Datos Identificativos 2017/18
Asignatura (*) Zooloxía II Código 610G02032
Titulación
Grao en Bioloxía
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Grao 2º cuadrimestre
Segundo Obrigatoria 6
Idioma
Castelán
Galego
Modalidade docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento Bioloxía
Coordinación
Parapar Vegas, Julio
Correo electrónico
julio.parapar@udc.es
Profesorado
Muiño Boedo, Ramon Jose
Parapar Vegas, Julio
Correo electrónico
ramon.muino@udc.es
julio.parapar@udc.es
Web
Descrición xeral Diversidad animal (Clado Ecdisozoos y Clado Deuterostomados).Características xerais, principais elementos da anatomía externa e interna; modo de vida e reproducción. Clasificación y filogenia.

Competencias do título
Código Competencias / Resultados do título
A1 Recoñecer distintos niveis de organización nos sistemas vivos.
A2 Identificar organismos.
A4 Obter, manexar, conservar e observar especímenes.
A7 Reconstruír as relacións filogenéticas entre unidades operacionales e pór a proba hipóteses evolutivas.
A11 Identificar e analizar material de orixe biolóxica e as súas anomalías.
A29 Impartir coñecementos de Bioloxía.
A30 Manexar adecuadamente instrumentación científica.
A31 Desenvolverse con seguridade nun laboratorio.
A32 Desenvolverse con seguridade no traballo de campo.
B1 Aprender a aprender.
B3 Aplicar un pensamento crítico, lóxico e creativo.
B4 Traballar de forma autónoma con iniciativa.
B5 Traballar en colaboración.
B6 Organizar e planificar o traballo.
B8 Sintetizar a información.
B9 Formarse unha opinión propia.
B11 Debater en público.

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias / Resultados do título
Capacidade de recoñecemento da diversidade animal a gran escala, tanto dende o punto de vista anatómico como faunístico, e das relacións básicas de afinidade filoxenética. A1
A2
A4
A7
A11
A29
A30
A31
A32
Capacidade de estudio autónomo e en grupo con capacidade de organización persoal do traballo. B4
B5
B6
B8
Capacidade de busca de bibliografía e información a partir de distintas fontes. B8
Capacidade de razoamento e interrelación da información, superando o estudio puramente memorístico. B1
B3
B6
B8
B9
Redacción, comunicación e debate en público de traballos seguindo o modelo habitual na comunicación da información científica. B8
B11

Contidos
Temas Subtemas
BLOQUE 1: Clado Ecdisozoos



BLOQUE 2: Clado Deuterostomados non Cordados



BLOQUE 3. Clado Deuterostomados Cordados

BLOQUE 1: Clado Ecdisozoos

Tema 1.- Subfilo TRILOBITES. Características xerais.

Tema 2.- Subfilos QUELICERADOS e PICNOGÓNIDOS. Características xerais. Clasificación. Características xerais de Merostomados. Os Arácnidos. Características xerais de Araneidos e Escorpións. Outros grupos de Arácnidos. Características xerais de Picnogónidos. Posición sistemática e afinidades filoxenéticas.

Tema 3.- Subfilo MIRIÁPODOS. Características xerais. Os Unirrámeos. Clasificación. Características xerais de Quilópodos e Diplópodos. Outros grupos de Miriápodos. Posición sistemática e afinidades filoxenéticas.

Tema 4.- Subfilo HEXÁPODOS. Principais elementos da anatomía externa. Estructuras bucais. O voo. Principais elementos da anatomía interna. A reproducción en Insectos. Diferentes modelos de desenvolvemento postembrionario. Organización social en Insectos. Clasificación e características xerais dos grandes grupos de Insectos. Relacións filoxenéticas.

Tema 5.- Subfilo CRUSTÁCEOS. Principais elementos da anatomía externa. Principais elementos da anatomía interna. Clasificación e características xerais dos grandes grupos de Crustáceos. Relacións filoxenéticas.

BLOQUE 2: Clado Deuterostomados non Cordados

Tema 6.- Filo QUETOGNATOS. Características xerais e relacións filoxenéticas.

Tema 7.- Filo EQUINODERMOS. Características xerais. Clasificación. Principales elementos da anatomía externa e interna da Clase Asteroideos. Reproducción e desenvolvemento. Características xerais do resto das clases actuais. Relacións filoxenéticas.

Tema 8.- Filo HEMICORDADOS. Características xerais e relacións filoxenéticas.

BLOQUE 3. Clado Deuterostomados Cordados

Tema 9.- Filo CORDADOS. Características xerais. A orixe dos Cordados. Clasificación e relacións filoxenéticas.

Tema 10.- Subfilo UROCORDADOS. Características xerais. Clasificación. Principais caracteres anatómicos de Ascidiáceos. Relacións filoxenéticas.

Tema 11.- Subfilo CEFALOCORDADOS. Características xerais. Relacións filoxenéticas.

Tema 12.- Subfilo VERTEBRADOS. Características xerais de Vertebrados. A orixe dos Vertebrados. Clasificación e relacións filoxenéticas. Os primeiros Vertebrados: Ostracodermos. Os primeiros mandibulados: Placodermos e Acantodios. Orixe e radiación dos peixes (Clasificación). Superclase AGNATOS. Características xerais de Agnatos.

Tema 13.- Subfilo VERTEBRADOS. Superclase GNATOSTOMADOS. Clases CONDRICTIOS e OSTEICTIOS. Características xerais. Principais rasgos anatómicos de Actinopterigios.

Tema 14.- Clase ANFIBIOS. Características xerais. A invasión do medio terrestre; os primeiros Tetrápodos. Radiación dos Tetrápodos. Clasificación. Principais rasgos anatómicos dos Anfibios.

Tema 15.- Clase REPTILES. Orixe e radiación adaptativa. Sobre o concepto “Reptil”. Principais aportacións evolutivas. Características xerais dos distintos grupos de réptiles.

Tema 16.- Clase AVES. Orixe e relacións filoxenéticas. Clasificación. Características anatómicas. Las plumas e o voo. Comportamento migratorio.

Tema 17.- Clase MAMÍFEROS. Características xereais. Orixen e evolución. O tegumento e derivados tegumentarios. Alimentación e especializacións alimentarias. Reproducción e patróns reproductivos. Clasificación.


Planificación
Metodoloxías / probas Competencias / Resultados Horas lectivas (presenciais e virtuais) Horas traballo autónomo Horas totais
Proba de resposta breve A1 A7 2 0 2
Actividades iniciais B6 1 0 1
Discusión dirixida A29 B1 B3 B4 B5 B6 B8 B9 B11 5 10 15
Prácticas de laboratorio A1 A2 A4 A11 A30 A31 16 16 32
Proba de resposta breve A1 A2 1 0 1
Saídas de campo A2 A32 2 0 2
Sesión maxistral A1 A29 B1 B3 B8 B9 B11 29 66.7 95.7
 
Atención personalizada 1.3 0 1.3
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Proba de resposta breve Examen de tipo escrito composto de preguntas de limitada extensión pero distinto grao de desenrolo e valoración.
Actividades iniciais Presentación da asignatura onde o profesorado impricado explica con detalle as distintas actividades a realizar durante o curso e a súa evaluación.
Discusión dirixida Clases con grupos reducidos de alumnos nas que se levarán a cabo actividades de distinta natureza (vídeo, presentación de traballos, discusión de temas propostos, etc.).
Prácticas de laboratorio Sesións de 2 horas onde o alumno terá ocasión de recoñecer a diversidade dos principais grupos animais e relacionalos co seu ambiente así como adquirir experiencia no seu coñecemento anatómico tanto externo como interno para o cal practicará diseccións.
Proba de resposta breve Examen sobre os contidos das prácticas realizadas.
Saídas de campo Clase práctica realizada no medio natural onde o alumno terá ocasión de coñecer as técnicas básicas de captura dos animais así como observalos vivos no seu ambiente recoñecendo ás súas diferentes adaptacións anatómicas e o seu particular modo de vida. Na medida do posible os animais serán trasladados vivos ó laboratorio para a continuar co seu estudio en maior detalle no laboratorio.
Sesión maxistral Clases teóricas presenciais de 50 minutos de duración sobre algun aspecto dos contidos teóricos do programa. Para o seu óptimo aproveitamento, os alumnos disporán previamente, tanto na fotocopiadora do centro como no Moodle das láminas empregadas polo profesor durante a súa explicación.

Atención personalizada
Metodoloxías
Proba de resposta breve
Actividades iniciais
Discusión dirixida
Prácticas de laboratorio
Proba de resposta breve
Saídas de campo
Sesión maxistral
Descrición
A atención personalizada é unha forma complementaria ás tradicionais probas escritas de gran valor na avaliación da progresión do alumno. Permite o seguimento continuado. Ademais permite recoñecer no alumno habilidades non reflectidas nas probas escritas. Se contemplarán as necesidades particulares dos alumnos con recoñecemento de dedicación a tempo parcial e dispensa académica de exención de asistencia. Así, ademais da atención personalizada nas diferentes probas de avaliación e, en xeneral, calquera actividade docente á que poida asistir, estes alumnos poderán solicitar as titorías e entrevistas cos profesores da materia que consideren necesarias para poder superar as probas de avaliación.

Avaliación
Metodoloxías Competencias / Resultados Descrición Cualificación
Proba de resposta breve A1 A2 Preguntas de resposta escrita e diferente grao de amplitude sobre a materia das clases prácticas. 20
Discusión dirixida A29 B1 B3 B4 B5 B6 B8 B9 B11 Preguntas personalizadas de contido concreto, elaboración e defensa de traballos, e exámes escritos de tipo test ou ben compostos por preguntas curtas. 15
Proba de resposta breve A1 A7 Preguntas de resposta escrita e diferente grao de amplitude sobre a materia teórica do programa. 65
 
Observacións avaliación

Consideracións Xerais • A avaliación da materia sustentarase nun
exame de contido teórico, un exame de contido práctico e unha avaliación
continua baseada nas actividades realizadas nos grupos reducidos. •
Farase un seguimento continuado da actitude e coñecementos do alumno
durante o curso en ocasions a traveso de breves probas ocasionáis. •
Obterán a cualificación de Non Presentado (NP) todos aqueles alumnos
que, aínda habéndose presentado á proba de contidos prácticos e aos
Seminarios, non se presentaran á proba de contidos teóricos, xa que ísta
corresponde a máis dun 50% da totalidade da cualificación final da
asignatura.

Aspectos e Criterios de Avaliación • Os exames de
contidos teóricos incluirán preguntas tanto das clases maxistrais
impartidas polo profesor como da materia que deberá ser preparada polo
alumno de maneira individual. Mediante o exame de contidos teóricos
evaluanse as seguintes compentencias: A1/A7. Mediante o exame de
contidos prácticos evaluanse as seguintes competencias: A1/A2. Mediante a
avaliación continua evaluanse as seguintes competencias:
A29/B1/B3/B4/B5/B6/B8/B9/B11

• Para a superación global da
asignatura é imprescindíbel os seguintes requisitos: 1) haber realizado
algunha das actividades dos grupos reducidos (Seminarios); o
incumprimento deste punto imposibilita a superación final da asignatura
en ninguha das oportunidades dado que ista é unha actividade calificabel
que se realiza de unha forma continuada ao longo do curso, 2) obter
unha cualificación mínima dun 4,5 no exame teórico, 3) obter unha
cualificación mínima de 4,0 no exame de contidos prácticos, 4) No caso
de que a suma total das cualificacións fose igual ou superior a 5.0 pero a
parcial de contidos teóricos ou prácticos non superara a nota mínima esixida, a
cualificación final corresponderá á obtida na proba non superada, ou a media de
ambas no caso de seren as dúas.

• O
alumnado con recoñecemento de dedicación a tempo parcial e dispensa
académica de exención de asistencia poderá solicitar os cambios de
calendario necesarios para garantir a posibilidade de asistir a calquera
das actividades avaliables programadas na materia.

• Na
oportunidade de Xullo se conservarán as cualificacións obtidas nas
distintas actividades realizadas durante o curso, sen perxuízo de que se
poida optar a mellorar a nota das xa superadas (excepto a nota dos
Seminarios). Neste caso a cualificación final será a acadada nesta
derradeira proba; tanto sexa de contidos prácticos como teóricos.


Fontes de información
Bibliografía básica BRUSCA, R. C. y BRUSCA, G. J. (2005). Invertebrados. Mc Graw-Hill, Interamericana. 2ª edición
HICKMAN, C. P.; ROBERTS, L. L.; KEEN, S.L.; LARSON, A.; L’ANSON, H. e EISENHOUR, D.J. (2009). Principios integrales de Zoología.. Mc Graw - Hill 14 edición
HICKMAN, C. P.; ROBERTS, L. L.; LARSON, A.; L’ANSON, H. e EISENHOUR, D.J. (2006). Principios integrales de Zoología.. Mc Graw - Hill 13 edición
KARDONG, K. V. (1999). Vertebrados, Anatomía comparada, Función, Evolución.. Mc Graw-Hill, Interamericana

Bibliografía complementaria NIETO NAFRIA, J. M. e MIER DURANTE, M. P. (1994). Tratado de Entomología. Omega
NADAL; J. (2001). Vertebrados: Origen, Organización, Diversidad y Biología. . Ediciones Omega e Edicions Universitat de Barcelona
DE LA FUENTE, J. A. (1994). Zoología de Artrópodos.. Mc Graw-Hill, Interamericana
RUPPERT, E. E. e BARNES, R. D. (1996). Zoología de los Invertebrados.. Mc Graw-Hill, Interamericana


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente
Citoloxía/610G02007
Histoloxía/610G02008
Zooloxía I/610G02031

Materias que se recomenda cursar simultaneamente

Materias que continúan o temario
Biodiversidade animal e medio ambiente/610G02033

Observacións

Recoméndase ter:
• Coñecementos básicos en citoloxía e histoloxía animal e desenvolvemento embrionario. • Certa experiencia no prantexamento, desenrolo e presentación de traballos tanto a nivel individual como en equipa. • Coñecementos básicos a nivel de usuario de Internet e distintos programas informáticos, particularmente de procesado de textos e realización de presentacións. • Certo coñecemento de inglés. • Dada a continuidade do temario dista asignatura con respeito á Zooloxía I, se considera especialmente recomendable haber cursado e superado previamente esta última materia.



(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías