Study programme competencies |
Code
|
Study programme competences / results
|
A1 |
Knowledge of the main legal institutions |
A2 |
Knowledge of the role of law as a regulatory system of social relations |
A3 |
Grasping the systematic nature of the legal system |
A5 |
Knowing the constitutional principles and values. |
A6 |
Understanding the different manifestations of law in its historical evolution and in its current reality. |
A7 |
Knowing the national and international legal and political structures. |
A8 |
Basic knowledge of legal argumentation. |
A9 |
Ability to handle legal sources (legal, jurisprudential and doctrinal). |
A10 |
Ability to interpret and critically assess the legal system. |
A12 |
Management of legal oratory (ability to express themselves properly in public). |
B2 |
Ability to know how to apply their knowledge to their work or vocation in a professional way and possess the skills that are usually demonstrated through the elaboration and defense of arguments and the resolution of problems within their area of study. |
B3 |
Ability to gather and interpret relevant data (usually within their area of study) to make judgments that include a reflection on social, scientific or ethical relevant issues. |
B4 |
Ability to transmit information, ideas, problems and solutions to a specialized and non-specialized public. |
B5 |
Acquisition and assessment of those learning skills necessary to undertake further studies with a high degree of autonomy |
B6 |
Learning to learn. |
B7 |
Effective problem solving. |
B8 |
Critical, logical, and creative thinking. |
B9 |
Working autonomously on own initiative with a lifelong learning approach. |
C1 |
Adequate oral and written expression in the official languages. |
C4 |
Exercising an open, educated, critical, committed, democratic and supportive citizenship for the sake of the common good. |
C6 |
Critically assess the knowledge, technology and information available to solve the problems they face. |
C7 |
Assume as a professional and citizen the importance of lifelong learning. |
C8 |
Valuing the importance of research, innovation and technological development for the socioeconomic and cultural progress of society. |
Learning aims |
Learning outcomes |
Study programme competences / results |
Percepción do carácter sistemático do ordeamento xurídico.
|
A3
|
|
|
Coñecer a función do dereito como sistema regulador das relacións sociais.
|
A2
|
|
|
Coñecemento dos principios e valores constitucionais.
|
A1 A5
|
B8
|
|
Comprensión das distintas manifestacións do dereito na súa evolución histórica e na sua realidade actual.
|
A6
|
|
C8
|
Capacidade para o manexo das fontes xurídicas (legais, xurisprudenciais e doctrinais).
|
A9
|
B8 B4
|
|
Capacidade de interpretar e analizar críticamente o ordeamento xurídico. |
A1 A3 A10
|
B8 B3
|
|
Aplicar un pensamento crítico, lóxico e creativo. |
|
B6 B8
|
C7
|
Traballar de forma autónoma con iniciativa |
|
B9
|
C4 C6
|
Comprensión e utilización das nocións e conceptos básicos do dereito que son empregados, mais non estudados, nas diferentes áreas da ciencia do dereito. |
A1 A5 A10
|
B8 B2 B5
|
C1
|
Coñecemento da estructura básica dos sistemas xurídicos contemporáneos |
A1 A3 A7
|
|
|
Utilización rigurosa dos conceptos no razoamento xurídico. |
A1 A2 A5 A8 A12
|
B7 B8
|
|
Coñecemento e comprensión da relación entre os rasgos estructurales e os fins axiolóxicos do Dereito. |
A1 A2 A3 A5 A7 A10
|
|
C4 C6
|
Contents |
Topic |
Sub-topic |
Primeira parte. Elementos de análise xurídica: nocións básicas e dinámica da orde xurídica |
__________________________________________________ |
Tema 1. Aproximación fenomenolóxica ao mundo do Dereito. |
1. Un mundo de normas. 2. Un mundo de normas que gardan entre si unha certa orde. 3. Un mundo de suxeitos en relación: seres humanos, e outros. 4. Un mundo de cousas. 5. Un mundo de feitos. 6. Un mundo de accións e controversias. |
Tema 2. Que son as normas xurídicas? Nocións básicas de teoría das normas |
1. A natureza da norma xurídica. 2.1. Unha cuestión preliminar: norma, pensamento e linguaxe. Usos e funcións da linguaxe e das normas. 2.2. A norma como enunciado lingüístico prescriptivo.
2.3. A teoría imperativista clásica e os seus defectos. 2.4. Algunhas alternativas ao imperativismo. 2.4.1. A teoría das normas de von Wright. 2.4.2. A teoría das normas de Hart e a "escola" anglo-norteamericana: a) as normas como razóns para a acción; b) normas primarias e normas secundarias: a teoría da norma conduce á teoría do sistema xurídico; c) algúns problemas. 2.5. Conclusións sobre a natureza da norma xurídica. 3. A estrutura lóxica da norma xurídica. 3.1. A solución tradicional: suposto de feito e consecuencia xurídica. 3.2. Algúns corolarios. 3.2.1. A necesidade de distinguir entre normas completas e incompletas. 3.2.2. Os tipos de normas xurídicas incompletas. 3.3. As críticas ao modelo tradicional. 3.3.1. A excesiva simplicidad. A análise de von Wright. 3.2.2. O problema da estrutura dos principios. 4. Fenomenoloxía das normas xurídicas: normas xurídicas, disposicións normativas e corpos normativos. 5. A validez ou existencia das normas xurídicas: a fronteira entre a teoría da norma e a teoría da orde ou do sistema xurídico.
|
Tema 3. A orde das normas. Nocións de teoría dos sistemas xurídicos |
1. As normas forman, nalgún sentido, un sistema. 2. Que é un sistema xurídico. 3. Sistema xurídico e ordenamiento xurídico. 4. O sistema xurídico como sistema dinámico. 5. O desenvolvemento dos sistemas xurídicos no tempo: sistema xurídico momentáneo e orde xurídica.
6. Os cambios de orde xurídica. 7. A unidade do sistema xurídico. 8. A pretendida plenitude do sistema xurídico. 9. A coherencia do sistema xurídico. 10. A independencia dos sistemas xurídicos. |
Tema 4. Como afrontar problemas e controversias desde as normas xurídicas. Nocións de teoría das fontes do Dereito e introdución ao sistema español de fontes do Dereito. |
1. Significados da expresión "fontes do Dereito". 2. Concepto de fontes do Dereito. 3. Clasificación das fontes do Dereito. 4. A dimensión política das fontes do Dereito. 5. A estrutura do sistema de fontes. 6. O sistema de fontes do Dereito no Dereito español.
6.1. As "fontes das fontes": o título preliminar do Código civil e a Constitución de 1978. 6.2. A Constitución como fonte do Dereito. As sentenzas do Tribunal Constitucional.
6. 3. A lei. "Normas" con rango de lei. 6.4. Os tratados internacionais. 6.5. As normas reglamentarias. 6.6. O costume. 6.7. Os principios xerais do Dereito. 6.8. A xurisprudencia. 6.9. Outras fontes do Dereito: en particular, os instrumentos nos que se plasman os actos da autonomía da vontade. |
Tema 5. O suxeito de Dereito |
1. A orde xurídica, orde humana: a persoa. 2. O concepto xurídico de persoa e a súa evolución. 3. Elementos para unha crítica do concepto xurídico de persoa. 4. A extensión da personalidade xurídica: capacidade xurídica e capacidade de obrar. 5. Outros suxeitos de dereito: a persoa xurídica. |
Tema 6. A relación xurídica |
1. Concepto. 2. Presupostos. Alteridade. Igualdade. 3. Elementos: suxeitos, obxecto, vínculo, fundamento. 4. Relación xurídica e situación xurídica. 5. Situacións xurídicas activas e pasivas. |
Tema 7. O deber xurídico |
1. Aproximación a partir do uso lingüístico. "Ter o deber de" e "verse obrigado a". 2. Deber xurídico e deber moral. 3. Características do deber xurídico: posibilidade; exterioridade; licitude; equivalencia entre débito e prestación; irrenunciabilidade; esixibilidade; determinación ou determinabilidade; inexcusabilidad. 4. Situacións de deber xurídico: suxeción e deber. 5. As garantías do deber xurídico. |
Tema 8. O dereito subxectivo |
1. Idea xeral. Aproximación desde o uso lingüístico e desde as clasificacións científicas máis estendidas. 2. Estrutura do dereito subxectivo: suxeito activo; suxeito(s) pasivo(s); obxecto; contido; fundamento; título. 3. Dimensión dinámica do dereito subxectivo. Condicións de exercicio. Extensión. Límites. 5. Recapitulación: o dereito subxectivo, construción abstracta. 6. Outras situacións de poder xurídico: as potestades. |
Tema 9. Os feitos e as accións ante o Dereito |
1. Actos e feitos. 1.1. Feitos e feitos xurídicos. A noción de relevancia xurídica. 1.2. Os actos xurídicos. 1.2.1. Actos libres. 1.2.2. Actos debidos. 2. A violación da orde xurídica. Acto ilícito, responsabilidade e sanción. 2.1. O acto ilícito. Concepto. Ilícitos típicos e ilícitos atípicos. 2.2. A responsabilidade. Concepto e clases. Elementos. 2.3. A sanción. Concepto e clases de sancións. 3. A solución de conflitos e a reparación da orde xurídica. O proceso desde a teoría xurídica. |
Tema 10. A resolución de controversias con base no Dereito: nocións de teoría da aplicación ou determinación do Dereito. |
1. Os problemas da linguaxe do Dereito e a necesidade da interpretación. Noción e tipos. 2. Interpretación e aplicación. A aplicación do dereito e a resolución da controversia como actividade complexa: subsunción e decisión. 3. A xustificación das decisións xudiciais. A tarefa creativa dos xuíces. |
Segunda parte. O Dereito como práctica social |
__________________________________________________ |
Tema 11. O Dereito como instrumento para a vida social. |
1. A socialidade humana e a orde social. 2. A orde social non é unha orde espontánea: funcións do Dereito en relación coa orde social. 3. Dereito, comunidade política e poder. 3.1. A comunidade política como creadora e conservadora da orde xurídica. 3.2. O Dereito factor de organización, lexitimación e conservación da comunidade política. |
Tema 12. O Dereito como conxunto de materiais vinculantes para a resolución de conflitos. |
1. O Dereito non é só o sistema de normas que se deriva ou extrae do sistema de fontes. 2. Os preceptos: regras, principios, conceptos e estándares xurídicos. 3. A técnica xurídica. 4. O elemento ideal: os valores. Valores xurídicos. 5. A interrelación entre o elemento ideal, a técnica e os preceptos. |
Tema 13. Fins do Dereito e valores xurídicos |
1. A xustiza. 1.1. Aproximación á noción de xustiza. Xustiza material e xustiza formal. 1.2. Principais proxeccións da xustiza. 2. A seguridade. 2.1. A seguridade como condición e esixencia da vida humana. 2.2. A seguridade xurídica, calidade do Dereito que introduce certeza e orde. 2.3. Principais proxeccións e limitacións da seguridade xurídica. 3. Relacións entre xustiza e seguridade. |
Tema 14. As formas activas da vida xurídica. |
1. A produción de normas: en particular, a lexislación. 2. O tráfico xurídico. 3. A adxudicación. 3. Relación entre as actividades anteriores e o Dereito como conxunto de materiais vinculantes. |
Tema 15. En definitiva, que é o Dereito? O Dereito como práctica social. |
1. A unificación dos sentidos de "Dereito".
2. Definicións que outorgan primacía a un dos sentidos.
3. Definicións descriptivas globais. O Dereito como práctica social.
4. Proposta dunha definición descriptiva do Dereito.
5. Carácteres do Dereito como práctica social: 5.1. Carácter institucional. 5.2. Normatividade. 5.3. Coactividade. 5.4. Pretensión de comprehensividade e pretensión de supremacía. |
Planning |
Methodologies / tests |
Competencies / Results |
Teaching hours (in-person & virtual) |
Student’s personal work hours |
Total hours |
Guest lecture / keynote speech |
A1 A2 A3 A5 A6 A7 |
28 |
42 |
70 |
Workbook |
A9 A10 B3 C1 C7 C8 |
0 |
10 |
10 |
Long answer / essay questions |
B6 B9 B4 B5 C1 C7 C8 |
4 |
16 |
20 |
Seminar |
A8 A9 A10 A12 B7 B8 B2 B3 B4 |
14 |
21 |
35 |
Document analysis |
A3 A5 A6 A9 A10 B6 B3 C7 |
3 |
3 |
6 |
Case study |
A5 A8 A9 A10 A12 B6 B7 B8 B9 B2 B3 C4 C6 C7 |
0 |
5 |
5 |
|
Personalized attention |
|
4 |
0 |
4 |
|
(*)The information in the planning table is for guidance only and does not take into account the heterogeneity of the students. |
Methodologies |
Methodologies |
Description |
Guest lecture / keynote speech |
Mediante elas, os profesores expoñerán e transmitirán oralmente os conceptos e nocións básicas. A singularidade da linguaxe xurídica esixe unha exposición que permita a o/a estudante captar o seu uso correcto. |
Workbook |
Como forma de estimular o autoaprendizaxe e o sentido crítico por parte dos estudantes, algúns dos contidos da materia non serán obxecto de lección maxistral, senón de lectura por parte dasos estudantes, quen deberán elixir e xustificar entre varios textos relacionados con devanditos contidos, que serán determinados polos profesores. Os/as estudantes deberán elaborar e presentar esquemas dos textos lidos. |
Long answer / essay questions |
Serán obxecto de avaliación mediante este tipo de proba os contidos das leccións maxistrais, lecturas e esquemas. |
Seminar |
Nestas sesións o profesor limitarase a moderar as intervencións dasos estudantes, e versarán sobre o contido das lecturas, as análises documentales e os estudos de casos. |
Document analysis |
O estudo dalgúns contidos da materia (teoría da norma, tipoloxía da norma, introdución á aplicación do Dereito) fai aconsexable que as/os estudantes sexan capaces de identificar devanditos contidos en normas concretas do ordeamento xurídico, así como de analizar textos jurisprudenciales. Estes documentos serán, así mesmo, material de traballo importante para outras actividades de aprendizaxe como o estudo de casos. |
Case study |
Análise de situacións e supostos que reflicten o uso das nocións básicas e outros contidos da materia. As/os estudantes iniciaranse aquí no exercicio das habilidades argumentativas e poñerán en práctica os seus coñecementos en situacións concretas. Esta actividade será completada con debates e exposicións en sesións de seminario. |
Personalized attention |
Methodologies
|
Workbook |
Document analysis |
Case study |
|
Description |
A atención personalizada que se indica para as lecturas consistirá nunha sesión presencial co profesor onde as/os estudantes poderán suscitar as súas dúbidas e comentarios en relación cos textos lidos e o profesor poderá valorar o nivel de comprensión e aprovechamiento por parte do estudante. |
|
Assessment |
Methodologies
|
Competencies / Results |
Description
|
Qualification
|
Long answer / essay questions |
B6 B9 B4 B5 C1 C7 C8 |
As probas de ensaio/desenvolvemento consistirán en preguntas abertas que poderán responderse en 2 horas. Nestas probas se evaluarán os contidos das leccións maxistrais, as lecturas e os esquemas. As preguntas estarán orientadas a medir os contidos asimilados polos estudantes, e o seu nivel de corrección e precisión no manexo dos conceptos xurídicos fundamentais. |
70 |
Seminar |
A8 A9 A10 A12 B7 B8 B2 B3 B4 |
Os seminarios versarán sobre as fontes documentales, lecturas e casos recomendados a través da plataforma tecnolóxica da Universidade. Como criterios de avaliación teranse en conta o nivel de comprensión daqueles, a capacidade de análise, a consistencia das argumentacións e a calidade das exposicións. Avaliarase negativamente a falta de participación e a falta de rigor na preparación dos temas. A metodoloxía dos seminarios e a selección de materiais para eles quedan suxeitas á discreción do profesor responsable de cada grupo reducido. Eventualmente, poderá esixir unha versión escrita das intervencións dos estudantes. |
30 |
|
Assessment comments |
Para aprobar a materia é preciso que a suma da cualificación obtida na avaliación continua dos seminarios e a cualificación da proba ou probas escritas alcance os 5 puntos. Non se sumarán ambas cualificacións si non se obtén polo menos unha puntuación de 1.2 puntos (sobre os 3 posibles) nos seminarios; e de 3.5 (sobre os 7 posibles) na proba ou probas escritas. Para os estudantes con recoñecemento de dedicación a tempo parcial e dispensa académica de asistencia que non poidan participar nas sesións de seminarios, a avaliación das competencias correspondentes as mesmas (30% da cualificación final) levarase a cabo realizando un traballo escrito. A esta modalidade alternativa de avaliación poderán acollerse tamén os estudantes que, por causas xustificadas que deberán ser apreciadas polo profesor coordinador da asignatura, non poidan asistir ás sesións de seminarios. Para iso, deberán comunicar ao profesor as circunstancias que xustifiquen a excepcionalidade dentro das dúas primeiras semanas lectivas do cuatrimestre. Si trátase de circunstancias sobrevenidas, deberán comunicalas en canto ditas circunstancias prodúzanse. Os estudantes que se presenten á proba escrita na segunda convocatoria ou oportunidade (xullo) conservarán as cualificacións no seu caso do exame parcial, si houber sido aprobatoria, e nos seminarios, si alcanceise polo menos a puntuación de 1,2 puntos sobre 3. Os estudantes que non logren a puntuación de 1.2 na convocatoria de maio-xuño na avaliación dos seminarios deberán acollerse á avaliación alternativa descrita máis arriba na convocatoria ou oportunidade de xullo. Quen non alcancen a puntuación de 1.5 poderán facelo si deséxano.
|
Sources of information |
Basic
|
|
Alberto Montoro Ballesteros, Sistema de teoría fundamental del Derecho (I), Valencia, Tirant lo Blanch, 1999.
José Juan Moreso y Josep María Vilajosana, Introducción a la teoría del Derecho, Madrid, Marcial Pons, 2004.
Andrés Ollero, El Derecho en teoría, Cizur Menor, Thomson - Aranzadi, 2011.
Luis Prieto Sanchís, Apuntes de teoría del Derecho, Madrid, Trotta, 2015.
Marcelino Rodríguez Molinero, Introducción a la ciencia del Derecho, Salamanca, Librería Cervantes, 2001.
Gregorio Robles, Sociología del Derecho, 2ª ed., Madrid, Civitas, 1997.
Francesco Viola y Giuseppe Zaccaria, Derecho e interpretación. Elementos de teoría hermenéutica del Derecho, Ana Cebeira, Aurelio de Prada y Aurelia Richart (trads.), Gregorio Robles Morchón (coord., prol. y revisión), Madrid, Dykinson, 2008.
|
Complementary
|
|
John Austin, “El significado del término ‘deber’”, en El objeto de la jurisprudencia, trad. de J. R. de Páramo Argüelles, Madrid, Centro de Estudios Políticos y Constitucionales, 2002.
Norberto Bobbio, Contribución a la teoría del Derecho. Madrid, Debate, 1991.
Manuel Calvo García, Teoría del Derecho, Madrid, Tecnos, 2010.
Lon L. Fuller, El caso de los exploradores de la caverna, trad. e introducción de G. R. Carrió, Buenos Aires, Lexis Nexis, 2008.
Ernesto Garzón Valdés y Francisco Javier Laporta (eds.), El Derecho y la justicia, Madrid, Trotta, 2ª ed., 2013.
Jürgen Habermas, Facticidad y validez, Madrid, Trotta, 2010.
H.L.A. Hart, El concepto de derecho, trad. G. R. Carrió, Buenos Aires, Abeledo-Perrot, 2011.
Wesley N. Hohfeld, Conceptos jurídicos fundamentales, Genaro Carrió (trad.), México, Fontamara, 1997.
Rafael Hernández Marín, Introducción a la teoría de la norma jurídica, Madrid, Marcial Pons, 2ª ed., 2002.
Hans Kelsen, Teoría pura del Derecho, 2ª ed., R. Vernengo (trad.), México, Porrúa, 2009.
Carlos S. Nino, Introducción al análisis del Derecho, Barcelona, Ariel, 2013.
Renato Rabbi-Baldi Cabanillas, Teoría del Derecho, Buenos Aires, Ábaco de Rodolfo Depalma, 2009.
Gregorio Robles Morchón, Teoría del Derecho. Fundamentos de teoría comunicacional del Derecho. Vol. I, Madrid, Thomson-Civitas, 4ª ed., 2015. |
Recommendations |
Subjects that it is recommended to have taken before |
Oral and Written Communication/612G01004 |
|
Subjects that are recommended to be taken simultaneously |
|
Subjects that continue the syllabus |
Philosophy of Law/612G01026 | Legal Reasoning Theory and Practice/612G01041 |
|
Other comments |
O
desenvolvemento desta materia descansará basicamente sobre o traballo e a
aprendizaxe persoal dos/as estudantes. Para que isto sexa posible, a)
Recoméndase asistir a todas as sesións presenciais e realizar as
tarefas e lecturas previstas para o desenvolvemento do curso. b) A
profesora ou o profesor de cada grupo indicarán con suficiente
antelación, xa sexa personalmente nas clases, xa a través da plataforma
tecnolóxica da Universidade, que materiais deberán ser lidos, analizados
ou estudados con antelación ás sesións maxistrais e/ou de seminario en
grupos reducidos. O desenvolvemento normal do curso depende de que
os/as estudantes leven a cabo estas tarefas previas. c) Recoméndase ler e
traballar os textos, casos e materiais indicados para cada tema do
programa antes da sesión en que serán empregados. Nalgunhas ocasións, o
profesor poderá facilitar materiais que serán empregados para traballar
nas sesións de grupos reducidos sen que sexa necesario ningún traballo
previo por parte dos/as estudantes. d) Nas explicacións das clases maxistrais o profesor dará por suposto que se leu previamente o
material indicado para o tema correspondente, de modo que só incidirá
naqueles aspectos do tema non cubertos polas lecturas, ou naqueles que
xulgue máis importantes ou de especial dificultade, dando paso ás
preguntas e opinións de quen asistan á sesión. e) Durante as sesións maxistrais é moi aconsexable tomar notas e participar activamente,
interrompendo se é preciso a exposición do profesor, para solicitar
aclaraciones, expoñer puntos de vista ou formular cuestións. |
|