Identifying Data 2017/18
Subject (*) Human Anatomy Code 653G01106
Study programme
Grao en Terapia Ocupacional
Descriptors Cycle Period Year Type Credits
Graduate Yearly
First FB 9
Language
Spanish
Galician
Teaching method Face-to-face
Prerequisites
Department Ciencias Biomédicas, Medicina e Fisioterapia
Coordinador
Fuentes Boquete, Isaac Manuel
E-mail
i.fuentes@udc.es
Lecturers
Castro Viñuelas, Rocío
Díaz Prado, Silvia María
Fuentes Boquete, Isaac Manuel
Gato Calvo, Lucía
Meilán Devesa, José Ramón
Santos del Riego, Sergio Eduardo
E-mail
rocio.castro@udc.es
s.diaz1@udc.es
i.fuentes@udc.es
lucia.gato@udc.es
jose.meilan@udc.es
sergio.santos.delriego@udc.es
Web
General description A Anatomía Humana estuda a organización estrutural do corpo humano en estado de saúde e durante o desenrolo, relacionando a forma coa función e valorando os cambios de dita estrutura como resposta a todos aqueles axentes que, en condicións de normalidade, actúan sobre ela.
A docencia de Anatomía Humana está encamiñada a que o futuro profesional sanitario adquira a terminoloxía anatómica e se inicie no emprego correcto da nomenclatura médico-biolóxica. Ten un enfoque aplicativo, de modo que sexa útil para outras materias do currículo do Grao en Terapia Ocupacional. Para isto, abórdase o estudo dunha anatomía funcional, descritiva, sistémica e topográfica, orientada a fomentar a capacidade de descrición e de orientación espacial.

Study programme competencies
Code Study programme competences
A1 Explicar la relación entre el funcionamiento ocupacional, la salud y el bienestar.
A2 Explicar los conceptos teóricos que sostienen la terapia ocupacional, expresamente la naturaleza ocupacional de los seres humanos y su funcionamiento a través de las ocupaciones.
B1 Aprender a aprender.
B2 Resolver problemas de forma efectiva.
B4 Trabajar de forma autónoma con iniciativa.
B8 Capacidad de análisis y de síntesis.
B9 Capacidad de aplicar los conocimientos a la práctica.
B12 Conocimientos generales básicos sobre el área de estudio.
B13 Resolución de problemas.
B16 Habilidad para trabajar de manera autónoma.
B17 Compromiso ético.
B19 Comunicación oral y escrita en la lengua materna.
B23 Capacidad de aprender.
B25 Capacidad de crítica y autocrítica.
C1 Expresarse correctamente, tanto de forma oral como escrita, en las lenguas oficiales de la comunidad autónoma.
C4 Desarrollarse para el ejercicio de una ciudadanía abierta, culta, crítica, comprometida, democrática y solidaria, capaz de analizar la realidad, diagnosticar problemas, formular e implantar soluciones basadas en el conocimiento y orientadas al bien común.
C6 Valorar críticamente el conocimiento, la tecnología y la información disponible para resolver los problemas con los que deben enfrentarse.
C7 Asumir como profesional y ciudadano la importancia del aprendizaje a lo largo de la vida.
C8 Valorar la importancia que tiene la investigación, la innovación y el desarrollo tecnológico en el avance socioeconómico y cultural de la sociedad.

Learning aims
Learning outcomes Study programme competences
Desenvolver a capacidade de observación. A1
A2
B1
B2
B4
B8
B9
B12
B13
B16
B17
B19
B23
B25
C1
C4
C6
C7
C8
Identificar mediante a anatomía de superficie estructuras óseas, musculares, nerviosas e vasculares do corpo humano. A1
A2
B1
B2
B4
B8
B9
B12
B13
B16
B17
B19
B23
B25
C1
C4
C6
C7
C8
Coñecer, comprender e analizar a anatomía do movemento humano para deducir o comportamento en condicións de disfunción ocupacional. A1
A2
B1
B2
B4
B8
B9
B12
B13
B16
B17
B19
B23
B25
C1
C4
C6
C7
C8
Identificar a forma e as relacións das diferentes estruturas anatómicas mediante o uso de esquemas, debuxos, fotografias, cortes multidireccionais, reconstruccións planimétricas e modelos tridimensionais (maquetas). A1
A2
B1
B2
B4
B8
B9
B12
B13
B16
B17
B19
B23
B25
C1
C4
C6
C7
C8
Utilizar os coñecementos anatómicos no plantexamento e análise de problemas clínicos pertinentes. A1
A2
B1
B2
B4
B8
B9
B12
B13
B16
B17
B19
B23
B25
C1
C4
C6
C7
C8
Dominar a terminoloxía anatómica, de modo que o alumnado coñeza a nomenclatura actualizada das estruturas anatómicas e adquira a capacidade de descricición destas estruturas empregando términos de orientación espacial. A1
A2
B1
B2
B4
B8
B9
B12
B13
B16
B17
B19
B23
B25
C1
C4
C6
C7
C8
Adquirir a base suficiente do coñecemento anatómico para realizar intervencións no ámbito da terapia ocupacional. A1
A2
B1
B2
B4
B8
B9
B12
B13
B16
B17
B19
B23
B25
C1
C4
C6
C7
C8
Coñecer os conceptos básicos de cinesioloxía (anatomía aplicada), necesarios para o desenvolvemento adecuado do exercicio profesional do terapeuta ocupacional. A1
A2
B1
B2
B4
B8
B9
B12
B13
B16
B17
B19
B23
B25
C1
C4
C6
C7
C8
Coñecer a morfoloxía general do corpo humano, a localización, a forma e a estrutura dos seus órganos, sistemas e aparatos, e as súas interrelaciones topográficas. A1
A2
B1
B2
B4
B8
B9
B12
B13
B16
B17
B19
B23
B25
C1
C4
C6
C7
C8

Contents
Topic Sub-topic
Tema 1. Introducción á anatomía humana.
Prof. Isaac Fuentes e Silvia Díaz
Contido teórico:

Introdución á anatomía humana.
Introdución á embrioloxía.
Introdución á la histoloxía.
Ósos: estrutura, función e tipos. Remodelamento óseo.
Articulacións: clasificación. Articulación sinovial.

Actividades prácticas (utilizando a osteoteca):

Estudar o tecido óseo compacto e esponxoso.
Estudar os tipos de ósos.
Recoñecer as superficies articulares.
Tema 2.- Ósos e articulacións de cabeza, colo e tronco.
Prof. Isaac Fuentes e Silvia Díaz
Contido teórico:

Esqueleto da cabeza.
Columna vertebral. Vértebra tipo. Vértebras rexionais.
Esqueleto do tórax: mecánica respiratoria.


Actividades prácticas (utilizando a osteoteca e maquetas):

Estudar o esqueleto da cabeza.
Estudar as vértebras das distintas rexións do raquis.
Estudar o esqueleto do tórax.

Tema 3. Músculos do colo e do tronco.
Prof. Isaac Fuentes e Silvia Díaz
Contido teórico:

Músculos da rexión posterior do colo.
Músculos da rexión anterior do colo.
Músculos do tronco: rexión posterior do tronco, parede anterolateral do tórax, parede anterolateral do abdome, diafragma e piso pélvico.

Actividades prácticas (en maquetas):

Recoñecer os principais músculos de colo e tronco.
Tema 4. Ósos e articulacións do membro superior.
Prof. Isaac Fuentes e Silvia Díaz
Contido teórico:

Cintura escapular: clavícula e escápula. Úmero. Radio e Cúbito. Ósos do carpo. Ósos da man: metacarpianos e falanxes.
Complexo articular do ombro: articulación esternoclavicular, articulación acromioclavicular e articulación escapulohumeral. Articulación do cóbado e articulación radiocubital distal. Complexo articular do pulso: articulacións radiocarpiana, mediocarpiana e intercarpianas. Articulacións carpometacarpianas. Articulación trapezometacarpiana. Articulacións metacarpofalánxicas. Articulacións interfalánxicas.

Actividades prácticas:

Estudar os ósos e as articulacións utilizando a osteoteca e as maquetas.
Tema 5. Musculatura, vascularización e inervación do membro superior.
Prof. Isaac Fuentes e Silvia Díaz
Contido teórico:

Músculos do ombro: rexións anterior, medial, lateral e posterior.
Músculos do brazo: rexións anterior e posterior.
Músculos do antebrazo: rexións anterior, lateral e posterior.
Músculos da man: rexións media, tenar e hipotenar.

Actividades prácticas (en maquetas):

Recoñecer e palpar os principais músculos do membro superior.
Tema 6. Ósos e articulacións do membro inferior.
Prof. Isaac Fuentes e Silvia Díaz
Contido teórico:

Coxal. Fémur. Rótula. Tibia e peroné. Ósos do pé: tarso anterior (astrágalo e calcáneo), tarso posterior (navicular, cuneiformes e cuboides), metatarsianos e falanxes.
Articulación coxofemoral. Articulación do xeonllo. Articulacións tibioperonea proximal, tibioperonea distal e talocrural. Articulación subastragalina. Articulación mediotarsiana: articulación astragalocalcaneonavicular e articulación calcaneocuboidea. Articulación cuneonavicular. Articulacións tarsometatarsianas. Articulacións metatarsofalánxicas. Articulacións interfalánxicas.

Actividades prácticas:

Estudar utilizando a osteoteca e as maquetas os ósos do membro inferior.
Estudar utilizando as maquetas as articulacións do membro inferior.
Tema 7. Musculatura, vascularización e inervación do membro inferior.
Prof. Isaac Fuentes e Silvia Díaz
Contido teórico:

Músculos da pelvis: iliopsoas e rexión glútea.
Músculos do muslo: rexións anterior, medial e posterior.
Músculos da perna: rexións anterior, lateral e posterior.
Músculos do pé: rexión dorsal e rexión plantar (media, medial e lateral).

Actividades prácticas (maquetas):

Recoñecer e palpar os principais músculos do membro inferior.
Tema 8. Sistema cardiocirculatorio.
Prof. Isaac Fuentes e Silvia Díaz
Contido teórico:

Corazón.
Circulación sistémica e pulmonar. Vascularización xeral.
Sistema linfático.

Actividades prácticas.- Estudar en maquetas:

A morfoloxía do corazón.
A vascularización xeral.
Tema 9. Sistema nervioso.
Prof. Isaac Fuentes e Silvia Díaz
Contido teórico:

Introdución.
Medula espiñal e Nervio espiñal.
Encéfalo: tronco encefálico, diencéfalo, telencéfalo (corteza cerebral: áreas sensitivas e motoras) e cerebelo.
Meninxes e líquido cefalorraquídeo.

Actividades prácticas (utilizando maquetas):

Estudo da medula espiñal e o nervio espiñal.
Estudo do encéfalo.

Tema 10. Sistema Nervioso. Vías sensitivas e motoras.
Prof. Isaac Fuentes e Silvia Díaz
Contido teórico:

Vía da sensibilidade termoalxésica: tracto espinotalámico lateral.
Vía da sensibilidade do tacto groseiro: tracto espinotalámico anterior.
Vía da sensibilidade propioceptiva consciente.
Vía motora consciente.

Actividades prácticas:

Estudar completando en debuxos esquemáticos as vías ascendentes e descendentes.
Tema 11. Estesioloxía e esplacnoloxía.
Prof. Isaac Fuentes e Silvia Díaz
Contido teórico de estesioloxía:

Introdución aos órganos e receptores dos sentidos. Sentido da visión, sentido da audición, sentidos do olfato, do gusto e do tacto.

Contido teórico de esplacnoloxía:

Introdución aos sistemas e aparatos.

Actividades prácticas:

Estudar en maquetas os fundamentos anatómicos das estruturas descritas.
Tema 12. Cinesioloxía Ocupacional Biomecánica.
Prof. Sergio Santos del Riego
- Conceptos xerais: Importancia no currículum de Terapia Ocupacional.
- Biomecánica dos tecidos
- Cinética.
- Cinemática.
- Biomecánica ocupacional.
Tema 16. Cinesiología Estructural Ocupacional.
Prof. Sergio Santos del Riego. Contenidos teóricos (Clases expositivas y aprendizaje colaborativo "en damero") y Seminarios teórico prácticos.
- Introducción, conceptos y terminología.
- Generalidades: Tipos de articulaciones y Miología.
- Acción motriz: Respiración, postura, dinámica, miembro superior y miembro inferior.
- Cinesiología estructural ocupacional: hombro, codo, muñeca, mano, raquis, cadera, rodilla, tobillo y pie.
- Aplicaciones ocupacionales en Miembro superior: Hombro, Codo, Antebrazo, Muñeca, Mano y Dedos.
Anatomía aplicada ocupacional en las Actividades de la Vida Diaria.
- Aplicaciones ocupacionales en Miembro inferior: Cadera, Rodilla, Tobillo y Pie.
Marcha, Carrera y Salto.
- Aplicación ocupacional con Métodos de Facilitación Neuromuscular Propioceptiva: Generalidades.
- Seminarios teórico-prácticos: Aproximación transdisciplinar a: Miembro superior, Miembro inferior, Retrosoma/Presoma y Plexos.

Tema 14.-Cinesioloxía Ocupacional práctica.
Prof. José Ramón Meilán Devesa.
Actividades prácticas.
- Balance articular.
- Balance muscular.
- Coñecementos básicos de estiramentos musculares.

Planning
Methodologies / tests Competencies Ordinary class hours Student’s personal work hours Total hours
Guest lecture / keynote speech A1 B1 B8 B12 B17 B25 C6 C4 44 88 132
Laboratory practice A2 A1 B2 B4 B9 B13 B16 B23 C1 C8 22 22 44
Seminar B1 B2 B8 B9 B13 B25 C7 2 2 4
Workshop A2 A1 B1 B2 B8 B9 B13 B16 B17 B23 B25 C4 C6 C7 C8 0 14 14
Clinical practice placement A2 A1 B8 9 9 18
Objective test A1 A2 B2 B4 B8 B9 B12 B13 B19 C1 2 4 6
Multiple-choice questions A1 A2 B12 B8 2 0 2
Speaking test A2 A1 B8 B17 B19 B23 B25 C1 1 2 3
 
Personalized attention 2 0 2
 
(*)The information in the planning table is for guidance only and does not take into account the heterogeneity of the students.

Methodologies
Methodologies Description
Guest lecture / keynote speech Clase teórica participativa, favorecendo o intercambio de opinións, o debate e a resposta das preguntas formuladas polo alumnado. Forman parte das metodoloxías de Anatomía Humana e Cinexioloxía Ocupacional.
Laboratory practice Clases prácticas que complementan os contidos desenvolvidos nas clases teóricas:

- Empréganse as coleccións de maquetas e láminas do corpo humano e a osteoteca do Laboratorio de Anatomía Humana.

- Mediante a palpación de estruturas, abórdase o estudio da anatomía de superficie.

- Examínanse distintos grupos musculares, mediante a palpación e movementos contra resistencia.

- Analízanse funcionalmente as principais articulacións móbiles.

Nas prácticas de laboratorio foméntase a participación do alumnado, favorecendo o intercambio de opinións, o debate e a resolución de problemas.
Seminar É unha técnica de traballo en grupo reducido que ten como finalidade o estudio intensivo dun tema. Caracterízase pola discusión, a participación, a elaboración de documentos e as conclusións ás que teñen que chegar todos os participantes do seminario. O fin desta metodoloxía é aclarar concepto e resolver dúbidas. Forma parte das metodoloxías de Anatomía Humana e Cinexioloxía Ocupacional.

Workshop Consiste en exercicios que o alumnado debe realizar (completar debuxos esquemáticos de estruturas anatómicas; identificar detalles anatómicos nos debuxos esquemáticos; recoñecer mediante anatomía de superficie determiandas estruturas anatómicas, etc.) recollidos nos CADERNOS DE TRABALLO DE ANATOMÍA HUMANA, elaborados polo profesorado da Área de Anatomía e Embrioloxía Humana, e ós que o alumnado ten acceso a través da plataforma virtual da universidade. Forma parte das metodoloxías de Anatomía Humana.
Clinical practice placement Basándose na valoración funcional de músculos e articulacións, preténdese favorece a adquisición de competencias básicas na valoración clínica do aparato locomotor. Forma parte da metodoloxía de Cinesioloxía Ocupacional.
Objective test Exame final de Anatomía Humana. Consistirá en dúas partes:

Exame tipo test, de 12 a 24 preguntas (cada pregunta con 4 afirmacións; só unha é correcta; non se puntúa negativo por resposta incorrecta). O aprobado está no 60% de respostas correctas.
Exame preguntas cortas (5 a 10 preguntas).

Cada parte do exame contribúe nun 50% na cualificación do exame final.

Examen final teórico de Cinexioloxía Ocupacional.
Multiple-choice questions Probas periódica tipo test sobre unidades temáticas da materia. Forma parte da avaliación continua de Antomía Humana.
Speaking test Proba oral personalizada na que se valorará o coñecemento da acción dun grupo muscular ou músculo illado e a interpretación dunha goniometría articular.

Personalized attention
Methodologies
Laboratory practice
Seminar
Workshop
Clinical practice placement
Description
A atención personalizada faise mediante titorías personalizadas directas e virtuais a demanda e previa cita, individualis e grupais.

Assessment
Methodologies Competencies Description Qualification
Speaking test A2 A1 B8 B17 B19 B23 B25 C1 Exame final de Cinesioloxía Ocupacional. Proba oral personalizada na que se valorará o coñecemento da acción dun grupo muscular ou músculo illado e a interpretación dunha goniometría articular. Ademáis, poderase incluír unha parte de estiramentos.
15
Multiple-choice questions A1 A2 B12 B8 Avaliación continua de Anatomía Humana. Probas periódicas tipo test sobre unidades temáticas da materia.
10
Objective test A1 A2 B2 B4 B8 B9 B12 B13 B19 C1 Exame final de Anatomía Humana (cualificación: 50). Consistirá en dúas partes:

- Exame tipo test, de 12 a 24 preguntas (cada pregunta con 4 afirmacións; só unha é correcta; non se puntúa negativo por resposta incorrecta). O aprobado está no 60% de respostas correctas.
- Exame preguntas cortas (5 a 10 preguntas).

Cada parte do exame contribúe nun 50% na cualificación do exame final.

Exame final escrito de Cinesioloxía Ocupacional (cualificación: 20)
70
Workshop A2 A1 B1 B2 B8 B9 B13 B16 B17 B23 B25 C4 C6 C7 C8 Avaliación continua de Anatomía Humana: realización dos cadernos de traballo de Anatomía Humana.
5
 
Assessment comments

ORGANIZACIÓN DA
MATERIA.

A materia ANATOMÍA HUMANA do Grao
de Terapia Ocupacional está dividida en dúas partes:

·        
Anatomía Humana (6
ECTS. Profs: Isaac Manuel Fuentes Boquete, Silvia María Díaz Prado e Rocío
Castro Viñuelas)

·        
Cinesioloxía Ocupacional (3 ECTS. Profs.: Sergio Santos del Riego e José R. Meilán Devesa).

RESPONSABLE DA MATERIA. Prof. Isaac Manuel Fuentes Boquete

AVALIACIÓN DA MATERIA.

A materia avalíase da seguinte
maneira:

·         
Anatomía Humana: cun valor de 6,5 sobre 10:

-   Avaliación continua (Profs. Isaac Fuentes e Silvia Díaz): cun valor de 1,5.

-    Exames periódicos tipo test: 1,0.

-    Cadernos de Anatomía Humana: 0,5.

-   Exame final
(Profs. Isaac Fuentes e Silvia Díaz): cun valor de 5,0.

-    Test: cun valor de 2,5.

-    Preguntas curtas: cun valor de 2,5.

·         
Cinesioloxía Ocupacional: cun valor de 3,5 sobre 10

-   Exame final escrito (Prof. Sergio Santos): cun valor de 2,0.

-   Exame oral práctico (Prof. José R. Meilán): cun valor de 1,5.

APROBADO DA MATERIA.

O aprobado conxunto da materia
corresponde a 5,0 sobre 10.

Para o cálculo da nota final da
materia sumaranse as notas obtidas en cada parte da materia, sempre que se
obteña en cada parte o 80% do valor na nota de aprobado. Así, para este cálculo
da nota final da materia é preciso obter:

·         
Anatomía Humana: 2,6 (80% de 3,25).

·         
Cinesioloxía
Ocupacional: 1,4 (80% de 1,75).

 

AVALIACIÓN DE ANATOMÍA HUMANA EN DETALLE.

·         
Exame final
de Anatomía Humana
(cun valor
de 5,0).- Consistirá en dúas partes:

-   Proba tipo test (cun valor de 2,5). Consiste de 24 a 48
preguntas. Cada pregunta conta con catro sentencias, das cales só unha é
correcta. Non se puntúa negativo por resposta incorrecta. O aprobado está no
60% de respostas correctas.

-   Exame preguntas cortas (cun valor de 2,5). Consiste de 5
a 10 preguntas curtas.

·        
Avaliación
continua de Anatomía Humana
.- Terase en
conta:

-   Realización dos cadernos de prácticas  (cun valor de 0,5). Os cadernos publícanse en
MOODLE.

-   Probas
periódicas tipo test sobre unidades
temáticas da materia (cun valor de 1,0). Estes exames tipo test teñen a mesma
estrutura, grao de dificultade e modo de avaliación que a proba tipo test do
exame final.

AVALIACIÓN DE CINESIOLOXÍA
OCUPACIONAL EN DETALLE.

·         
Exame final escrito
de Cinesioloxía Ocupacional
(cun valor
de 2,0).

·         
Exame oral
práctico de Cinesioloxía Ocupacional
(cun valor de 1,5). O exame
consistirá na valoración dun grupo muscular e dunha goniometría articular.
Ademais, poderase incluír unha parte de estiramentos, na que o alumnado terá
que explicar a manobra e a implicación do grupo muscular ou músculo illado. O profesor publicará, previamente á data oficial de
realización do exame correspondente, un documento co lugar de realización do
exame e o horario de realización de exame que corresponda a cada alumno/a.

Ao inicio do curso académico, o responsable
da materia (Prof. Isaac Fuentes) explicará con detalle ao alumnado os criterios de
avaliación.

PLAN GREEN CAMPUS FCS:

Para axudar a conseguir unha contorna inmediata substentable e cumprir o
obxectivo extratéxico 9 do Plan Green Campus da Facultade de Ciencias
da Saúde (FCS), os traballos documentais que se realicen nesta materia:
A.- Maioritariamente, se solicitarán en formato virtual e soporte
informático.
B.- De realizarse en papel:
1. Non se utilizarán plásticos.
2. Imprimirase a dobre cara.
3. Utilizarase papel reciclado.
4. Evitarase a realización de borradores.


Sources of information
Basic

·Delmas A. Vías y centros nerviosos. Barcelona: Ed. Masson 2001.

·Drake RL, Wayne V, Mitchell AWM. GRAY. Anatomía para estudiantes. Madrid: Ed. Elsevier 2005.

·Dufour M. Anatomía del aparato locomotor. Barcelona: Ed. Masson 2003-04.

·Feneis H, Dauber W. Nomenclatura anatómica ilustrada. Barcelona: Ed. Masson 2006.

·Moore KL, Dalley AF. Anatomía con orientación clínica. Madrid: Ed. Médica Panamericana 2002.

·Netter FH. Atlas de Anatomía Humana. East Hanover: Ed. Novartis 2003.

·Olson T. ADAM. Atlas de Anatomía Humana. Barcelona: Ed. Masson 1997.

·Palastanga N, Field D, Soames R. Anatomía y movimiento humano. Estructura y funcionamiento. Barcelona: Ed. Paidotribo 2000.

·Schünke M, Schulte E, Schumacher U, Voll M, Wesker K. PROMETHEUS. Texto y atlas de anatomía. Madrid: Ed. Médica Panamericana 2005.

·Putz R, Pabst R, editores. SOBOTTA. Atlas de Anatomía Humana. Madrid: Ed. Médica Panamericana 2000.

·Rouvière H, Delmas A. Anatomía Humana. Descriptiva, Topográfica y Funcional. Barcelona: Ed. Masson 1999.

·Rash - Burke. Kinesiología y Anatomía aplicada. Cuarta edición. El Ateneo, 1976.

·Luttgens – Wells. Kinesiología. Bases científicas del Movimiento Humano. Séptima edición. CBS Collage Publishing, 1985.

·Villadot Voegeli. Lecciones básicas de Biomecánica del Aparato Locomotor. Masson, 2004.

·Rene Caillet. Anatomía Funcional, Biomecánica. Marban.

·Nordin – Frankel. Biomecánica básica del Sistema Musculoesquelético. Tercera edición. McGraw-Hill – Interamericana.

·Paolo Raimondi. Cinesiología y Psicomotricidad. Paidotribo, 2006.

·Eric Viel at cols.. La Marcha Humana, la Carrera y el Salto. Masson, 2002.

·Panjabi MM – White AA. Biomechanics in the Musculoeskeletal System. Churchill – Livingstone. New York, 2001.

·Kapandji IA.Fisiología Articular. Quinta edición. Editorial Médica Panamericana, 1998.

·Luttgens and Wells. Kinesiología. Bases científicas del movimiento humano. Augusto F. Pila Teleña C.B.S. College Publishing, 1982

·A. Lapierre. La reeducación Física. Masson, Rolf Wirhed. Habilidad Atlética y anatomía del movimiento. Edika-Med,

·S. Hoppenfeld. Exploración física de la columna vertebral y las extremidades. Manual moderno m/m.

Complementary


Recommendations
Subjects that it is recommended to have taken before

Subjects that are recommended to be taken simultaneously

Subjects that continue the syllabus

Other comments

INDICACIÓNS DO PROFESORADO:

A asistencia á clase é obrigatoria.

Recoméndase levar a materia ao día para obter un bo rendimento académico. 

PLAN GREEN CAMPUS FCS:
Para axudar a conseguir unha contorna inmediata sustentable e cumprir o obxectivo estratéxico 9 do Plan Green Campus FCS, os traballos documentais que se realicen nesta materia: A.- Maioritariamente, solicitaranse en formato virtual e soporte informático. B.- De realizarse e papel: 1. Non se utilizarán plásticos. 2. Realizaranse impresións a dobre cara. 3. Empregarase papel reciclado. 4. Evitarase a realización de borradores.



(*)The teaching guide is the document in which the URV publishes the information about all its courses. It is a public document and cannot be modified. Only in exceptional cases can it be revised by the competent agent or duly revised so that it is in line with current legislation.