Datos Identificativos 2018/19
Asignatura (*) Estudos do Libro e Edición Código 613584105
Titulación
Mestrado Universitario en Literatura, Cultura e Diversidade (plan 2016)
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Mestrado Oficial 1º cuadrimestre
 Primeiro Obrigatoria 3
Idioma
Galego
Modalidade docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento Filoloxía Española e Latina
Letras
Coordinación
Valcarcel Lopez, Maria Eva
 Correo electrónico
eva.valcarcel@udc.es
Profesorado
Valcarcel Lopez, Maria Eva
 Correo electrónico
eva.valcarcel@udc.es
Web
Descrición xeral Estudo avanzado orientado o coñecemento da historia do libro e da edición. Análise da orixe e a materialidade do libro e da transmisión textual manuscrita e impresa desde a sua orixe ata a actualidade.

Competencias do título
Código Competencias / Resultados do título
A1 Integrar os estudos literarios nun contexto cultural mais extenso que trascenda os límites dunha soa lingua e/ou nación, atendendo á diversidade cultural
A5 Adquirir as habilidades necesarias para analizar e investigar os mecanismos dos procesos de comunicación
A6 Coñecer e valorar a diversidade cultural, con especial atención aos ámbitos hispánico e galego-portugués
A7 Coñecer as principais correntes teóricas que integraron e integran a reflexión sobre a literatura e a cultura, así como os seus antecedentes
A9 Aplicar as técnicas de análise cultural respetando os fundamentos ideolóxicos presentes en contextos diversos
A14 Adquirir a capacidade de xestionar ferramentas e recursos de investigación aplicados no ámbito dos estudos literarios e culturais
B1 Que os estudantes saiban comunicar as súas conclusións e os coñecementos e razóns últimas que as sustentan a públicos especializados e non especializados dun modo claro e sen ambigüidades
B4 Utilizar as ferramentas básicas das tecnoloxías da información e as comunicacións(TIC) necesarias para o exercicio da súa profesión e para a aprendizaxe ao longo da vida
B5 Desenvolverse para o exercicio dunha cidadanía aberta, culta, crítica, comprometida, democrática e solidaria, capaz de analizar a realidade, diagnosticar problemas, formular e implantar solucións baseadas no coñecemento e orientadas ao ben común
B6 Valorar críticamente o coñecemento, a tecnoloxía e a información dispoñibles para resolver problemas cos que deben enfrontarse
B7 Asumir como profesional e cidadán a importancia da aprendizaxe
B10 Expresarse correctamente, tanto de forma oral coma escrita, nas linguas oficiais da comunidade autónoma
C1 Adquirir capacidade de organizar o traballo, planificar e xestionar o tempo e resolver problemas de forma efectiva
C2 Traballar de maneira interdisciplinar en entornos diversos
C3 Demostrar un compromiso ético coas desigualdades
C4 Promover o entendemento intercultural desde a comprensión da diversidade
C5 Integrar coñecementos de campos de estudos diversos
C6 Aplicar coñecementos e habilidades na resolución de problemas en entornos novos o non familiares en contextos interdisciplinares
C7 Desenvolver habilidades cognitivas avanzadas (capacidade de síntesise, análise e pensamento crítico) relacionadas co desenvolvemento e a creación dun perfil investigador
C8 Adquirir a capacidade de concebir e deseñar proxectos de investigación con rigor académico
C9 Desenvolver habilidades de xestión da información para propósitos académicos e de investigación

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias / Resultados do título
Saber relacionar o libro, a lectura e a edición no contexto histórico AM1
AM5
AM7
AM9
 BP1
BP2
BP3
BP7
 CM1
CM2
CM3
Ser capaz de desenvolver unha na investigación avanzada no ámbito dos estudos literarios e culturales AM5
AM7
AM9
AI3
 BP1
BP2
BP3
BP7
 CM1
CM2
CM3
CM4
CM5
CM6
CI1
CI2
CI3
Realizar ensaios teóricos que poidan explicar os modelos sociales e culturais dentro do ámbito de estudio. AM5
AM6
AM7
AI3
 BP1
BP2
 CM3
Poder opinar críticamente sobre a sociedade actual e relacionala ca producción artística. AM5
AM6
AM7
AM9
AI3
 BM1
BP1
BP2
BP3
BP7
 CM1
CM2
CM3
Poder establecer nexos entre periodos temporales e culturas diversas BP1
BP2
BP3
BP4

Contidos
Temas Subtemas
Historia do libro e da lectura Orixen da escritura
Sistemas de escritura
O libro e as bibliotecas na Antiguedade Mesopotamia
Egipto
Grecia
Roma
O libro na época da imprenta manual Edad Media
Renacimiento
Bibliotecas barrocas
América Virreinal
A época moderna e a contemporaneidade
 A imprenta mecánica
O libro electrónico
A edición: historia, tipos e métodos
 Anotada
Crítica
Artística
Genética
Paleográfica
Práctica textual Estudio e edición de fragmentos seleccionados

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias / Resultados Horas lectivas (presenciais e virtuais) Horas traballo autónomo Horas totais
Actividades iniciais A1 A5 A6 A14 A7 B4 B5 B6 B1 B10 C1 C2 C3 1 3 4
Sesión maxistral A5 A6 A14 A7 B4 B5 B6 B1 B10 C1 C2 C3 5 17 22
Investigación (Proxecto de investigación) A5 A6 A14 A7 A9 B4 B5 B6 B1 B10 C1 C2 C3 C4 C7 C5 C6 C8 C9 2 21 23
Obradoiro A1 A5 A14 A9 B4 B5 B6 B7 B1 B10 C1 C2 C3 7 19 26
 
Atención personalizada 0 0
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Actividades iniciais Presentación do contido e avaliación dos coñecementos previos do alumnado, así como avaliación da sua disposición fronte a materia. Valoración das necesidades específicas do alumnado.
Sesión maxistral Nestas sesións daránse as claves teóricas e describiránse conceptos básicos para fixar as nocións fundamentais que se precisan para o desenvolvimento do resto das metodoloxías de aprendizaxe.
Investigación (Proxecto de investigación) Orientado á aprendizaxe do alumnado mediante a realización de actividades de carácter práctico a través das que se propoñen situacións que requiren ao estudante identificar un problema obxecto de estudo, formulalo con precisión, desenvolver os procedementos pertinentes, interpretar os resultados e sacar as conclusións oportunas do traballo realizado.
No proxecto de investigación amósanse as habilidades logradas no obradoiro e as outras metodoloxías utilizadas e ponse de manifesto a autonomía fronte a aprendizaxe.
Obradoiro O obradoiro consta dunha serie de exercicios prácticos diversos nos que se persigue o dominio da disciplina mediante a práctica e a metodoloxía. Os alumnos farán comentarios, manipularán textos, farán exposicións e articulacións de ideas conrecreación intelectual dos contextos históricos e situacións comunicativas,agás da reflexión estética e a contextualización socio-histórica.

Atención personalizada
Metodoloxías
Investigación (Proxecto de investigación)
Descrición
O deseño e a posta en marcha do proxecto de investigación precisa a relación individual co aluno, o que hai que escoitar e facilitar os medios teóricos e técnicos para que poida deseñar un proxecto de interés.

Avaliación
Metodoloxías Competencias / Resultados Descrición Cualificación
Investigación (Proxecto de investigación) A5 A6 A14 A7 A9 B4 B5 B6 B1 B10 C1 C2 C3 C4 C7 C5 C6 C8 C9 Valorarase a orixinalidade e a efectividade da proposta de traballo de investigación. Tamén a seu modo de plantexamento e a realización final. Será importante a redacción e/ou exposición claras e cunha linguaxe axeitada a un ejercicio avanzado. 40
Sesión maxistral A5 A6 A14 A7 B4 B5 B6 B1 B10 C1 C2 C3 Valorarase a participación activa nas sesións. 10
Obradoiro A1 A5 A14 A9 B4 B5 B6 B7 B1 B10 C1 C2 C3 Valorarase a participación e o desenvolvemento satisfactorio das actividades propostas na aula e do mesmo xeito as tarefas encargadas para fora da mesma. 50
 
Observacións avaliación

No obradoiro valoraráse a eficacia e  na resolución de problemas propostos e a orixinalidade para plantexar outros novos para resolver en grupo.; teráse en conta a vontade de ambición nas respostas e nas propostas.

Valoraráse tamén a  correcta exposición oral e escrita dos traballos que se propoñan.
Na sesión maxistral esíxese unha resposta activa, participando nos coloquios e debates que se propoñan  nas mesmas.

Teráse en conta a situación particular dos alumnos con dispensa académica nas dúas convocatorias, dando un tratamento particularizado a cada caso.

A evaluación da segunda convocatoria faráse mediante unha proba escrita que pode incluir un traballo de investigación.

A orixinalidade da investigación considérase sustancial e poderá ser contrastada mediante o programa de detección de plaxios que suscribiu a UDC.

Fontes de información
Bibliografía básica
BÁEZ, Fernando. Historia universal de la destrucción de los libros: de las tablillas sumerias a la guerra de Irak. Buenos Aires: Sudamericana, 2005. 
BARBIER, Fredéric. Historia del libro. Madrid: Alianza, 2005. 
BURKE, Peter. Historia social del conocimiento: de Gutenberg a Diderot. Buenos Aires: Paidós, 2002. 
CAVALLO, Guglielmo y CHARTIER, Roger (dir.) Historia de la lectura en el mundo occidental. Buenos Aires: Taurus, 2011. 
DAHL, Svend. Historia del libro. Madrid: Alianza, 1999.
ESCOLAR, Hipólito. Historia del libro. Madrid: Fundación Germán Sanchez Ruipérez, 1986. 
ESCOLAR, Hipólito. Historia de las bibliotecas. Madrid: Fundación Germán Sanchez Ruipérez, 1987. 
LERNER, Fred. Historia de las bibliotecas del mundo: desde la invención de la escritura hasta la era de la computación. Buenos Aires: Troquel, 1999. 
LYONS, Martyn. Historia de la lectura y de la escritura en el mundo occidental. Buenos Aires: Ed. del Calderón, 2012.
MANGUEL,Alberto. Una historia de la lectura, Madrid, Fundación Sánchez Ruipérez-Alianza Editorial,1996.
MARTINEZ DE SOUSA, José. Pequeña historia del libro. Barcelona: Labor, 1992. 
MARTINEZ DE SOUSA, José. Diccionario de bibliología y ciencias afines. Gijón: Trea, 2004.
PARADA, Alejandro E. El dédalo y su ovillo: ensayos sobre la palpitante cultura impresa en la Argentina Buenos Aires: INIBI/UBA, 2012.
PÉREZ PRIEGO, Miguel Ángel, La edición de textos, Madrid, Síntesis,2011.
POLASTRON, Lucien X. Libros en llamas: historia de la interminable destrucción de las bibliotecas. México, Fondo de Cultura Económica, 2007. 
PEDRAZA, Manuel J. CLEMENTE, Yolanda y DE LOS REYES, Fermín. El libro antiguo. Madrid: Síntesis, 2003. 
TAGLE, Matilde. Historia del libro. Texto e imágenes. Buenos Aires: Alfagrama, 2007.
VANDENDORPE, Christian. Del papiro al hipertexto: ensayo sobre las mutaciones del texto y la lectura. Buenos Aires: Fondo de Cultura Económica, 2003.
Bibliografía complementaria


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente

Materias que se recomenda cursar simultaneamente

Materias que continúan o temario

Observacións


(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías