educación y de la Cultura. Zero, Madrid, 1986.
LERENA, C. (edit.): Educación y Sociología en España. Akal, Madrid, 1984.
LÓPEZ RUPÉREZ, F.: Preparar el futuro. La educación ante los desafíos de la globalización. Madrid, 2001.
MACIONIS, J. y PLUMMER, K.: Sociología. Prentice Hall. Madrid, 1999.
ORTEGA, F. y OTROS: Manual de Sociología de la educación. Visor textos, Madrid, 1989.
QUINTANA CABANAS, J.M.: Sociología de la Educación. Hispano-Europea. Madrid, 1989
TABERNER GUASP, J.: Sociología y educación. Funciones del sistema educativo en sociedades modernas. Editorial Tecnos. Madrid. 1999.
VARELA, J.: Las reformas educativas a debate (1982-2006). Morata. Madrid, 2007.
http://www.ase.es. Páxina da Asociación de Sociología de la Educación
http://www.usal.es/mfe. Páxina Profesor M. Fernández Enguita: Sociedades, historia, educación |
Recomendacións |
Materias que se recomenda ter cursado previamente |
Historia da educación/652G03011 | Educación multicultural/652G03013 | Antropoloxía da educación/652G03029 |
|
Materias que se recomenda cursar simultaneamente |
Teoría da educación/652G03001 | Pedagoxía social/652G03006 | Avaliación e diagnóstico de necesidades socioeducativas/652G03039 |
|
Materias que continúan o temario |
Deseño e desenvolvemento da acción socioeducativa/652G03002 | Animación e xestión sociocultural/652G03017 | Dinámicas de comunicación e colaboración na acción socioeducativa/652G03020 |
|
|