Datos Identificativos 2019/20
Asignatura (*) Química, Información e Sociedade Código 610G01031
Titulación
Grao en Química
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Grao 1º cuadrimestre
Segundo Obrigatoria 6
Idioma
Castelán
Modalidade docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento Química
Coordinación
Fernandez Perez, Maria Isabel
Correo electrónico
isabel.fernandez.perez@udc.es
Profesorado
Fernandez Perez, Maria Isabel
Correo electrónico
isabel.fernandez.perez@udc.es
Web
Descrición xeral Nesta materia trátanse os principais aspectos relacionados co desenvolvemento da Ciencia, as fontes de información científica e a relación entre a Ciencia, Sociedade e Industria. Os principais obxetivos son o desenrrolo dunha visión crítica e ética do traballo científico, e a comprensión da forte relación entre Ciencia e Sociedade, en calquer tempo.

Competencias do título
Código Competencias / Resultados do título
A16 Adquirir, avaliar e utilizar os datos e información bibliográfica e técnica relacionada coa Química.
A18 Valorar os riscos no uso de sustancias químicas e procedementos de laboratorio.
A21 Comprender os aspectos cualitativos e cuantitativos dos problemas químicos.
A23 Desenvolver unha actitude crítica de perfeccionamento na labor experimental.
A24 Explicar, de xeito comprensible, fenómenos e procesos relacionados coa Química.
A25 Relacionar a Química con outras disciplinas e recoñecer e valorar os procesos químicos na vida diaria.
A28 Adquirir, avaliar e utilizar os principios básicos da actividade industrial, xestión e organización do traballo.
B2 Resolver problemas de forma efectiva.
B3 Aplicar un pensamento crítico, lóxico e creativo.
B4 Traballar de forma autónoma con iniciativa.
B5 Traballar de forma colaborativa.
B6 Comportarse con ética e responsabilidade social como cidadán e como profesional.
B7 Comunicarse de maneira efectiva nun entorno de traballo.
C3 Utilizar as ferramentas básicas das tecnoloxías da información e as comunicacións (TIC) necesarias para o exercicio da súa profesión e para a aprendizaxe ao longo da súa vida.
C4 Desenvolverse para o exercicio dunha cidadanía aberta, culta, crítica, comprometida, democrática e solidaria, capaz de analizar a realidade, diagnosticar problemas, formular e implantar solucións baseadas no coñecemento e orientadas ao ben común.
C5 Entender a importancia da cultura emprendedora e coñecer os medios ao alcance das persoas emprendedoras.
C6 Valorar criticamente o coñecemento, a tecnoloxía e a información dispoñible para resolver os problemas cos que deben enfrontarse.
C7 Asumir como profesional e cidadán a importancia da aprendizaxe ao longo da vida.
C8 Valorar a importancia que ten a investigación, a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade.

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias / Resultados do título
Coñecer os distintos medios de comunicación de resultados e información na Química, ao longo da historia e na actualidade A16
A24
A25
A28
B3
B7
C6
Coñecer os métodos de investigación actuais e pasados, e a influencia do entorno no cambio de métodos A16
A23
A25
C6
C7
Aprender a utilizar os distintos medios de acceder á información na Química, tanto escrita como audiovisual e on-line A16
A24
A25
A28
B2
B4
C3
Coñecer e comprender as distintas vías que levan aos resultados no proceso da investigación química. Coñecer os distintos métodos de publicación de resultados no ámbito científico e profesional. A16
A25
A28
B3
B5
B7
C8
Coñecer, aprender e valorar de xeito crítico a ética na investigación e na obtención de resultados. Coñecer, valorar e xulgar as conductas responsables. Observar e correxir erros, neglixencia e mala praxis no traballo cotián A18
A21
A23
A25
A28
B3
B6
B7
C4
C8
Coñecer e comprender a relación entre Sociedade, Ciencia e Industria na actualide e ao longo do tempo, incluindo tanto o impulso positivo como as interferencias A24
A25
A28
B2
B3
B6
B7
C4
C5
C8

Contidos
Temas Subtemas
BLOQUE I: Orixe e desenvolvemento da investigación e das teorías Tema 1.- "Isto é o que somos" - Unha visión xeral da Historia da Ciencia e a Química
Tema 2.- As revolucións científicas e químicas. Por qué no foron ao mesmo ritmo?
Tema 3.- Os métodos e a práctica da Ciencia
BLOQUE II: A comunicación de resultados Tema 4.- Fontes de información
Tema 5.- Decisións, publicación y evaluación de resultados. Sociedades Científicas
Tema 6.- Conducta responsable en Ciencia
Tema 7.- Propiedade intelectual e Patentes
Tema 8.- Divulgación científica
BLOQUE III: Riscos e beneficios da Química e da Industria Química Tema 9.- Evolución da interacción Ciencia-Tecnoloxía.
Tema 10.- A Industria Química, será sempre un problema medioambiental?
Tema 11.- Os científicos e a Industria Militar, un casamento polémico.

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias / Resultados Horas lectivas (presenciais e virtuais) Horas traballo autónomo Horas totais
Sesión maxistral A16 A18 A21 A25 B6 C4 C7 C8 30 30 60
Traballos tutelados A16 A18 A21 A23 A24 A28 B2 B3 B5 B7 C5 C6 10 40 50
Prácticas a través de TIC A16 B2 B3 B4 C3 C6 4 8 12
Proba práctica A16 B2 B3 C3 2 6 8
Proba mixta A16 A21 A24 A25 B3 B6 C4 C5 C6 C7 C8 3 15 18
 
Atención personalizada 2 0 2
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Sesión maxistral Consistirá na exposición e explicación por parte do profesor dos conceptos fundamentais de cada tema.
Traballos tutelados En sesións de grupo reducido o alumno terá que resolver, de forma individual ou grupal, os problemas plantexados polo profesor, que tutelará o seu traballo. Trataranse problemas que relacionan a Química cos medios de comunicación, coa saúde, alimentación, medio ambiente, etc., fomentando o seu debate e discusión. O alumno terá que facer individualmente un informe previo do seu traballo, que enviará antes das clases correspondentes.
Prácticas a través de TIC En sesións de grupo reducido no aula de Informática o alumno aprenderá o uso de bases de datos bibliográficas online para a percura de información concreta en Química.
Proba práctica Proba de uso das bases de datos bibliográficas online, coa fin de avaliar os coñecementos adquiridos nas prácticas.
Proba mixta Examen final no que se inclúen preguntas tipo test, de resposta breve e de ensaio. Preténdese avaliar os coñecementos adquiridos polos alumnos, así coma a súa capacidade de razoamento, síntese, redacción e espíritu crítico.

Atención personalizada
Metodoloxías
Traballos tutelados
Descrición
Ao longo de tódalas sesións de grupos reducidos potenciarase a tutorización do alumno, axudándolle no plantexamento de dúbidas e a súa resolución.

A atención personalizada obrigatoria (2 horas) programaráse ao longo do periodo de clases, mediante test interactivos que teñen como finalidade evaluar o avance do alumno no acadamento das competencias previstas.

O alumno poderá solicitar tutorías individuais no despacho do profesor, no horario correspondente, que estará publicado na web da Facultade ao comenzo do curso.

No caso específico de alumnos con dedicación parcial, ou dispensa de asistencia, estas metodoloxías serán levadas mediante asistencia online interactiva, email ou moodle, cunha distribución temporal semellante ás clases de grupo reducido programadas.

Avaliación
Metodoloxías Competencias / Resultados Descrición Cualificación
Proba mixta A16 A21 A24 A25 B3 B6 C4 C5 C6 C7 C8 Exame final que inclúe preguntas tipo test, de resposta breve e de ensaio. 33
Traballos tutelados A16 A18 A21 A23 A24 A28 B2 B3 B5 B7 C5 C6 A avaliación levarase a cabo tendo en conta os seguintes aspectos:
- Participación e espíritu crítico demostrado polo alumno ao longo dos debates plantexados na aula.
- Capacidade de síntese, razoamento, etc. reflectido nos traballos presentados.
34
Proba práctica A16 B2 B3 C3 A avaliación terá en conta a precisión e habilidade na percura de información en bases de datos bibliográficas, con unha serie de exercicios propostos a reaizar no aula de Informática. 33
 
Observacións avaliación

Para superar a materia hai dous requisitos básicos:

1) Asistencia regular a tódalas actividades avaliables; os seminarios e as sesións de traballo tutelado
son de asistencia obrigada, agás para os alumnos con dedicación parcial ou dispensa de
asistencia, tal como se indica máis abaixo.

2) Acadar unha cualificación mínima de 4,5 (sobre 10) en cada unha das actividades avaliadas.  De non acadar a devandita puntuación mínima nalgunha desas actividades, a cualificación final será de Suspenso (4,0). Para aprobar a materia a cualificación total non poderá ser inferior a 5 (sobre 10).

O alumno terá a cualificación de Non Presentado cando participe en
actividades que sumen menos do 33% da cualificación total.

Só as cualificacións obtidas nos seminarios e traballos tutelados poden conservarse para a segunda oportunidade, si superan a mínima de 4,5 citada previamente. Se algunha destas dúas probas non acadara ese mínimo, terá que repetirse. A
programación concreta destas probas para a segunda oportunidade depende do número de alumnos convocados, e faráse pública ao rematar a
primeira.

A cualificación da proba mixta obtida na segunda oportunidade substituirá á da primeira.

Os alumnos avaliados na segunda oportunidade solo poderán optar a
Matrícula de Honra se o número máximo destas para o curso non se
esgotaron na primeira.

Non se conservará ningunha nota dun curso a outro. Nos seguintes cursos académicos o proceso de ensinanza-aprendizaxe,
incluida a avaliación, iníciase de novo, o que implica que o alumno
que non supere a materia neste curso deberá realizar todas as
actividades programadas para o novo curso.

No caso de alumnos con dedicación parcial, as exixencias de asistencia obrigatoria son as mesmas que para os alumnos de matrícula normal, excepto que solicitasen dispensa de asistencia (aplicaráse neste caso o párrafo seguinte).

No caso de alumnos con dispensa de asistencia, agás a proba mixta que é de obrigada asistencia, tódalas outras actividades avaliables poden ser levadas a cabo online, mesmo as prácticas de percura nas bases de datos, e cualificadas do mesmo xeito que se foran presenciais, polo que non é preciso un protocolo específico.


Fontes de información
Bibliografía básica Patricia Fara (2009). Breve historia de la ciencia . Editorial Ariel, Barcelona
W.H. Brock (1998). Historia de la química, serie: Ciencia y Tecnología . Editorial Alianza Editorial, 1998, Madrid
David C. Lindberg. (2002). Los inicios de la ciencia occidental . Editorial Paidós, Barcelona
Committee on Science, Engineering and Public Policy (EEUU) (1995). On Being a Scientist. National Academy Press
P. J. Bowler, I.R. Morus (2007). Panorama general de la ciencia moderna. Editorial Crítica, Madrid
Committee on Science, Engineering and Public Policy (EEUU) (1992). Responsible Science: Ensuring the Integrity of the Research Procces, vol.1.. National Academic Press, Washington
A.F. Chalmers (1993). ¿Qué es cosa llamada ciencia?. Siglo XXI, Madrid

Páxinas web de utilidade:

- http://www.udc.es/biblioteca

- http://echa.europa.eu/

- http://ec.europa.eu/index_es.htm

- http://www.epo.org

Bibliografía complementaria


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente

Materias que se recomenda cursar simultaneamente

Materias que continúan o temario

Observacións

-  É MOI RECOMENDABLE TER UN NIVEL MEDIO OU AVANZADO DA COMPRENSIÓN DE TEXTOS EN INGLÉS, PORQUE A MEIRANDE PARTE DA BIBLIOGRAFÍA ESTÁ NESE IDIOMA.

- Requírense aptitudes de redacción ordenada de documentos, e familiaridade co uso de ferramentas informáticas comúns. E moi importante ter un coñecemento medio ou avanzado do uso dunha aplicación de presentación portátil (Microsoft PowerPoint, OpenOffice Impress ou semellante).



(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías