Competencias do título |
Código
|
Competencias / Resultados do título
|
A1 |
Coñecer os campos da educación social e recoñecer novos ámbitos emerxentes. |
A5 |
Identificar e analizar os factores contextuais que afectan os procesos de intervención socioeducativa. |
A6 |
Seleccionar diferentes métodos e técnicas para a planificación e avaliación de programas e servizos. |
A7 |
Aplicar metodoloxías educativas e dinamizadoras da acción socioeducativa. |
A9 |
Deseñar e desenvolver proxectos, programas e servizos nos diferentes campos de intervención profesional promovendo a participación e o desenvolvemento comunitario. |
A10 |
Analizar, difundir, orientar e desenvolver procesos de promoción cultural. |
A11 |
Observar, analizar, interpretar procesos de mediación social, cultural e educativa. |
A15 |
Elaborar e xestionar medios e recursos para a intervención socioeducativa. |
A18 |
Dirixir e coordinar planos e proxectos socioeducativos. |
A20 |
Desenvolver unha disposición favorable ao traballo en contornos multiculturais e plurilingüísticos. |
B2 |
Redactar e presentar informes técnicos, memorias, regulamentos ou calquera outro documento básico que contribúa a regular a acción socioeducativa. |
B3 |
Xerar a cultura profesional colaborativa, fomentando o traballo en rede e integrándose en grupos interdisciplinares con iniciativa e responsabilidade. |
B6 |
Adquirir e dominar habilidades comunicativas que permitan transmitir información, ideas e propostas a diversas audiencias. |
C1 |
Expresarse correctamente, tanto de forma oral coma escrita, nas linguas oficiais da comunidade autónoma. |
C3 |
Utilizar as ferramentas básicas das tecnoloxías da información e as comunicacións (TIC) necesarias para o exercicio da súa profesión e para a aprendizaxe ao longo da súa vida. |
C4 |
Desenvolverse para o exercicio dunha cidadanía aberta, culta, crítica, comprometida, democrática e solidaria, capaz de analizar a realidade, diagnosticar problemas, formular e implantar solucións baseadas no coñecemento e orientadas ao ben común. |
C6 |
Valorar criticamente o coñecemento, a tecnoloxía e a información dispoñible para resolver os problemas cos que deben enfrontarse. |
C8 |
Valorar a importancia que ten a investigación, a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade. |
Resultados de aprendizaxe |
Resultados de aprendizaxe |
Competencias / Resultados do título |
Coñecer os ámbitos de actuación das educadoras e educadores ambientais, en Galicia e noutras realidades |
A1 A5 A11
|
|
C3 C8
|
Analizar, valorar críticamente e avaliar proxectos, programas e actividades que se estean a desenvolver relacionadas coa educación ambiental e a cultura da sostenibilidade |
A5 A9 A11 A15
|
B2 B3
|
|
Comprender os supostos básicos da materia: antecedentes, acordos internacionais, lexislación autonómica e estatal |
A1 A5 A20
|
B3 B6
|
C1 C4 C6
|
Deseñar (implementar) e avaliar respostas educativas ante unha problemática socioambiental concreta: deseño de roteiros, de exposicións interpretativas, de programacións para equipamentos de educación ambiental, campañas de sensibilización etc. |
A6 A7 A9 A10 A15 A18 A20
|
B2 B3 B6
|
C1 C3 C4
|
Contemplar e introducir a perspectiva ambiental e de cidadanía global no deseño de propostas educativas |
A9 A10 A11 A15
|
|
|
Contidos |
Temas |
Subtemas |
1. Introdución á educación ambiental
|
1.1. Concepto de Medio Ambiente e problemática ambiental
1.2. Orixes e historia da EA: programas, conferencias e recomendacións
1.3. Principios básicos, obxectivos, metodoloxía, contidos, recursos e avaliación
1.4. Libro Blanco da Educación Ambiental, Estratexia Galega de Educación Ambiental e os Obxectivos do Desenvolvemento Sostible
1.5. Educación ambiental ou educación para a desenvolvemento sostible?
1.6. A cultura da sustentabilidade e os novos movementos sociais |
2. A problemática ambiental e a resposta socioeducativa: estratexias e recursos metodológicos |
2.1. Recursos para a E.A
2.2. Deseño de plans, programas e actividades
2.3. Educación ambiental non formal: institucións, organizacións e programas
2.4. Interpretación do patrimonio: concepto e ámbitos de aplicación
2.5. Deseño de recursos |
3. Proxectos e programas de educación ambiental
|
3.1. Programas para a sostenibilidade: Axendas 21 Locais, Axenda 21 escolar, Ecocentros e Ecoescolas
3.2. Procesos de participación, voluntariado ambiental e custodia do patrimonio
3.3. Estratexias e programas de comunicación
3.4. Propostas desde os Novos Movementos Sociais
3.5. Propostas para a avaliación |
Planificación |
Metodoloxías / probas |
Competencias / Resultados |
Horas lectivas (presenciais e virtuais) |
Horas traballo autónomo |
Horas totais |
Aprendizaxe colaborativa |
A5 A6 A7 A9 A10 A11 A18 B2 B3 C3 C4 |
5 |
35 |
40 |
Estudo de casos |
A1 A2 A3 A4 A5 A6 A7 A8 A10 A11 A20 B2 B3 C1 C3 C4 C6 C8 |
5 |
25 |
30 |
Presentación oral |
A9 A20 B2 B3 B6 C3 C6 |
5 |
20 |
25 |
Saídas de campo |
A1 A5 A11 A20 B2 B3 C4 C6 C8 |
6 |
0 |
6 |
Discusión dirixida |
A1 A2 A12 A20 B3 B6 C4 C6 C8 |
5 |
0 |
5 |
Investigación (Proxecto de investigación) |
A6 A7 A9 A15 |
6 |
8 |
14 |
Sesión maxistral |
A1 A5 A11 A20 B3 C4 C6 C8 |
15 |
0 |
15 |
|
Atención personalizada |
|
15 |
0 |
15 |
|
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado |
Metodoloxías |
Metodoloxías |
Descrición |
Aprendizaxe colaborativa |
Traballos en pequenos grupos nos que se busca e se analiza información, se contrastan distintos puntos de vistas (a partir de textos facilitados) e se sintetizan conclusións |
Estudo de casos |
Presentación nas aulas de materiais, recursos e casos por parte da profesora para ser analizados e avaliados (partindo da análise individual ou en pequenos grupos e realizando unha posta en común no grupo grande) |
Presentación oral |
Dun dos libros de letura obligatoria
Dunha programación para os equipamentos de educación ambiental
Do deseño dunha actividade guiada |
Saídas de campo |
Co obxectivo de coñecer e sistematizar procesos de avaliación, é obrigatorio realizar 2 das 3 saídas a coñecer experiencias realacionadas coa educación ambiental |
Discusión dirixida |
Ademáis da presentación oral do libro obrigatorio, establecerase unha discusión dirixida co resto do alumnado que permita entender os argumentos e propostas dos autores dos libros
Dos textos facilitados na aula |
Investigación (Proxecto de investigación) |
Traballo en pequeno grupo que consiste en deseñar de forma colaborativa unha exposición interactiva sobre o tema acordado nas aulas e seguindo o proceso proposto para a súa realización. |
Sesión maxistral |
Nas que se presentarán os contidos das distintas unidades temáticas |
Atención personalizada |
Metodoloxías
|
Aprendizaxe colaborativa |
Saídas de campo |
Discusión dirixida |
Investigación (Proxecto de investigación) |
|
Descrición |
Durante as sesións de aula vanse realizar distintas propostas de traballo en pequenos grupos que permitirán a interacción de todos os membros así como a oportunidade de aportar e implicarse na construción dos coñecementos.
Nestas sesións valórase a participación e implicación do alumnado, a defensa de argumentos e os traballos colaborativos entregados. |
|
Avaliación |
Metodoloxías
|
Competencias / Resultados |
Descrición
|
Cualificación
|
Aprendizaxe colaborativa |
A5 A6 A7 A9 A10 A11 A18 B2 B3 C3 C4 |
Asistencia e participacion nas aulas maxistrais
Asistencia e participación nas aulas interactivas (exposición de traballos, de leturas recomendadas, elaboración de documentos...)
Realización e entrega dos traballos propostos para facer en pequenos grupos (deseño de actividades, avaliación de materiais e recursos...) |
20 |
Estudo de casos |
A1 A2 A3 A4 A5 A6 A7 A8 A10 A11 A20 B2 B3 C1 C3 C4 C6 C8 |
Traballos individuais sobre textos, recursos audiovisuais ou experiencias solicitados nas sesións de aulas |
10 |
Presentación oral |
A9 A20 B2 B3 B6 C3 C6 |
Dos traballos en pequeno grupo: trátase da defensa das propostas para ser avaliada de forma conxunta entre as personas que o realizan (autoavaliación), o resto do alumnado (interavaliación) e a profesora, como parte do proceso e antes da entrega do traballo definitivo. Non ten cualificación até o final
Presentación das ideas do libro obligatorio que presenta na aula |
10 |
Saídas de campo |
A1 A5 A11 A20 B2 B3 C4 C6 C8 |
Trátase dun traballo teórico-práctico no que antes-durante e tras a visita a unha experiencia de educación ambiental o alumnado recolle observacións, información e fotografías que lle permitirán realizar avaliacións das experiencias |
10 |
Sesión maxistral |
A1 A5 A11 A20 B3 C4 C6 C8 |
Asistencia e participación |
10 |
Discusión dirixida |
A1 A2 A12 A20 B3 B6 C4 C6 C8 |
Comentario argumentado sobre textos propostos para a lectura, de videos e material audiovisual ou de recursos en outros soportes. Debate de ideas, estratexías e das propostas |
10 |
Investigación (Proxecto de investigación) |
A6 A7 A9 A15 |
Traballo en pequeno grupo que consiste en deseñar de forma colaborativa unha exposición interactiva sobre o tema acordado nas aulas e seguindo o proceso proposto para a súa realización |
30 |
|
Observacións avaliación |
As persoas que asisten asiduamente ás aulas (80% de asistencia) serán avaliadas por: 1. Proxecto de investigación (30% da nota) 2. Traballos realizados (nas sesións presenciais ou no traballo autónomo) que corresponde aos epígrafes de aprendizaxe colaborativa, estudo de caso, saídas de campo, discusión dirixida (50% da nota) 3. Presentación oral dun dos libros obligatorios e realizar un traballo escrito sobre a presentación dos outros 2 seguindo as indicacións da profesora, ou ben entregar unha recensión de 2 dos 3 libros (10% da nota) 4. Asistencia e participación (10% da nota)
As persoas que non asistan habitualmente (menos do 80% das aulas) deben solicitar con anterioridade no Decanato a dispensa e:
1. Realizar a recensión de 2 dos 3 libros sinalados anteriormente (Breve presentación das autor/as; ideas principais de cada capítulo; conclusións relacionando os obxectivos do libro coas achegas e desenvolvemento que fan as autor/as; reflexión persoal)
2. Avaliar un programa ou recurso para a educación ambiental seguindo as instruccións da profesora (solicitar fotocopias de criterios e indicadores para a avaliación) 3. Análise e comparación dun dos sectores que aborda o Libro Blanco de la Educación Ambiental en España e da Estratexia Galega para a Educación Ambiental (educación formal, non fomal, empresas, asociacionismo, sindicatos...) 4. Examen final con material
Para poder presentarse ao examen é necesario entregar con ANTERIORIDADE os traballos sinalados
|
Fontes de información |
Bibliografía básica
|
PEACOCK, Alan (2006). Alfabetización ecológica en educación primaria. Madrid: Morata
CMIDE (1990). Catálogo de criterios para la evaluación de programas de Educación Ambiental,. Ayuntamiento de Sevilla
SATO, Michelle, Isabel CARVALHO e colaboradores (2005). Educação ambiental. Pesquisa e desafíos. São Paulo: Artmed
CARVALHO, Isabel Cristina de Moura (2004). Educação ambiental: a formação so sujeito ecológico. São Paulo: Cortez
HERAS, Francisco, María SINTES, Araceli SERANTES, Carlos Vales e Verónica CAMPOS (Coord.) (2010). Educación ambiental y cambio climático. Respuestas desde la comunicación, educación y participación ambiental. A Coruña: CEIDA
CARIDE, José A. e Pablo A. MEIRA (2001). Educación ambiental y desarrollo humano. Barcelona: Ariel
GALLARDO IZQUIERDO, Antonio (2009). Educacion ambiental: Investigando sobre la practica. MADRID: Ministerio de Medio Ambiente
MOGENSEN, Finn, Michela MAYER, Soren BREITING e Atitila VARGA (2009). Educación para el desarrollo sostenible. Tendencias, divergencias y criterios de calidad. Barcelona: GRAÓ
CALVO, Susana y José GUTIÉRREZ (2006). El espejismo de la educación ambiental. Madrid: Morata
CAMPILLO, Margarita (2002). El papel de la educación ambiental en la pedagogía social. Diego MarínLibrero
PEREIRA, JM, GUTIERREZ, X y RODRIGUEZ; A (Coord.) (2000). Estratexia Galega de Educación Ambiental,. Santiago: Xunta de Galicia
SERANTES, Araceli (2005). Guía dos Equipamentos para a educación ambiental na Galiza. A Coruña: CEIDA
WEISSMANN, Hilda y Antonia LLABRÁS (2004). Guía para hacer la Agenda 21 Escolar,. Madrid: Ministerio de Medio Ambiente
MELENDRO, Miguel, Antonio CANO PÉREZ, María Angeles MURGA MENOYO (2011). IDEAS: Iniciativas de Educación Ambiental para la Sostenibilidad . Madrid: UNED
LEFF, Enrique (coord..) (2002). La complejidad ambiental.. México: Siglo XXI
PRATS, Fernando, Yayo HERRERO e Alicia TORREGO (2016). La gran encrucijada. Sobre la crisis ecosocial y el cambio de ciclo histórico. Madrid: Icaria
BENAYAS, Javier, José GUTIÉRREZ e Norma HERNANDEZ (2003). La investigación en educación ambiental en España. Madrid: Ministerio de Medio Ambiente
Comisión Temática de Educación Ambiental (1999). Libro Blanco de la educación ambiental en España. Madrid: Ministerio de Medio Ambiente
COMISION ESPAÑOLA DE EDUCACION AMBIENTAL (1995). Manual para comprender "Cuidar la Tierra". Madrid: MOPTMA
CASTRO, Ricardo de (coord..) (2005). Más que palabras. Comunicación ambiental para una sociedad sostenible.. Valladolid: Monociclos
COMISION MUNDIAL DEL MEDIO AMBIENTE Y DEL DESARROLLO (1998). Nuestro futuro en común. Madrid: Alianza
MEIRA, Pablo A. e Miguel PARDELLAS (Coord.) (2010). O Proxecto Fénix. Proxecto de Diagnóstico e Actualización da Estratexia Galega de Educación Ambiental. Documento de Síntese. Santiago: Xunta de Galicia
SEMINARIO SOBRE EDUCACIÓN AMBIENTAL Y PARTICIPACIÓN (2005). Once historia sobre participación ambiental,. Madrid: Ministerio de Medio Ambiente
LASSALLE, Matthieu e Paz GRESA VICENTE (2017). Programas de educación ambiental. Madrid: Síntesis
GOMEZ GARCIA, J. e MANSERGAS LOPEZ, J. (2000). Recursos para la educación ambiental,. Madrid: CSS
RIECHMANN, Jorege (2000). Un mundo vulnerable. Ensayos sobre ecología, ética y tecnociencia,. Madrid: La catarata
GARCÍA FERNÁNDEZ, Javier e Yolanda SAMPEDRO ORTEGA (2006). Un viaje por la educación ambiental en España. Madrid: Ministerio de Medio Ambiente
Martínez Huerta, Joseba (2010). Viaje a la sostenibilidad. Una guía para la escuela. Madrid: La Catarata
BHARAT CORNELL, Joseph (1982). Vivir la naturaleza con los niños. Barcelona: Ediciones 29 |
|
Bibliografía complementaria
|
DUARTE, Carlos M. (2009). Cambio global. Impacto de la actividad humana sobre el sistema Tierra. Madrid: La catarata
ACOSTA, Alberto (2011). Colonialismos del siglo XXI. Negocios extractivos y defensa del territorio en América Latina.. Barcelona: Icaria
DELANTY, Gerard (2006). Community: comunidad, educación ambiental y ciudadanía. Barcelona: Graó
BALLARD, Melissa e Mamata PANDYA (2003). Conocimientos básicos de Educación AMbiental. Base de datos para la elaboración de actividades y programas. Barcelona: GRaó
VILCHES, Amparo e Daniel GIL (2003). Construyamos un futuro sostenible, . Cambridge University Press
OLTRA, Mónica e Yayo HERRERO (2014). Conversación entre Mónica Oltra y Yayo Herrero. Las personas primero. . Barcelona: Icaria.
ÁLVAREZ CANTALAPIEDRA, Santiago (2011). Convivir para perdurar. Conflictos ecosociales y sabidurias ecológicas. Barcelona: Icaria
ZIEGLER, Jean (2012). Destrucción masiva. Geopolítica del hambre. Barcelona: Península
COLECTIVO DE DIFUSIÓN DE LA DEUDA ECOLÓGICA (2003). Deuda ecológica ¿quien debe a quien?. Barcelona: Icaria
ALONSO, Luis e Isabel GARCIA (1999). Diseño de exposiciones. Concepto, instalación y montaje. Madrid: Alianza
MANZINI, Ezio e Jordi BIGUES (2000). Ecología y democracia. De la justicia ecológica a la democracia ambiental. Barcelona: Icaria
SANTAMARINA CAMPOS, Beatriz (2006). Ecología y poder. El discurso medioambiental como mercancia. Madrid: LA Catarata
MARCHESE, Graciela S. (20o5). Educación ambiental en las plazas: propuestas para trabajar en un entorno cercano. Madrid: Homo Spiens
ENRIQUEZ, Fernando e outros (2004). Educación ambiental. Propuestas para trabajar en la escuela. Barcelona: Graó
ECOLOGISTAS EN ACCIÓN (2007). Educación y ecología. El curriculum oculto antiecológico de los libros de texto. . Barcelona: Popular
KHOR, Martin (2003). El saqueo del conocimiento. Propiedad intelectual, biodiversidad, tecnología y desarrollo sostenible. Barcelona: Icaria
TAIBO, Carlos (2009). En defensa del decrecimiento. Sobre capitalismo, crisis y barbarie. Madrid: LA catarata
CAMPOS, Santiago, Xavier CARBONELL, Javier LÓPEZ-LIMÓN, Francisco HERAS e María SINTES (2007). enREDando. Herramientas para la comunicación y la participación social en la gestión de la red Natura 2000. Madrid: Fundación Fernando González Bernaldez
GUTIERREZ, José (1995). Evaluación de la calidad educativa de los Equipamientos Ambientales. Madrid:MOPTMA
EQUIPO HUERTO ALEGRE (1994). Fichero de actividades de Educación Ambiental,. Sevilla: Junta de Andalucía
DEL RÍO, Juan (2015). Guía del movimiento de transición. Como transformar tu vida en la ciudad. Madrid: La Catarata
HEWITT, Nicola (1998). Guía Europea para la Planificación de las Agendas 21 Locales. Bilbao: ICLEI, Bakeaz
LECUMBERRI, Guadalupe e Javier ARBUIBES (2001). Guía para la elaboración de programas de Educación Ambiental. Navarra: Centro UNESCO de Navarra
FERNÁNDEZ BUEY, Francisco (2004). Guía para una globalización alternativa. Otro mundo es posible. Barcelona: Ediciones B
MORALES MIRANDA, Jorge (1998). Guía práctica para la interpretación del patrimonio. El arte de acercarel legado natural y cultural al público visitante. Madrid: Junta de Andalucía
FRANQUESA, Teresa (1999). Hábitat. Guía d'activitats per a Educació ambiental. Barcelona: Institut d’educació, Ajuntament de Barcelona
HAM, Sam (1992). Interpretación Ambiental. Una guia práctica para gente con grandes ideas y presupuestos pequeños. Colorada: North American Press
ESCUDERO, Clotilde, Miquel F. Óliver e Araceli SERANTES (Coord.) (2013). Los equipamientos de Educación Ambiental en España: calidad y profesionalización. Madrid: MAAMA
KRAMER, Fernando (2002). Manual práctico de educación ambiental. Técnicas de simulación, juegos y otros métodos educativos. Madrid: La catarata
NOVO, María (2007). Mujer y medio ambiente: los caminos de la visibilidad, . Madrid: La Catarata
KING, Jane e Malcom SLESSER (2005). No sólo de dinero. La economía que precisa la Naturaleza. Barcelona: Icaria
LATOUCHE, Serge (2005). Pequeño tratado de decrecimiento sereno. . Barcelona: Icaria
AA.VV. (2002). Plan de acción para los espacios naturales protegidos.. Madrid: Fundación Fernando González Bernáldez.
FUNDACIÓN ECOLOGÍA Y DESARROLLO (2002). Por una nueva educación ambiental . Para lectores de 12 a 20 años. Madrid: Biblioteca Nueva
SANTIAGO MUIÑO, Emilio (2016). Rutas sin mapa. Horizontes de transición ecosocial. Madrid: La catarata |
|
Recomendacións |
Materias que se recomenda ter cursado previamente |
|
Materias que se recomenda cursar simultaneamente |
|
Materias que continúan o temario |
|
|