Datos Identificativos 2016/17
Asignatura (*) Técnicas cualitativas para a análise dos discursos e as realidades sociais Código 615525008
Titulación
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Mestrado Oficial 2º cuadrimestre
Primeiro Obrigatoria 6
Idioma
Castelán
Galego
Modalidade docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento Pedagoxía e Didáctica
Socioloxía e Ciencia Política da Administración
Coordinación
Oso Casas, Laura
Correo electrónico
laura.oso@udc.es
Profesorado
García Cabeza, Belen
Golías Pérez, Montserrat
Oso Casas, Laura
Correo electrónico
belen.garcia.cabeza@udc.es
montserrat.golias@udc.es
laura.oso@udc.es
Web
Descrición xeral Coñecemento da investigación cualitativa e o seu deseño e aplicación no campo da investigación e da intervención social. Aproximación ás diferentes técnicas de investigación cualitativa e a posterior análise dos discursos extraídos.

Competencias do título
Código Competencias / Resultados do título

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias / Resultados do título
Coñecer as diversas estratexias de deseño de investigación cualitativa para seleccionar a máis adecuada e pertinente AM3
BM3
BM7
BM13
BM15
BM18
CM1
CM2
CM3
CM5
Deseñar unha investigación cualitativa aplicada á investigación e á intervención social AM2
AM4
BM1
BM2
BM3
BM4
BM7
BM15
BM18
CM1
CM2
CM3
CM4
CM5
CM6
Pór en práctica as principais técnicas de investigación cualitativa (entrevista en profundidade, grupos de discusión, historias de vida e observación) AM3
AM4
BM2
BM7
BM15
BM18
CM1
CM5
CM6
Analizar e interpretar os resultados dunha investigación cualitativa nas súas diferentes vertentes e convertelos en información útil para a toma de decisións no campo da intervención social. AM1
AM2
AM4
BM1
BM6
BM7
BM12
BM14
BM15
BM16
BM19
BM20
BM21
BM22
CM5
CM7
Coñecer o uso das novas tecnoloxías na análise cualitativa BM6
BM11
BM19
CM5
CM7
Preparar documentos e informes AM3
AM4
BM4
BM5
BM7
BM9
BM11
BM15
BM17
CM1
CM5
CM6

Contidos
Temas Subtemas
TEMA 1. INTRODUCIÓN SOBRE METODOLOXÍA E TÉCNICAS CUALITATIVAS NAS CCSS. - Historia, xénese e desenvolvemento da investigación nas Ciencias Sociais.
- Paradigmas e perspectivas na investigación Cuantitativa vs. Cualitativa.
- A metodoloxía cualitativa aplicada á intervención social.
TEMA 2. CARACTERÍSTICAS E ELEMENTOS DO DESEÑO CUALITATIVO. - O debate en torno ao deseño cualitativo.
- A flexibilidade do deseño cualitativo.
- Os elementos do deseño cualitativo: ámbitos temporais, espaciais e tamaño da unidade de análise.
- As decisións do deseño: delimitación das unidades, selección e características das unidades de análise.
TEMA 3. TÉCNICAS E ESTRATEXIAS DE INVESTIGACIÓN CUALITATIVA. As diferentes técnicas de investigación cualitativa, a súa elección, deseño e aplicación:
- Entrevistas en profundidade.
- Historias de vida.
- Relatos biográficos.
- Grupos de discusión.
- Observación.
TEMA 4. METODOLOXÍA DE ANÁLISE CUALITATIVA. ANÁLISE CRÏTICA DO DISCURSO. - Introducción á Análise Crítica do Discurso.
- Características da Análise Crítica do Discurso.
- Técnicas, deseño e interpretación do discurso.
- Diferentes tipos de discursos.
TEMA 5. A ANÁLISE CUALITATIVA DE DISCURSOS. - A teoría da argumentación como método de análise.
- O discurso persuasivo como obxecto de estudo.
- A análise do discurso mediático.
- A análise do discurso político.

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias / Resultados Horas lectivas (presenciais e virtuais) Horas traballo autónomo Horas totais
Discusión dirixida A1 A2 A4 B3 B4 B6 B16 B20 B21 C1 C6 12 16 28
Traballos tutelados A1 A2 A3 A4 B1 B2 B3 B5 B7 B9 B13 B14 B15 B17 B18 B19 C4 C5 C6 C7 5 45 50
Lecturas A1 A2 A3 A4 B1 B4 B6 B11 B12 B17 B18 C1 C2 1 30 31
Presentación oral A1 A3 B1 B2 B3 B5 B9 B13 B14 B15 B17 B22 C1 C6 C7 3 5 8
Sesión maxistral A1 A2 A3 B3 B4 B11 B12 B16 C1 C2 C3 22 9 31
 
Atención personalizada 2 0 2
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Discusión dirixida Levarase a cabo en clase unha discusión dirixida sobre a base das lecturas recomendadas polas profesoras.
Para o alumnado en modalidade online ou con recoñocemento de dedicación a tempo parcial e dispensa académica de exención da asistencia, se porán a disposición as lecturas a través de Moodle.
Traballos tutelados Realizarase un traballo tutelado que consistirá no deseño dalgunha técnica de investigación cualitativa, así como a súa posta en práctica e a interpretación dos resultados do material empírico recompilado. O traballo será explicado na aula e subiranse as instrucións concretas sobre a realización do mesmo en Moodle.
No caso de alumnado da modalidade en liña ou con recoñecemento de dedicación a tempo parcial e dispensa académica de exención de asistencia, acordarase ao inicio do curso un calendario específico de titorías compatibles coa súa dedicación e asistencia. As titorías poderán levarse a cabo de maneira virtual (Skype ou correo electrónico).
Lecturas As profesoras entregarán unha selección de lecturas que o alumnado deberá revisar e comentar/debatir posteriormente na aula.
Para o alumnado en modalidade online ou con recoñocemento de dedicación a tempo parcial e dispensa académica de exención da asistencia, se porán a disposición as lecturas a través de Moodle.
Presentación oral O traballo tutelado (deseño, posta en práctica e interpretación de resultados) será presentado oralmente e discutido en clase.
Para os estudantes en modalidade online, será presentado vía Skype
Sesión maxistral As profesoras introducirán os diferentes contidos da materia nas clases maxistrais que serán participativas e motivarán o debate.
Los contenidos impartidos polas profesoras estará a disposición a través de Moodle.

Atención personalizada
Metodoloxías
Traballos tutelados
Descrición
1. Levarase a cabo un seguimento personalizado dos traballos tutelados a realizar polo alumnado, tanto nas sesións de traballo que se desenvolvan na aula, como no horario oficial de titorías.
2. No caso de alumnado da modalidade en liña ou con recoñecemento de dedicación a tempo parcial e dispensa académica de exención de asistencia, acordarase ao inicio do curso un calendario específico de titorías compatibles coa súa dedicación e asistencia. As titorías poderán levarse a cabo de maneira virtual (Skype ou correo electrónico). O material de traballo facilitado na clase incorporarase a plataforma virtual da materia (Moodle)

Avaliación
Metodoloxías Competencias / Resultados Descrición Cualificación
Traballos tutelados A1 A2 A3 A4 B1 B2 B3 B5 B7 B9 B13 B14 B15 B17 B18 B19 C4 C5 C6 C7 Consistirán no deseño dunha técnica de investigación cualitativa, a súa posta en práctica e a análise e interpretación dos resultados do material empírico obtido. 80
Presentación oral A1 A3 B1 B2 B3 B5 B9 B13 B14 B15 B17 B22 C1 C6 C7 Presentación oral e discusión do traballo tutelado de investigación na aula. 20
 
Observacións avaliación
  1. A avaliación do alumnado da modalidade en liña ou con recoñecemento de dedicación a tempo parcial e dispensa académica de exención de asistencia será igual que a do alumnado con dedicación completa. A presentación oral do traballo tutelado poderá desenvolverse no horario oficial de titorías de maneira presencial ou virtual.
  2. Na 2ª oportunidade, os criterios de avaliación serán os mesmos que os propostos para a 1ª convocatoria.

Fontes de información
Bibliografía básica Conde Gutiérrez del Alamo, F. (2009). Análisis sociológico del sistema de discursos. Madrid: Centro de Investigaciones Sociológicas.
Murillo, S. (2006). Detectives y camaleones: el grupo de discusión. Una propuesta para la investigación cualitativa. Madrid: Talasa.
Gutiérrez, J. (2008). Dinámica del grupo de discusión. Madrid: Centro de Investigaciones Sociológicas.
van Dijk, T.A. (2009). Discurso y poder. Barcelona: Gedisa.
García Ferrando, M., Ibáñez, J., & Alvira Martín, F. (1986). El análisis de la realidad social. Métodos y tecnicas de investigación. Madrid: Alianza.
King, G., Verba, S., & Keohane, R. O. (2000). El diseño de la investigación social. La inferencia científica en los estudios cualitativos. Madrid: Alianza.
Krueger, R. (1991). El grupo de discusión. Guía práctica para la investigación aplicada. Madrid: Pirámide.
Lozares, C, Martín, A. López, P. (1998). El tratamiento multiestratégico en la investigación sociológica. Papers, 55, 27-43.
Alonso, L.R. (1988). Entre el pragmatismo y el pansemiologismo. Notas sobre los usos (y abusos) del enfoque cualitativo en Sociología. REIS, 45, 157-173.
Borrás, V. López, P. y Lozares, C. (1999). La articulación entre lo cuantitativo y lo cualitativo: de las grandes encuentas a la recogida de datos intensiva. QÜESTIIÓ, Quaderns d’Estadística i Investigació Operativa, 23 (3), Segona època, 525-541.
Kvale, S. (2011). Las entrevistas en investigación cualitativa. Madrid: Morata.
Ibáñez, J. (1992). Más allá de la sociología: El grupo de discusión: Teoría y crítica (3ª ed.). Madrid: Siglo XXI.
Sarabia, B (1997). Metodología cualitativa en España. Madrid: Centro de Investigaciones Sociológicas.
Corbetta, P., & Fraile Maldonado, M. (2003). Metodología y técnicas de investigación social. Madrid: McGraw-Hill.
Delgado, J.M y Gutiérrez, J (coord) (1994). Métodos y técnicas cualitativas de investigación en Ciencias Sociales. Madrid: Síntesis.
Jorge Sierra, E. (2003). Nuevos elementos para la reflexión metodológica en sociología. Del debate cuantitativo/cualitativo al dato complejo. Papers, 70, 57-81.
Alonso, L.R. (1994). Sujeto y discurso: el lugar de la entrevista abierta en las prácticas de sociología cualitativa (pp. 225-240). En J.M. Delgado y J. Gutiérrez (coord). Métodos y técnicas cualititativas de investigación en CC.SS.
Valles Martínez, M. (1997 (2003 reimp.)). Técnicas cualitativas de investigación social: reflexión metodológica y práctica profesional. Madrid: Síntesis.
Trinidad., A. Carrero,V y Soriano, R (2006). Teoría fundamentada "grounded theory" : la construcción de la teoría a través del análisis interpretacional. Madrid: Centro de Investigaciones Sociológicas.
William, E. (2007). The case study handbook: how to read, discuss, and write persuasively about cases. Boston, Mass.: Harvard Business School Press.
Denzin, N. K., & Lincoln, Y. S. (2011). The Sage handbook of qualitative research (4th ed.).. Thousand Oaks: Sage.

NOTA:

Esta bibliografía é susceptíbel a modificacións a medida que avanza o curso académico. Realizarase unha selección de títulos da listaxe final que será de lectura obrigatoria.

Bibliografía complementaria Krueger, R. A. (1997). Analyzing & reporting focus group results. London: Sage.
Strauss, A. y Corbin, J. (1990). Basics of Qualitative Research. London: Sage.
Morse, J. (ed) (1994). Critical issues in qualitative research methods. London: Sage.
Coppedge, M. (2012). Democratization and research methods. New York: Cambridge University Press.
Krueger, R. A. (1997). Developing questions for focus groups. London: Sage.
Nagy Hesse-Biber, Patricia Leavy (eds) (2006). Emergent methods in social research. Thousand Oaks, California: Sage
Wertz, F. J. (2011). Five ways of doing qualitative analysis: Phenomenological psychology, grounded theory, discourse analysis, narrative research, and intuitive inquiry. New York: Guilford Press.
Locke, K.D. (2001). Grounded theory in management research. London: Sage.
Goulding, Ch. (2002). Grounded theory: a practical guide for management, business and market researchers. London: Sage.
Silverman, D. (1993). Interpreting qualitative data: methods for analysing talk, text and interaction. London: Sage.
Morgan, D.L. (1997). Planning focus groups. London: Sage.
Creswell, John W (1994). Research design: qualitative and quantitative approaches. Thousand Oaks: Sage.
Morgan, D.L. (1998). The focus group guidebook. London: SAGE.


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente

Materias que se recomenda cursar simultaneamente

Materias que continúan o temario
Deseño de proxectos e traballos de investigación/615525029
Traballo Final de Mestrado (TFM)/615525031

Observacións

Ao ser unha materia de carácter obrigatorio será cursada por todo o alumnado matriculado no mestrado. Os requisitos de acceso son os xerais de admisión no mestrado.



(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías