Datos Identificativos 2018/19
Asignatura (*) Cooperación, migración e desenvolvemento Código 615525015
Titulación
Mestrado Universitario en Políticas Sociais e Intervención Sociocomunitaria
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Mestrado Oficial 1º cuadrimestre
Segundo Optativa 5
Idioma
Galego
Modalidade docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento Socioloxía e Ciencias da Comunicación
Coordinación
Espiñeira González, Keina Raquel
Correo electrónico
keina.espineira@udc.es
Profesorado
Espiñeira González, Keina Raquel
Correo electrónico
keina.espineira@udc.es
Web
Descrición xeral Este curso analiza os conceptos de desenvolvemento, cooperación ao desenvolvemento e co-desenvolvemento dende perspectivas críticas. Os alumnos analizarán os principais plans de cooperación ao desenvolvemento promovidos pola Unión Europea no marco da Política de Veciñanza, con especial atención ás relacións na rexión mediterránea e en África.

Competencias do título
Código Competencias do título
A1 CE1 - Determinar as dimensións e categorías axeitadas para o diagnóstico e a análise científica das situacións de exclusión social.
A2 CE2 - Interpretar os feitos e as políticas sociais desde os distintos paradigmas teóricos vixentes na análise da exclusión.
A6 CE6 - Avaliar a capacidade e eficacia das medidas de intervención para corrixir ou previr situacións e procesos de exclusión social.
A7 CE7 - Identificar e valorar a posibilidade de intervención e prevención en procesos de conflitividade social.
A8 CE8 - Identificar procesos e factores de cohesión social, e deseñar medidas para a súa potenciación.
A10 CEM2 - Dominar as principais ferramentas conceptuais e técnicas que permiten definir un colectivo e unha problemática migratoria como obxecto de estudo e análise.
A14 CEM6 - Actuar como profesional competente e cualificado/a no ámbito da análise das migracións internacionais e do traballo con colectivos migrantes.
B1 CB1 - Demostrar coñecementos avanzados, de carácter multidisciplinar, para a investigación e o exercicio profesional no ámbito da exclusión social.
B2 CB2 - Aplicar e integrar os coñecementos a contornos e problemas emerxentes e indefinidos, na práctica investigadora e profesional.
B3 CB3 - Seleccionar o marco científico adecuado para avaliar as evidencias dispoñibles e postular hipóteses razoadas sobre a avaliación previsible dos feitos sociais estudados.
B5 CB5 - Comunicar con claridade os coñecementos e problemas científicos sobre os que se traballa tanto a un público non experto como de especialistas.
B6 CB6 - Posuír e comprender coñecementos que proporcionen unha base ou oportunidade para ser orixinais no desenvolvemento e/ou a aplicación de ideas, a miúdo nun contexto de investigación.
B13 CX1 - Comprender e integrar coñecementos complexos para traducilos en propostas de investigación e programas de intervención en contextos sociais problemáticos.
B14 CX2 - Realizar unha análise crítica da realidade social e do desenvolvemento profesional vinculada aos feitos sociais sobre os que se traballa.
B15 CX3 - Deseñar, aplicar e avaliar proxectos de investigación en ciencias sociais relacionados cos procesos e as situacións de exclusión social.
B17 CX5 - Elaborar e defender informes, proxectos e memorias no campo das ciencias sociais.
B18 CX6 - Valorar a adecuación das distintas ferramentas teóricas, metodolóxicas e técnicas ás preguntas e os obxectivos específicos formulados sobre a realidade social e as políticas sociais.
C1 CT1 - Expresarse correctamente, tanto de forma oral como escrita, nas linguas oficiais da comunidade autónoma.
C4 CT4 - Desenvolverse para o exercicio dunha cidadanía respectuosa coa cultura democrática, os dereitos humanos e a perspectiva de xénero.
C5 CT5 - Entender a importancia da cultura emprendedora e coñecer os medios ao alcance das persoas emprendedoras.
C6 CT6 -Adquirir habilidades para a vida e hábitos, rutinas e estilos de vida saudables.
C7 CT7 - Desenvolver a capacidade de traballar en equipos interdisciplinares ou transdisciplinares, para ofrecer propostas que contribúan a un desenvolvemento sostible ambiental, económico, político e social.

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias do título
1. Coñecer as principais teorías sobre o desenvolvemento e cooperación internacional. AM1
AM2
AM6
AM7
AM8
AM10
2. Analizar o vínculo entre migracións, desenvolvemento económico e políticas de cooperación internacional. AM14
BM3
BM6
3. Elaborar proxectos e investigacións que impliquen a análise de proxectos de cooperación internación ou a análise de realidades transnacionais. BM1
BM2
BM5
BM13
BM14
BM15
BM17
BM18
CM1
CM4
CM5
CM6
CM7

Contidos
Temas Subtemas
1. The system of international cooperation Origin and evolution of the international cooperation system. The multilateral cooperation. The origin of development cooperation. Current objectives. Trends.
2. The concepts of development and co-development Development and co-development linked to the study of international migration. Components and premises for co-development. Current approaches and intervention modalities. Main actors in co-development. Globalization and north-south dynamics. Contradictions, limitations and potentialities in the practice of international cooperation for development.
3. Methodology applied to the intervention The conception and desing of development cooperation projects. Introduction to the The Logical Framework Approach (LFA). Implementation of projects: effects, obstacles and limitations. Evaluation of development cooperation policies and projects.
4. Cooperation for development and immigration policy of the European Union The external dimension of the EU's migration policy. The development cooperation programs. Main lines of intervention. The geographical distribution of aid. The agents of the community cooperation.
5. Focus: The intervention of the European Union in the Mediterranean and Africa Migratory systems between Africa, the Mediterranean and Europe. The framework of the Neighborhood Policy. The Euro-Mediterranean Partnership. Joint Africa-EU strategies and action plans. Main challenges in the present.

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Discusión dirixida A1 A2 A8 A10 A14 B1 B5 B6 B18 C1 C5 C6 C7 45 34 79
Proba de ensaio A6 A7 B2 B3 B13 B14 B15 B17 C4 10 30 40
 
Atención personalizada 6 0 6
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Discusión dirixida As sesións están baseadas nunha introdución teórica a cada unidade didáctica e a discusión colectiva na clase dunha serie de lecturas. Valorarase a participación activa dos alumnos.
Proba de ensaio Ao longo do curso os alumnos deberán escribir un ensaio académico (8.000 palabras) que abordará o estudo dun caso práctico de cooperación ao desenvolvemento vinculado á xestión das migracións. Este caso pode ser actual ou ter unha perspectiva histórica. Os traballos serán presentados na clase.

Atención personalizada
Metodoloxías
Proba de ensaio
Descrición
Os estudantes poden solicitar tutorías personalizadas de acordo previo por correo electrónico.

Avaliación
Metodoloxías Competencias Descrición Cualificación
Proba de ensaio A6 A7 B2 B3 B13 B14 B15 B17 C4 Consiste na elaboración dun ensaio sobre os contidos da materia no que se avaliarán contidos, claridade expositiva, capacidade de análise, leituras e aspectos de tipo formal. 100
 
Observacións avaliación

A avaliación da materia baséase nas lecturas, a redacción do ensaio e a súa presentación en clase.


Fontes de información
Bibliografía básica Delgado Wise, R.; Mázquez Covarrubias, H.; Rodríguez Ramírez, H. (2009). "Seis tesis para desmitificar el nexo entre migración y desarrollo". Revista Migración y Desarrollo, 12, pp. 27-52
European External Action Service (1995). Barcelona Declaration.
Ochoa Hidalgo, Javier (ed.) (2007). Guía básica del codesarrollo: qué es y cómo participar en él. Madrid: CIDEAL
European Council (2008). Joint Declaration of the Paris Summit for the Mediterranean.
Romero, Eduardo (2011). Quién invade a quién. Del colonialismo al II Plan África. Oviedo: Cambalache
EUROMED (2007). Regional Strategy Paper (2007-2013) and Regional Indicative Programme (2007-2010) for the Euro-Mediterranean Partnership.
European Council (2005). Tenth anniversary Euro-Med¬iterranean Summit.
European Commission (2005). Tenth anniversary of the EMP: working programme (2005-2010).
Riera-Figueras, Luis (2008). “El nexo entre políticas de inmigración y políticas de desarrollo en el marco europeo”. La dimensión exterior de las políticas de inmigración en la Unión Europea. V Seminario Inmigración y
Escobar, Arturo (2005). “El ‘postdesarrollo’ como concepto y práctica social”. En Daniel Mato (coord.), Políticas de economía, ambiente y sociedad en tiempos de globalización. Car
De Hass, Hein (2005). “International Migration, Remittances and Development: myths and facts”. Third World Quarterly, Vol. 26, No. 8,pp. 1243 – 1258
Bakewell, Oliver (2007). “Keeping Them in Their Place: the ambivalent relationship between development and migration in Africa”. Working Paper International Migration Institute, University of Oxford
Bello, Oladiran (2010). “La asociación UE-África: Una encrucijada estratégica”. FRIDE Policy Brief n.37
Albinyana, Roger (2018). “La cooperación euromediterránea, entre el desorden regional y la búsqueda de intereses comunes”. Quaderns de la Mediterrània 26, pp.211-216
Dayton-Johnson, Jeff (2008). “Migración y desarrollo: ¿Cuáles son los vínculos?”. La dimensión exterior de las políticas de inmigración en la Unión Europea. V Seminario Inmigración y
Portes, Alejandro (2005). “Migration and development: reconciling opposite views”. Ethnic and Racial Studies, 32:1, 5–22
De Hass, Hein (2007). “North African migration systems: evolution, transformations and development linkages”. International Migration Institute Working paper n.6
Chetail, Vincent (2008). “Paradigm and Paradox of the Migration-Development Nexus: The New Border for North-South Dialogue”. German Yearbook of International Law, Vol. 52, pp. 183-215
Davies, Rebecca (2007). “Reconceptualising the migration - development nexus: diasporas, globalisation and the politics of exclusion”. Third World Quarterly, 28:1, pp.59-76
Celata, Filippo and Coletti, Raffaella (2012). “Soft, mobile or networked? Cross-border cooperation and the topology of the European Union external frontier”. Working Paper EUBORDERREGIONS
Kausch, Kristina (2013). “The End of the (Southern) Neighbourhood”. 18 PapersIEMed joint series with EuroMeSCo. Barcelona: European Institute of the Mediterranean
Ayadi, Rym and Gadi, Salim (2011). “The Future of Euro-Mediterranean Regional Cooperation: The Role of the Union for the Mediterranean”. 7 PapersIEMed joint series with EuroMeSCo. Barcelona: European Institute of the Mediterranean
Lannon, Erwan (2017). “The Mediterranean in the EU’s 2016 Global Strategy: Connecting the Mediterranean, the Middle East and Africa”. IEMed Mediterranean Yearbook 2017, pp. 13-216
De Hass, Hein (2007). “Turning the tide? Why development will not stop migration”. Development and Change 38(5)
Escribano, Gonzalo (2005). “¿Europeización sin Europa? Una reflexión crítica sobre la Política de Vecindad para el Mediterráneo”. Real Instituto Elcano Documento de Trabajo (DT) 23/2005
Bibliografía complementaria Pérez de Armiño, K. (2001). Diccionario de acción humanitaria y cooperación al desarrollo. Barcelona: Icaria
Michou, H.; Soler i Lecha, E. y Torreblanca, J.I. (eds.) (2013). Europa y la democracia en el Norte de África: una segunda oportunidad. Barcelona: CIDOB Monografías
De Castro, J. (1951). Geopolítica del hambre: ensayos sobre los problemas alimentarios y demográficos del mundo. Brasil: Dimensión Americana
Calvo, S.; Hernando, M.J.; Souto, J. (2005). Glosario para comprender la globalización. El poder de las siglas: mostrar y ocultar. Madrid: Manos Unidas
Escobar, Arturo (2005). Mas allá del Tercer Mundo. Globalización y Diferencia. Colombia: ICANH Instituto Colombiano de Antropología e Historia
Terron, Ana (2004). Migraciones y relaciones con países terceros. España. Barcelona: CIDOB
Romero, Eduardo (2006). Quién invade a quién. El Plan África y la inmigración. Oviedo: Cambalache
Chang, H.J. (2004). Retirar la escalera: la estrategia del desarrollo en perspectiva histórica. Madrid: Los libros de la Catarata


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente

Materias que se recomenda cursar simultaneamente

Materias que continúan o temario

Observacións


(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías